Hayvan Hakları Hukuku
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
KİTAP HAKKINDA GÖRÜŞLER 11
KISALTMALAR 29
İÇİNDEKİLER 31
BİRİNCİ BÖLÜM
HAYVANA ŞİDDET - İNSANA ŞİDDET İLİŞKİSİ 39
İKİNCİ BÖLÜM
HAK KAVRAMI VE HAYVANLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ 43
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAYVAN HAKLARI VE HAYVANLARIN
REFAHI KONUSUNDA ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
A. HAYVAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ 55
B. EV HAYVANLARININ KORUNMASINA DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİ 61
C. HAYVANLARIN ULUSLARARASI NAKLİYAT SIRASINDA KORUNMASI
HAKKINDA AVRUPA SÖZLEŞMESİ 70
D. GÖZDEN GEÇİRİLEN ULUSLARARASI TAŞIMACILIKTA HAYVANLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ 71
E. NESLİ TEHLİKEDE OLAN YABANİ HAYVAN VE BİTKİ TÜRLERİNİN
ULUSLARARASI TİCARETİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME (CITES SÖZLEŞMESİ): 71
F. AVRUPANIN YABAN HAYATI VE YAŞAMA ORTAMLARINI KORUMA
SÖZLEŞMESİ (BERN SÖZLEŞMESİ) 73
G. KUŞLARIN HİMAYESİNE DAİR MİLLETLERARASI SÖZLEŞME 74
H. ÖZELLİKLE SU KUŞLARI YAŞAMA ORTAMI OLARAK ULUSLARARASI ÖNEME SAHİP SULAK ALANLARIN KORUNMASI HAKKINDA SÖZLEŞME
(RAMSAR SÖZLEŞMESİ) 75
İ. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK SÖZLEŞMESİ (BÇS) 76
J. ULUSLARARASI DÜZENLEMELERİN ÜLKEMİZDE UYGULANMASI 78
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE HAYVAN HAKLARI VE REFAHI
A. 5199 SAYILI HAYVANLARI KORUMA KANUNU VE HAYVANLARIN
KORUNMASINA DAİR UYGULAMA YÖNETMELİĞİ 82
1. 5199 SAYILI KANUNDA YASAKLANAN HAYVANA ŞİDDET VE KÖTÜ MUAMELE EYLEMLERİ 86
a. 5199 SAYILI KANUN M. 14 KAPSAMINDA HAYVANLARA KARŞI
YASAK EYLEMLER 87
b. 5199 SAYILI KANUNDA YER ALAN DİĞER YASAK EYLEMLER 89
2. 5199 SAYILI KANUN ÇERÇEVESİNDE ÖNGÖRÜLEN İDARİ PARA CEZASI YAPTIRIMLARI 92
3. 5199 SAYILI KANN ÇERÇEVESİNDE EL KOYMA VE HAYVAN
BULUNDURMANIN YASAKLANMASI YAPTIRIMI 94
4. 5199 SAYILI KANUN VE YÖNETMELİK ÇERÇEVESİNDE YETKİLİ KURUM
VE GÖREVLİ KURUMLAR 95
B. TÜRK CEZA KANUNU ÇERÇEVESİNDE HAYVANLARIN KORUNMASI 97
1. TEHDİT SUÇU (TCK m.106) 102
2. KİŞİLERİN HUZUR VE SÜKÛNUNU BOZMA SUÇU (TCK m.123) 106
3. HIRSIZLIK SUÇU (TCK m.141) 108
4. NİTELİKLİ HIRSIZLIK SUÇU (TCK m.142/2/g) 112
5. YAĞMA SUÇU (TCK m.148) 113
6. MALA ZARAR VERME SUÇU (TCK m.151/2) 116
7. GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU (TCK m.155) 126
8. KAYBOLMUŞ VEYA HATA SONUCU ELE GEÇMİŞ EŞYA ÜZERİNDE
TASARRUF SUÇU (TCK M.160) 133
9. SUÇ EŞYASININ SATIN ALINMASI VEYA KABUL EDİLMESİ SUÇU (TCK
m. 165) 135
10. BİLGİ VERMEME SUÇU (TCK m. 166) 137
11. GENEL GÜVENLİĞİN KASTEN TEHLİKEYE SOKULMASI SUÇU (TCK
m.170) 138
12. HAYVANIN TEHLİKE YARATABİLECEK ŞEKİLDE SERBEST BIRAKILMASI
SUÇU (TCK m.177) 140
13. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU (TCK m.179) 150
14. ÇEVRENİN KASTEN KİRLETİLMESİ SUÇU (TCK m.181) 153
15. HAYÂSIZCA HAREKETLER SUÇU (TCK m. 225) 162
16. MÜSTEHCENLİK SUÇU (TCK m.226) 164
17. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU (TCK m. 257) 168
18. KUMAR OYNANMASI İÇİN YER VE İMKÂN SAĞLAMA SUÇU (TCK m.
228) ........................................................................................................... 178
BEŞİNCİ BÖLÜM HAYVAN SEVERLERİN EL KİTABI
A. HAYVAN HAKKI İHLALLERİNDE BAŞVURU VE ŞİKÂYET PROSEDÜRÜ 183
1. HAYVAN HAKKI İHLALLERİNİN DELİLLENDİRİLMESİ 184
2. BİREYLERİN BAŞVURU VE ŞİKÂYET HAKLARININ YASAL DAYANAĞI 185
3. 5199 SAYILI KANUN VE HKDUY KAPSAMINDA BAŞVURU VE ŞİKÂYET PROSEDÜRÜ 186
a. Yetkili ve Görevli Merciler: 186
b. Başvuru ve Şikâyet Yöntemi 188
c. Dilekçe nasıl yazılır? 190
