Hukuk ve Siyaset EksenindeAnayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve İnsan Hakları Anlayışı
Doç. Dr. Yusuf Şevki HAKYEMEZ
Başlıklar,
- Anayasa Uygunluk Denetimi ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Yargısal Aktivizm
- Anayasa Mahkemesinin İnsan Hakları Anlayışı
- Anayasa Mahkemesinin Oluşumu
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
iÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR 11
GİRİŞ 13
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASA UYGUNLUK DENETİMİ ve ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA YARGISAL AKTİVİZM
I- Hukuk ve Siyasetin Kesiştiği Alandaki Anayasa Yargısı ve Anayasaya Uygunluk Denetiminin Sınırı 23
A- Anayasa Yargısının İşlevi Bağlamında Anayasa Hükümlerini Yorııınlaına/Somutlaştırıp
Anlamlandırma 23
B- Y aşamanın Takdir Yetkisi ve Anayasa Yargısı 27
C- Yerindelik Denetimi Yasağı, Yargıçlar Hükümeti ve Yargısal Aktivizm Tartışmaları 32
D- Siyaset ve Anayasa Mahkemesi İlişkisi 44
- Hukuk ve Siyaset Ekseninde Türk Anayasa Mahkemesi:Konumu ve Yargısal Aktivizm Tartışmaları 49
V Türk Anayasa Mahkemesinin Siyasal Sistem İçerisindeki Yeri 50
B- Anayasa Mahkemesinin Anayasaya Uygunluk Denetimi Görevi ve Denetimin Sınırı 55
C- Anayasa Mahkemesi Kararları ve Yerindelik Denetimi Yasağı 59
D- Türk Anayasa Yargısında Denetim Yetkisinin Sınırı ve Yargısal Aktivizm Tartışmaları 63
1- Anayasa Değişikliklerinin Esas Açısından Denetimi Sorunu 63
2- Anayasa Yargısında Yürürlüğü Durdurma Yetkisinin İçtihatla Kabulü 83
3- Cumhurbaşkanlığı Seçimindeki Karar Yetersayısının Ayııı Zamanda Toplantı Yetersayısı Olarak Kabulü Konusundaki İçtihadı 100
4- Kanun Hükmünde Kararname Yetkisi İle İlgili Yeni Koşulların Eklenmesi 118
5- Yabancılara Gayrimenkul Satışı 128
6- Özelleştirme 136
7- Seçim Sistemi ile İlgili İçtihadı 146
8- Emeklilik Yaşının Düzenlenmesi ve Sosyal Güvenlik Reformu 161
9- Rektör Atama Konusu 172
E- Anayasa Mahkemesinin Yerindelik Denetimi Tartışmaları ile İlgili Değerlendirme: Siyasal Sistem İçerisinde Yer Alan Güçlü Bir Aktör 181
İKİNCİ BÖLÜM ANAYASA MAHKEMESİNİN İNSAN HAKLARI ANLAYIŞI
I- İnsan Haklarının Güvencesi Olarak Anayasa Mahkemesi 189
II- Anayasa Mahkemesi Kararlarında İnsan Haklan 192
A- Anayasada Öngörülen Demokrasi Tercihi Konusundaki Anayasa Mahkemesi İçtihadı 193
B- Kişi Hakları İle İlgili İçtihadı 198
1- Eşitlik İlkesi -İnsan Onuru 198
2- Yaşam Hakkı, İnsan Onuru, İşkence ve Kötü Muamele Yasağı 209
3- İfade Özgürlüğü 221
4- Laiklik - Din ve Vicdan Özgürlüğü 243
5- Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi Olarak Hukuk Devleti ve Adil Yargılanma Hakkı 257
6- Mülkiyet Hakkı 272
C- Sosyal ve Ekonomik Haklar İle İlgili Anayasa Mahkemesi İçtihadı 282
1- Sendika Hakkı 282
2- Toplu İş Sözleşmesi ve Grev Hakkı 285
3- Lokavt 287
4- Zorunlu Hafta Sonu Tatili 289
5- Eğitim ve Öğrenim Hakkı 289
6- Sosyal Adalet İlkesi ve Sosyal Güvenlik Hakkı 297
D- Siyasal Haklar İle İlgili İçtihadı 306
1- Siyasal Parti Özgürlüğü 306
a- Siyasal Partilere Devlet Yardımı 306
b- Siyasal Partilerin Seçimlere Katılabilmesinde Öngörülen Koşullar 311
c- Siyasal Parti Yasakları 314
d- Siyasal Parti Özgürlüğü İle İlgili Diğer Konular 335
2- Seçme Hakkı 339
a- Genel Olarak Seçim Sistemi İle İlgili İçtihadı 339
b- Türkiye (Ülke Seçim Çevresi) Milletvekilliği Konusu 342
3- Kamu Hizmetine Girme Hakkı 344
E- Anayasa Mahkemesinin İnsan Hakları Anlayışı Üzerine Değerlendirme:Anayasa Yargısının
Gerçek İşlevine Mesafeli Yaklaşım Örneği 348
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANAYASA MAHKEMESİNİN OLUŞUMU
I- Anayasa Yargısının İşlevi Bağlamında Anayasa Yargıcı 371
II- Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Belirlenmesi ve Mahkemenin Oluşumu 375
A- 1982 Anayasasındaki Durum 375
B- Anayasa Mahkemesinin Oluşumundaki Temel Özellikler ve Yeniden Yapılandırılma Zorunluluğu 378
a- Üyeliklerin Dağılımı ve Cumhurbaşkanının Anayasa Mahkemesinin Oluşumundaki Ağırlıklı Etkisi 378
b- Anayasa Mahkemesinin Oluşumunda Parlamentonun Dışlanması ve Bürokrasinin Ağırlığı 383
c- Anayasa Yargıcında Bulunması Gereken Nitelikler 408
d- Asıl Üye - Yedek Üye Ayırımı 418
e- Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Görev Süresi 420
f- Anayasa Mahkemesi Üye Sayısının Artırılması ve İki Ayrı Kurul Halinde Çalışma İmkanının Sağlanması 423
C- Kendine Özgü Bir Model Olarak Türk Anayasa Mahkemesinin Oluşumu Bağlamında Değerlendirme 429
D- Türk Anayasa Mahkemesinin Oluşumuna İlişkin Bir Öneri 436
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ 439
KAYNAKÇA 465