Ceza Yargılamasında Kanun Yolları

Hüsnü ALDEMİR ( Yargıtay Cumhuriyet Savcısı )

 

İÇİNDEKİLER

 

İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ . 5

ÖNSÖZ. 7

ÖNSÖZ. 9

İÇİNDEKİLER  11

 

1. GENEL OLARAK KANUN YOLLARI

 

KAVRAM. 21

KANUN YOLLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ . 28

KANUN YOLUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 30

KANUN YOLLARININ KONUSU 31

KANUN YOLUNUN AMACI 35

KANUN YOLLARINA BAŞVURU HAKKI. 38

Genel Olarak 38

Kanuni Temsilcinin Kanun Yoluna Başvurma Hakkı. 46

Sanığın veya Katılanın Eşinin Kanun Yoluna Başvurma Hakkı 56

Suçtan Zarar Gören, Katılan veya Vekilin Kanun Yoluna Başvuru Hakkı 56

Sanık- Müdafinin Kanun Yoluna Başvuru Hakkı. 67

CUMHURİYET SAVCISININ BAŞVURU SONUCUNUN KAPSAMI. 79

KANUN YOLLARINA BAŞVURMANIN GENEL ŞARTLARI 84

İSTEK ŞARTI 84

KANUN YOLUNUN ÖNGÖRÜLMÜŞ OLMASI 92

III. SÜRE ŞARTI 92

HUKUKİ YARAR – KARARDAN ZARAR GÖRME ŞARTI. 128

KANUN YOLUNUN BELİRLENMESİNDE YANILMA. 133

İ. BAŞVURUDAN VAZGEÇMESİ VE ETKİSİ  141

KANUN YOLLARININ SINIFLANDIRILMASI VE TÜRLERİ . 151

KANUN YOLLARINA BAŞVURUNUN ETKİLERİ . 154

GENEL OLARAK 154

AKTARMA (DEVRETME) ETKİSİ 156

III. YAYILMA (SİYARET) ETKİSİ. 157

Genel olarak. 157

Uygulama şartları. 161

 

12 İÇİNDEKİLER

Suçun iştirak halinde işlenmesi 161

Kanuna aykırılıktan hükmün (esastan) lehe bozulması . 162

Bozma kararının diğer sanık hakkında uygulama kabiliyetinin

bulunması  165

Hukuki sonuçları . 167

DURDURMA (ERTELEYİCİ) ETKİSİ . 174

ALEYHE DEĞİŞTİRME YASAĞI . 177

Genel olarak . 177

Kavram ve hukuki dayanak. 179

Amacı 183

Uygulama alanı ve sonuçları. 184

ALEHYE BOZMA YASAĞI – KAZANILMIŞ HAK İLKESİ. 202

Kavram ve hukuki dayanak. 202

Uygulama alanı ve sonuçları. 203

 

2. İTİRAZ (m. 267-271)

 

HUKUKİ NİTELİĞİ VE KONUSU 213

İTİRAZ MERCİİ . 217

III. İTİRAZ SÜRESİ VE BAŞVURU USULÜ 219

İTİRAZ İNCELEME USULÜ 220

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURUNUN ETKİLERİ 225

Aktarma Etkisi 225

Yayılma (Sirayet) Etkisi. 225

Durdurma (Erteleyici) Etkisi . 226

Aleyhe Değiştirme Yasağı. 226

 

3. İSTİNAF (m. 272 ilâ 285)

 

İSTİNAF YOLU HAKKINDA GENEL BİLGİ. 229

İSTİNAF EDİLEBİLEN KARARLAR 234

NİHAİ KARARLAR KURAL OLARAK İSTİNAF EDİLEBİLİR. 234

İSTİNAF EDİLEMEYEN NİHAİ KARARLAR (istisnalar) . 237

İSTİNAF SEBEPLERİ 246

MADDİ HUKUKA DAYANAN İSTİNAF (BOZMA) SEBEPLERİ. 246

USUL HUKUKUNA DAYANAN İSTİNAF (BOZMA) SEBEPLERİ. 247

Mutlak İstinaf (Bozma) Nedenleri 247

Nispi İstinaf Nedenleri 249

İSTİNAF SÜRESİ . 249

 

