Doç. Dr. Recep NARTER

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ7

İÇİNDEKİLER9

GİRİŞ17

1.PROBLEMİN ORTAYA KONULMASI

2.ÇALIŞMANIN AMACI

3.ÇALIŞMADA BENİMSENEN USUL20

BİRİNCİ BÖLÜM

I.TÜRK HUKUKUNDA HÜKÜMET SİSTEMİ EKSENİNDE
 YÜRÜTMENİN ANAYASAL DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜMÜ

A.Kanun-ı Esasi Dönemi

1.Genel Olarak

2.Yasama

3.Yürütme

4.Yargı

5.Değerlendirme

B.1921 Anayasası Dönemi

C.1924 Anayasası Dönemi

D.1961 Anayasası Dönemi

E.1982 Anayasası Dönemi

F.Genel Değerlendirme

II.CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNİN NİTELİĞİ SORUNU

A.Genel Olarak

B.Başkanlık Sisteminin Karakteristik Özellikleri

1.Genel Olarak

2.Başkanlık Sistemini Sağlayan Koşullar

a.Yürütme Organının Tek Kişiden Oluşması

b.Başkan Halk Tarafından Seçilmesi

c.Başkanın Yasama Güvenine Dayanmaması

3. Türk Tipi Cumhurbaşkanlığı Sisteminin Özellikleri

a.Başkanın Yasama Organı Tarafından
Görevden Alınması Sorunu

b.Başkanın Yasama İradesini Feshetme Sorunu

c.Başkanın Seçimi ile Yasama Organın
Seçiminin Birlikte Olması Sorunu

d.Diğer Sorunlar

4.Genel Değerlendirme

a.Sistem İçi Bir Çözümleme68

b.Sistem Dışı Bir Çözümleme70

III.YASAMA VE YÜRÜTME İLİŞKİLERİNİN KİMİ ÜLKE
 ÖRNEKLERİNDE GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ

A.Yasama Organı

B.Yürütme Organı

1.Başkanın Seçilme Şartları

2.Başkanın Görev Süresi

3.Başkanlık Seçim Süreci

4.Yapısal Bakış

5.Başkanın Yetkileri

a.Genel Olarak

b.Başkanın Kararname Yetkisi

c.Fesih ve Suçlandırma Mekanizmaları

C. Genel Değerlendirme

IV.CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ: ÖN SORUNLAR

A.Anayasacılık Bakımından Yürütme Organının
Kararname Yetkisi

B.Anayasa Yargısı Bakımından Yürütme Organının
Kararname Yetkisi

C.Modern Hukukun Kökeni Bakımından
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

D.Modern Hukukun Özgürlük Sorunu ve
Kararname Yetkisi

E.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve
Hukukun Saf Kuramı: İradeci Yaklaşımın Eleştirisi

V.BAŞKANLIK SİSTEMİNDE KARARNAME YETKİSİ SORUNU

A.Başkanlık Sistemlerinde Kararname Yetkisi

B.Yarı-Başkanlık Sistemi Olarak Fransa’da
Kararname Yetkisi

C.Kararname Yetkisinin Atipik Bir Hükümet
Sistemindeki Görünüm Biçimi: Rusya Örneği

D.Karşılaştırmalı Analiz

İKİNCİ BÖLÜM

I.CUMHURBAŞKANININ ANAYASAL KONUMU:
 GÖREVİ VE YETKİLERİNE KISA BİR BAKIŞ

A.Cumhurbaşkanının Anayasal Konumu

B.Cumhurbaşkanının Yetki Kapsamı:
Cumhurbaşkanın Yasama ve Yargı Üzerindeki
Belirleyici Gücü

1.Yasama ve Cumhurbaşkanı

a.Veto Yetkisi

b.Fesih Yetkisi

2.Yargı ve Cumhurbaşkanı

3.Genel Değerlendirme

II.DEVLET FONKSİYONLARININ FARKLILAŞMASI VE
 CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

A.Ön Sorun: Kanun Ekseninde Hukuka Yaklaşım ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

B.Soruna Genel Bakış

C.Sorunu Çözme Yöntemleri

1.Kuvvetler Ayrılığı Kuramı

2.Devlet Fonksiyonlarının Ayrılmasına İlişkin
Kuramlar: Maddi ve Şekli Kriter

3.Değerlendirme

D.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Hukuki Niteliği

1.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle
Kanun Hükmünde Kararnamelerin
Bir Karşılaştırması

2.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Değişiklik Öncesi İle Bir Karşılaştırması

3.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Hukuki Niteliği

a.Genel Olarak

b.Yürütmenin Güçlendirilmesi Eğilimi ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

a.a.Genel Olarak

b.b.Yürütmenin Yükselişi

c.Hukuki Niteliğin Analizi

a.a.Ön Sorun: Kanun Hükmünde
Kararnamenin Hukuki Niteliği

b.b.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Hukuki Niteliği

E.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Normlar Hiyerarşisindeki Konumu

F.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle
Yasama Yetkinin Etkileşimleri

