Toplu iş sözleşmesi, sahip olduğu emredici etki ve doğrudan etki sayesinde kapsamına aldığı iş sözleşmeleri üzerinde normatif etkiye sahip olur. Toplu iş sözleşmesi taraflarının geçirmiş oldukları toplu görüşmeler neticesinde toplu iş sözleşmesinde öngörülen haklar, iş sözleşmesi taraflarının tasarrufunda olmaksızın sağlanır. 6356 sayılı Kanun m.36 hükmü, iş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı olamayacağını ve iş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümlerin alacağını düzenlemiştir. Böylece toplu iş sözleşmesi hükümleri ile işçilere tanınan kanunun nisbi emredici hükümleri ve iş sözleşmelerinden daha yüksek haklar, emredici etkinin koruması altında olur. Çalışmamızda toplu iş sözleşmesinin emredici etkisinin kapsamı, emredici etkiye aykırı olan bireysel nitelikli anlaşma hükümlerinin geçerliliği, toplu iş sözleşmesinin emredici etkisinin işçilerin vazgeçme sonucunu doğuran işlemleri bakımından değerlendirilmesi ve son olarak toplu iş sözleşmesinin emredici etkisinin sona ermesi konuları kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çerçevede ve Hukukumuza uygun düşen, Hukukumuzdaki boşlukları doldurabilecek şekilde Alman Hukuku düzenlemeleri de açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışma hazırlanırken, 2822 sayılı Kanun ve 6356 sayılı Kanun döneminde uygulamaya ışık tutan Yargıtay kararlarına da yer verilmiştir.(ARKA KAPAKTAN) İçindekiler Giriş I. Konunun Önemi II. Konunun Sınırlanması III. Konunun Sunulması BİRİNCİ BÖLÜM TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN EMREDİCİ ETKİSİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER I. Konuya İlişkin Terim Sorunu II. Emredici Etki Kavramı A. Genel Olarak B. Emredici Etkinin Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ile İlişkisi C. Emredici Etkinin Hukuki Dayanağı D. Toplu İş Sözleşmesinin Koruma İşlevi ve Emredici Etkisi ile İlişkisi E. Emredici Etkiye Sahip Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Hukuki Niteliği III. Toplu İş Sözleşmesinin Emredici Etkisinin Tarihi Gelişimi A. Mülga Kanunlarda Emredici Etki B. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nda Emredici Etki IV. Toplu İş Sözleşmesinin Normatif Etkisi V. Emredici Etkinin Toplu İş Sözleşmesinin Doğrudan Etki ve Art Etkisi İle İlişkisi A. Emredici Etki Doğrudan Etki İlişkisi B. Emredici Etki Art Etki İlişkisi VI. Toplu İş Sözleşmesinin Emredici Etkisinin Kapsamı A. Süre Bakımından Kapsamı B. Yer Bakımından Kapsamı C. Kişiler Bakımından Kapsamı D. Konu Bakımından Kapsamı İKİNCİ BÖLÜM TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE AYKIRI BİREYSEL NİTELİKLİ ANLAŞMALARIN GEÇERLİLİĞİ I. Genel Olarak II. Toplu İş Sözleşmesine Aykırı Olma Halleri A. Toplu İş Sözleşmesi Yürürlüğe Girdiğinde Hali Hazırda Uygulanmakta Olan İş Sözleşmesinin Aykırı Hükümleri B. Toplu İş Sözleşmesi Yürürlüğe Girdiğinde Uygulanmakta Olan İş Sözleşmesinde Sonradan Toplu İş Sözleşmesine Aykırı Şekilde Yapılan Değişiklikler C. İşverenin Tek Taraflı Olarak Yaptığı Düzenlemelerin Toplu İş Sözleşmesine Aykırı Olması D. Kanuna ve Toplu İş Sözleşmesine Karşı Hile Oluşturan Durumlar III. Toplu İş Sözleşmesine Aykırı Anlaşmaların Geçerliliği A. Geçersiz Olduğunu Kabul Eden Görüş B. İş Sözleşmesinin Yürürlüğe Girdiği Tarihe Göre Farklı Sonuçlar Oluşacağını Kabul Eden Görüş C. Aykırı Hükümlerin Uygulanmasının Geçici Olarak Engellendiğini Kabul Eden Görüş D. Görüşümüz ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞÇİLERİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARINDAN VAZGEÇMESİ I. Genel Olarak II. Hakkın Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanması A. Toplu İş Sözleşmesi İle Öngörülen Haklar B. Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Hakkın Doğmuş Sayılması III. İşçinin Haklarından Vazgeçmesinin Geçerliliği A. Vazgeçme ve Benzer Kavramlar B. İşçinin Haklarından Vazgeçmesinin Geçerliliği IV. Toplu İş Sözleşmesinden Doğan Haklardan Vazgeçmenin Geçerliliği A. Genel Olarak B. Öğretideki Görüşler C. Alman Hukukunda Yer Alan Özel Düzenleme: TVG § 4 Abs. 4 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN EMREDİCİ ETKİSİNİN SONA ERMESİ I. Emredici Etkiyi Sona Erdiren Hallere İlişkin Genel Açıklamalar II. Emredici Etkinin Toplu İş Sözleşmesinin Süresinin Bitimiyle Sona Ermesi A. Toplu İş Sözleşmesinin Süresinin Bitimi B. Toplu İş Sözleşmesinin Süresinin Bitimiyle Sona Ermesinin Hükümleri C. Toplu İş Sözleşmesini Sona Erdirmeyen Haller III. Emredici Etkinin Engellenmesi A. Emredici Etkinin Taraflarca Kaldırılması B. İşçi Lehine Şart İlkesinin Uygulanması IV. İşyerinin Tamamen veya Kısmen Devri V. İşçinin Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanmasının Sona Ermesi VI. Emredici Etkinin Sona Ermesinin Hükümleri A. Toplu İş Sözleşmesinin Emredici Etkisinin Sona Ermesinin Normatif Hükümleri Üzerindeki Etkisi B. Toplu İş Sözleşmesinin Sona Ermesinin Tarafların Hak ve Borçlarına İlişkin Hükümleri Üzerindeki Etkisi Sonuç Kaynakça
