Adli-Önleme Arama ve Elkoyma

Hüsnü ALDEMİR ( Yargıtay Cumhuriyet Savcısı )

 

İÇİNDEKİLER

 

BASIYA ÖNSÖZ 7

BASIYA ÖNSÖZ 9

BASIYA ÖNSÖZ 11

BASIYA ÖNSÖZ 12

BASIYA ÖNSÖZ 14

ÖNSÖZ. 15

İÇİNDEKİLER  17

 

1. ADLİ VE ÖNLEME ARAMA

(m. 117-122)

 

– A – GENEL BİLGİ. 26

– B – ADLİ ARAMA 37

Hukuki Dayanak, Tanım ve Amacı 37

Adli Aramaya Maruz Kalacak Kişiler. 38

Adli Aramanın Şartları 41

d- Adli Aramalarda Karar ve Emir Verme Yetkisi 50

Adli Arama Talebi ve Arama Kararı 102

Karar veya Emir Alınmadan Yapılacak Adli Aramalar. 116

Yakalanan Kişinin Kaba Üst Araması 120

Gözaltına Alınan Kişinin Nezarethaneye Konmadan Önce Üst

Araması  127

Kaçakçılık Suçlarında Arama 128

Hukuka Uygunluk Hallerinde Arama 130

Kanununun Hükmünü Yerine Getirme . 131

Yetkili Merciin Emrini Yerine Getirme 132

III. Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali 133

(a) Meşru Savunma:. 133

(b) Zorunluluk Hali . 136

Hakkın Kullanılması 138

Mağdurun Rızası. 139

Suçüstü Hallerinde Arama 141

 

18 İçindekiler

VII. Kapalı Yerlerden Gelen Yardım Çağrılarına Cevap Verme  163

Olay Yeri İncelemesi. 164

Adli Aramanın Zamanı 168

Arama Kararının Süresi 168

Gündüz Vakti Arama 169

Gece Vakti Arama 172

Adli Aramada Hazır Bulunabilecekler. 176

Hakim veya Cumhuriyet Savcısı . 178

Yerin Sahibi veya Eşyasının Zilyedi ile Avukatı . 181

Arama Tanıkları 183

Genel Olarak. 183

Arama Tanığı Olabilecek Kişiler 187

(a) Yer Sahibinin veya Eşyanın Zilyedinin Temsilcisi. 187

(b) Yer Sahibinin veya Eşyanın Zilyedinin Hısımları  188

(c) Yer Sahibi veya Eşyanın Zilyedi İle Birlikte Oturmakta

Olan Kişi  188

(d) Yer Sahibinin veya Eşyanın Zilyedinin Komşusu 189

(e) Arama Yerindeki İhtiyar Heyeti Üyeleri  189

Arama Tanıklarının Hazır Edilmemesinin Hukuki Sonuçları 190

Adli Aramanın Yerine Getirilmesi. 206

Arama Öncesi Hazırlık İşlemleri . 206

2- Arama Talebinin İlgili Mercie Sunulması ve Karar Alınması . 208

Aramaya Maruz Kalanların Bilgilendirilmesi ve İlgililerle İletişime

Geçilmesi 210

Adli Aramaların İcrası . 211

Üst ve Eşya Aranmasının İcrası . 212

Araç Aramalarının İcrası . 216

III. Konut, İşyeri ve Eklentilerinde Aramanın Yapılması. 222

Bilgisayarlarda ve Bilgisayar Kütüklerinde Adli Arama . 224

Özellik Arz Eden Hallerde Adli Arama. 241

(a) Cumhurbaşkanı. 241

(b) Milletvekilleri 241

(c) Hakim ve Cumhuriyet savcıları . 242

(d) Vali veya Kaymakamlar ile Kamu Görevlileri  243

(e) Avukatlar ve Avukat Büroları  244

(f) Noter ve Noter Daireleri . 249

 

