6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'n da düzenlenmiş olan kusursuz sorumluluk hallerinden biri de m.67 ve m.68 hükümlerinde yer alan Hayvan Bulunduranın Sorumluluğudur. Düzenleme uyarınca bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya geçici olarak üstelenen kişi (hayvan bulunduran), hayvanın vermiş olduğu zararı kusuru bulunmasa da tazmin etmekle yükümlüdür. Ancak hayvan bulundurana kurtuluş kanıtı getirerek bu sorumluluktan kurtulma imkânı tanınmıştır.
Türk Borçlar Hukukunda Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu isimli kitap kapsamında; hayvan kavramına nelerin dahil olduğu, hayvan bulunduran olarak kimlerin sorumlu tutulabileceği, hayvanın hangi davranışları sonucu ortaya çıkan zararlarda hayvan bulunduranın tazmin yükümlülüğü bulunduğu, sorumluluğu doğuracak olan hayvanın davranışı ve zarar arasında hangi hallerde illiyet bağı bulunduğu, tazmin edilecek zararlar kapsamına nelerin girdiği, rücu hakkı, taşınmaz zilyedinin hayvanı alıkoyma hakkı, 818 Sayılı Borçlar Kanunu döneminde açıkça düzenlenen fakat mevcut TBK düzenlemesinde yer almayan bir ifade olan hayvanı öldürmenin haklı görülüp görülemeyeceği meselesi ve son olarak sorumluluk davasında usul konusu, doktrindeki görüşler ve Yargıtay kararları çerçevesinde açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.
Konu Başlıkları
Kusursuz Sorumluluk Hali Olarak Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu Hayvan Bulunduranın Sorumluluğunun Şartları Zararın Tazmini Rücu Hakkı Taşınmaz Zilyedinin Alıkoyma Hakkı Sorumluluk Davasının Usulü
İçindekiler
Takdim 7 Önsöz 9 Kısaltmalar 17 GİRİŞ I. GENEL OLARAK 19 II. KONUNUN ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI 20 III. TERMİNOLOJİ 21 III. İNCELEME PLANI 22 IV. HÜKMÜN TARİHÇESİ 24 III. HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN YASAL HÜKÜMLER 28 A. Alman Hukukunda Yer Alan Düzenleme 28 B. İsviçre Hukukunda Yer Alan Düzenleme 29 C. İsviçre 2020 Tasarısı 30 D. 818 Sayılı Borçlar Kanunu 30 E. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 31 F. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu 32 BİRİNCİ BÖLÜM SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE TEMELLERİ I. GENEL OLARAK 35 II. KUSURSUZ SORUMLULUK HALİ OLARAK HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞU 37 A. Sorumluluk Kavramı 37 B. Haksız Fiilden Sorumluluk 38 C. Kusur Sorumluluğu İlkesinin Zayıflamış Olması 42 III. HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞU KAPSAMINDA KUSURSUZ SORUMLULUĞA ESAS TEŞKİL EDEN DÜŞÜNCELER 46 A. Sebep Olma Düşüncesi 46 B. Tehlike Düşüncesi 47 C. Yarar ve Zarar Arasındaki Bağlılık Düşüncesi 49 D. Hakimiyet (Egemenlik) Alanı Düşüncesi 50 E. Anormallik Düşüncesi 50 F. Objektif Özen Gösterilmesi Düşüncesi 51 IV. HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞUNUN DAYANDIĞI ESAS 51 İKİNCİ BÖLÜM HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI I. GENEL ŞARTLAR 55 A. Hukuka Aykırı Fiil 55 1. Fiil 55 2. Hukuka Aykırılık 56 B. Zarar 59 1. Maddi Zarar– Manevi Zarar 59 2. Fiili Zarar– Yoksun Kalınan Kâr 64 3. Doğrudan Zarar– Dolaylı Zarar– Yansıma Zarar 64 4. Mevcut zarar– Müstakbel Zarar– Muhtemel Zarar 66 5. Değerlendirme 67 C. İlliyet (Nedensellik) Bağı 68 1. Genel Olarak 68 2. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 70 3. Değerlendirme 73 II. ÖZEL ŞARTLAR 75 A. Olumlu Şartlar 75 1. Zarara Bir Hayvanın Sebebiyet Vermiş Olması 75 a. Hayvan Kavramı 75 b. Hayvanın İçgüdüsel Fiili 79 2. Hayvanın Bakım ve Yönetimini Üstlenen Bulunmalı 83 a. Hayvan Bulunduran 83 b. Yardımcı Kişiler 91 c. Kaçan Yahut Terkedilmiş Hayvanların Durumu 93 B. Olumsuz Şart 95 1. Hayvan Bulunduranın Sorumluluktan Kurtuluş Kanıtı Getirememesi 95 a. Genel Olarak 95 b. Zararın Doğmaması İçin Gerekli Dikkat ve Özenin Gösterildiğini İspat 95 c. İlliyet Bağını Kesen Bir Sebebin Varlığını İspat 99 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞUNUN HÜKÜM VE SONUÇLARI I. ZARARIN TAZMİNİ 101 A. Tazminatın Belirlenmesi 101 1. Hayvan Bulunduranın Kusurunun Etkisi (Munzam–Ek Kusur) 102 2. Üçüncü Kişinin Kusurunun Etkisi 103 B. Tazminatın İndirilmesi 103 II. RÜCU HAKKI 106 A. Genel Rücu Hakkı 106 B. Türk Borçlar Kanunu m.67/III Hükmü ile Getirilen Rücu Hakkı 107 1. Zarara Neden Olan Hayvanın Başka Bir Hayvan Tarafından Ürkütülmesi 109 2. Zarara Neden Olan Hayvanın Bir Başkası Tarafından Ürkütülmesi 110 3. Zilyet Yardımcıları 111 4. Diğer Kişiler 111 C. Rücu Zamanaşımı 111 III. TAŞINMAZ ZİLYEDİNİN ALIKOYMA HAKKI 113 A. Genel Olarak 113 B. Taşınmaz Zilyedinin Hayvanı Yakalama ve Alıkoyma Hakkı 113 1. Alıkoyma Hakkının Hukuki Niteliği 114 2. Alıkoyma Hakkı Sahibi 114 3. Hayvanın Taşınmaz Üzerinde Bir Zarara Sebebiyet Vermesi 115 4. Hayvanın Taşınmazın Sınırları İçinde Bulunuyor Olması 116 C. Hayvanı Etkisiz Hâle Getirme Hakkı 117 D. Taşınmaz Zilyedinin Hayvanı Bulundurana Bilgi Verme Yükümlülüğü 120 IV. SORUMLULUK DAVASININ USULÜ 121 A. Davanın Tarafları 121 1. Davacı 121 2. Davalı 122 B. Görevli ve Yetkili Mahkeme 123 1. Görevli Mahkeme 123 2. Yetkili Mahkeme 123 V. ZAMANAŞIMI 124 A. Genel Olarak 124 B. Zamanaşımı Süreleri 125 1. Kısa Zamanaşımı Süresi 125 2. Uzun Zamanaşımı Süresi 127 3. Ceza Davası Zamanaşımı Süresi 128 SONUÇ 131 Kaynakça 135 Kavram Dizini 143
