Hazırlık Çalışmalarının Işığında Lahey / Visby Kuralları
LAHEY/ VISBY KURALLARI
Dr.M.Barış GÜNAY
İçindekiler
- Tarihçe
- Lahey/Visby Kurallarının ve Rotterdam Kurallarının Uygulama Alanı
- Taşıma Sözleşmesi ve Unsurları
- Taşıyanın Yükümlülükleri ve Sorumluluğu
- Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulma Halleri
- Taşıyanın Sorumlululuğun Sınırları
- İnceleme, Bildirim ve Hak Düşürücü Süre
- Sorumluluğun Genişletilmesi, Sözleşme Serbestisi ve Sözleşme Dışı İstemler
- Taşıtanın Yükümlülükleri ve Sorumluluğu
- Deniz Alacaklarına Karşı Sorumluluğunun Sınırlandırılması, Nükleer Zarar ve Müşterek Avarya
İÇİNDEKİLER
İçindekiler 9
Kısaltmalar 19
GİRİŞ
- Konu ve Amaç 21
- Konunun Sınırlandırılması, Kapsam ve Yöntem 22
BİRİNCİ BÖLÜM TARİHÇE
- Lahey/Visby Kuralları ve Tarihçesi 25
- İLA Lahey Konferansı Öncesi Durum 25
- Uluslararası Hukuk Birliği’nin (İLA) Lahey Konferansı 29
- CMI Londra Konferansı 30
- Brüksel Konferansı (1922) 30
- Brüksel Konferansı (1923) 31
- Brüksel Konferansı (1924) 31
- Visby Protokolü ve ÖÇH (SDR) Protokolü 32
- Hamburg Kuralları ve Tarihçesi 33
- Rotterdam Kuralları ve Tarihçesi 35
- Genel Olarak 35
- 1996-2001 Yıllan Arasındaki Hazırlık Çalışmalan 36
- 2001-2008 Yıllan Arasındaki Hazırlık Çalışmalan 37
İKİNCİ BÖLÜM
LAHEY/VISBY KURALLARININ ve ROTTERDAM KURALLARININ UYGULAMA ALANI
- Genel Olarak 39
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 10) 39
- Değerlendirme 43
- Rotterdam Kurallan 46
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TAŞIMA SÖZLEŞMESİ VE UNSURLARI
- Navlun Sözleşmesi 49
- Genel Olarak 49
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. l/(b), m. 5 c. 2) 49
- İLA 1921 Lahey Konferansı 49
- Tarifeli Sefer/Düzenli Hat Taşımacılığı (Liner) ve Tarifeli Olmayan Sefer/Düzensiz Hat
Taşımacılığı (Tramp) 50
- Çarter Sözleşmesi Altında Düzenlenen Konişmentolar 51
- Türk Hukuku 52
- İngiliz Uygulaması 54
- Rotterdam Kuralları 55
- T aşıma Sözleşmesi 55
- Miktar Sözleşmeleri (Volüme Contracts) 58
- Eşya Taşıma (Sorumluluk Süresi). 60
- Genel Olarak 60
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m.l/(e)) 61
- Türk Hukuku 62
- İngiliz Uygulaması 64
- Rotterdam Kuralları 65
- Eşya Kavramı ve Özel Nitelikteki Eşyaya İlişkin Düzenleme 67
A. Eşya Kavramı 67
- Genel Olarak 67
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. l/(c)) 67
- Türk Hukuku 68
- Güvertede Taşman Eşya 68
- Güvertede Taşman Eşya ve Canlı Hayvanlar
ile İlgili Emredici Kurallar 69
- İngiliz Uygulaması 70
- Rotterdam Kuralları 71
- Genel Olarak 71
- Güvertede Taşman Eşya 71
aa. Güvertede Taşınması Caiz Olan
Eşyaya İlişkin Sorumluluk Rejimi 72
bb. Güvertede Taşınması Caiz Olmayan
Eşyaya İlişkin Sorumluluk Rejimi 73
cc. Eşyanın Ambarda Taşınmasının
Açıkça Kararlaştırılması 74
c. Canlı Hayvan 74
B. Özel Nitelikteki Eşya 75
- Genel Olarak 75
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 6) 75
- Türk Hukuku 76
- Rotterdam Kuralları 77
- Taşıyan 77
- Genel Olarak 77