4. TÜRK CEZA KANUNU KAPSAMINDA ŞİKÂYET PROSEDÜRÜ 194
a. Yetkili ve Görevli Merciler 194
b. Başvuru ve şikâyet yöntemi 195
c. Dilekçe nasıl yazılır? 196
5. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) ŞİKÂYET
BAŞVURUSU 198
a. Kurumun Görev ve Yetkileri 199
b. Şikayet başvurusu nasıl yapılır? 200
B. HAYVAN HAKLARI HUKUKU ALANINDA EN SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR
VE ŞİKÂYET YÖNTEMLERİ 202
1. HAYVANLARA CERRAHİ MÜDAHALELER 202
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi İle Şikâyet: 204
2. HAYVANLARA YASAK MÜDAHALELER 206
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 208
3. HAYVAN DÖVÜŞLERİ 210
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 211
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile şikâyet 213
4. GELENEKSEL OLDUĞU İLERİ SÜRÜLEN HAYVAN DÖVÜŞLERİ VE GÜREŞLERİ 215
a. 5199 sayılı Kanun’a aykırılık sebebi ile Şikâyet Başvurusu 217
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile Şikâyet 218
5. HAYVAN DENEYLERİ 219
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 222
6. HAYVANLARIN TERK EDİLMESİ 223
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 224
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile Şikâyet 226
7. HAYVANLARIN PRİM, PROMOSYON, HEDİYE VEYA ÖDÜL OLARAK
DAĞITILMASI 226
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 227
b. Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü’ne Başvuru: 228
8. HAYVANLARIN TİCARİ AMAÇLA FİLM, ÇEKİM VE REKLAMLARDA YER
ALMASI 229
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 233
b. RTÜK başvurus 234
9. TRAFİK KAZALARI 234
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet 238
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile Şikâyet 239
10. HAYVANLARIN ARAÇ ARKASINDA SÜRÜKLENMESİ 240
a. 5199 Sayılı Kanun’a Aykırılık Sebebi ile Şikâyet: 241
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile Şikâyet: 242
11. HAYVANA TECAVÜZ (HAYVANLARIN CİNSEL İSTİSMARI) 242
a. 5199 Sayılı Kanun’a aykırılık sebebi ile Şikâyet Başvurusu: 243
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile Şikâyet: 244
12. HAYVANLARIN ÖLDÜRÜLMESİ 245
a. 5199 Sayılı Kanun’a aykırılık sebebi ile Şikâyet Başvurusu: 248
b. Türk Ceza Kanunu’na aykırılık sebebi ile Şikâyet 249
C. HAYVAN HAKLARI HUKUKUNDA KARŞILAŞILAN DİĞER TEMEL
SORUNLAR 251
1. TEHLİKELİ (YASAKLI) IRKLAR SORUNU 251
2. HAYVANLARIN HACZİ 260
3. HAYVANLARIN TOPLANMASI 264
a. Sahipsiz Hayvanların “Yaşama Ortamı” neresidir? 265
b. Hayvanların toplanmasına ilişkin yasal düzenlemeler hangi
maddelerde yer almaktadır? 266
c. Hayvanları toplama yetkisi kime aittir? 266
d. Belediyeler hayvanları hangi toplama usulü ile toplayabilir? 267
e. Sahipsiz hayvanlar hangi sebepler ile toplanabilir? 269
f. Toplanan hayvanların nakilleri nasıl sağlanır? 270
g. Belediye hayvanları topladıktan sonra nasıl bir yol izleyecektir? 271
h. Belediye topladığı hayvanları nereye bırakmalıdır? 272
i. Hayvanlar belediye sınırları dışına, ormanlık alana ya da yaban
hayatı alanlarına bırakılabilir mi? 273
4. KISIRLAŞTIRMA 274
5. MOBİL KISIRLAŞTIRMA 279
6. SOKAK HAYVANLARININ İŞARETLENMESİ VE KAYIT ALTINA ALINMASI 280
7. SAHİPLİ HAYVANLARIN KAYIT ALTINA ALINMASI 282
8. KEDİ, KÖPEK VE GELİNCİKLERİN KİMLİKLENDİRİLMESİ VE KAYIT ALTINA
ALINMASINA DAİR YÖNETMELİK ÇERÇEVESİNDE SAHİPLİ
HAYVANLARIN KAYIT ALTINA ALINMASI 284
a. Mikroçip uygulaması nasıl yapılacaktır? (KKGKKAADY m.9) 286
b. Pasaport ile ilgili yükümlülükler nedir? 287
c. Kimliklendirilmiş ev hayvanlarının sahip değişikliği satışı, el değiştirmesi, kaybı ve ölümü hâlinde hangi yol izlenecektir?
