BİRİNCİ BÖLÜM BİLİRKİŞİLİKLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, HANGİ HUSUSLARDA BİLİRKİŞİYE BAŞVURULABİLECEĞİ, BİLİRKİŞİNİN SAYISI, NİTELİKLERİ VE GÖREVLENDİRİLMESİ § 1. KAVRAMSAL ÇERÇEVEDE BİLİRKİŞİLİK VE BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 25 A- Kavramsal Çerçevede Bilirkişilik 25 B- Bilirkişiliğin, Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması 27 I. Bilirkişinin Tanıkla Karşılaştırılması 27 II. Bilirkişinin Hakem-Bilirkişi ile Karşılaştırılması 28 III. Bilirkişinin Uzmanla Karşılaştırılması 30 1. Genel Olarak Uzman Görüşü 30 2. Bilirkişinin Uzman ile Karşılaştırılması 34 C- Hangi Hususlarda Bilirkişiye Başvurulabileceği 37 § 2. BİLİRKİŞİNİN SAYISI, NİTELİKLERİ VE GÖREVLENDİRİLMESİ 47 A- Bilirkişinin Sayısı 47 B- Bilirkişinin Nitelikleri 47 C- Bilirkişinin Görevlendirilmesi 51 I. Genel Olarak 51 II. Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilmek ve Bu Sıfatla Faaliyet İcra Edebilmek İçin Varlığı Gereken Şartlar 56 D- Bilirkişinin Görevini Yapmaktan Yasaklı Olması ve Reddi 64
İKİNCİ BÖLÜM BİLİRKİŞİNİN YAPMIŞ OLDUĞU GÖREVİN HUKUKÎ NİTELİĞİ, HUKUKÎ STATÜSÜ, YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE YETKİLERİ § 3. BİLİRKİŞİNİN YAPMIŞ OLDUĞU GÖREVİN HUKUKÎ NİTELİĞİ VE HUKUKÎ STATÜSÜ 69 A- Bilirkişinin Yapmış Olduğu Görevin Hukukî Niteliği 69 B- Bilirkişinin Görevinin İcrası Sırasında Bulunduğu Hukukî Statü 72 I. Genel Olarak 72 II. Memur ve Diğer Kamu Görevlileri Kavramları 73 III. Memur ve Diğer Kamu Görevlileri Ayrımı İçinde Bilirkişinin Yeri 75 § 4. BİLİRKİŞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 79 A- Bazı Hâllerde Bilirkişilik Görevini Kabul Yükümlülüğü 79 I. Genel Olarak 79 II. Bu Bağlamda Hukuk Fakültesi Öğretim Üyelerinin Durumu 80 B- Davete (Celpnameye) İcabet Etme Yükümlülüğü 83 C- Yemin Etme Yükümlülüğü 84 D- Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü 86 E- Doğruyu (Gerçeği) Beyan Yükümlülüğü 87 F- Tarafsız Davranma Yükümlülüğü 89 G- Görevini Sadakat ve Özenle Yerine Getirme Yükümlülüğü 93 H- Görevini Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü 95 I- Sır Saklama Yükümlülüğü 97 J- Bazı Hâllerde Tarafların Reddetmesini Beklemeden Kendisinin Görevden Alınmasını İsteme Yahut Kendi Kendisini Reddetme Yükümlülüğü 98 K- Kurul Olarak Görevlendirilme Hâlinde İstişâre ve Müzakerelerde Bulunma Yükümlülüğü 100 L- Kendisini Görevlendiren Makamla İlişki İçinde Olma Yükümlülüğü 101 M- Bilirkişilik Görevinin Saygınlığını Koruma ve Adalete Duyulan Güveni Sarsıcı Tutum ve Davranışlardan Kaçınma Yükümlülüğü 103 N- Menfaat Elde Etme Yasağına Uyma Yükümlülüğü 103 O- Reklâm Yasağına Uyma Yükümlülüğü 105 P- Süresi İçerisinde Bilgisine Başvurulan Konuda Oy ve Görüş Bildirme Yükümlülüğü 105 I. Genel Olarak 105 II. Bilirkişinin Görev Alanı ile Sınırlarının Belirlenmesi 106 III. Bilirkişi İncelemesi 109 IV. Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Bildirmesi 111 1. Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Sözlü Olarak Bildirmesi 111 2. Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Rapor Vermek Suretiyle (Yani Yazılı Olarak) Bildirmesi 112 a. Genel Olarak Bilirkişi Raporu, Rapor ile Eklerinin Tevdii ve Süresi 112 b. Bilirkişi Raporuna İtiraz ve İtiraz Üzerine Mahkemece Alınabilecek Olan Kararlar 118 V. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Değerlendirilmesi 120 § 5. BİLİRKİŞİNİN YETKİLERİ 125 A- Ücret ve Giderlerinin Ödenmesini Talep Etme Yetkisi 125 I. Genel Olarak 125 II. Bilirkişi Ücretinin Tutarının Belirlenmesi 125 III. Bilirkişi Ücretinin Ödenmesi ve Ödenecek Olan Ücretin Kimin Tarafından Karşılanacağı 129 B- Bilirkişinin Çekinme Yetkisi 132 C- Bilirkişinin Bilgi Alma Yetkisi 134 D- Bilirkişinin İnceleme Konusunu Teşkil Eden Eşya, Nesne ya da Kişi Üzerinde Bazı Tasarruflarda Bulunabilme Yetkisi 136
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BİLİRKİŞİNİN DENETİMİ, SORUMLULUĞU VE KURUMSAL BAZDA YAPILANMASI İLE DİĞER YARGI ÇEŞİTLERİNDE BİLİRKİŞİLİK § 6. BİLİRKİŞİNİN DENETİMİ 137 § 7. BİLİRKİŞİNİN SORUMLULUĞU 145 A- Bilirkişinin Hukukî Sorumluluğu 145 I- Genel Olarak 145 II- Bilirkişinin, Raporun Hazırlanmasından Önceki Evrede, Rapora Hazırlık Bağlamında Gerçekleştirmiş Olduğu Tasarruflardan Kaynaklanan Zararlardan Doğan Hukukî Sorumluluğu 145 III. Bilirkişinin Gerçeğe Aykırı Rapor Vermiş Olmasından Kaynaklanan Zararlardan Doğan Hukukî Sorumluluğu 146 1. Genel Olarak 146 2. Devletin Sorumluluğunun Doğabilmesi İçin Varlığı Gereken Şartlar 149 3. Tazminat Davasının Açılacağı Mahkeme ve Uygulanacak Olan Usûl 150 4. Devletin Kusurlu Bilirkişiye Rücu Etmesi 154 B- Bilirkişinin Disiplin Sorumluluğu 155 C- Bilirkişinin Cezaî Sorumluluğu 158 I. Bilirkişinin Türk Ceza Kanunu Bağlamında Hukukî Durumu 158 II. Bilirkişinin Kendisine Karşı İşlenecek Olan Suçlar 159 III. Bilirkişi Tarafından İşlenecek Olan Suçlar 160 1. Genel Olarak 160 2. Türk Ceza Kanunu’nda Bilirkişilik Bağlamında Öngörülmüş Bulunan Özel Bir Suç Türü Olarak Gerçeğe Aykırı Bildirimde Bulunma (Rapor Verme) Suçu (TCK m. 276) 167 § 8. BİLİRKİŞİLİĞİN KURUMSAL BAZDA YAPILANMASI 170 A- Genel Olarak 170 B- Kurumsal Yapıya Dahil Birimler 170 I. Bilirkişilik Daire Başkanlığı 170 II. Bilirkişilik Danışma Kurulu 172 III. Bilirkişilik Bölge Kurulları 174 § 9. DİĞER YARGI ÇEŞİTLERİNDE BİLİRKİŞİLİK 177 A- Anayasa Yargısında Bilirkişilik 177 B- Uyuşmazlık Yargısında Bilirkişilik 180 C- Hesap Yargısında Bilirkişilik 182 SONUÇ 185
