%3
Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları Ömer Anayurt

Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları


Basım Tarihi
2023-09
Sayfa Sayısı
560
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750287091
Boyut
13,5x19,5
Baskı
23



Prof. Dr. Ömer ANAYURT

 

İÇİNDEKİLER
 
Yirmi Üçüncü Baskıya Önsöz 
 
6
Kısaltmalar 
 
27
Birinci Bölüm
 
 
HUKUK KAVRAMI
 
 
I. TOPLUMSAL DÜZEN GEREĞİ 
 
29
II. TOPLUM DÜZENİNİN KURALLARI 
 
30
A. Ahlâk Kuralları 
 
30
B. Din Kuralları 
 
32
C. Örf ve Âdet Kuralları (Gelenek Kuralları, Teamüller) 
 
33
D. Görgü Kuralları 
 
34
E. Hukuk Kuralları 
 
35
III. HUKUKUN DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARINDAN AYRIMI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER 
 
36
A. Hukuk Kurallarının Belirgin Özellikleri 
 
36
1. Olması Gerekeni Belirtmesi 
 
36
2. Değer Yargısına Dayanması 
 
37
3. Bireylerin Dış Dünyalarına İlişkin Olması 
 
37
4. Muhatabının Kişiler Olması 
 
39
5. Emir ve Yasaklar Yanı Sıra Yetkiler de İçermesi 
 
39
6. Genel ve Kişilik Dışı Olması 
 
39
7. İlkesel Olarak Evrensel Nitelik Taşımaması 
 
40
8. Maddî Yaptırıma Dayanması 
 
40
9. Genellikle Yazılı Nitelik Taşıması 
 
40
B. Hukuk Kuralları ile Diğer Toplumsal Düzen Kuralları Arasındaki İlişkiler 
 
41
1. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kuralları ile Kesişmesi 
 
41
2. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kurallarıyla Çatışması 
 
44
IV. HUKUKUN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN ANLAMLANDIRILMASI 
 
46
A. Günlük Dilde Hukuk Kavramı 
 
46
B. Hukuk Terminolojisinde Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Açılardan Anlamı 
 
47
1. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk–De lege lata) 
 
48
2. Doğal Hukuk (İdeal Hukuk – Tabiî Hukuk–De lege ferenda) 
 
49
3. Maddî Hukuk–Şeklî (Usulî) Hukuk 
 
52
4. Objektif Hukuk–Subjektif Hukuk 
 
52
V. HUKUKUN BAŞLICA AMAÇ VE İŞLEVLERİ 
 
53
A. Güvenlik Sağlama 
 
53
B. Toplumsal Düzen ve Barış Sağlama 
 
54
C. Özgürlük Sağlama 
 
55
D. Toplumsal Gereksinimleri Karşılama 
 
56
E. Eşitlik Sağlama 
 
57
F. Adalet Sağlama 
 
58
1. Denkleştirici Adalet 
 
60
2. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet 
 
61
3. Hakkaniyet 
 
62
VI. HUKUKUN TEMELLENDİRİLMESİ: HUKUKUN DAYANAĞINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 
 
65
A. Hukuku Bilinçli İradenin Ürünü Sayan Görüşler 
 
65
1. İlahî İrade Teorisi 
 
65
2. Beşerî İrade Teorisi 
 
66
3. Toplumsal Sözleşme Teorisi 
 
67
B. Hukuku İrade Dışı Bir Oluşumun Ürünü Olduğunu Açıklayan Görüşler 
 
67
1. Doğal Hukuk Teorisi 
 
68
2. Tarihsel Hukuk Teorisi 
 
68
3. Sosyolojik Pozitivizm 
 
68
VII. BAŞLICA HUKUK SİSTEMLERİ 
 
69
A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi–Kontinental Hukuk Sistemi) 
 
70
1. Hukukun Önemli Ölçüde Yazıya Aktarılmış Olması 
 
70
2. Hukukun, Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Şeklinde İkili Ayrımı 
 
70
3. Yargı Ayrılığı Esasına Dayanması 
 
71
4. İçtihatların Hukukun Yardımcı Kaynağı Oluşu 
 
71
5. Köklerinin Roma Hukukuna Uzanması 
 
71
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi 
 
72
1. Geleneksel Hukukun Etkin Olması 
 
72
2. Hukuk Derlemesine (Tedvin) Gidilmemiş Olması 
 
73
3. Yargı Birliği (Adlî Rejim) Rejiminin Benimsenmiş Olması 
 
73
4. Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımının Bulunmayışı 
 
73
5. Yargı Kararlarının Hukukun Ana Kaynağı Oluşu 
 
74
C. İslâm Hukuku Sistemi 
 
74
1. Kur’an (Kitap) 
 