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m.l/(a)) 78
- Türk Hukuku 78
- Akdi Taşıyan 78
- Fiili Taşıyan 79
- Rotterdam Kuralları 80
- Taşıyan 80
- İfa Eden (Performing Party) 80
- Denizde İfa Eden (Maritime Performing Party) 82
- Gemi 85
- Genel Olarak 85
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. l/(d)) 86
- Türk Hukuku 86
- Rotterdam Kuralları 86
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TAŞIYANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUĞU
I. Taşıyanın Gemiyi Denize, Yola ve
Yüke Elverişli Tutma Yükümlülüğü ve Sorumluluğu 87
- Genel Olarak 87
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 3/1) 87
- Genel Olarak 87
- Geminin Denize Elverişli Olmasında
Makul Özeni Gösterme 88
- Türk Hukuku 91
- İngiliz Uygulaması ,93
- Rotterdam Kurallar» 94
- Taşıyanın Eşyaya Özen Gösterme Yükümlülüğü ve Sorumluluğu 97
- Genel Olarak 97
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 3/2) 97
- Türk Hukuku 98
L Özen Yükümlülüğü 98
- Sorumluluğun Şartlan
(Zıya, Hasar ve Geç Teslim Bakımından) 100
- Sorumluluğun Niteliği 102
- İngiliz Uygulaması 102
- Rotterdam Kuralları , 103
- Konişmento Düzenleme Yükümlülüğü 105
- Konişmento Düzenleme Yükümlülüğü ve Konişmentonun Türleri .. 105
- Genel Olarak 105
- Hazırlık Çalışmaları 106
- LVK m. 3/3’e İlişkin Hazırlık Çalışmaları 106
- LVK m. 3/7’ye İlişkin Hazırlık Çalışmaları 107
- Türk Hukuku 108
- Rotterdam Kuralları 108
- Taşıma Senedi 108
- Elektronik Taşıma Kaydı 109
- T aşıma Senedi veya ETK’nın Düzenlenmesi 111
- Konişmentonun İçeriği 111
- Genel Olarak 111
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m.3/3(a)-(c)) 112
- Türk Hukuku 113
- Konişmentonun İçeriği 113
- Taşıyanın Kimliği 114
- Rotterdam Kuralları 115
- Taşıtanın Verdiği Bilgiler 116
- Taşıyanın Kendi Bilgisine Dayanarak
Yazdığı Hususlar 116
aa. Genel Olarak 116
bb. Taşıyanın Kimliği 117
c. Diğer Bilgiler 119
- Konişmentonun İçeriğine İlişkin Çekince 119
- Genel Olarak 119
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m.3/3(2)) 119
- Türk Hukuku 119
- Konişmentoya Konulan Çekince 120
- Taşıyanın Yanlış Konişmento Düzenlemesinden
Doğan Sorumluluğu 121
- İngiliz Uygulaması 124
- Rotterdam Kuralları 124
- Konişmentonun İspat Kuvveti 127
İ. Genel Olarak 127
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m.3/4) 127
- Türk Hukuku 127
- Rotterdam Kuralları 128
- Taşıma Senedi ve ETK’nm İspat Kuvveti 128
- Navlun Ücreti 129
IV. Taşıyanın Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin
Emredici Olması 129
- Genel Olarak 129
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 3/8) 130
- Türk Hukuku 131
- Rotterdam Kuralları 132
BEŞİNCİ BÖLÜM TAŞIYANIN SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ
I. T aşıyanın Sorumluluktan Kurtulması 133
- Genel Olarak 133
- Hazırlık Çal ışmaları (LVK m. 4/2) 133
- Türk Hukuku 135
- İngiliz Uygulaması 136
- Rotterdam Kuralları 136
II. T eknik Kusur Dolayısıyla T aşıyanın Sorumluluğu 136
- Genel Olarak 136
