Gümrük Hukuku
Prof. Dr. Hilmi ÜNSAL
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR CETVELİ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
GÜMRÜK HUKUKUNUN KAYNAKLARI,
KONUSU VE TARAFLARI
GÜMRÜK HUKUKUNUN KAYNAKLARI. 17
Anayasa . 17
Kanun 18
Uluslararası Anlaşmalar. 19
Cumhurbaşkanlığı Kararları . 20
Yönetmelik 21
Tebliğler. 21
Genelgeler. 21
Kararlar Ve Bilgi Talepleri 22
Karar Talepleri 22
Bilgi Talepleri Üzerine Verilen Bilgiler. 23
GÜMRÜK HUKUKUNUN KONUSU VE TARAFLARI. 25
Gümrük Hukukunun Konusu . 25
Eşya Kavramı. 26
Gümrük Gözetimi ve Gümrük Gözetimi Altındaki Eşya 27
Gümrük Kontrolü Ve Risk . 29
Gümrük Hukukunda Taraflar. 30
Gümrük Yükümlüsü 30
Temsilci Ve Temsil Hakkı 31
2.1. Gümrük Müşavirlerinin Temsil Yetkisi ve Sorumluluğu 31
2.2. Yetkilendirilmiş Yükümlü 33
Gümrük İdaresi . 34
İKİNCİ BÖLÜM
GÜMRÜK HUKUKUNDA TARİFE, MENŞE VE KIYMET
GÜMRÜK HUKUKUNDA TARİFE 37
GÜMRÜK HUKUKUNDA MENŞE VE MENŞE KURALLARI . 40
8 İçindekiler
III. EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ .43
Satış Bedeli Yöntemi 44
Fiilen Ödenen veya Ödenecek Fiyat 45
Fiilen Ödenen/Ödenecek Fiyata Dâhil Olan Unsurlar . 46
Fiilen Ödenen veya Ödenecek Fiyata Dâhil Olmayan Giderler . 47
Satış Bedelinin Tespiti Noktasında Şüpheye Düşülmüş Olması. 49
Satış Bedelinin Terk Edilmesinin Gerekçesinin Somut Verilerle
Ortaya Konulması 50
Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi . 51
Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi . 52
İndirgeme Yöntemi 52
Hesaplanmış Kıymet Yöntemi 53
Son Yöntem 54
Özellikli Durumlar 55
Veri Veya Komut Yüklü Bilgi Taşıyıcılarda Gümrük Kıymetinin
Tespiti 55
Kıymetin Türk Lirası Olarak Beyan Zorunluluğu 55
Çabuk Bozulabilir Eşyanın Gümrük Kıymetinin Belirlenmesi 55
Royalti ve Lisans Ücretleri. 55
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GÜMRÜK İŞLEMLERİ
ÖZET BEYANIN VERİLMESİ VE VARIŞ BİLDİRİMİ .57
Özet Beyanın Verilmesi 57
Özet Beyan Verme Yükümlüğü Olan Kişiler 57
Özet Beyan Verme Süreleri. 58
Özet Beyan Aranmayan Haller 59
Varış Bildirimi. 61
EŞYANIN GÜMRÜĞE SUNUMU VE BOŞALTILMASI .61
Eşyanın Gümrüğe Sunumu. 61
Eşyanın Boşaltılması. 62
Özet Beyanla Boşaltma İşlemlerinin Karşılaştırılması 62
III. GÜMRÜĞE SUNULAN EŞYAYA GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ BİR İŞLEM VEYA
KULLANIM BELİRLENMESİ 64
Süreler ve Süre Uzatım Halleri. 64
Eşyanın Geçici Depolamaya Alınması 65
Geçici Depolama Yerlerinden Çıkış 68
Eşyanın Geçici Depolama Yerlerinin Bulunmadığı Yerlere Konulması . 68
Fikri ve Sınai Hakların Korunması. 69
İçindekiler 9
GÜMRÜK BEYANI. 73
Yazılı Beyanlar . 73
Normal Usul 73
1.1. Beyannameye Eklenecek Belgeler 74
1.2. Beyannamelerin Tescili. 76
1.3. Gümrük Beyannamesini Verebilecek Kişiler . 76
1.4. Beyanname Verilmesine Gerek Olmayan Durumlar. 77
1.5. Beyanname Üzerinde Yapılacak Düzeltmeler. 77
1.6. Beyannamenin İptali. 78
1.7. Beyanın Doğruluğunun Araştırılması 82
1.8. Eşyanın Teslimi . 82
1.9. Tescil Edilmiş Beyanname Kapsamı Eşyanın Tasfiye Edilmesi 83