İçindekiler 19

(g) Diplomasi Dokunulmazlığı Bulunanlar 250

(h) Siyasi Partiler, Sendikalar ve Derneklerde Arama. 251

(i) Askeri Kişiler ve Askeri Mahallerde Adli Arama 252

(j) Vergi Suçlarında Arama  253

Aramanın Sona Ermesi. 259

Aramanın Belgelendirilmesi . 259

Arama Sonrasında Yapılacak Usul İşlemleri 262

(a) Arama Sonunda Talep Halinde Belge Verilmesi 262

(b) Ele Geçirilen Belge ve Kağıtları İnceleme Yetkisi  263

(c) Emir veya Karar Kapsamı Dışında Elde Edilen Bulgular

(Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliler) veya Kişiler

Hakkında Yapılacak İşlemler (CMK. m. 138, Yön. m. 10)  266

– C – ÖNLEME ARAMASI  269

Hukuki Dayanak ve Tanım 269

b- Önleme Aramasının Yapılacağı Yerler  272

Önleme Araması Talebi ve Kararı. 276

Önleme Araması Talebi 276

Hakimden Önleme Araması Talep Edilmesi . 278

Mülki Amir Tarafından Önleme Aramasına Yazılı Verebilmesi. 283

Önleme Aramasına Dair Karar veya Emrin Yerine Getirilmesi . 286

Önleme Aramalarında Elde Edilen Bilgi ve Bulgular ile Yakalanan

Şüpheliler Hakkında Yapılacak İşlemler 295

Yetkili Merciden Önleme Araması Kararı Alınması Gerekmeyen

Haller 297

Denetim, Durdurma ve Kontrol İşlemleri. 299

Denetim Yapılacak Haller . 299

Durdurma ve Kontrol İşlemleri 306

Dernekler, Siyasi Partiler veya Sendikalarda Önleme Araması 318

Havaalanlarında Önleme Araması . 319

Spor Müsabakalarının Yapıldığı Alanlarında Önleme Araması. 329

Ceza İnfaz Kurumlarında Önleme Araması 331

Nezarethanede Önleme Araması. 338

– D – HUKUKA AYKIRI ARAMANIN SONUÇLARI. 339

a- Hukuka Aykırı Olarak İcra Edilen Aramanın Suç Oluşturması. 355

Hukuka aykırı olarak Gerçekleştirilen Arama Sonucunda Elde Edilen

Delillerin Ceza Muhakemesinde Kullanılamaması . 363

Hukuka Aykırı Olarak Gerçekleştirilen Aramanın Tazminat

Sorumluluğunu Gerektirmesi. 386

 

20 İçindekiler

 

2. ELKOYMA

(m. 123-134)

 

– A – GENEL BİLGİ394

– B – MUHAFAZA ALTINA ALMA .399

– C – ELKOYMA .401

Hukuki Dayanak, Tanım ve Amacı 401

Elkoyma İşlemine Maruz Kalan Kişiler 402

Elkoyma Tedbirine Başvurma Şartları 403

Elkoyma Kararına Konu Eşya ve Elkoyma Yasağı 405

Genel Olarak 405

Elkoyma Yasağı. 407

Elkoyma Yasağı Kapsamındaki Eşyalar . 407

Elkonulamayacak Mektuplar, Belgeler . 407

Devlet Sırrı Niteliğine Sahip Belgeler 413

III. Basımevi ve Eklentileri, Basın Araçları İle Basılmış Eserler . 413

Elkoyma Kararı veya Emri Verme Yetkisi 414

Hakim Kararı. 415

Cumhuriyet Savcısı veya Kolluk Amirinin Emri. 417

Elkoyma Talebi ve Elkoyma Kararı . 432

Elkoyma Kararının Yerine Getirilmesinde Dikkat Edilecek Hususlar 433

Elkoyma Kararına İtiraz 434

Elkoymanın Çeşitleri ile İcrası. 435

Basit Elkoyma ve İcrası. 435

Özel Elkoyma Halleri ve İcrası 438

İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece

İncelenmesi  438

Askeri Mahalde Elkoyma ve İcrası 439

III. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma ve İcrası 440

(a) Genel Olarak . 440

(b) Uygulama Şartları . 441

(1) Soruşturmaya veya Kovuşturmaya Konu Suçun

Katalog Suçlardan Olması . 441

(2) Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Bulunması 443

(3) Elkonulacak Malvarlığının Şüpheli veya Sanığa Ait

Olması . 444

(4) Suçtan Elde Edilen Değere İlişkin Rapor Alınması . 444

(5) Hakim Kararı Bulunması 445

 

İçindekiler 21

(c) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Elkoyma Kararının İcrası . 447

(1) Taşınmazlara İlişkin Elkoyma Kararının İcrası 447

(2) Kara, Deniz ve Hava Ulaşım Araçlarına Elkoyma

Kararının İcrası  448

(3) Banka veya Diğer Mali Kurumlardaki Her Türlü

Hesaba Elkoyma Kararının İcrası . 449

(4) Şirketteki Ortaklık Paylarına Elkoyma Kararının

İcrası 450

(5) Hak ve Alacaklara Elkoyma Kararının İcrası. 451

(d) Elkoyma Kararına Aykırı Hareket Etmek ve Hukuki

Sonuçları. 452

Postada Elkoyma ve İcrası 456

(a) Genel Olarak. 456

(b) Postada Elkoymanın Şartları. 458

(1) Yeterli Şüphe Sebeplerinin Bulunması  458

(2) Adliyenin Eli Altında Bulunmasının Zorunlu Olması  459

(3) Usulüne Uygun Verilmiş Elkoyma Kararı veya

Emrinin Olması 459

(c) Postada Elkoymanın İcrası  462

V- Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini ve İcrası 465

(a) Genel Olarak. 465

(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayinin Şartları . 468

(1) Suçun Bir Şirketin Faaliyeti Çerçevesinde

İşlendiğine Dair Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin

Varlığı  468

(2) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılması İçin Gerekli

Olması . 469

(3) Soruşturmaya veya Kovuşturmaya Konu Suçun

Katalog Suçlardan Olması . 469

(4) Hakim Kararı veya Mahkeme Kararının Bulunması. 471

(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini Kararının İcrası . 471

(d) OHAL Süreci ve Kayyımlık . 473

VI- Bilgisayar Kütüklerindeki Bilgilere Elkoyma ve İcrası 476

VII- Zorlama Amaçlı Elkoyma ve İcrası  476

VIII- Basılmış Eserlere ve Basın Araçlarına Elkoyma  481

(a) Genel Olarak. 481

(b) Basılmış Eserin Tüm Nüshasına Elkonulması

(Toplatılması) Şartları ve İcrası . 482

(1) Soruşturma veya Kovuşturmanın Başlamış Olması. 482

 