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/2(a)) 137
- Türk Hukuku 139
- İngiliz Uygulaması 140
H. Rotterdam Kuralları 141
- Yangın Dolayısıyla Taşıyanın Sorumluluğu 142
- Genel Olarak. 142
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/2(b)) 142
- Türk Hukuku. 143
- İngiliz Uygulaması 144
- Rotterdam Kuralları 145
- Rotadan Sapma 145
- Genel Olarak 145
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/4) 145
- Türk Hukuku 147
- İngiliz Uygulaması., 149
- Rotterdam Kuralları 150
V. Taşıyanın Kusursuzluk ve Uygun İlliyet Bağı
Karinelerinden Yararlandığı Haller 151
- Genel Olarak 151
- Deniz Tehlikeleri ve Kazaları 152
İ. Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/2(c)).152
- Türk Hukuku 153
- İngiliz Uygulaması 153
- Rotterdam Kuralları
Ç. Mücbir Sebep 154
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/2(d)) 154
- Türk Hukuku 154
- İngiliz Uygulaması . 155
- Rotterdam Kuralları 155
D. Harp Olayları, Kamu Düşmanlarının Hareketleri,
Yetkili Makamların Emirleri, Karantina Sınırlamaları
Grev veya Lokavt, İsyan ve İç Kanşilıklar I55
- Hazırlık Çalışmaları
(LVK m. 4/2(e), (f), (g), (h), 0), (k)) -155
- Türk Hukuku 157
- İngiliz Uygulaması . 157
- Rotterdam Kuralları 158
- Fiiller, İhmaller ve Kurtarma 158
- Hazırlık Çalışmalan (LVK m. 4/2(i),(l)) 158
- Türk Hukuku 158
- Rotterdam Kuralları 159
- Eksilme 160
- Hazırlık Çalışması (LVK m. 4/2(m)) 160
- Türk Hukuku 160
- İngiliz Uygulaması 162
- Rotterdam Kuralları 162
- Ambalaj ve İşaretlerin Yetersizliği 162
- Hazırlık Çalışmalan (LVK m. 4/2(n), (o)) 162
- Türk Hukuku 162
- İngiliz Uygulaması 163
- Rotterdam Kuralları 163
- Gizli Ayıplar 163
- Hazırlık Çalışmalan (LVK m. 4/2(p)) 164
- Türk Hukuku 164
- İngiliz Uygulaması 165
- Rotterdam Kuralları 165
- Taşıyanın veya Temsilcilerinin veya Adamlanmn Fiillerinden veya İhmallerinden Kaynaklanmayan Sebepler 165
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/2(q)) 166
- Türk Hukuku 166
- İngiliz Uygulaması 167
- Rotterdam Kurallan 167
ALTINCI BÖLÜM TAŞIYANIN SORUMLULUĞUNUN SINIRLARI
- Genel Olarak 169
- Hazırlık Çalışmalan 169
- Sorumluluk Sınırlan - Koli, Ünite veya
Ağırlık Başına Sorumluluk (LVK m.4/5(a)) 169
- Tazminatın Hesaplanması (LVK m. 4/5 (b)) 175
- Konteyner ile Taşman Eşya (LVK m. 4/5(c)) 176
- Hesap Birimi (LVK m. 4/5(d)) 178
- Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı
(LVK m. 4/5(e)) 178
- Bildirilen Eşya Değerinin Karine Teşkil Etmesi
(LVK m. 4/5(f)) 179
- Kasten Gerçeğe Aykırı Beyan Nedeniyle
Taşıyanın Sorumlu Olmaması (LVK m. 4/5(h)) 180
- Türk Hukuku 181
- Sorumluluk Sınırları 181
- Koli ve Ünite Kavramları 183
- Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı 184
- Kasten Gerçeğe Aykırı Beyan Nedeniyle
Taşıyanın Sorumlu Olmaması 185
- Sorumluluk Sınırına İlişkin Diğer Konular 186
- İngiliz Uygulaması 186
- Rotterdam Kuralları 186
- Zıya ve Hasar Bakımından Sorumluluğun Sınırlan 186
- Gecikme Bakımından Sorumluluğun Sınırlan 189