Basitleştirilmiş Usul 83
Sözlü Beyan 87
3.1. Serbest Dolaşıma Girişte Sözlü Beyana Tabi Eşya. 87
3.2. İhracatta Sözlü Beyana Tabi Eşya . 88
3.3. Geçici İthalatta Ve Dâhilde İşlemede Sözlü Beyana Tabi Eşya 88
Başka Bir Tasarruf Yoluyla Beyan 89
4.1. Serbest Dolaşıma Giren Eşya İçin Başka Bir Tasarruf Yoluyla
Beyan 89
4.2. İhraç Edilen Eşya İçin Başka Bir Tasarruf Yoluyla Beyan . 90
4.3. Geçici İthal Edilen Eşya İçin Başka Bir Tasarruf Yoluyla Beyan 90
Eşyanın Tesliminden Sonra Beyanın Kontrolü 93
6.1. Belge Kontrolü 93
6.2. Eşyanın Muayenesi . 94
Gümrük Beyanının Kapatılması 96
EŞYANIN TASFİYESİ, RE’SEN İMHASI, CEBRİ İCRA YOLUYLA SATIŞI 97
Eşyanın Tasfiyesi 97
Eşyanın Re’sen İmhası . 98
Eşyanın Cebri İcra Yoluyla Satışı 98
VII. GÜMRÜK KANUNUNA AYKIRI OLARAK TÜRKİYE GÜMRÜK BÖLGESİNE
GETİRİLEN EŞYA . 98
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GÜMRÜK REJİMLERİ
EKONOMİK ETKİLİ OLMAYAN GÜMRÜK REJİMLERİ . 102
Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi . 102
Beyan Verildikten Sonra Gümrük Vergisi Oranının Değişmesi . 103
Eşyanın Değişik Tarife Pozisyonlarına Girmesi Halinde Beyan
Sahibine Tanınan Hak . 104
10 İçindekiler
Nihai Kullanım Halinde Gümrük Gözetimi 104
Serbest Dolaşımda Bulunan Eşyanın Statüsünü Kaybetmesi 104
Transit Rejimi. 105
İhracat Rejimi. 106
EKONOMİK ETKİLİ GÜMRÜK REJİMLERİ 107
Gümrük Antrepo Rejimi. 107
Dâhilde İşleme Rejimi 111
Şartlı Muafiyet Sistemi 111
Geri Ödeme Sistemi 112
Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında İşleme Faaliyetleri ve İşlem
Görmüş Ürün 114
Dâhilde İşleme Rejimi Kapsamında Eşdeğer Eşya Kullanımı . 116
İznin Verilmesi. 117
Rejimin İşleyişinde Süreler 117
Verimlilik Oranı Hesaplanması 118
Dâhilde İşleme Rejimi Kapsamında Gümrük Yükümlülüğünün
Doğması 118
İkincil Ürünlerin Elde Edilmesi ve Serbest Dolaşıma Sokulması
Halinde Vergileme. 119
Türkiye Gümrük Bölgesi Dışında İşleme Faaliyetleri . 120
Takip ve Değerlendirme 120
9.1. İhracatın Gerçekleştirilmesi 120
9.2. Fazla Alınan Verginin İadesi 122
9.3. İhracat Taahhüdünün Kapatılması 122
9.5. İhracatın Gerçekleştirilmemesi . 125
Belgenin/İznin İptali(DİR Tblğ, m.44) 128
Dahilde İşleme Tedbirlerine Uyulmaması (DİR Tblğ, m.45) 129
Dâhilde İşleme Rejiminde Sağlanan Hakların Kötüye Kullanımı (DİR
Tblğ, m.46) 130
Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi 131
Geçici İthalat Rejimi . 132
Hariçte İşleme Rejimi. 138
Genel Olarak Hariçte İşleme Rejimi ve Uygulaması 138
Standart Değişim Sistemine Dayalı Hariçte İşleme Rejimi 141
III. GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ DİĞER İŞLEM VEYA KULLANIM ŞEKİLLERİ142
Serbest Bölge Rejimi 142
Yeniden İhracat, İmha, Terk. 143
İçindekiler 11
BEŞİNCİ BÖLÜM
GÜMRÜK VERGİLERİ VE DİĞER MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER
GÜMRÜK VERGİLERİ 145
Gümrük Vergisi 146
Gümrük Vergisinin Konusu . 146
Gümrük Vergisinin Yükümlüsü . 147
Gümrük Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 147
Gümrük Vergisinin Matrahı ve Oranı 148