74
2. Sünnet 
 
75
3. İcma 
 
75
4. Kıyas (Örnekseme) 
 
75
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 
 
77
VIII. HUKUKUN DERLENMESİ (KODİFİKASYON– KANUNLAŞTIRMA– TEDVİN) 
 
78
A. Tanım 
 
78
B. Derleme Nedenleri 
 
79
C. Derleme Yöntemleri ya da Hukuk Yapım–Yazım Yöntemleri 
 
80
1. Somut Kural Koyma Yöntemi (Kazuistik, Hadiseci, Meseleci Yöntem) 
 
80
2. Soyut Kural Koyma Yöntemi 
 
81
D. Türkiye’de Hukuku Derleme Çabaları 
 
81
1. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadarki Süreçte 
 
82
2. Cumhuriyet Döneminde Hukukun Derlenmesi 
 
85
IX. HUKUKUN TEMEL KOLLARI 
 
86
A. Genel Olarak 
 
86
B. Özel Hukuk–Kamu Hukuku Ayrımında Kullanılan Ölçütler 
 
87
1. İrade Serbestisi Ölçütü 
 
88
2. Egemenlik Ölçütü (Kamu Gücü Kullanımı) 
 
88
3. Çıkar Ölçütü 
 
89
4. İlişkinin Tarafları Ölçütü 
 
90
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 
 
90
D. Ayrımın Şematik Görünümü 
 
92
X. HUKUKTA YAPTIRIM (MÜEYYİDE) 
 
93
A. Tanım 
 
93
B. Yaptırım Koyma Yetkisi ve Yaptırımın Kanuniliği İlkesi 
 
94
C. Yaptırımın Taşıması Gereken Nitelikler 
 
95
D. Yaptırımın Tarihsel Gelişimi 
 
97
Belirtilmelidir ki şemada gösterilen ve aşağıda açıklanacak olan bu yaptırım süreci daha ziyade cezaî yaptırımın tarihsel seyrine dairdir. Hukukta yaptırım kendisini en keskin ve etkili biçimde bu tür yaptırımlarla ortaya koyduğundan yaptırımın tarihsel gelişimi de genellikle cezaî yaptırım tarihiyle açıklanmaktadır. 
 
97
1. Kişisel Öç Aşaması 
 
97
2. Kısas Aşaması 
 
98
3. Hakem–Uzlaşma Aşaması 
 
98
4. Modern Yargılama Aşaması (Yaptırımın Merkezileşmesi) 
 
99
E. Yaptırım Türleri 
 
101
1. Kamu Hukuku Yaptırımları 
 
101
a. İdare Hukukunda 
 
102
aa. İdarî Yaptırımlar 
 
102
bb. İdareye Uygulanacak Yaptırımlar 
 
104
b. Ceza Hukukunda 
 
105
c. Anayasa Hukukunda 
 
109
d. Uluslararası Hukukta 
 
109
2. Özel Hukuk Yaptırımları 
 
111
a. İşlemin Hükümsüzlüğü 
 
112
aa. Yokluk 
 
112
bb. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan) 
 
115
cc. İptal Edilebilirlik (Nispî Butlan) 
 
116
b. Zorla Yerine Getirme (Cebrî İcra) 
 
118
c. Tazminat 
 
119
BİRİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
 
121
Hafta 1– Hukuk Kavramı 
 
121
Hafta 2– Hukukun Amaç ve İşlevleri, Başlıca Hukuk Sistemleri ve Hukukta Derleme 
 
123
Hafta 3– Hukukun Temel Kollara Ayrımı ve Hukukta Yaptırım 
 
125
İkinci Bölüm
 
 
HUKUKUN BELLİ BAŞLI ALANLARI
 
 
Birinci Kısım
 
 
Özel Hukuk Bilgisi
 
 
I. MEDENÎ HUKUK 
 
129
A. Kişiler Hukuku 
 
130
1. Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 
 
130
a. Gerçek Kişiliğin Başlangıcı 
 
130
b. Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi 
 
131
aa. Ölüm Karinesi 
 
132
bb. Gaiplik Karinesi (Kayıplık) 
 