22 İçindekiler

 

(2) Soruşturma veya Kovuşturmaya Konu Suçun

Katalog Suçlarda Olması 483

(3) Hakim Kararı Bulunması 483

IX- Kaçakçılık Suçlarında Elkoyma ve İcrası 486

(a) Genel Olarak . 486

(b) Kaçak Eşya Naklinde Kullanılan Taşıt Dışında Kalan

Kaçak Eşya ile Her Türlü Kap, Ambalaj ve Taşımaya Yarayan

Diğer Araçlara Elkoyma . 486

(c) Kaçak Eşya Naklinde Kullanılan Taşıta Elkoyma 487

X- Bankacılık Suçlarında Elkoyma ve İcrası . 490

XI- Orman Suçlarında Elkoyma ve İcrası  493

(a) Suç Konusu Orman Emvali Hakkında Yapılacak İşlemler  495

(b) Suç Aletleri Hakkında Yapılacak İşlemler  497

(c) Suç Nakil Vasıtaları Hakkında Yapılacak İşlemler  498

(d) Müsadere 500

XII. Göçmen Kaçakcılığı Suçunda Kullanılan Araca Elkoyma ve

İcrası . 501

XIII. Uluslararası Adli İşbirliği Çerçevesinde Elkoyma ve İcrası  502

(a) Genel Olarak . 502

(b) Elkoymanın Amacı  503

(c) Elkoymanın Konusu  503

(d) Elkoymanın Şartları. 504

(e) Elkoyma Kararının İcrası . 505

– D – ELKONULAN EŞYANIN MUHAFAZASI VEYA ELDEN ÇIKARILMASI (M. 132) .507

– E – ELKOYMANIN SONA ERMESİ 509

a- Elkonulan Eşyanın İadesi 509

b- Elkonulan Eşyanın Müsadere Edilmesi. 512

1- Genel Olarak: 512

2- Müsadere Türleri 514

I- Eşya Müsaderesi . 514

(a) Suçla İlgili Eşyanın Müsaderesi 514

(b) Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi. 519

II- Kazanç Müsaderesi . 519

3- Müsadere Kararı Verilmesi Usulü. 522

a- Asıl Ceza Davası ile Birlikte Müsadere Davasının

Açılması. 522

b- Ayrı Müsadere Davasının Açılması 523

c- Duruşma Yapılması Gerektiğine Dair Kural. 524

 

İçindekiler 23

d- Duruşma Yapılması Gerektiğine Dair Kural Duruşma

Yapılmaksızın Müsadere Kararı Verilebilecek İstisnai hal

(CMK m. 259) 528

e- Özellik Arz Eden Durumlarda Müsadere. 529

aa- Kaçakçılık Suçlarında Müsadere 529

bb- Kültür ve Tabiyatı Koruma Kanuna Aykırılık

Suçlarında Müsadere  532

cc- Orman suçlarında müsadere. 533

dd- 6136 sayılı Kanuna aykırılık suçunda müsadere 534

ee- 5729 sayılı Ses ve Gaz Fişeği Atabilen Silahlar

Hakkında Kanun kapsamındaki silahların

müsaderesi 541

– F – HUKUKA AYKIRI ELKOYMANIN SONUÇLARI . 544

a- Genel Olarak  544

b- Hukuka Aykırı Elkoyma Sayılan Haller 544

c- Hukuka Aykırı Elkoymanın Hukuki Sonuçları 546

1- Hukuka Aykırı Elkoyma İşleminin Ceza Usulü Bakımından Hukuki

Sonuçları  546

2- Hukuka Aykırı Elkoyma İşleminin Maddi Ceza Hukuku

Bakımından Hukuki Sonuçları  549

3- Hukuka Aykırı Elkoyma İşleminin Tazminat Hukuku Bakımından

Hukuki Sonuçları  550

I- Genel Olarak. 550

II- Tazminat İsteminin Koşulları  550

(a) Maddi Şartlar 551

(1) Koşulları Oluşmadığı Halde Eşyaya veya Diğer

Malvarlığına Elkonulması  551

(2) Elkonulan Eşyanın veya Diğer Malvarlığı

Değerlerinin Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin

Alınmaması . 552

(3) Elkonulan Eşya veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin

Amaç Dışı Kullanılması  554

(4) Elkonulan Eşya veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin

Zamanında Geri Verilmemesi 555

(b) Usuli Şartlar  557

III- Tazminatın Geri Alınması . 559

KAVRAMLARA GÖRE ARAMA LİSTESİ  561