Gümrük Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi 150
İlave(Ek) Gümrük Vergisi . 151
Anti Damping Vergisi ve Telafi Edici Vergi. 152
Anti Damping Vergisi 152
Telafi Edici Vergi . 152
2.1. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Kapsamında Telafi Edici
Vergi . 152
2.2. Dâhilde İşleme Rejimi Kapsamında Telafi Edici Vergi . 153
2.2.1. İthal Eşyasının Vergisinin Toplulukta Ödenen Vergiden
Yüksek Olması Durumu . 155
2.2.2. Serbest Bölgelere İhraç Edilen Ürünlerde Telafi Edici
Vergi 155
2.2.3. Ödenmesi Gereken Telafi Edici Verginin Hesabı . 155
2.2.4. Beyana Aykırılık Durumu . 156
2.2.5. DİR Kapsamında Alınması Gereken Telafi Edici Vergide
İstisna Uygulaması. 156
İthalatta KDV Uygulaması 156
İthalatta KDV’nin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay. 156
İthalat KDV İstisnası 157
İthalatta KDV Matrahı ve Oranı 159
İthalalta KDV’nin Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi . 160
İthalatta ÖTV Uygulaması 160
İthalatta Alınan ÖTV’nin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 161
İthalalatta ÖTV İstisnası 162
2.1. Diplomatik İstisna . 162
2.2. Diğer İstisnalar 163
İthalatta ÖTV’nin Matrahı ve Oranı 165
Verginin Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi. 165
Diğer Mali Yükümlülükler(Ek Mali Yükümlülükler) 166
Toplu Konut Fonu . 166
Damga Vergisi. 166
12 İçindekiler
Çevre Katkı Payı. 167
TRT Bandrol Bedeli 167
GÜMRÜK VERGİLERİNDE VERGİLENDİRME İŞLEMLERİ.167
Gümrük Vergilerinden Muafiyet 167
Genel Muafiyet Uygulaması 167
Geri Gelen Eşyada Muafiyet 170
Deniz Balıkçılığı Ürünleri ve Denizden Çıkartılan Diğer Ürünlerde
Muafiyet 171
Sınır Ticaretinde Uygulama . 172
Gümrük Yükümlülüğünün Doğması. 172
Gümrük Yükümlülüğünün Doğuşu 172
Kanuna Aykırı Şekilde Giriş Yapan Eşya İçin Gümrük Yükümlüğünün
Doğması 173
Gümrük Gözetimindeki Eşyanın Gümrük Gözetimi Dışına Çıkması
Halinde Gümrük Yükümlülüğü 173
4.Serbest Bölgede Tüketilmiş Veya Kullanılmış Eşya İçin Gümrük
Yükümlülüğünün Doğması 174
Gümrük Yükümlülüğünün Doğmuş Sayılmayacağı Haller . 175
İhracatta Gümrük Yükümlülüğünün Doğması. 176
Gümrük Vergilerinin Tahakkuku, Tebliği ve Ödenmesi 179
Tahakkuk. 179
Tebliğ. 179
Tahsil . 180
Gümrük Yükümlülüğünün Sona Ermesi . 181
Gümrük Vergisinin Kesinleşmesi 182
III. GÜMRÜK VERGİLERİNİN GERİ VERİLMESİ VEYA KALDIRILMASI 182
Kaldırma ve Geri Vermeyi Gerektiren Haller . 183
Beyannamenin İptal Edilmiş Olması 183
Eşyanın Kusurlu Olması veya Sözleşmeye Aykırı Olması Nedeniyle
İthalatçı Tarafından Kabul Edilmemesi . 184
Cumhurbaşkanı Tarafından Belirlenen Haller . 184
Geri Vermede Faiz Uygulaması 184
Gümrük Vergilerinin Hatalı Olarak Kaldırılması ve Geri Verilmesi. 185
GÜMRÜK VERGİLERİNDE VE İDARİ PARA CEZALARINDA ZAMANAŞIMI
UYGULAMASI 185
Tahakkuk Zamanaşımı . 186
Tahsil Zamanaşımı . 187
Ceza Davalarına Konu İşlemlerde Zamanaşımı 188
Ceza Davalarına Konu Olan Tahsilatlara İlişkin Zamanaşımı . 188
İçindekiler 13
Gümrük Vergilerine Bağlı Olmayan İdari Para Cezalarında
Zamanaşımı 188
ALTINCI BÖLÜM
