Prof. Dr. Mustafa Serdar ÖZBEK
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
BİBLİYOGRAFYA 15
KISALTMALAR CETVELİ 33
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ADALETE ERİŞİM HAKKI VE
YARGILAMA GİDERLERİ
§ 1. ANAYASANIN HUKUK YARGILAMA USÛLÜNE ETKİSİ
VE ADALETE ERİŞİM HAKKI 39
A) Hukuk Yargılama Usûlünde Anayasal İlkelerin Bağlayıcılığı 39
B) Hukuk Yargılama Usûlünde Adalete Erişim Hakkı 40
I- Genel Olarak Adalete Erişim Doktrini 40
II- Adalete Erişim Doktrininin Hukuk Yargılama Usûlüne
Etkisi 46
III- Adalete Erişim Hakkının Kullanılması ile Yargılama
Giderleri Arasındaki İlişki 52
§ 2. HAK ARAMA HÜRRİYETİNİN KULLANILMASI İLE YARGILAMA GİDERLERİ ARASINDAKİ DENGE 61
A) Hak Arama Hürriyetinin Hukuk Yargılama Usûlündeki
Kullanım Biçimi Olarak Dava Açma Hakkı Yoluyla Mahkemeye Erişim 61
B) Hak Arama Hürriyetinin Kullanılmasında Yargılama
Giderlerinin Etkisi 65
İKİNCİ BÖLÜM
MEVZUATTA GİDER AVANSI
§ 3. HUKUK YARGILAMA USÛLÜNDE GİDER AVANSININ DÜZENLENİŞİ 77
A) Gider Avansının HMK ve HUMK Bakımından Mukayesesi 77
B) Gider Avansına İlişkin Pozitif Hukuk Hükümleri 80
I- Davacının Gider Avansı Yatırma Yükümlülüğü 80
II- Dava Arkadaşlığında Gider Avansı Yatırma Yükümlülüğü 83
III- Karşı Davada Gider Avansı Yatırma Yükümlülüğü 84
IV- Davaya Müdahalede Gider Avansı Yatırma Yükümlülüğü 85
C) Gider Avansı Yatırma Zorunluluğunun Bulunduğu Dava ve
İşler 86
I- Yazılı Yargılama Usûlüne Tâbi Dava ve İşler 86
II- Basit Yargılama Usûlüne Tâbi Dava ve İşler 86
III- Çekişmesiz Yargı İşleri 95
IV- Geçici Hukukî Koruma Tedbirleri 96
§ 4. İDARÎ YARGILAMA USÛLÜNDE GİDER AVANSININ DÜZENLENİŞİ 99
§ 5. DİĞER MEVZUAT HÜKÜMLERİNDE GİDER AVANSININ DÜZENLENİŞİ 103
A) İcra ve İflas Kanununda Gider Avansı 103
I- Alacaklının Yapılmasını Talep Ettiği İcra Takip İşlemlerinin Masrafını Peşin Verme Zorunluluğu 103
II- Türkiye’de Mutad Meskeni Olmayan Alacaklı İle Ödeme Güçlüğü İçinde Bulunan Alacaklının İcra Takibinde Teminat Gösterme Zorunluluğunun Gereksizliği 104
III- Konkordato Gider Avansı 107
B) Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri
Hakkında Kanunda Gider Avansı 108
C) Noterlik Kanununda Gider Avansı 109
I- İlgilisinden Avans Olarak Alınacak Gider Kalemleri 109
II- Artan Gider Avansının İlgilisine İadesi 112
1) Harç, Vergi ve Değerli Kâğıt Bedelinden Artan Gider Avansının İlgilisine İadesi 112
2) Diğer Giderlerden Artan Gider Avansının İlgilisine
İadesi 113
D) Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarında Gider Avansı 113
I- Tahkimde Gider Avansı 113
1) Millî Tahkimde Gider Avansı 113
2) Milletlerarası Tahkimde Gider Avansı 116
II- Arabuluculukta Gider Avansı 117
1) Dava Açıldıktan Sonra Arabuluculuğa Başvurulması 117
2) Dava Açılmadan Önce Arabuluculuğa Başvurulması 118
§ 6. MUKAYESELİ HUKUKTA GİDER AVANSI 120
A) Genel Olarak Gider Avansının Dava Şartı Olmaması 120
B) Macaristan Hukuk Yargılama Usûlünde Gider Avansı 121
C) İsrail Hukuk Yargılama Usûlünde Gider Avansı 122
D) İsviçre Hukuk Yargılama Usûlünde Gider Avansı 124
§ 7. GİDER AVANSI YATIRMA ZORUNLULUĞUNUN KABUL EDİLME AMACI 131
§ 8. GİDER AVANSININ KAPSAMI 135
A) Gider Avansını Oluşturan Masraf Kalemleri 135
B) Gider Avansının İçeriğinin ve Miktarının Gider Avansı
Tarifesiyle Belirlenmesi 136
§ 9. GİDER AVANSI VE DELİL AVANSI AYIRIMI 139
A) Gider Avansının Delillerin İkamesi Avansını Kapsamaması 139
B) Yatırılmayan Delil Avansının Davanın Reddine Yol
Açmaması 141
§ 10. HMK’NIN YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ TARİHTE DERDEST OLAN DAVALARDA SADECE DELİL AVANSI İSTENEBİLMESİ 143
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GİDER AVANSININ GENEL ESASLARI