- Hesap Birimi ve Tazminatın Hesaplanması 189
- Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı 190
- Kasten Gerçeğe Aykm Beyan Nedeniyle
Taşıyanın Sorumlu Olmaması 191
YEDİNCİ BÖLÜM İNCELEME, BİLDİRİM VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
- Genel Olarak 193
- Hazırlık Çalışmalan (LVK m. 3/6) 193
- LK’nm Hazırlık Çalışmalan 193
- 1968 Visby Protokolü ile Getirilen Değişiklik 196
- Türk Hukuku - 196
- İnceleme ve Bildirim 196
- Hak Düşürücü Süre 200
- Sürenin Uzatılması 202
- Hak Düşürücü Süre İtirazından Yararlanma
Hakkının Kaybedilmesi 203
- İngiliz Uygulaması 204
- Rotterdam Kurallan 204
A. Zıya ve Hasar Bakımından Bildirim 204
- Gecikme Bakımından Bildirim 205
- Bildirimin Yapılacağı Kişi 206
- Hak Düşürücü Süre 206
SEKİZİNCİ BÖLÜM
SORUMLULUĞUN GENİŞLETİLMESİ,
SÖZLEŞME SERBESTİSİ ve SÖZLEŞME DIŞI İSTEMLER
- Taşıyanın Sorumluluğunun Genişletilmesi 209
- Genel Olarak 209
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 5 c.l) 209
- Türk Hukuku 210
- Rotterdam Kuralları 210
- Yüklemeden Önce ve Boşaltmadan Sonra
Sözleşme Serbestisi 211
- Genel Olarak 211
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 7) 211
- Türk Hukuku 212
- Rotterdam Kuralları 212
III. Sözleşme Dışı İstemler 213
- Genel Olarak 213
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4 bis) 213
- Bağımsız Yükleniciler 214
- Taşıyanın Adamları ve Temsilcileri 215
- Türk Hukuku 217
- İngiliz Uygulaması 218
- Rotterdam Kuralları 219
DOKUZUNCU BÖLÜM TAŞITANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUĞU
- Taşıtanın Doğru Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü 221
- Genel Olarak 221
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 3/5) 221
- Türk Hukuku 222
- Rotterdam Kuralları 222
- Taşıtanın ve Adamlarının Sorumluluğu 223
- Genel Olarak 223
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/3) 224
- Türk Hukuku 225
- Rotterdam Kuralları 226
III. Taşıtanın Tehlikeli Eşya Hakkında Sorumluluğu 228
- Genel Olarak 228
- Hazırlık Çalışmaları (LVK m. 4/6) 228
- Türk Hukuku 229
- İngiliz Uygulaması 231
- Rotterdam Kuralları 231
ONUNCU BÖLÜM
DENİZ ALACAKLARINA KARŞI SORUMLULUĞUN SINIRLANDIRILMASI, NÜKLEER ZARAR VE MÜŞTEREK AVARYA
- Genel Olarak 235
- Hazırlık Çalışmalan (LVK m.8; m.9, m.5 c.3) 235
- Türk Hukuku 235
- Rotterdam Kuralları 236
- Sorumluluğun Sınırlandırılması ve Nükleer Zarar 236
- Müşterek Avarya 237
- Yolcular ve Bagaj 238
SONUÇ 239
KAYNAKÇA 243
EKLER 253
Harter Kanunu {THE UNITED STATESHARTER ACT1893 255
İLA 1921 Lahey Konferansına Sunulan Taslak Metin
{INTERNATIONAL LA WASSOCIATION) 257
1979 Tarihli özel Çekme Hakkı Protokolü ile Değişik
Lahey/Visby Kuralları {INTERNATIONAL CONVENTION
FOR THE UNIFICATIONOF CERTAINRULESRELATING
TO BILLS OFLADING. SIGNED ATBRUSSELS, AUGUST, 25, 1924
AS AMENDED BY THE PROTOCOLS DA TED
FEBRUARY 23,1968 AND DECEMBER 21,1979) 263
Rotterdam Kuralları {UNITED NATIONS CONVENTION ON CONTRACTS FOR THE INTERNATIONAL CARRIAGE OF GOODS WHOLLYOR PARTLYBYSEA) 273