GÜMRÜK KABAHATLERİ VE GÜMRÜK SUÇLARI
GÜMRÜK KANUNU’NA GÖRE VERİLEN CEZALAR . 189
Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak Cezalar. 189
Vergilendirme Unsurlarının Yanlış Beyanı 189
Beyan Sahibinin Kendini İhbar Etmesi Durumu 190
Telafi Edici Verginin Ödenmemesi 190
Genel Düzenleyici İşlemle Yasaklanmış Eşyanın İhracatı-İthalatı
veya Belge İbrazı Gerektiren Eşyanın İthalat-İhracatı. 191
4.1. Genel Düzenleyici İdari İşlemlerle İthalatı Yasaklanmış Eşyanın
İthali 192
4.2. Belge İbrazı Gereken Eşyanın Belge İbrazı Yapılmaksızın İthali 192
4.3. Genel Düzenleyici İdari İşlemler İle İhracatı Yasaklanmış
Eşyanın İhracı 193
Yolcu Beraberi Eşyanın Beyana Aykırı İthali 194
Transit Eşyası 194
Antrepo ve Geçici Depolama Rejiminin İhlali . 195
Özet Beyan Hükümlerinin İhlali 196
8.1. Noksan Çıkan Kaplar İçin Ceza 196
8.2. Fazla Çıkan Kaplar İçin Ceza 196
8.3. Özet Beyan Verilmeksizin Getirilen Eşya 197
Rejim İhlalleri 197
Usulsüzlükler . 199
Muaf Eşya . 199
İhracat Vergilerine Tabi Eşya 200
Diğer Usulsüzlük Filleri . 200
KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNU’NA GÖRE VERİLECEK CEZALAR 203
İthalat Kaçakçılığı Suçları . 204
İhracat Kaçakçılığı Suçları 205
Akaryakıt ve Tütün ile Tütün Mamulleri, Alkollü İçki Kaçakçılığı . 206
Kaçakçılık Cezalarının Uygulama Esasları 206
YEDİNCİ BÖLÜM
GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI
İDARİ YOLLARLA ÇÖZÜM 207
İtiraz 207
Kimyevi Tahlil Sonuçlarına İtiraz 210
14 İçindekiler
Uzlaşma Müessesesi 210
Pişmanlık Müessesesi 212
Peşin Ödeme İndirimi 215
YARGI YOLUYLA ÇÖZÜM 215
Gümrük Hukukunda İdari İşlemler. 215
Gümrük Hukuku Açısından İdari Davalar . 218
Dava Türleri. 218
Gümrük Davaların Açılması ile İlgili İşlemler . 219
2.1. İdari Davaların Açılması. 220
2.2. Dilekçelerin Verileceği Yerler 220
2.3. Aynı Dilekçe İle Dava Açılabilecek Haller. 221
2.4. Dilekçe Üzerine Uygulanacak İşlem 221
2.5. Dava Açma Süresi 222
2.6. Sürelerle İlgili Genel Esaslar 222
2.7. Görevli Olmayan Yerlere Başvurma 223
2.8. Yürütmenin Durdurulması 223
Gümrük Hukukunda İdari Yargılama Süreci 223
3.1. İlk Derece Mahkemesinde Dava Açma 223
3.1.1. Görevli Mahkeme . 223
3.1.2. İdari Kararlara Karşı Açılacak Davalar 224
3.1.3. Gümrük Vergilerine Karşı Açılacak Davalar. 224
3.1.4. Fonlara Karşı Açılacak Davalar 225
3.1.5. İdari Para Cezalarına ve Usulsüzlüklere Karşı Açılacak
Davalar 225
3.2. Gümrük Vergilerinin Ödenmesi ve Geri Verilme Taleplerinin
Reddine Karşı Açılacak Davalar . 226
3.3. Gümrük Uyuşmazlıklarında Yetkili Mahkeme . 226
Kanun Yolları (Kararlara Karşı Başvuru Yolları) 227
İstinaf 227
Temyiz. 229
2.1. Temyize Konu Edilebilecek Kararlar 229
2.2. Temyiz Dilekçesine İlişkin Hükümler . 229
2.3. Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar 231
2.4. Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem 231
Olağanüstü Kanun Yolları. 232
Kanun Yararına Temyiz(Bozma) 232
Yargılamanın Yenilenmesi. 233
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 235
KAYNAKÇA.237