§ 11. GİDER AVANSININ DAVA ŞARTI OLMASI 153
A) Genel Olarak Dava Şartları 153
B) Gider Avansının Olumlu Dava Şartı Olması 155
C) Tamamlanabilir Dava Şartı Noksanlığının İkmali İçin İlgili
Tarafa Kesin Süre Verilmesi 156
D) Gider Avansının Mahkemece Verilen Kesin Süre İçinde Yatırılmaması Hâlinde Davanın Usûlden Reddine Karar
Verilmesi 161
E) Delil İkame Avansının Dava Şartı Olmaması 166
F) Gider Avansının Dava Şartı Olmasının Eleştirisi 173
I- Gider ve Tamamlama Avansının Teknik Alamda Dava Şartlarıyla Bağdaşmaması 173
II- Gider Avansının Yatırılmış Olmasının Mahkemece Kendiliğinden Nazara Alınması 175
III- Gider Avansının Celse Ertelenmesine Yol Açmadan Yatırılması 179
IV- Delil İkame Avansının Yatırılmaması Hâlinde Talep
Olunan Delilin İkamesinden Vazgeçilmiş Sayılması 187
§ 12. GİDER AVANSINA YÖNELİK ARA KARARININ İÇERİĞİ 191
A) Gider Avansına İlişkin Ara Kararının Hâkimin Şeklî Anlamda Sevk Yetkisi Kapsamında Olması 191
B) İhtaratlı Ara Kararında Tebligat ve Posta Gideri Avansı ile
Delil İkamesi Avansının Ayrı Kalemler Hâlinde Belirtilmesi 193
C) Ara Kararının Kesin Süreye Uymamanın Yaptırımını İçerecek Şekilde Açık, Sâde ve Sınırlı Olması 198
D) Gider Avansına İlişkin Ara Kararının Usûlüne Uygun Şekilde Tefhim veya Tebliğ Edilmesi 202
E) Gider Avansına İlişkin Ara Kararına İtiraz 203
§ 13. ADLÎ YARDIM TALEPLİ DAVALARDA GİDER AVANSI ALINMAMASI 206
A) Dava Açılmadan Önce Adlî Yardım Talebinde Bulunulması Hâlinde Gider Avansı 206
B) Davada Adlî Yardım Talebinde Bulunulması Hâlinde Gider
Avansı 207
§ 14. GİDER AVANSININ İADESİ 211
A) Bakiye Gider Avansının İadesinin Hükmün Kesinleşmesinden Sonra Yapılması 211
B) Hükmün Kesinleşmesine Kadar Yapılacak Tebligat ve Posta Ücretlerinin Mevcut Gider Avansından Karşılanması 212
C) Bakiye Gider Avansının Mahkemece Re’sen İade
Edilmesi 221
D) Artan Gider Avansının Bakiye Harca Mahsubu veya
Haczi 224
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GİDER AVANSININ YARGILAMA HUKUKUYLA İLİŞKİSİ
§ 15. GİDER AVANSININ İSPAT YÜKÜYLE İLİŞKİSİ 227
A) Yargılama Giderleri ile Delil İkame Yükü İlişkisi 227
B) Dava Şartı Olmayan Delil Avansının İspat Yüküne Göre
Taraflara Yükletilmesi 231
I- Gider Avansının İspat ve Delil İkame Yükünün Davalıya Düştüğü Durumlarla Bağdaşmaması 231
II- Delil İkame Avansının Ödenmesine Ön İnceleme Aşaması veya Tahkikatın Başında Karar Verilmesi 235
§ 16. GİDER AVANSININ YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELERLE İLİŞKİSİ 244
A) Kendiliğinden Araştırma İlkesinin Geçerli Olduğu Davalarda
Delil Avansını İçeren Gider Avansı Yatırma Zorunluluğunun Kanuna Aykırılığı 244
B) Tahkikat Sırasında İncelenmeyecek Bir Delil İçin Delil
Avansını İçeren Gider Avansı Yatırma Zorunluluğunun Kanuna Aykırılığı 246
§ 17. DELİL AVANSINI İÇEREN GİDER AVANSININ DAVACIYA YÜKLEDİĞİ MALÎ KÜLFET 254
A) Delil Avansını İçeren Gider Avansının Davacının Dava Açarken Ödediği Para Miktarında Artışa Yol Açması 254
B) Yargılama Giderlerinin Yüksek Olup Olmadığı Belirlenirken Asgarî Ücret Miktarının Dikkate Alınması 258
§ 18. GİDER AVANSININ HAK ARAMA HÜRRİYETİ İLE
İLİŞKİSİ 260
A) Delil Avansını İçeren Gider Avansı Yatırma Yükümlülüğünün
Hak Arama Hürriyetini Sınırlaması 260
B) Gider Avansına İlişkin Kanun Hükümleri Hakkında İtiraz
Yoluyla Anayasaya Aykırılık İddiasında Bulunulması 264
§ 19. İŞ VE TÜKETİCİ DAVALARINDA GİDER AVANSI 271
A) İşçiler ve Tüketiciler Gibi Zayıf Kitlelerin Adalete Erişim Hakkının Kısıtlanması 271
B) Yargılama Harç ve Giderleri Bakımından Mevzuatta
Öngörülen İstisnalar 273
C) İş ve Tüketici Mahkemelerinde Gider Avansı Yatırma
Zorunluluğu Yönünden İstisna Tanınması İhtiyacı 277
SONUÇ 281
%1800,00 TL792,00 TL