1.Yasamanın Asliliği Sorunu

2.Yasamanın Genelliği Sorunu

3.Yasamanın Devredilmezliği Sorunu

G.Olağanüstü Hal Dönem Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesi

H.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Hukuki Rejimi

1.Ön Sorun: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Farklılaşması

a.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle
Cumhurbaşkanının İdari İşlemlerinin
Farklılaşması

a.a.Düzenleyici İdari İşlemlerden
Farklılaşma

b.b.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle Cumhurbaşkanı Kararının Farklılaşması

c.c.Cumhurbaşkanlığının Türev Nitelikteki Düzenleyici İşlemlerden Farklılaşma

2.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Kapsamı ve Sınırı Sorunun İncelenmesi

a.Yasak Alan: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle Düzenlenemeyecek Konular

a.a.Yürütme Yetkisine İlişkin Olmayan
Konular

b.b.Kişinin Hakları ve Özgürlükleri İle
Siyasi Haklar ve Ödevler

c.c.Anayasada Münhasıran Kanunla Düzenlenmesi Öngörülen Konular

a.a.a.Münhasır Alan Sorunu

b.b.b.Münhasır Kanun Alanı

d.d.Kanunda Açıkça Düzenlenen Konular

b.Mahfuz Alan: Münhasıran Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle Düzenlenmesi Gerekilen
Konular

c.İhtiyari Alan: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
İle veya Kanunla Düzenlenebilecek Konular

III.GENEL DEĞERLENDİRME

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNİN
DENETİMİ SORUNU

I.ÖN SORUN: ANAYASA YARGISI VE CUMHURBAŞKANLIĞI
 KARARNAMESİ ETKİLEŞİMLERİ

A.Anayasa Yargısı, Siyaset ve Kararname Yetkisi

B.Anayasa Yargısının Gerçek İşlevi:
Hak Eksenli Yaklaşım Sorunu ve
Kararname Yetkisi

C.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve
Yargısal Aktivizm

II.OLAĞAN DÖNEM CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNİN
 DENETİMİ SORUNU

A.Kanun Hükmünde Kararnamenin Denetimi

B.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Denetim Organı,
Yolu ve Kapsamı

1.Denetim Organı: Anayasa Mahkemesi

2.Denetim Yolu ve Kapsamı

a.İptal Davası

b.İtiraz Yolu

3.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Denetim Yolları

a.Esas Bakımından Denetim

b.Şekil Bakımından Denetim

C.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Hukuka Aykırılığının Görünüm Biçimleri

1.Yürütme Yetkisine İlişkin Konunun Dışında
Yetki Kullanımı Durumunda Denetim

2.Temel Hak ve Özgürlükler Alanında Denetim

3.Münhasıran Kanunla Düzenlenmesi Öngörülen
Konulara Girilmesi Durumunda Denetim

4.Kanunda Açıkça Düzenlenen Konulara Girilmesi Durumunda Denetim

5.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle Kanunlarda
Faklı Hüküm Bulunması Durumunda
Denetim (Çatışma Hali)

6.TBMM’nin Sonradan Aynı Konuda
Kanun Çıkarması Durumunda Denetim

7.Özel Bir Denetim: Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesinin Münhasır Alanına
Meclisin Girmesi Durumunda Denetim

D.Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Denetiminde Anayasa Şikayeti Yolu

E.Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
Anayasallık Denetimine İlişkin Genel
Değerlendirme

III.OLAĞANÜSTÜ DÖNEM CUMHURBAŞKANLIĞI
 KARARNAMESİNİN DENETİMİ

A.Ön Sorun: 2017 Anayasa Değişikliklerine Göre
Olağanüstü Halin Hukuki Rejimi

1.Genel Olarak

2.Olağanüstü Hal Rejimi: Alacakaranlıkta Yönetim

a.Kavramsal Çerçeve

b.Modern Devletin Olağanı Kuşatması:
Devlet Kıskacında Hukuk

c.Hukuk, Hukukilik ve olağanüstü hal

d.Bugünkü Türkiye’de Siyasal Rejimin
Görünüm Biçimi

3.1982 Anayasasında Temel Hak ve Özgürlükler:
Olağanüstü hal’de Hakların Alacakaranlığı

a.Temel Hak ve Özgürlüklerin Anlamı:
Günışığında Haklar

b.Temel Hak ve Özgürlüklerin Alacakaranlığı

c.Alacakaranlıkta Bir Demet Işık:
Anayasanın 15. Maddesinin Bir Analizi

4.Genel Değerlendirme

IV.CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNİN DENETİMİNDE
 MUHTEMEL TÜREV SORUNLAR

A.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Denetiminde
Anayasaya Uygun Yorum Sorunu

1.Genel Olarak Anayasaya Uygun Yorum

2.Anayasa Mahkemesi İçtihadı

3.Doktrinde Anayasaya Uygun Yorum
Sorununa Yaklaşımlar

a.Olumlu Yaklaşım

b.Olumsuz Yaklaşım

4.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Bakımından
Soruna Yaklaşım

B.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Denetiminde
Yürürlüğü Durdurma Sorunu

1.Genel Olarak Yürütmeyi Durdurma Sorunu

2.Anayasa Mahkemesinin İçtihadı

3.Doktrinde Yürütmeyi Durdurma Sorununa Yaklaşımlar

a.Olumlu Yaklaşım

b.Olumsuz Yaklaşım

4.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Denetiminde
Yürütmeyi Durdurma

C.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Denetiminde
Yokluk Sorunu

1.Genel Olarak Yokluk Sorunu

2.Anayasa Mahkemesi İçtihadı

a.Mahkeme İçtihadı

b.Üyelerin Yaklaşımı

3.Doktrinde Yokluk Sorununa Yaklaşımlar

a.Olumlu Yaklaşım

b.Olumsuz Yaklaşım

4.Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Bakımından
Soruna Yaklaşım

V.CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNE İLİŞKİN
 DENETİMDE KARARIN ETKİSİ VE SONUÇLARI

VI.GENEL DEĞERLENDİRME423

SONUÇ

KAYNAKÇA435