133
c. Tüzel Kişiler Açısından Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 
 
136
2. Hısımlık (Hukuksal Yakınlık) 
 
137
a. Kan Hısımlığı 
 
138
b. Sözleşmeden Doğan Hısımlık 
 
138
3. Yerleşim Yeri (İkametgâh–Konut) 
 
140
a. Serbest Yerleşim Yeri 
 
141
b. Kanunî (Yasal) Yerleşim Yeri 
 
141
c. Varsayımsal Yerleşim Yeri 
 
141
B. Aile Hukuku (TMK, m. 118–494) 
 
142
1. Nişanlanma 
 
142
2. Evlenme 
 
142
3. Kanunî (Yasal) Mal Rejimi 
 
143
4. Soybağı (Nesep) 
 
144
5. Velâyet– Vesayet Kurumu 
 
144
C. Miras Hukuku (TMK, m. 495–682) 
 
145
D. Eşya Hukuku (TMK, m. 683–1027) 
 
147
1. Mülkiyet 
 
147
a. Mülkiyet Hakkının İçeriği 
 
148
aa. Bütünleyici parça 
 
148
bb. Eklenti 
 
148
b. Mülkiyet Türleri 
 
149
aa. Paylı Mülkiyet 
 
149
bb. Elbirliği Mülkiyeti 
 
149
2. Sınırlı Aynî Haklar 
 
150
3. Zilyetlik 
 
151
4. Tapu Sicili 
 
152
II. BORÇLAR HUKUKU 
 
153
A. Borcun Kaynakları 
 
153
1. Sözleşmeler 
 
154
2. Haksız Eylemler 
 
155
3. Sebepsiz Zenginleşme 
 
156
B. Borcun Sona Ermesi Yolları 
 
157
III. TİCARET HUKUKU 
 
159
A. Ticarî İşletme Hukuku 
 
159
B. Şirketler Hukuku 
 
162
1. Şirket Kavramı ve Türleri 
 
162
2. Ticarî Şirketler 
 
163
a. Kolektif şirket 
 
164
b. Komandit şirket 
 
164
c. Anonim şirket 
 
164
d. Limitet şirket 
 
165
e. Kooperatifler 
 
165
C. Kıymetli Evrak Hukuku 
 
165
D. Deniz Ticareti Hukuku 
 
167
E. Sigorta Hukuku 
 
168
IV. DEVLETLER ÖZEL HUKUKU (MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK) 
 
168
A. Vatandaşlık Hukuku (Uyrukluk, Tabiiyet, Yurttaşlık Hukuku) 
 
169
1. Vatandaşlık Tanımı ve Anayasal Güvenceler 
 
169
2. Vatandaşlığın Kazanımı ve İspat Araçları 
 
170
3. Vatandaşlığın Sona Ermesi 
 
172
B. Yabancılar Hukuku 
 
172
C. Kanunlar Çatışması (Bağlama Kuralları) 
 
173
V. MEDENÎ USUL HUKUKU (MEDENÎ MUHAKEME– MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU) 
 
174
A. Görev 
 
175
B. Yetki 
 
176
C. Davanın Açılması ve Yürütülmesi 
 
177
D. Hüküm 
 
178
VI. İCRA VE İFLÂS HUKUKU (TAKİP HUKUKU– CEBRÎ İCRA HUKUKU) 
 
179
A. Genel Olarak 
 
179
B. İcra ve İflas Yolları 
 
179
1. İcra Yolları 
 
179
2. İflas Yolları 
 
181
İkinci Kısım
 
 
Kamu Hukuku Bilgisi
 
 
I. ANAYASA HUKUKU 
 
186
A. Genel Olarak 
 
186
B. 1982 Anayasası 
 
187
1. Temel Özellikleri 
 
187
2. Devletin Nitelikleri 
 
188
a. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 
 
189
b. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık 
 
189
c. Demokratik Devlet Anlayışı 
 
189
d. Hukuk Devleti 
 
190
e. Sosyal Devlet 
 
192
f. Lâik Devlet 
 
193
3. Devletin Temel Organları 
 
194
a. Genel Olarak 
 
194
b. Türkiye’de Durum 
 
197
aa. Yasama 
 
197
aaa. Yasama Yetkisinin Özellikleri 
 
197
bbb. TBMM Üyeliği ve Dönemi 
 
200
ccc. TBMM Seçimleri 
 
201
ddd. TBMM Seçimlerinin Ertelenmesi 
 
202
eee. Ara Seçimler 
 
202
fff. TBMM’nin Çalışma Esasları: TBMM İçtüzükleri (AY, m. 95) 
 