İÇİNDEKİLER 13

İSTİNAF YOLUNA BAŞVURULMASI . 252

YETKİLİ İSTİNAF MAHKEMESİ 252

İSTİNAF YOLUNA BAŞVURMA HAKKI OLANLAR. 256

III. İSTİNAF TALEBİ (istinaf yoluna başvurulması) . 257

Talep Şartı 257

İstinaf Dilekçesi 258

İstinaf Dilekçesinin İçeriği 258

İstinaf Dilekçesinin İlk Derece Mahkemesine Verilmesi (Kanun

Yoluna Başvuru İşlemleri) 259

İstinaf Talebinin Yapılmış Sayıldığı Tarih – (Kararın İstinaf Edilmiş

Sayıldığı Tarih) 260

İstinaf Dilekçesinin Reddi –(İstinaf Davasının Kabul Edilebilir

Olmaması) – m. 276, I  261

İstinaf Dilekçesine Cevap – m. 277 263

Katılma Yoluyla İstinaf 264

Kısmi İstinaf Talebi (Hükmün Bir Kısmının İstinaf Edilmesi). 265

Dosyanın İstinaf Mahkemesine gönderilmesi 265

İSTİNAF BAŞVURUSUNUN İNCELENMESİ . 265

GENEL BİLGİ. 265

DOSYA ÜZERİNDE ÖN İNCELEME – m. 279 266

Yetki Yönünden Ön İnceleme - m. 279, I-a. 266

Kabul Edilebilirlik Yönünden Ön İnceleme m. 279, I-b. 268

III. İSTİNAF BAŞVURUNUN ESASTAN İNCELENMESİ . 271

Esastan İncelemenin Dosya Üzerinden Yapılması – Kural 271

Dosya Üzerinde İnceleme Usulü 271

Dosya Üzerinde İncelemenin Kapsamı 272

c- Dosya Üzerinde İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar . 275

İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi Kararı 276

Hukuka Aykırılığın Düzeltilerek İstinaf Başvurusunun

Esastan Reddi Kararı. 278

aaa. Genel Bilgi . 278

bbb. Hukuka Aykırılığın Düzeltilerek İstinaf Başvurusunun

Esastan Reddi Kararı Verilebilecek Haller . 278

Bozma Kararı 282

Esastan İncelemenin Duruşmalı Yapılması – İstisna. 286

Davanın Yeniden Görülmesi – Duruşma Açılması –Kararı. 286

Gerekli Tedbirlerin Alınması 289

Duruşma Hazırlığına İlişkin İşlemler 289

 

14 İÇİNDEKİLER

Duruşma Yapılması – m. 282 . 292

Davanın Yeniden Görülmesi Üzerine Verilebilecek Kararlar 298

Duruşma Aşamasında Verilebilecek Kararlar 298

Duruşma Sonunda Verilebilecek Kararlar . 298

İSTİNAF BAŞVURUSUNUN ETKİLERİ 305

Aktarma (Devretme) Etkisi. 305

Yayılma (Sirayet) Etkisi. 306

III. Durdurma (Erteleyici) Etkisi . 309

Aleyhe Değiştirme Yasağı. 310

GEREKÇELİ KARARIN TEBLİĞ ZORUNLULUĞU 312

BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 312

İ. İÇTİHAT AYKIRILIKLARININ GİDERİLMESİ 313

 

4. TEMYİZ (m. 286 ilâ 307)

 

TEMYİZ (KONTROL) MAHKEMELERİ – YARGITAY 317

YARGITAY’IN TEŞKİLATI 317

Ceza Daireleri (CD) 318

Ceza Genel Kurulu (CGK) 319

YARGITAYI’IN GÖREVLERİ 320

Genel Açıklama. 320

Yargıtay Ceza Dairelerinin Görevleri. 321

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun Görevleri . 323

TEMYİZ KANUN YOLU HAKKINDA GENEL BİLGİ 323

TEMYİZ EDİLEBİLEN KARARLAR (Temyizi Kabil Kararlar) 339

NİHAİ KARARLAR KURAL OLARAK TEMYİZ EDİLEBİLİR . 341

TEMYİZ EDİLEMEYEN NİHAİ KARARLAR (İstisnalar) . 345

TEMYİZ (bozma) SEBEPLERİ 365

GENEL BİLGİ . 365

II . MADDİ HUKUKA DAYANAN TEMYİZ (BOZMA) SEBEPLERİ . 366

III. USUL HUKUKUNA DAYANAN TEMYİZ (BOZMA) SEBEPLERİ . 369

Mutlak Temyiz (Bozma) Sebepleri 369

Nispi Temyiz Sebepleri . 371

TEMYİZDE GEREKÇE GÖSTERME – m. 295 (Temyiz nedenlerini

gösterme zorunluluğu)  374

TEMYİZ SÜRESİ 385

TEMYİZ SÜRESİNİN İŞLEMEYE BAŞLAMASI 392

 

