Hizmet SözleşmelerindeHasılat Muhasebesi
Dr. Melis ERCAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ III
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
HİZMET SÖZLEŞMESİ KAVRAMI, HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE
HASILATIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASI
11 HİZMET SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 5
12 HİZMETİN TESLİMİ (HİZMET İFASI) (PERFORMANS)
KAVRAMI 8
13 HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE HASILATIN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN YÖNTEMLER 10
131 Hizmet Tipi Sözleşmelerde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yöntemler 12
1311 Spesifk (Belirgin) Performans Yöntemi 12
1312 Parçalı (Kısmi) Performans Yöntemi 12
1313 Tamamlanmış Performans Yöntemi 14
1314 Tahsilat Yöntemi 14
132 Hak Ediş Esaslı (İnşaat Tipi) Hizmet Sözleşmelerinde
Hasılatın Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yöntemler 16
1321 Tamamlanma Yüzdesi Yöntemi 20
1322 Tamamlanmış Taahhüt Yöntemi 23
1323 Maliyet Telaf Yöntemi 26
14 HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE HASILATIN RAPORLANMASINA
İLİŞKİN STANDARTLAR VE YASAL DÜZENLEMELER 27
141 Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın Raporlanmasına İlişkin
Uluslararası Alandaki Standartlar ve Düzenlemeler 27VI
1411 Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Düzenlemeler 27
1412 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları 29
142 Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın Raporlanmasına İlişkin
Ülkemizdeki Standartlar ve Yasal Düzenlemeler 34
1421 Türkiye Muhasebe Standartları 34
1422 Vergi Mevzuatı 35
İKİNCİ BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HİZMET SÖZLEŞMELERİYLE İLGİLİ HASILATIN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASI
21 TAŞIMACILIK HİZMET SÖZLEŞMELERİ 40
211 Taşımacılık Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması 40
212 Taşımacılık Hizmet Sözleşmeleriyle İlgili Vergi
Mevzuatındaki Durum 52
22 TEMİZLİK HİZMET SÖZLEŞMELERİ 54
221 Temizlik Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması 54
222 Temizlik Hizmet Sözleşmeleriyle İlgili Vergi
Mevzuatındaki Durum 76
23 ÖZEL OKUL HİZMET SÖZLEŞMELERİ 76
231 Özel Okul Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması 76
232 Özel Okul Hizmet Sözleşmeleriyle İlgili Vergi
Mevzuatındaki Durum 103
24 ÜYELİK HİZMET SÖZLEŞMELERİ 104
241 Üyelik Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması 105
242 Üyelik Hizmet Sözleşmeleriyle İlgili Vergi Mevzuatındaki
Durum 113
25 İNŞAAT HİZMET SÖZLEŞMELERİ 113
251 İnşaat Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması 114VII
252 İnşaat Hizmet Sözleşmeleriyle İlgili Vergi Mevzuatındaki
Durum 125
26 İMTİYAZ HİZMET SÖZLEŞMELERİ 127
261 İmtiyaz Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması 127
262 İmtiyaz Hizmet Sözleşmeleriyle İlgili Vergi
Mevzuatındaki Durum 133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE HASILATIN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASIYLA
İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR
31 ARAŞTIRMA KONUSUNUN ÖNEMİ 135
32 ARAŞTIRMANIN AMACI 136
33 ARAŞTIRMANIN KAPSAMI VE KISITLARI 136
34 VERİ TOPLAMA YÖNTEMİ 138
35 VERİLERİN ANALİZİ 138
351 Şirketlerin Faaliyet Raporlarında Yer Alan Hizmetlerle
İlgili Hasılatın Gerçekleşmesine (Tahakkuk Etmesine)
Yönelik Açıklamalar 138
3511 Gelişmiş Ülkelerdeki Bazı Şirketlerin Faaliyet
Raporlarında Yer Alan Hizmetlerle İlgili Hasılatın
Gerçekleşmesine (Tahakkuk Etmesine) Yönelik
Açıklamalar 138
35111 Exor Group 139
35112 Total 140
35113 Wal-Mart Stores 141
35114 Sinopec Group 142
35115 Volkswagen 143
35116 Toshiba 144
35117 Hyundai Motor 145
35118 Samsung Electronics 146VIII
35119 Siemens 147
351110 Vodafone 149
3512 Türkiye'deki Bazı Şirketlerin Faaliyet
Raporlarında Yer Alan Hizmetlerle İlgili
Hasılatın Gerçekleşmesine (Tahakkuk Etmesine)
Yönelik Açıklamalar 152
35121 Kartonsan Karton Sanayi ve Ticaret
Anonim Şirketi 153