203
bb. Yürütme ya da Cumhurbaşkanı 
 
203
aaa. Cumhurbaşkanı Olma Koşulları, Görev Süresi ve Seçimi 
 
204
bbb. Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanına Vekâlet ve Bakanlar 
 
206
ccc. Cumhurbaşkanlığı Teşkilâtı 
 
206
cc. Yargı 
 
207
II. İDARE HUKUKU 
 
210
A. Genel Olarak 
 
210
B. Türkiye’nin İdarî (Yönetimsel) Yapısı 
 
211
1. Merkezî Yönetim 
 
212
2. Yerinden Yönetim 
 
212
a. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları: Yerel Yönetimler 
 
213
b. Hizmet yerinden yönetim kuruluşları 
 
214
C. İdarî İşleyiş Esasları 
 
215
III. CEZA HUKUKU 
 
216
A. Genel Olarak 
 
216
B. Ceza Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar 
 
217
1. Suç ve Cezanın Tanımı 
 
217
2. Suçun Unsurları 
 
217
3. Müsadere (Suçta Zoralım) 
 
218
4. Güvenlik Önlemleri 
 
219
5. Ceza Hukukunda Af 
 
219
6. Dava ve Ceza Zamanaşımı 
 
220
IV. CEZA USÛL HUKUKU (CEZA YARGILAMASI– CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU) 
 
220
A. Soruşturma Süreci ve İşlemleri 
 
221
B. Kovuşturma Süreci ve İşlemleri 
 
223
C. Mahkeme Kararı ve Sonuçları 
 
224
V. DİSİPLİN (CEZA) HUKUKU 
 
225
VI. DEVLETLER GENEL (UMUMÎ) HUKUKU– ULUSLARARASI HUKUK 
 
229
VII. MALÎ HUKUK (MALİYE HUKUKU) 
 
231
VIII. GENEL KAMU HUKUKU 
 
232
IX. İNSAN HAKLARI HUKUKU 
 
233
X. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 
 
234
Üçüncü Kısım
 
 
Karma Hukuk Dalları
 
 
I. HUKUKUN GELENEKSEL AYRIMININ YETERSİZLİĞİ 
 
237
II. KARMA HUKUK DALLARI 
 
238
A. Çevre Hukuku 
 
239
B. İş Hukuku 
 
241
C. Fikrî Hukuk (Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku) 
 
242
D. Sermaye Piyasası Hukuku 
 
244
E. Rekabet Hukuku 
 
245
F. Tüketici Hukuku 
 
246
G. Bilişim Hukuku 
 
247
H. Banka Hukuku 
 
248
İKİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
 
250
Hafta 4– Özel Hukuk Bilgisi (Birinci Kısım) 
 
250
Hafta 5– Kamu Hukuku Bilgisi ve Karma Hukuk Alanları (İkinci ve Üçüncü Kısım) 
 
255
Üçüncü Bölüm
 
 
HUKUKUN KAYNAKLARI VE TÜRK POZİTİF HUKUKU
 
 
I. HUKUKTA KAYNAK KAVRAMI 
 
259
II. TEMEL (ANA) KAYNAKLAR 
 
263
A. Yazılı Kaynaklar 
 
263
1. Anayasa 
 
264
a. Genel Olarak 
 
264
b. Türkiye’de 
 
265
2. Kanunlar (Yasalar) 
 
266
a. Kanunların Yapılışı Süreci 
 
268
aa. Teklif aşaması 
 
268
bb. Komisyonlarda görüşülme 
 
268
cc. Oylama 
 
269
dd. Kanun Teklifinin TBMM Tarafından Reddi Ya da Kadük Hale Gelmesi 
 
271
b. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 
 
271
c. Yürürlüğe Girişi 
 
272
c. Denetimi 
 
273
d. Yürürlüğün Durdurulması 
 
274
3. Kanunlara Eş Değer Yazılı Hukuk Kuralları 
 
274
4. Uluslararası Sözleşmeler 
 
275
a. İmza, Onay ve Çekilme 
 
276
b. İç Hukuktaki Etkisi 
 
278
5. Cumhurbaşkanı Kararnameleri (CBK) 
 