(KKGKKAADY m.12) 287
d. Kedi, Köpek ve Gelinciklerin Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılık halinde
getirilen İdari Yaptırımlar nelerdir? 288
ALTINCI BÖLÜM
KAT MÜLKİYETİ KANUNU ÇERÇEVESİNDE HAYVAN HAKLARI
A. HAYVAN TAHLİYESİ DAVALARI 293
1. HAYVANIN KONUTTAN UZAKLAŞTIRILMALARI İSTEMİNİN HUKUKİ GEREKÇELERİ 295
2. YÖNETİM PLANININ HUKUKİ NİTELİĞİ 297
a. Yönetim Planında Hayvan Beslenmesine ilişkin hüküm bulunmaması 298
b. Yönetim Planında Hayvan Beslenmesinin şarta bağlı kılınması 306
c. Yönetim Planında Hayvan Beslenmesinin yasaklanması 307
3. HAYVAN TAHLİYESİ DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 309
4. DAVA EHLİYETİ 310
5. HAYVAN BESLENMESİ YASAĞININ HUKUKİ DEĞERLENDİRMESİ 314
a. Yönetim Planının Konusu Açısından Değerlendirme 314
b. Sözleşme Serbestisi Açısından Değerlendirme 315
c. Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi Açısından Değerlendirme 317
d. Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi Açısından Değerlendirme 319
e. 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve HKDUY Açısından Değerlendirme 321
f. Dürüstlük Kuralı Açısından Değerlendirme 323
g. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı Açısından Değerlendirme 326
h. Mülkiyet Hakkı Açısından Değerlendirme 327
6. EMSAL KARARLAR 329
a. İstanbul Anadolu 12. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2011/1073 E.,2013/251k. Sayılı Ve 01.03.2013 Tarihli Kararı 329
b. Bursa BAM 4. Hukuk Dairesi’nin 2019/142E, 2019/682K. sayılı ve 29.4.2019 tarihli kararı 352
B. SİTE VEYA APARTMAN ORTAK ALANLARINDA HAYVAN BESLENMESİNİN
YASAKLANMASI 363
C. ORTAK ALANLARDA HAYVAN BESLENMESİ HAKKINDA YASAL
BİLGİLENDİRME VE UYARI YAZISI ÖRNEĞİ 376
YEDİNCİ BÖLÜM VETERİNER HEKİMİN SORUMLULUĞU
A. VETERİNER HEKİMLERİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 383
B. TIBBİ UYGULAMA HATALARI (MALPRACTICE) 392
1. VETERİNER HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 394
a. Veteriner Hekimin Sözleşme Dışı Sorumluluğu 394
b. Veteriner Hekimin Haksız Fiilden Kaynaklanan Sorumluluğu
(Kusura Dayanan Sorumluluk): 395
c. Veteriner Hekimin Vekâletsiz İş Görmeden Kaynaklanan Sorumluluğu: 398
d. Veteriner Hekimin Türk Borçlar Kanunu kapsamındaki Adam
Çalıştıranın Kusursuz Sorumluluğu: 399
e. Veteriner Hekimin Hukuki Sorumluluğundan Kaynaklanan
Tazminat Davaları 400
2. VETERİNER HEKİMİN İDARİ SORUMLULUĞU 401
3. VETERİNER HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU 402
4. VETERİNER HEKİMİN MESLEKİ SORUMLULUĞU 403
SEKİZİNCİ BÖLÜM
HAYVAN HAKLARI ALANINDAKİ TOPLUMSAL BEKLENTİLER 411
DOKUZUNCU BÖLÜM
MEVZUAT
A. HAYVAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ 427
B. EV HAYVANLARININ KORUNMASINA DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİ 431
C. HAYVANLARI KORUMA KANUNU 446
D. HAYVANLARIN KORUNMASINA DAİR UYGULAMA YÖNETMELİĞİ 459
KAYNAKÇA 489
