İÇİNDEKİLER İçindekiler Teşekkür ve İthaf 5 Takdim 7 Önsöz 9 Özet 11 Tablolar Listesi 17 Şekil ve Resim Listesi 17 Kısaltmalar 19 Giriş 21 Birinci Bölüm TIBBİ MALPRAKTİS: İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1. TIBBİ MALPRAKTİS 25 1.1.1. Tıbbi Malpraktis Kavram Tanımı 25 1.1.2. Tıbbi Malpraktis Tarihsel Gelişimi 28 1.1.3. Tıbbi Malpraktisin Sınıflandırılması 29 1.1.4. Tıbbi Malpraktisle İlgili Farkındalık İncelemeleri 35 1.1.4.1. Special Eurobarometer No: 241, Medical Errors Çalışması 35 1.1.4.2. Tıbbi Malpraktisle İlgili Basın Haberlerine Dair Bir İnceleme 36 1.1.4.3. Tıbbi Malpraktis Nedenleri Üzerine Bir İnceleme 36 1.1.5. Tıbbi Malpraktis Hakkındaki Ulusal ve Uluslararası Veriler 37 1.1.6. Tıbbi Malpraktis Risk Yönetimi 40 1.1.7. Tıbbi Malpraktisin Bildirilmesi 42 1.2. KOMPLİKASYON 45 1.2.1. Komplikasyon Kavram Tanımı 45 1.2.2. Tıbbı Malpraktis – Komplikasyon Ayrımı 48 1.2.2.1. Tıbbi Malraktis – Komplikasyon Ayrımı Kavram Tanımı 48 1.2.2.2. Tıbbi Malpraktis – Komplikasyon Ayrımına Dair Mesleki Yaklaşım 49 1.2.2.3. Tıbbi Malpraktis – Komplikasyon Ayrımının Gruplandırılması 51 1.3. TIBBİ MÜDAHALE 55 1.3.1. Tıbbi Müdahale Kavram Tanımı 55 1.3.2. Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluk Şartları 55 1.3.2.1. Tıbbi Müdahalenin Bir Sağlık Meslek Mensubu Tarafından Yapılması Gerekliliği 56 1.3.2.2. Yapılacak Tıbbi Müdahalenin Tıp Biliminin Verilerine Göre ve Bu Verilere Uygun Olması (Özen) Gerekliliği 57 1.3.2.2.1. Tıbbi Endikasyon 57 1.3.2.2.2. Özenli Tıbbi Müdahale 58 1.3.2.3. Aydınlatılmış Hasta Onamı 59 1.4. AYDINLATILMIŞ HASTA ONAMI 59 1.4.1. Aydınlatılmış Hasta Onamı Kavram Tanımı 59 1.4.2. Aydınlatılmış Hasta Onamı Tarihsel Gelişimi 62 1.4.3. Aydınlatılmış Hasta Onamının Önemi 63 1.4.4. Aydınlatılmış Hasta Onamı Alınmasının Hastanın Otonomi Hakkına Etkisi 66 1.4.5. Aydınlatılmış Hasta Onamı ile İlgili Uluslararası Düzenlemeler 68 1.4.5.1. Lizbon Bildirgesi, 1981 68 1.4.5.2. Amsterdam Bildirgesi, 1994 68 1.4.5.3. Bali Bildirgesi, 1995 69 1.4.5.4. Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi, 1997 69 1.4.5.5. Hasta Haklarına İlişkin Avrupa Sözleşmesi, 2002 72 1.4.6. Aydınlatılmış Hasta Onamı ile İlgili Ulusal Düzenlemeler 73 1.4.6.1. Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun,1928 73 1.4.6.2. Hasta Hakları Yönetmeliği, 1998 73 1.4.6.3. Aydınlatılmış Onam Kılavuzu, 2013 73 1.4.6.4. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları, 1999 73 1.4.7. Aydınlatılmış Hasta Onamının Geçerlik Şartları 74 1.4.8. Aydınlatılmış Hasta Onamı Türleri 77 1.4.8.1. Zımni Onam 77 1.4.8.2. Farazi Onam 77 1.4.8.3. Yazılı Onam 78 1.4.8.4. Sözlü Onam 79 1.4.9. Aydınlatılmış Hasta Onamının Hukuki Niteliği 80 1.4.10. Aydınlatma Yükümlülüğünün Ortadan Kalktığı Hâller 83 1.5. BİLİRKİŞİLİK 85 1.5.1. Bilirkişilik Kavram Tanımı 85 1.5.2. Bilirkişiliğin Tarihsel Gelişimi 86 1.5.3. Sağlık Alanında Bilirkişilik 87 1.5.4. Bilirkişinin Görüşünün Hukuki Niteliği 90 İkinci Bölüm HEKİMİN TIBBİ MALPRAKTİS KAPSAMINDAKİ HUKUKİ SORUMLULUKLARI, İLGİLİ YAPTIRIMLAR VE TIBBİ MALPRAKTİSTEN KORUNMA YÖNTEMLERİ 2.1. HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 93 2.1.1. Hekimin Hukuki Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 