280
a. Genel Olarak 
 
280
b. Türleri 
 
281
c. Düzenleme Alanı 
 
281
d. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi –Kanun Çatışması 
 
282
f. Yürürlüğe Girişi 
 
284
g. Denetimi 
 
285
h. Karşılaştırma 
 
286
6. Yönetmelikler (AY, m. 124) 
 
286
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar 
 
288
1. Örf ve Âdet Hukukunun Oluşumu 
 
289
a. Maddî Unsur (Süreklilik–Objektiflik) 
 
289
b. Psikolojik Unsur (Genel İnanç–Subjektif Unsur) 
 
289
c. Hukuksal Unsur 
 
290
2. Örf ve Âdet Çeşitleri 
 
291
3. Örf ve Âdetin Saptanması 
 
291
4. Örf ve Âdet Hukukunun İşlevi 
 
292
a. Boşlukları Doldurma İşlevi 
 
293
b. Belirleyicilik işlevi 
 
293
c. Yorumlayıcı İşlev 
 
293
d. İlga Edici İşlev 
 
294
C. Hukukun Genel İlkeleri 
 
294
III. HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI 
 
295
A. Mahkeme Kararları (Yargısal İçtihatlar) 
 
295
1. İçtihadı Birleştirme Kararları 
 
297
2. Anayasa Mahkemesi Kararları 
 
298
B. Öğreti (Bilimsel İçtihatlar–Doktrin) 
 
299
IV. TÜRK POZİTİF HUKUKUNUN BELLİ BAŞLI SORUNLARI 
 
300
A. Hukuk Yapım–Yazım Tekniğine İlişkin 
 
300
B. İçeriğe İlişkin Sorunlar 
 
304
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
 
306
Hafta 6– Pozitif Hukukun Kaynakları 
 
306
Dördüncü Bölüm
 
 
HUKUKUN UYGULANMASI
 
 
I. HUKUKUN NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 
 
311
A. Emredici Hukuk Kuralları 
 
312
B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları (Yedek Hukuk Kuralları) 
 
312
C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 
 
313
D. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 
 
315
E. Yetki Verici Hukuk Kuralları 
 
315
F. İlga Edici Hukuk Kuralları 
 
316
II. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 
 
316
A. Yersellik İlkesi (Ülkesellik –Mülkîlik) 
 
317
B. Kişisellik İlkesi (Şahsîlik) 
 
317
C. Karma Yol 
 
318
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 
 
319
A. Hukuk Kurallarının Derhal Etkisi İlkesi 
 
319
1. Kuralın Yayımı ve Bilinebilirliği 
 
320
2. Hukuk Kuralının Yürürlüğü ve Uygulanması 
 
320
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 
 
322
1. Kendiliğinden Kalkma 
 
323
2. İlga Yolu ile Kalkma 
 
323
a. Açık İlga (Yetkili Makam Tarafından Kaldırma) 
 
323
b. Örtülü İlga (Üstü Kapalı–Zımnî İlga) 
 
324
aa. İki Kuralın Eş Değer Oluşunda 
 
324
bb. İki Kural Arasında Hiyerarşi Varsa 
 
326
3. İptal Yoluyla Kalkma 
 
326
C. Hukuk Kurallarının Geriye Yürümezliği Sorunu 
 
327
1. Genel Olarak 
 
327
2. İlkenin İstisnaları 
 
331
a. Ceza Hukukunda 
 
331
b. Yargılama Hukuklarında 
 
332
c. Özel Hukukta 
 
332
IV. ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 
 
333
A. Genel Olarak 
 
333
B. Yorum Çeşitleri 
 
334
1. Yapan Organ veya Makama Göre 
 
334
2. Yorumun İçerik ve Sınırı Bakımından 
 
335
C. Yorum Yöntemleri 
 
336
1. Sözel (Lafzî, Metne Dayalı, Literal) Yorum Yöntemi 
 
337
2. Tarihsel Yorum Yöntemi 
 
338
3. Amaçsal Yorum Yöntemi (Teleolojik Yorum–Gai Yorum) 
 
338
4. Sistematik Yorum Yöntemi 
 
340
5. Diğer Yöntemler 
 
341
5. Değerlendirme 
 
341
D. Yorumda Başvurulan Mantık Araçları 
 
342
1. Kıyas (Örnekseme–Benzetme–Anoloji–Argumentum a Simili) 
 
343
2. Evleviyet (Yeğlik Yolu–Haydi Haydi–argumentum a fortiori) 
 
