Hukuk Felsefesi Perspektifinden Ayrımcılık Yasağı
Gonca KURU
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
KISALTMALAR LİSTESİ 13
GİRİŞ . 15
BİRİNCİ BÖLÜM
EŞİTLİĞİN GEREĞİ OLARAK AYRIMCILIK YASAĞI
EŞİTLİK İLKESİ 21
Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı İlişkisi . 21
Eşitlik İlkesinin Tarihi Seyri . 34
Eşitlik İlkesinin Klasik Kökleri34
Antik Yunan’da 34
Epikurosçulukta ve Stoacılıkta .41
Roma’da43
Feodalizmin ve Hıristiyanlığın Etkisindeki Eşitlik
Anlayışı 46
Modern Eşitlik Anlayışı ve Bu Eşitlik Anlayışının İnsan
Haklarına Yansımaları50
Doğal Hukuk ve Toplum Sözleşmecileri50
İnsan Hakları ve Devrimler.54
(1). İngiliz Devrimi55
(2). Amerikan Devrimi.57
(3). Fransız Devrimi.59
İ Ç İ N D E K İ L E R
8
İnsan Haklarının Uluslararası Hukuktaki Görünümü
ve Eşitlik. 61
Şekli Eşitlik- Maddi Eşitlik65
Şekli Eşitlik 66
Şekli Eşitlik Kavramı 66
Şekli Eşitliğe Yöneltilen Eleştiriler 68
Maddi Eşitlik 75
Maddi Eşitlik Kavramı . 75
Maddi Eşitliğin İşlevleri . 78
Maddi Eşitliğe Yöneltilen Eleştiriler 82
Fırsat Eşitliği-Sonuçlarda Eşitlik .83
Fırsat Eşitliği 83
Fırsat Eşitliği Kavramı 83
Fırsat Eşitliğine Yöneltilen Eleştiriler 86
Sonuçlarda Eşitlik 90
Sonuçlarda Eşitlik Kavramı 90
Sonuçlarda Eşitliğe Yöneltilen Eleştiriler. 92
AYRIMCILIK93
AYRIMCILIĞIN DAYANAĞI OLARAK ÖNYARGI93
Önyargı Kavramı . 93
Önyargıyı Açıklamaya Yardımcı Kuramlar. 98
Otoriteryen Kişilik Kuramı. 99
Sağ Kanat Otoriteryenizmi . 102
Dogmatik Kişilik Kuramı . 103
Sosyal Kimlik Kuramı 104
Ayrımcılık Kavramının Felsefi Çözümlemesi.108
Ayrımcılık Kavramının Tarihi Seyri 108
Genel Anlamıyla Ayrımcılık 113
İ Ç İ N D E K İ L E R
9
Ayrımcılığın Tarafları.116
(1). Gerçek Özelliklerden Bağımsız Olma.117
(2). Refleksif Olma 118
Karşılaştırma.119
Dezavantajlı Muamele 123
İlgisizlik ve Ayrımcılık 127
Ahlakilik ve Ayrımcılık .132
Grup Ölçütü ve Ayrımcılık 136
İKİNCİ BÖLÜM
İNSANA SAYGININ GEREĞİ OLARAK
AYRIMCILIK YASAĞI
GENEL OLARAK 147
AYRIMCILIĞA İLİŞKİN ALTERNATİF GÖRÜŞLER . 150
İlgisizlik Görüşü 150
Sorumlu Tutulamama Görüşü . 153
Sosyal Dışlanma Görüşü. 155
Fırsat Eşitliği Görüşü 157
Zarara Dayanan Görüş 162
III. AYRIMCILIĞIN YANLIŞLIĞI VE SAYGI 164
Saygı 164
Saygının Özellikleri .166
Saygıya İlişkin Yapılan Ayrımlar.169
Joel Feinberg.169
Stephen D. Hudson .170
Robin S. Dillon .171
Stephen L. Darwall .172
İnsana Saygı 174
İ Ç İ N D E K İ L E R
10
Immanuel Kant’ta İnsana Saygı. 176
Öz saygı . 181
AYRIMCILIĞIN YANLIŞLIĞINI SAYGISIZLIĞA
DAYANDIRAN GÖRÜŞLER.183
Ahlaki Değerin Yanlış Takdirine Dayalı Saygısızlık
Görüşü184