35122 Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi
Anonim Şirketi 154
35123 Türk Telekomünikasyon Anonim
Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 155
35124 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret
Anonim Şirketi 157
35125 Turkcell İletişim Hizmetleri AŞ ve
Bağlı Ortaklıkları 158
35126 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları AŞ 160
35127 Netaş Telekomünikasyon AŞ ve Bağlı
Ortaklıkları 161
35128 İzmir Demir Çelik Sanayi AŞ ve
Bağlı Ortaklıkları 163
35129 Enka İnşaat ve Sanayi AŞ ve Bağlı
Ortaklıkları 164
351210 Aselsan Elektronik Sanayi ve Ticaret
AŞ ve Bağlı Ortaklıkları 165
351211 TAV Havalimanları Holding AŞ ve
Bağlı Ortaklıkları 167
352 Gelişmiş Ülkelerdeki ve Türkiye'deki Şirketlerin Faaliyet
Raporlarında Yer Alan Hizmetlerle İlgili Hasılatın
Gerçekleşmesine Yönelik Açıklama Düzeylerinin
Karşılaştırılması 171
36 ARAŞTIRMANIN SONUÇLARI 171
SONUÇ 173
KAYNAKÇA 177TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1 : Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın Raporlanmasına
İlişkin Başlıca Düzenlemeler 28
Tablo 2 : A Taşımacılık İşletmesinin Farklı Tahsil Seçeneklerinin
Karşılaştırılması 51
Tablo 3 : B Temizlik İşletmesi İtfa Planı 58
Tablo 4 : B Temizlik İşletmesi Seçenek-1 TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 65
Tablo 5 : B Temizlik İşletmesi Gelecekte Tahsil Edilecek Tutara
Ulaşma Planı 67
Tablo 6 : B Temizlik İşletmesi Seçenek-3 TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 74
Tablo 7 : B Temizlik İşletmesi TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 75
Tablo 8 : C Özel Okul İşletmesi İtfa Planı-1 78
Tablo 9 : C Özel Okul İşletmesi Seçenek-1 TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 85
Tablo 10 : C Özel Okul İşletmesi İtfa Planı-2 86
Tablo 11 : C Özel Okul İşletmesi Seçenek-2 TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 93
Tablo 12 : C Özel Okul İşletmesi İtfa Planı-3 94
Tablo 13 : C Özel Okul İşletmesi Seçenek-3 TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 102
Tablo 14 : C Özel Okul İşletmesi TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 102
Tablo 15 : D Spor Salonu İşletmesi İtfa Planı 107
Tablo 16 : D Spor Salonu İşletmesi TFRS - Vergi Mevzuatı
Karşılaştırması 113X
Tablo 17 : E İnşaat İşletmesi Finansal Bilgileri 117
Tablo 18 : E İnşaat İşletmesi TFRS - Vergi Mevzuatı Karşılaştırması 125
Tablo 19 : Gelişmiş Ülkelerdeki Şirketlerin Açıklamalarının Özeti 152
Tablo 20 : Türkiye'deki Şirketlerin Açıklamalarının Özeti 170
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1 : Hizmet Tipi Sözleşmelerde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yöntemler 11
Şekil 2 : Hizmet Tipi Sözleşmelerde Hasılatın
Muhasebeleştirilmesine İlişkin Karar Ağacı 15KISALTMALAR
Ae : Aynı eser
Age : Adı geçen eser
ABD : Amerika Birleşik Devletleri
AICPA : American Institute of Certifed Public Accountants
ARB : Accounting Research Bulletin
bs : Bası
ed : Edition
EITF : Emerging Issues Task Force
FASB : Financial Accounting Standards Board
FMSK : Finansal Muhasebe Standartları Kurulu
GKGMİ : Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri
GVK : Gelir Vergisi Kanunu
IASB : International Accounting Standards Board
IFRS : International Financial Reporting Standards
İMKB : İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
KDV : Katma Değer Vergisi
KVK : Kurumlar Vergisi Kanunu
p / pp : Page / Pages
par : Paragraf
s : Sayfa
SAB : Staff Accounting Bulletin
SOB : Statement of Position
SPK : Sermaye Piyasası Kurulu
ty : Basım tarihi yok
TDK : Türk Dil Kurumu
TFRS : Türkiye Finansal Raporlama Standartları
TMS : Türkiye Muhasebe Standartları
TMSK : Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu
TMUDESK : Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu
UFRS : Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
UMS : Uluslararası Muhasebe Standartları
UMSK : Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu
US GAAP : ABD Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri
VUK : Vergi Usul Kanunu