345
3. Karşıt Anlamdan Sonuç Çıkarma (Aksi ile Kanıt– Mefhumu Muhalif Yolu–Argumentum a Contrario) 
 
347
E. Yargıcın Kural Koyma Yetkisi (Yargıç Hukuku) 
 
348
1. Kural Koyma Yetkisinin Koşulları 
 
349
a. Kanunda Boşluk Bulunması 
 
349
aa. Açık Boşluk (Gerçek Boşluk–Kural Dışında Boşluk) 
 
351
bb. Örtülü Boşluk (Gerçek Olmayan Boşluk) 
 
351
b. Örf ve Âdet Kuralının Olmaması 
 
352
2. Yargıcın Kural Koyma Yetkisinin Sınırı ve Yetkinin Kullanımında Uyulması Gereken Kurallar 
 
352
3. Yargıcın Koyduğu Kuralın Yasama İşlevinden Farkı 
 
353
F. Yargıcın Takdir Yetkisi 
 
354
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
 
356
Hafta 7– Hukukun Uygulanması 
 
356
Beşinci Bölüm
 
 
HAK KAVRAMI
 
 
Birinci Kısım
 
 
Hakkın Niteliği ve Sınıflandırılması
 
 
I. HAK KAVRAMINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 
 
359
A. İrade Teorisi 
 
360
B. Çıkar–Menfaat Teorisi 
 
360
C. Karma Teori (Eklektik Görüş) 
 
361
II. HAKKIN UNSURLARI 
 
361
A. Hak Öznesi 
 
362
B. Konu 
 
363
C. Yaptırım 
 
364
D. Muhatap 
 
364
E. Menfaat 
 
364
F. Yetki 
 
364
II. HAK SAHİPLİĞİ 
 
365
A. Kişi ve Kişilik Kavramı 
 
365
1. Gerçek Kişiler 
 
366
2. Tüzel Kişiler 
 
368
a. Tâbi Tutuldukları Hukuk Açısından 
 
368
b. Yapıları (Bünyeleri) Bakımından 
 
369
B. Kişinin Ehliyetleri 
 
369
1. Hak Ehliyeti 
 
370
2. Eylem Ehliyeti–Fiil Ehliyeti (Medenî Hakları Kullanma Ehliyeti) 
 
371
a. Tanım 
 
371
b. Eylem Ehliyetinin Koşulları 
 
372
aa. Erginlik (Rüşt) 
 
372
bb. Ayırt Etme Gücü (Sezginlik–Temyiz Gücü) 
 
374
cc. Kısıtlı Olmamak (Mahcur Olmamak) 
 
375
c. Eylem Ehliyeti Bakımından Kişilerin Sınıflandırılması 
 
376
aa. Tam Ehliyetliler 
 
377
bb. Tam Ehliyetsizler 
 
377
(1) İşlemlerinin Durumu 
 
377
(2) Eylemlerinin Durumu 
 
378
cc. Sınırlı Ehliyetsizler 
 
380
dd. Sınırlı Ehliyetliler 
 
381
III. HAKLARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 
 
382
A. Kamu Hakları 
 
384
1. Kamu Haklarının Sınıflandırılması 
 
384
a. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 
 
386
b. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 
 
386
c. Siyasal Haklar (Aktif Statü Hakları) 
 
386
2. Kamu Haklarının Düzenlenmesi–Sınırlandırılması ve Durdurulması 
 
387
a. Sınırlama 
 
387
b. Durdurma 
 
388
c. Kamu Haklarının Kötüye Kullanılması 
 
388
3. Kamu Haklarının Korunması 
 
389
a. İç Hukukta Korunma 
 
389
b. Uluslararası Koruma Yolları 
 
390
B. Özel Haklar ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 
 
392
1. Konularına Göre Haklar 
 
394
a. Şahısvarlığı Hakları (Kişilik Hakları) 
 
394
b. Malvarlığı Hakları 
 
395
2. Niteliklerine Göre Haklar (İleri Sürülebilirlik Çevresi Bakımından) 
 
396
a. Mutlak Haklar 
 
396
b. Nispî Haklar 
 
398
3. Devir Kabiliyetlerine Göre 
 
400
4. Amaçları Yönünden Haklar (Hukuksal Sonuç ve Etkilerine Göre) 
 
400
a. Yenilik Doğuran Haklar (İnşaî Haklar) 
 
