İdarenin Re'sen İcra Yetkisi
Dr. Hayrettin YILDIZ
- | Re'sen İcra Yetkisine İlişkin Genel Esaslar |
- | Re'sen İcra Yetkisinin Niteliği Ve Uygulaması |
- | İdarenin İcra Tasarruflarının Yargısal Denetimi |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 13
Giriş 17
Birinci Bölüm
RE’SEN İCRA YETKİSİNE İLİŞKİN
GENEL ESASLAR
I. İDARİ İŞLEMLERİN UYGULANMASI 26
A. İdari İşlemin Tanımı 26
B. İdari İşlemlerin İcrası 31
1. İcrailik Kavramı ve Re’sen İcra 31
2. Birel İdari İşlemlerin İcrası 36
3. Düzenleyici İdari İşlemlerin İcrası 37
4. Genel Kararların İcrası 41
5. İdari İşlemin İcrası Kapsamında Yeni İşlemler Tesis Edilmesi 48
C. Re’sen İcra Kavramının Benzer Kavramlarla İlişkisi 50
1. İdari Eylem 50
2. Cebri İcra 55
D. İdari İşlemin İcrasında İdarenin Takdir Yetkisi 60
1. Takdir Yetkisinin Kapsamı 60
2. İdari Kararların İcrasında Takdir Yetkisi 64
II. RE’SEN İCRA YETKİSİNİN TEMELLERİ 68
A. Kamu Gücü Ayrıcalıkları 68
1. Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Temeli 69
2. Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Kapsamı 74
3. Kamu Gücü Ayrıcalıkları ve Re’sen İcra Yetkisi 76
B. Hukuka Uygunluk Karinesi 78
C. Kamu Hizmetlerinin Devamlılığı İlkesi 83
İkinci Bölüm
RE’SEN İCRA YETKİSİNİN
NİTELİĞİ VE UYGULAMASI
I. YETKİNİN NİTELİĞİ ÜZERİNE TARTIŞMALAR 90
A. Re’sen İcra Yetkisinin Olağan Bir Yetki Olduğuna Dair Görüş 90
1. Cebri Re’sen İcra – Cebri Olmayan Re’sen İcra Ayrımı 91
2. Cebir Kullanılmasını Gerektirmeyen İşlemler 98
a. İdarenin Hukuksal Alanına Dahil İşlemler ile Yürütülmesi İdareye Bırakılan İşlemler 99
b. Hukuki Durum Oluşturan veya İlgilisine Yarar Sağlayan İşlemlerin Re’sen İcrası 101
c. İdareye Ait Uygulama İşlemi Gerektirmeyen Durumlar 103
B. Re’sen İcra Yetkisinin İstisnai Bir Yetki Olduğuna Dair Görüş 105
1. Doktrinin Yaklaşımı 106
a. Türkiye 107
b. Fransa 109
2. Yargısal İcranın Önceliği Savı 111
3. Fransız Uyuşmazlık Mahkemesinin Société Immobilière de Saint Just Kararı ve Analizi 114
a. Karara Konu Olayın Gelişimi ve Mahkemenin Kararı 115
b. Kararın Analizi 119
4. Türk Yargısının Konuya Yaklaşımı 122
a. Danıştay Kararları 122
b. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları 127
c. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları 130
II. RE’SEN İCRAYA BAŞVURULABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR 132
A. Genel Olarak 132
B. Re’sen İcranın Şartları 134
1. İcrai Bir Kararın Varlığı 135
2. Anayasal Şartlar 136
a. Yetkinin Kanuni Dayanak Gerektirmesi 137
(1) Genel Olarak İdarenin Kanuniliği İlkesi 138
(a) İdarenin Dayanağını Kanundan Alması 138
(b) Kanuna Saygı İlkesi 142
(c) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin İdarenin ve Re'sen İcranın Kanuniliği Bakımından Değerlendirilmesi 144
i. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin İdarenin Kanuniliği İlkesi Üzerindeki Etkisi 145
ii. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Re'sen İcranın Kanuniliği Şartı Üzerindeki Etkisi 152
(2) Kanunun Re’sen İcrayı Düzenlemesi 154
(3) Kanuni Dayanak Şartının İstisnaları 161
(a) İlgilinin Karara Aykırı Davranması ve Kanunda Tedbir Öngörülmemiş Olması 161
i. İlgilinin Kararın Gereğine Aykırı Davranması 161
ii. Kanun Hükmünün Ayrı Bir Hukuki Tedbir Öngörmemiş Olması 166
(b) Acil Durumlar 173
b. Yetkinin Kullanımının Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygun Olması 178
c. Yetkinin Kullanımına Dayanak Olabilecek Sebeplerin Varlığı 179
d. Kullanılan Yetkinin Hakkın Özüne Dokunmaması 181
e. Yetkinin Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Aykırı Olmaması 184
f. Yetkinin Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmaması 189
g. Ölçülülük İlkesi 193
(1) İlkenin Kapsamı 194
(2) İlkenin Re'sen İcraya Uygulanması 198
C. Re’sen İcra Yetkisinin Sınırları 202
1. Re’sen İcranın Yasaklanmış Olması 202
2. Re'sen İcra İçin Mahkeme Kararının Gerekmesi 204
3. İdarenin Özel Hukuk Alanına İlişkin Uygulamaları 208
Üçüncü Bölüm
İDARENİN İCRA TASARRUFLARININ
YARGISAL DENETİMİ
I. İDARİ NİTELİKTEKİ İŞLEMLERİN İCRASININ DENETİMİ 214
A. Hukuka Uygun İdari İşlemlerin İcrasının Denetimi 215
B. Hukuka Aykırı İdari İşlemlerin İcrasının Denetimi 221
C. İdari İşlemlerin İcrasının Denetiminde Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yeri 226
1. Yürütmenin Durdurulması Kararının Re'sen İcra Bakımından Önemi 227
2. Re'sen İcra Edilen İşlemlerin Yürütülmesinin Durdurulmasına İlişkin Kararlar 232
3. Yürütmenin Durdurulması Kurumunun Etkililiği 235
II. İDARİ NİTELİĞİNİ YİTİREN İŞLEMLERİN İCRASININ (FİİLİ YOL NİTELİĞİNDEKİ UYGULAMALARIN) DENETİMİ 245
A. Fransız Hukukunda Fiili Yolun Dönüşümü 245
1. Fiili Yolun Dönüşümünde İdari Yargının Rolü 246
2. Uyuşmazlık Mahkemesinin Fiili Yolu Yeniden Tanımlaması 248
B. Türk Hukukunda Fiili Yol Oluşturan Uygulamalar 253
1. Genel Olarak İdarenin Haksız Fiillerinden Doğan Uyuşmazlıklar 254
2. Kamulaştırmasız El Atma Fiilinden Doğan Uyuşmazlıklar 257
C. Fiili Yolun Niteliğini ve Mevcudiyetini Etkileyen Durumlar 262
1. Kanunda Ayrı bir Hukuki Tedbirin Öngörülmüş Olması 263
2. Acil Durumlar 264
Sonuç 269
Kaynaklar 275
Kavramlar Dizini 289