İÇİNDEKİLER 15

Temyiz Süresi Kural Olarak Tefhim ile İşlemeye Başlar 392

İstisna – Temyiz süresinin tebliğ ile işlemeye başladığı haller . 393

III. TEMYİZ SÜRESİNİN GEÇİRİLMESİ. 397

ESKİ HALE GETİRME – TEMYİZ SÜRESİ. 399

TEMYİZ YOLUNA BAŞVURULMASI 401

TEMYİZ YOLUNA BAŞVURMA HAKKI OLANLAR . 401

TEMYİZ TALEBİ. 403

Talep Şartı 403

Temyiz Dilekçesi. 405

Temyiz Dilekçesinin İçeriği 405

Temyiz Dilekçesinin Mahkemeye Verilmesi 409

Temyiz Dilekçesinin Harca Tabi Olmaması 412

Temyiz Talebinden Vazgeçme veya Temyiz Talebinin Geri

Alınması. 412

Temyiz Talebinin Yapılmış Sayıldığı Tarih 412

Kısmi Temyiz Talebi 412

Katılma Yoluyla Temyiz 413

İlk Derece Mahkemesince veya Bölge Adliye Mahkemesi Ceza

Dairesince Kabuledilebilirlik İncelemesi (m. 296)  413

Temyiz Dilekçesine Cevap 415

Dosyanın Yargıtay’a Gönderilmesi . 416

III. TEMYİZ BAŞVURUSUNUN ETKİSİ . 416

Aktarma (Devretme) Etkisi. 416

Yayılma (Sirayet) ETKİSi 417

Durdurma (erteleyici) etkisi . 420

Aleyhe Değiştirme Yasağı. 421

TEMYİZ İNCELEMESİ. 426

GÖREVLİ YARGITAY DAİRESİ 426

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NIN (Tebliğname Tanzim Etme)

GÖREVİ  444

III. ÖN İNCELEME (Kabuledilebilirlik İncelemesi) – m. 298. 449

ESAS HAKKINDA TEMYİZ İNCELEMESİ YAPILMASI . 452

YARGITAY’DA DURUŞMA – m. 299 ve 300 Duruşmalı (Murafaalı)

Temyiz İncelemesi . 452

Duruşma istenebilecek haller 452

Duruşma talebi. 453

Yargıtay’da duruşma usulü . 454

 

16 İÇİNDEKİLER

TEMYİZ İNCELEMESİNİN KAPSAMI 457

TEMYİZDE İNCELENECEK HUSUSLAR 457

TEMYİZDE HUKUKİ DENETİM. 460

YARGITAY KARARI. 466

GENEL BİLGİ . 466

BOZMA KARARI 469

Bozma Kararı Hakkında Genel Bilgi. 469

Bozma Kararı Üzerine Mahkemenin Tarafları Duruşmaya Çağırması. 474

Bozma Kararı Üzerine (Dosyanın Gönderildiği) Mahkemede

Duruşma Yapılması. 478

Bozmaya Uyma Kararı (Mahkemenin Bozma Kararına Uyması). 486

5- Direnme (Israr) Kararı (Mahkemenin Kendi Kararında Direnmesi –

Israr Etmesi) 497

Direnme (Israr) Kararının Verilmesi . 497

Direnme Kararının Temyizi 503

Kısmi Direnme Kararı . 507

Direnme Kararı Verilemeyecek Haller . 508

III. TEMYİZ İSTEMİNİN ESASTAN REDDİ KARARI  509

DEĞİŞTİRİLEREK VE DÜZELTİLEREK ONAMA KARARI 510

DÜŞME KARARI. 522

 

5. BAŞSAVCININ İTİRAZI (m. 308, 308/A)

 

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISININ İTİRAZ YETKİSİ . 523

BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ İTİRAZ YETKİSİ544

Başsavcının İtirazının Etkileri . 546

Aktarma Etkisi. 546

Yayılma (Sirayet) Etkisi . 546

Durdurma (Erteleyici) Etkisi 546

Aleyhe Değiştirme Yasağı . 547

6. KANUN YARARINA BOZMA (m. 309, 310)

 