400
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 
 
400
bb. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 
 
401
cc. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 
 
401
b. Yenilik Doğurmayan Haklar (Alelâde–Yalın Haklar) 
 
402
İkinci Kısım
 
 
Hakların Kazanılması, Kaybı ve Korunması
 
 
I. HUKUKSAL OLAY 
 
403
II. HUKUKSAL EYLEMLER 
 
404
III. HUKUKSAL İŞLEMLER 
 
405
A. Hukuksal İşlemin Unsurları 
 
406
1. İrade Açıklaması 
 
406
2. Hukuksal Sonuç 
 
407
B. Hukuksal İşlemlerde Şekil 
 
407
1. Geçerlilik Koşulu Olarak Şekil 
 
408
2. İspat Koşulu Olarak Şekil 
 
408
C. Hukuksal İşlemlerin Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 
 
408
1. Katılanların Sayısına Göre 
 
409
a. Tek Yanlı İşlemler 
 
409
b. Çok Yanlı İşlemler 
 
409
aa. Sözleşme 
 
410
bb. Kararlar 
 
410
2. İrade Açıklamasının Sonuçlarını Doğuracağı Zaman Bakımından 
 
410
3. Karşılıklı–Karşılıksız (İvazlı–İvazsız) İşlemler 
 
410
4. Malvarlığına Etkisi Bakımından 
 
411
a. Tasarruf İşlemleri 
 
411
b. Borçlandırıcı İşlemler 
 
411
5. Sebebe Bağlılık Bakımından 
 
412
D. Hukuksal İşlemlerde İradeyi Sakatlayan Durumlar 
 
413
1. İsteyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 
 
413
a. Gizli Kayıt 
 
413
b. Şaka (Lâtife Beyanı) 
 
414
c. Danışıklı İşlem (Muvazaa–Göstermelik işlem) 
 
415
2. İstenmeyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 
 
416
a. Yanılma (Hata) 
 
416
b. Aldatma (Hile) 
 
417
c. Korkutma (Tehdit–İkrah) 
 
417
E. Kamu Hukuku İşlemleri 
 
418
1. Yasama İşlemleri 
 
419
2. Yürütme İşlemleri 
 
419
a. Cumhurbaşkanı İşlemleri 
 
420
b. İdarî Teşkilâtın İşlemleri 
 
421
aa. İdarî İşlemler 
 
421
bb. İdarî Sözleşmeler 
 
423
3. Yargı İşlemleri 
 
423
IV. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBI YOLLARI 
 
424
A. Hakların Kazanılması Yolları 
 
424
1. Aslen (ilk elden) Kazanma 
 
424
2. Devir Yoluyla Kazanma 
 
425
3. Tesisen (Kurma Yoluyla) Kazanma 
 
425
4. Zamanaşımı Yoluyla Kazanma 
 
425
B. Hakların Kaybedilmesi Yolları 
 
426
1. Genel Olarak 
 
426
2. Hakların Kaybında Zamanın Rolü 
 
427
a. Zamanaşımı Süresi 
 
427
b. Hak Düşürücü Süre 
 
427
c. Sürenin Niteliğinin Belirlenmesi ve Aralarındaki Farklar 
 
428
V. HAKLARIN KORUNMASI 
 
428
A. İstem (Talep) Hakkı 
 
429
B. Dava Hakkı 
 
429
1. Tanım 
 
429
2. İspat (Kanıt) Yükü 
 
429
3. Dava Türleri 
 
431
a. Eda Davası 
 
431
b. Tespit Davası 
 
431
c. İnşaî Dava (Yenilik Doğurucu Dava) 
 
432
d. Belirsiz Alacak ve Tespit Davası 
 
432
e. Terditli Dava 
 
432
f. Topluluk Davası 
 
433
C. Hakkın Bizzat Korunması Yolları 
 
433
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 
 
433
2. Zorda Kalma (Iztırar Hali) 
 
