İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 Şekiller listesi 13 Giriş 15 Bölüm 1 İBN HALDÛN’A GÖRE HUKUK VE DEVLETİN KAYNAĞI OLARAK KANUN VE OTORİTE 1. İBN HALDÛN’UN YAŞAMINDA FELSEFESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 19 1.1. Nedensellik İlkesi ve Umran İlmi İlişkisi 30 1.1.1. Umran İlmi Tanımı 35 1.1.2. Umran ilminin Temellendiği Tarih Yazıcılığı ve Tarihçi Eleştirileri 36 2. İNSAN DOĞASI, BİREYİN BİYOLOJİK VE PSİKOLOJİK KANUNU 43 2.1. Kötü Eğilimler; Bencillik, Çıkarcılık 46 2.2. İyi Eğilimler; Diğerkâmlık, Yardımseverlik 47 2.3. Çevrenin İnsan ve Toplum Doğasına Etkisi; Coğrafya ve İklimler İle Bağlı Kanunlar 51 2.4. Evrim Kuramı / Kanunu 57 3. TOPLUM DOĞASI, SOSYAL KANUNLAR 59 3.1. Asabiye Kavramı ve Türleri 59 3.2. Nesep Asabiyesi 60 3.3. Sebep Asabiyesi 61 3.4. Savaş ve Barış Teori ve Kanunları 63 4. TOPLUMLARIN DOĞUŞU VE YAPILANMALARI 67 4.1. Bedevilik Tanım ve Kanunları 69 4.2. Hadaret Tanım ve Kanunları 70 4.3. Birey ve Toplumda, Taklit Nazariyesi 71 5. DEVLETİN DOĞUŞU, OTORİTENİN DOĞASI VE ÇEŞİTLERİ 73 5.1. Göçebe Kabilelerde Otorite (Riyaset) 76 5.2. Medeni Cemiyetlerde Otorite: Sultanlık ve Hilafet otoritesi ve Mülk 76 5.3. (Mülk) Devletin Tanımı ve Mahiyeti 79 6. DEVLET TEŞKİLATINDA KURUMLAR VE DEVLET ADAMLARI 82 6.1. Liderlik / Hükümdarlık / Başkanlık 84 6.2. Halifelik / Hükümdarlık 89 6.3. Emirlik / İmamlık 93 6.4. Melik ve Sultan 95 6.5. Vezirlik 101 6.6. Katip 104 6.7. Hâcip 106 6.8. Sır Kâtipliği 108 6.9. Maliye Müdürü 108 6.10. Ulema 110 6.11. Ticaret Adamları 110 6.12. Donanma Komutanlığı (Kıyâdetu’l –esâtîl) 111 7. YARGI SİSTEMİ 112 7.1. Kadılar 113 7.2. Fakihler 119 7.3. Şurta (Polis Teşkilatı) 121 7.4. Adalet Memuriyeti / Noterlik 123 7.5. Hisbe / Zabıta 124 8. DEVLET OTORİTESİNİN UYGULANMASI 125 9. DEVLET DÖNGÜSÜ, TOPLUMSAL DEĞİŞİM VE ÇÖKÜŞ 128 Bölüm 2 HERBERT SPENCER’A GÖRE HUKUK VE DEVLETİN KAYNAĞI OLARAK KANUN VE OTORİTE 10. HERBERT SPENCER’IN YAŞAMINDA FELSEFESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 137 11. TOPLUM BİLİMİ (SOSYOLOJİ) TANIMI, TARİH YAZICILIĞI VE TARİHÇİ PROBLEMLERİ 140 12. İNSAN DOĞASI, BİREYİN BİYOLOJİK VE PSİKOLOJİK KANUNU 143 12.1. Fiziksel Gelişimi 143 12.2. Duygusal Gelişimi, Bencillik, Diğerkâmlık 144 12.3. Entelektüel Gelişimi ve Taklit Niteliği 145 12.4. Coğrafya ve İklim Etkileri 146 12.5. Evrimle Türeyen Yeni Koşullar 147 13. TOPLUMLARI DOĞASI VE SOSYOLOJİK KANUNLAR 148 13.1. Toplumların Oluşturdukları Kurumlar / Oluşumlar 149 13.2. Kanun Tanımı ve Türleri 153 13.2.1. İşbirliği Kanunu 154 13.2.2. Savaş ve Barış Kanunları 154 13.2.3. Bireysellik Kanunu 156 13.2.4. Eşit Özgürlük Kanunu 157 14. TOPLUM TÜRLERİ VE TAKLİT KANUNU 158 14.1. Toplumsal Kurumların Oluşumu ve Akrabalık 158 14.2. Sosyal Evrimin Aşamaları 160 14.3. Toplumların Basitten Komplekse, Homojenden Heterojene Geçiş Süreci 167 14.4. Militer Toplum 169 14.5. Endüstriyel Toplum 170 15. DEVLETİN DOĞUŞU, OTORİTENİN DOĞASI 172 15.1. Spencer’da Devletleşmeye Dönüşen Toplumsal Sistem Aşamaları 176 15.1.1. Toplumlarda Büyüme ve Yapısal Farklılaşma 177 15.1.2. Entegrasyon Aşaması 178 15.1.3. Adaptasyon Aşaması 179 15.1.4. Otoritenin Merkezileşmesi 179 15.1.5. Toplumda Oluşan Ritüel Kurumları 180 15.1.6. Dini Kurumlar ve Din Otoritesi 182 15.1.7. İktisadi Kurumlar ve Otoritesi 183 16. DEVLET TANIMI VE MAHİYETİ 184 16.1. İdari Teşkilatlanma, Politik Kurumlar 185 16.1.1. İdari Sistem ve İnfazın Evrimi 185 16.1.2. Yargı Sistemi ve Kanunlar 195 16.1.3. Yasaların Kendi İçinde Gelişmesi 208 17. DEVLET OTORİTESİNİN UYGULANMASI 210 17.1. Yeni Muhafazakârlık 212 17.2. Yaklaşan Kölelik 213 17.3. Hürriyetten Esarete 215 17.4. Yasa Koyucuların Günahları 217 17.5. Yasal Düzenlemelerde Aşırılık 220 17.6. Büyük Politik Batıl İnanç 222 Bölüm 3 18. İBN HALDÛN VE HERBERT SPENCER’IN MUKAYESESİ 227 18.1. Filozofların Yaşamları 227 18.2. İnsan Doğası ve Toplum Doğası Anlayışları 229 18.3. Tarih İlmine Yaklaşımları 230 18.4. Devlet Doğası, Savaş ve Barış Teorileri 231 Genel Değerlendirme ve Sonuç 237 Bibliyoğrafya 243 Kavramlar Dizini 261 Yazar Hakkında 263