95 2.1.2. Hekimin Hukuki Sorumluluğunun Türleri 97 2.1.2.1. Sözleşmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 97 2.1.2.2. Yardımcı Kişinin Eyleminden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 102 2.1.2.3. İfa Yardımcısı Olma Konumunda Hukuki Sorumluluk 103 2.1.2.4. Görev ve Hizmet Kusurundan Dolayı Hukuki Sorumluluk 104 2.1.2.5. Tıbbi Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Hukuki Sorumluluk 105 2.1.2.6. Hekimin Vekâletsiz İş Görmesi 106 2.1.2.6.1. Hekimin Hukuka Uygun (Caiz) Vekâletsiz İş Görmesi 106 2.1.2.6.2. Hekimin Hukuka Aykırı (Caiz Olmayan) Vekâletsiz İş Görmesi 107 2.1.2.7. Culpa in Contrahendo 109 2.2. TIBBİ MALPRAKTİS NEDENİYLE HEKİME YÖNELİK YAPTIRIMLAR 110 2.2.1. Tıbbi Malpraktis Nedeniyle Hekime Yönelik Hukuki Yaptırımlar 111 2.2.2. Tıbbi Malpraktis Nedeniyle Hekime Yönelik Cezai Yaptırımlar 112 2.2.3. Tıbbi Malpraktis Nedeniyle Hekime Yönelik Mesleki Yaptırımlar 115 2.2.4. Tıbbi Malpraktis Nedeniyle Hekime Yönelik İdari Yaptırımlar 117 2.3. TIBBİ HİZMETLERİN UYGULANMASINDAN DOĞAN SORUMLULUK KANUN TASARISI 117 2.3.1. Kanun Tasarısının Amacı 117 2.3.2. Kanun Tasarısının Genel Gerekçesi 118 2.3.3. Kanun Tasarısının Değerlendirilmesi 119 2.4. HEKİMİN TIBBİ MALPRAKTİS ÖNLEMLERİ 121 2.4.1. Sigortacılık Uygulamaları 122 2.4.1.1. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 122 2.4.1.1.1. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının Hukuki Geçmişi 122 2.4.1.1.2. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının Hukuki Niteliği 123 2.4.1.1.3. Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun Değişikliği ile Zorunlu Sigortaya Geçiş 124 2.4.1.1.4. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının Risk Grupları 125 2.4.1.1.5. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Hasarsızlık İndirimi 127 2.4.1.1.6. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Teminat Dışında Kalan Hâller 127 2.4.1.1.7. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına Eleştirel Bakış 128 2.4.1.1.8. Tıbbi Kötü Uygulamaya Yönelik Sigorta Yaptırmayı Gerekli Kılan Veriler 130 2.4.1.1.9. Tıbbi Malpraktis Nedenli Tazminat Ekonomisine Sigorta Sektörel Bakışı 132 2.4.1.2. Tamamlayıcı Hekim Sorumluluk Sigortası 134 2.4.1.3. Farklı Ülkelerdeki Sigorta Sistemleri 135 2.4.1.3.1. Amerika Birleşik Devletleri’nde Uygulanan Sigorta Sistemi 135 2.4.1.3.2. Almanya’da Uygulanan Sigorta Sistemi 136 2.4.1.3.3. Birleşik Arap Emirlikleri’nde Uygulanan Sigorta Sistemi 136 2.4.1.3.4. Finlandiya’da Uygulanan Sigorta Sistemi 136 2.4.1.3.5. İngiltere’de Uygulanan Sigorta Sistemi 137 2.4.1.3.6. İspanya’da Uygulanan Sigorta Sistemi 137 2.4.1.3.7. İsveç’te Uygulanan Sigorta Sistemi 137 2.4.1.3.8. Japonya’da Uygulanan Sigorta Sistemi 138 2.4.1.4. Tıbbi Malpraktis Sigorta Krizi 138 2.4.2. Defansif Tıp 140 2.4.2.1. Defansif Tıp Kavram Tanımı 140 2.4.2.2. Defansif Tıp Türleri 141 2.4.2.2.1. Pozitif Defansif Tıp 141 2.4.2.2.2. Negatif Defansif Tıp 143 2.4.2.3. Defansif Tıp Uygulamalarının Etkileri 144 2.4.2.4. Dünyada ve Ülkemizde Defansif Tıp Uygulama Yaygınlığı 145 2.4.2.5. Defansif Tıp Uygulamalarının Hukuki Sonuçları 148 2.4.3. Hekimin Hasta Seçme Hakkı 149 Sonuç 151 Kaynaklar 157 Kavramlar Dizini 171 Özgeçmiş 175