434
3. Zorda Kalma ile Haklı Savunma Arasındaki Farklar 
 
435
4. Kuvvet Kullanma Yolu 
 
435
VI. HAKLARIN KAZANILMASI, KULLANILMASI VE KAYBINDA DÜRÜST DAVRANMA VE İYİNİYET KURALI 
 
436
A. Dürüst Davranma Kuralı (Objektif İyiniyet–Objektif Özen Yükümlülüğü) 
 
436
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 
 
438
1. Tanım 
 
438
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Koşulları 
 
439
a. Bir Hakkın Varlığı 
 
439
b. Hakkın Dürüst Davranma Kuralına Aykırı Olarak Kullanılmış Olması 
 
440
c. Hakkın Kötüye Kullanımının Başkasını Zarara Uğratmış Olması 
 
440
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonucu 
 
440
4. Hakkın Kötüye Kullanılması ile “Kanuna Karşı Hile” İlişkisi 
 
441
C. İyiniyet 
 
442
1. Tanım 
 
442
2. İyiniyetin Hukuken Geçerli Olabilmesi İçin Gerekli Koşullar 
 
443
a. Hakkı Kazanmayı Engelleyen Bir Eksikliğin Varlığı 
 
443
b. Hakkın Kazanılması İçin Kanunun İyiniyeti Araması 
 
443
c. Kişinin İyiniyetli Olması 
 
443
3. İyiniyet Karinesi 
 
444
4. İyiniyetin Korunduğu Durumlar 
 
444
a. Aile Hukukunda 
 
444
b. Taşınır Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 
 
445
aa. Sahibinin Elinden Rızası ile Çıkan Mallarda 
 
445
bb. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Mallarda 
 
445
c. Taşınmaz Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 
 
446
BEŞİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
 
447
Hafta 8– Hak Kavramı, Hak Sahipliği 
 
447
Hafta 9– Hakların Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 
 
450
Hafta 10– Hakların Kazanılması ve Kaybı 
 
453
Hafta 11– Hakların Korunması 
 
456
Altıncı Bölüm
 
 
HUKUKTA SORUMLULUK VE
 
 
SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ
 
 
I. MEDENÎ HUKUKTA SORUMLULUK (MEDENÎ SORUMLULUK) 
 
460
A. Hukuksal İşlemlerden 
 
460
B. Haksız Eylemlerden Doğan Sorumluluk 
 
461
1. Kusurlu Sorumluluk 
 
461
a. Hukuka Aykırılık 
 
462
b. Kusur 
 
462
c. Zarar 
 
462
d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası) 
 
463
2. Kusursuz Sorumluluk 
 
463
C. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran ya da Azaltan Durumlar 
 
465
II. CEZA HUKUKUNDA SORUMLULUK (CEZAÎ SORUMLULUK) 
 
466
III. İDARE HUKUKUNDA SORUMLULUK (İDARÎ SORUMLULUK) 
 
467
A. Kusura Dayalı Sorumluluk 
 
468
1. Personelin Görev Kusuru 
 
469
2. Personelin Kişisel Kusuru 
 
469
B. Kusursuz Sorumluluk 
 
469
C. İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran veya Azaltan Durumlar 
 
470
IV. ANAYASA HUKUKUNDA SORUMLULUK 
 
471
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 
 
473
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 
 
474
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI DÜZENİNİN GENEL ESASLARI: SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ 
 
475
A. Adlî Yargı 
 
478
1. İlk Derece Mahkemeleri 
 
478
a. Hukuk Mahkemeleri (Hukuk Yargısı 
 
478
b. Ceza Mahkemeleri (Ceza Yargısı) 
 
479
2. İkinci Derece Mahkemeler: Bölge Adliye Mahkemeleri 
 
481
3. Denetim Yolları 
 
481
a. İstinaf 
 
482
b. Temyiz 
 
483
c. Yargılamanın Yenilenmesi 
 
485
B. İdarî Yargı 
 
485
1. İlk Derece Mahkemeleri 
 
486
2. Denetim Yolları 
 
486
a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) 
 
487
b. Temyiz Yolu (Danıştay) 
 
488
c. Yargılamanın Yenilenmesi (Olağanüstü Başvuru) 
 
489
d. Kanun Yararına Temyiz 
 
489
C. Anayasa Yargısı 
 
490
1. Mahkemenin Oluşumu (AY, m. 146) 
 
490
2. Mahkemenin Görevleri (AY, m. 148) 
 
491
3. Bireysel Başvuru 
 
492
4. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 
 
493
D. Uyuşmazlık Yargısı 
 
493
G. Hesap Yargısı (Sayıştay) 
 
495
H. Seçim Yargısı 
 
496
ALTINCI BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
 
499
Hafta 12– Hukukta Sorumluluk 
 
499
Hafta 13– Türk Yargı Düzeni 
 
502
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK OLAYLAR 
 
505
GENEL TEST SORU ÖRNEKLERİ 
 
511
Kaynakça 
 
533
Kavramlar Dizini 
 
551
 
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Kapat