Görüşün Temel Tezleri 184
Görüşe Yöneltilen Eleştiriler . 190
İnsanlara Birey Olarak Muamele Edilmemesine Dayalı
Saygısızlık Görüşü.196
Görüşün Temel Tezleri 196
Görüşe Yöneltilen Eleştiriler . 207
Alçaltıcı Anlama Dayalı Saygısızlık Görüşü.213
Görüşün Temel Tezleri 213
Görüşe Yöneltilen Eleştiriler . 226
DEĞERLENDİRME, İNSAN ONURU VE SAYGI.234
Değer Sorunu Olarak Ayrımcılık.234
İnsan Onuru246
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HUKUKUN GEREĞİ OLARAK AYRIMCILIK YASAĞI
AYRIMCILIK YASAĞI257
Hukuki Belgelerde Ayrımcılık Yasağı.257
İnsan Haklarına Dair Uluslararası ve Bölgesel Nitelikli
Belgelerde Ayrımcılık Yasağı 258
Ayrımcılık Yasağına Yer Veren Ama Ayrımcılığı
Tanımlamayan Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri 259
İ Ç İ N D E K İ L E R
11
Ayrımcılık Yasağına Yer Veren Ama Ayrımcılığı
Tanımlamayan Avrupa Konseyi Sözleşmeleri ve
Bölgesel Nitelikteki Sözleşmeler263
Ayrımcılık Tanımına Yer Veren Birleşmiş Milletler
Sözleşmeleri267
Türk Hukukunda Ayrımcılık Yasağına İlişkin Genel
Çerçeve.271
Ayrımcılık Yasağının Kapsamı. 278
Ayrımcılığa Karşı Korunan Kişi Bakımından Ayrımcılık
Yasağının Kapsamı 279
Simetrik Nitelikteki - Asimetrik Nitelikteki
Düzenlemeler279
Ayrımcılık Temellerinin Belirlenmesi282
Konu Bakımından Ayrımcılık Yasağının Kapsamı289
AYRIMCILIK TÜRLERİ . 290
Doğrudan Ayrımcılık 290
Doğrudan Ayrımcılık Kavramı 290
Doğrudan Ayrımcılığın Hukuki Kaynakları.293
Dolaylı Ayrımcılık 297
Dolaylı Ayrımcılık Kavramı 297
Dolaylı Ayrımcılığın Görünümleri.301
Dolaylı Ayrımcılık ile Doğrudan Ayrımcılık Arasındaki
Farklar303
Dolaylı Ayrımcılığın Hukuki Kaynakları.306
Çoklu Ayrımcılık 312
Çoklu Ayrımcılık Kavramı.312
Çoklu Ayrımcılığın Türleri 316
Sıralı Çoklu Ayrımcılık 316
Katma Çoklu Ayrımcılık 317
İ Ç İ N D E K İ L E R
12
Kesişen Ayrımcılık. 318
Çoklu Ayrımcılığın Hukuki Kaynakları. 321
Makul Uyumlaştırma Yapılmaması.333
Makul Uyumlaştırma Kavramı 333
Uyumlaştırma Yapma Yükümlülüğünün Ele Alındığı
Temeller. 339
Makul Uyumlaştırmanın Hukuki Kaynakları. 343
Bağlantılı Ayrımcılık353
Bağlantılı Ayrımcılık Kavramı 353
Bağlantılı Ayrımcılığın Diğer Ayrımcılık Türleri İle
İlişkisi. 354
Bağlantılı Ayrımcılığın Hukuki Kaynakları. 355
TACİZ361
Taciz Kavramı 361
Tacizin Hukuki Kaynakları 365
Cinsel Taciz .369
Cinsel Taciz Kavramı. 369
Cinsel Tacizin Hukuki Kaynakları. 372
Mağdurlaştırma376
Mağdurlaştırma Kavramı . 376
Mağdurlaştırmanın Hukuki Kaynakları . 379
Ayrımcılık Talimatı .382
Ayrımcılık Talimatı Kavramı. 382
Ayrımcılık Talimatının Hukuki Kaynakları. 384
SONUÇ .387
KAYNAKÇA393