GENEL BİLGİ 549

KANUN YARARINA BOZMANIN AMACI. 549

III. KANUN YARARINA BOZMAYA KONU OLABİLECEK KARARLAR 552

İSTİNAF VEYA TEMYİZİ KABİL OLMAYAN HÜKÜMLER 554

İSTİNAF, YARGITAY’CA İNCELENMEKSİZİN KESİNLEŞMİŞ OLAN

HÜKÜMLER  555

 

İÇİNDEKİLER 17

KANUN YARARINA BOZMAYA KONU OLAMAYACAK KARARLAR 559

KANUN YARARINA BOZMA SEBEPLERİ (Kanun Yararına Bozma Nedenleri). 584

KANUN YARARINA BOZMA NEDENİ KABUL EDİLEN HUKUKA

AYKIRILIKLAR . 584

KANUN YARARINA BOZMA NEDENİ KABUL EDİLMEYEN HUKUKA

AYKIRILIKLAR . 590

KANUN YARARINA BOZMA BAŞVURU USULÜ 600

Kanun Yararına Bozma Yoluna Başvurma Yetkisi 600

Kanun Yararına Bozma Yoluna Başvurusunun Değerlendirilmesi . 603

Adalet Bakanlığının Kanun Yararına Bozma İsteminde Bulunması 604

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca Yapılacak İşlem 607

VII. KANUN YARARINA BOZMA İNCELEME USULÜ. 609

Kanun Yararına Bozma İsteminin Usul Yönünden İncelenmesi. 610

Kanun Yararına Bozma İsteminin Esas Yönünden İncelenmesi. 612

VIII. KANUN YARARINA BOZMA KARARININ HUKUKİ SONUÇLARI  620

Bozma Nedeninin (a) bendi Kapsamında Bulunması 622

Bozma Nedeninin (b) bendi Kapsamında Bulunması 628

c . Bozma Nedeninin (c) Bendi Kapsamında Bulunması. 637

Bozma Nedeninin (d) Bendi Kapsamında Bulunması 641

KANUN YARARINA BOZMA BAŞVURUSUNUN ETKİLERİ . 652

Aktarma Etkisi . 652

Yayılma (Sirayet) Etkisi 652

Durdurma (Erteleyici) Etkisi 654

Aleyhe Değiştirme Yasağı 656

 

7. KESİN HÜKÜM

 

GENEL BİLGİ . 659

ŞEKLİ ANLAMDA KESİN HÜKÜM. 660

GENEL BİLGİ. 660

ŞEKLİ ANLAMDA KESİNLİĞİN MEYDANA GELMESİ 660

Verildikleri Anda Kesin Olan Karar ve Hükümler 660

Kanun Yoluna Tabi Karar veya Hükümlerin Kesinleşmesi 661

III. ŞEKLİ ANLAMDA KESİNLİĞİN SONUÇLARI . 663

ŞEKLİ ANLAMDA KESİNLİĞİN SONA ERMESİ 665

MADDİ ANLAMDA KESİN HÜKÜM 665

GENEL BİLGİ. 665

MADDİ ANLAMDA KESİN HÜKMÜN ŞARTLARI 666

 

18 İÇİNDEKİLER

Hükmün Şekli Anlamda Kesinleşmiş Olması. 666

Fiilin (Suçun) Aynı Olması . 666

Sanığın Aynı Olması 672

Konunun (Açılan Davanın) Aynı Olması 673

III. MADDİ ANLAMDA KESİNLİĞİN BAŞLAMASI. 675

MADDİ ANLAMDA KESİN HÜKMÜN UYGULAMA ALANI 675

Kararların Çeşidi Bakımından Maddi Anlamda Kesin Hükmün

Uygulama Alanı. 675

Maddi anlamda kesinliğe elverişli olmayan kararlar . 675

Maddi anlamda kesinliğe elverişli olan kararlar 675

Hükümler maddi anlamda kesin hüküm teşkil eder . 675

Usule ilişkin nihai kararlar. 676

Kararın İçeriği Bakımından Maddi Anlamda Kesin Hükmün

Uygulama Alanı. 676

Hüküm fıkrası. 676

Gerekçe 676

MADDİ ANLAMDA KESİN HÜKMÜN ETKİLERİ . 677

AYNI FİİLDEN (SUÇTAN) DOLAYI KAMU DAVASI AÇILAMAMASI 677

KESİN HÜKMÜN BAĞLAYICI OLMASI VE TARAFLARA ETKİSİ 678

III. KESİN HÜKÜM İTİRAZI 678

KESİN HÜKMÜN DELİL TEŞKİL ETMESİ . 679

 

8. YARGILAMANIN YENİLENMESİ (m. 311 ilâ 323)

 

GENEL BİLGİ 681

YARGILAMANIN YENİLENMESİ NEDENLERİ 684

HÜKÜMLÜ LEHİNE YARGILAMANIN YENİLENMESİ NEDENLERİ (m. 311). 686

SANIK VEYA HÜKÜMLÜNÜN ALEYHİNE YARGILAMANIN YENİLENMESİ

NEDENLERİ (m. 314)  690

YARGILAMANIN YENİLENMESİNİ İSTEMEYE HAKKI OLANLAR 691

KURAL: TARAFLARIN YARGILAMANIN YENİLENMESİNİ TALEP ETMESİ 692

İSTİSNA: TARAF OLMAYANLARIN YARGILAMANIN YENİLENMESİNİ

TALEP EDEBİLMELERİ . 692

YARGILAMANIN YENİLENMESİNİ İSTEME SÜRESİ. 694

YARGILAMANIN YENİLENMESİ USULÜ . 694

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME. 694

YARGILAMANIN YENİLENMESİ TALEBİNİN YAPILMASI 696

 

İÇİNDEKİLER 19

III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ BAŞVURUSUNUN İNCELENMESİ VE

KARARA BAĞLANMASI  697

Kabul Edilebilirlik İncelemesi . 704

Başvuru Nedeninin Bulunup Bulunmadığının Araştırılması ve

Duruşma Açılması Kararı 708

Yenileme Talebinin Reddi veya Kabulü 709

YARGILAMANIN YENİLENMESİ TALEBİ ETKİSİ 716

Aktarma Etkisi . 716

Yayılma (Sirayet) Etkisi 717

III. Durdurma (Erteleyici) Etkisi. 717

Aleyhe Değiştirme Yasağı 718

 

9. İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ

 

GENEL BİLGİ . 721

İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ YOLUNA BAŞVURULMASINI GEREKTİREN

HALLER . 722

İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRİLMEKLE GÖREVLİ KURULUN TESBİTİ 723

CEZA İÇTİHADI BİRLEŞTİRME GENEL KURULU (Ceza Genel Kurulu – CGK) 723

YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME BÜYÜK GENEL KURULU . 723

İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ TALEBİ . 724

Yargıtay Birinci Başkanın İçtihatların Birleştirilmesini İstemesi (2797

sayılı K. m. 45/1; Yargıtay İç Y. M. 14/1) 724

Diğer Merci Veya Kişilerin İçtihatların Birleştirilmesini İstemesi (2797

sayılı K. m. 45/2; Yargıtay İç Y. M. 14/2-5)  725

İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME TALEBİNİN İNCELENMESİ ve KARARA

BAĞLANMASI (2797 sayılı K. m. 45/4-7; Yargıtay İç Y. M. 16, 27) 726

İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARLARININ NİTELİĞİ ve BAĞLAYICI GÜCÜ (2797

sayılı K. m. 45/5). 726

İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ veya KALDIRILMASI

(2797 sayılı K. m. 45/3)  728

 

10. ESKİ HÂLE GETİRME (m. 40 – 43)

 

ESKİ HALE GETİRME ŞARTLARI . 730

Kusur Bulunmaksızın Süre Kaçırılmış Olmalıdır . 730

Yeniden Süre Elde Edilmesinin İmkânsız Olması . 752

İki Hafta İçinde Eski Hale Getirme Talebinde Bulunulmalıdır 752

ESKİ HALE GETİRME USULÜ . 753

 

20 İÇİNDEKİLER

 

11. SÜRELER (m. 39)

 

SÜRELERİN ÇEŞİTLERİ 763

TARAFLAR İÇİN KONULMUŞ SÜRELER 763

Kanuni Süreler 763

Hâkimin tayin ettiği süreler 764

MAHKEMELER İÇİN KONULMUŞ SÜRELER. 764

SÜRELERİN İŞLEMEYE BAŞLAMASI 765

SÜRELERİN HESAPLANMASI . 765

 

12. ADLİ TATİL (m. 331)

 

GENEL BİLGİ 775

ADLİ TATİLDE GÖRÜLECEK DAVA VE İŞLER . 777

SORUŞTURMA İŞ VEYA İŞLEMLERİ . 777

KOVUŞTURMA İŞ VE İŞLEMLERİ . 778

ADLİ TATİLDE BAKILAMAYACAK DAVA VE İŞLER. 783

KAYNAKÇA.789

KAVRAM DİZİNİ .793