%10
İdari Yargılama Hukuku Ender Ethem Atay

İdari Yargılama Hukuku


Basım Tarihi
2023-10
Sayfa Sayısı
532
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750288142
Boyut
16x24
Baskı
2



Prof. Dr. Ender Ethem ATAY

 

İÇİNDEKİLER
 
Önsöz 
 
VII
Kısaltmalar 
 
XVII
Birinci Bölüm
 
 
İDARENİN DENETLENMESİ VE YARGISAL DENETİM
 
 
I. YARGI İŞLEVİ, İDARİ YARGI VE TÜRK İDARİ YARGISI 
 
1
A. İdarenin Denetlenmesi ve İdarenin Yargısal Denetimi 
 
1
1. Genel Olarak İdarenin Denetlenmesi 
 
1
2. İdarenin Yargı Dışı Denetimi 
 
4
a. İdarenin İç Denetimi 
 
6
b. İdarenin Dış Denetimi 
 
9
3. İdarenin Yargısal Denetimi, Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 
 
14
a. Genel Olarak İdarenin Yargısal Denetimi 
 
14
b. Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı İlkesi 
 
17
b1. Hâkimin Çekinmesi ve Hâkimin Reddi 
 
22
b1a. Hâkimin Çekinmesi (Hâkimin Davaya Bakmasının Yasak Olması) 
 
23
b1b. Hâkimin Reddi 
 
24
b2. Çekilme ve Reddin Karara Bağlanması 
 
29
B. İdari Yargıya İlişkin Genel Bilgiler 
 
32
C. Türkiye’de İdari Yargı Teşkilatının Yapısı ve İşleyişinin Tarihsel Gelişimi 
 
38
D. Türk İdari Yargısının Genel Özellikleri 
 
41
E. İdari Yargılama Hukukunun Özellikleri 
 
45
1. İdari Yargıda Geçerli Olan Anayasal Yargılama İlkeleri 
 
48
a. Usul Ekonomisi İlkesi 
 
48
b. Adil Yargılanma Hakkı 
 
51
c. Aleni Yargılama ve Gerekçe İlkesi 
 
52
2. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda Öngörüler İlkeler 
 
57
a. Yazılılık ve Evrak Üzerinde İnceleme İlkesi 
 
57
b. Delil Serbestîsi İlkesi 
 
58
c. Re’sen İnceleme (Kendiliğinden Araştırma/Tetkik) İlkesi 
 
62
d. Yerindelik Denetimi Yapılamaması İlkesi 
 
71
e. Hukuk Muhakemesi Kanunu’na Yapılan Atıfların İdari Yargının Bünyesine Uygunluğu Ölçüde Uygulanması İlkesi 
 
74
f. Taleple Bağlılık İlkesi 
 
76
3. İçtihadın Öngördüğü İlke: Usuli Kazanılmış (Müktesep) Hak İlkesi 
 
77
4. İdari Yargılama Usulü İlkeleri ve Delil Tespiti 
 
81
II. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI VE DENETİM SINIRI 
 
86
A. İdari Yargının Görev Alanına Giren ve Görev Alanı Dışında Kalan Konular 
 
86
B. İdari Yargının Görev Alanının Belirlenmesinde Kullanılan Ölçütler 
 
98
1. Kamu Gücü Ölçütü 
 
98
2. Kamu Hizmeti Ölçütü 
 
98
3. Karma Ölçüt 
 
99
C. İdari Yargının Denetiminin Sınırı 
 
100
1. Genel Olarak 
 
100
2. Yasama Kısıntısı 
 
102
3. Yargı Yetkisinin Kullanılmasına Getirilen Sınırlamalar 
 
104
a. Genel Olarak 
 
104
b. Anayasa’nın 125. Maddesi Düzenlemesinin Anlam ve Kapsamı 
 
107
İkinci Bölüm
 
 
TÜRK HUKUKUNDA YARGI KOLLARI VE İDARİ YARGI
 
 
I. GENEL AÇIKLAMALAR 
 
117
II. ANAYASA YARGISI: ANAYASA MAHKEMESİ 
 
119
A. Anayasa Mahkemesi’nin Oluşumu 
 
121
B. Anayasa Mahkemesi’nin Görev ve Yetkileri 
 
121
1. Temel Görev ve Yetkisi: Bazı Normların Anayasaya Uygunluğunun Denetlenmesi (Denetim Yolları) 
 
122
a. Soyut Norm Denetimi (İptal Davası, Dava Yolu) 
 
122
b. Somut Norm Denetimi (İtiraz Davası, Def’i Yolu) 
 
123
c. Bireysel Başvuru Yolu (Anayasa Şikâyeti) 
 
124
c1. Bireysel başvurunun koşulları 
 
125
c2. Bireysel başvuru üzerine verilen kararın sonuçları 
 
126
2. Anayasa Mahkemesi Kararları 
 
126
C. Anayasa Mahkemesi’nin İçyapısı ve Çalışma Düzeni 
 
128
III. ADLİ YARGI 
 
129
A. Adli Yargıda İlk Derece Mahkemeleri 
 
129
a. Hukuk Mahkemeleri ve Türleri 
 
129
b. Ceza Mahkemeleri ve Türleri 
 
131
B. Ara Derece (İstinaf) Mahkemeleri: Bölge Adliye Mahkemeleri 
 
133
C. Üst Derece (Temyiz) Mahkemesi: Yargıtay 
 
134
1. Hukuk Usulünde Temyiz Yolu 
 
136
2. Ceza Usulünde Temyiz Yolu 
 
136
IV. İDARİ YARGI 
 
137
A. İlk Derece Mahkemeleri 
 
137
1. İdare Mahkemeleri 
 
138
2. Vergi Mahkemeleri 
 
139
B. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri) 
 
139
1. Genel Olarak 
 
139
2. Bölge İdare Mahkemeleri ve Dairelerinin Görevleri 
 
141
3. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu 
 
143
4. Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerine İlişkin Çeşitli Hükümler 
 
144
C. İdari Yargı Düzeninin Üst Derece Mahkemesi (Yüksek Mahkemesi): Danıştay 
 
145
1. Tarihi 
 
145
2. Oluşumu 
 
149
a. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri ve Görevleri 
 
150
b. Danıştay Üyelerinin Seçimi 
 
151
c. Danıştay Meslek Mensuplarının Görevleri ve Görevinin Sona Ermesi 
 
151
d. Danıştay’ın Yardımcı Görevlileri: Tetkik Hâkimleri ve Savcılar 
 
153
e. Danıştay’ın Karar Organları 
 
154
3. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı Davalar 
 
162
V. UYUŞMAZLIK YARGISI: ADLİ VE İDARİ YARGI KOLLARI ARASINDAKİ GÖREV VE HÜKÜM UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ 
 
164
A. Genel Olarak 
 
164
B. Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Yetkileri 
 
166
1. Görev Uyuşmazlığı 
 
166
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
 
166
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 
 
167
2. Hüküm Uyuşmazlığı 
 
168
C. Uyuşmazlık Çıkarılamayacak Durumlar ve Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 
 
169
VI. SEÇİM YARGISI: YÜKSEK SEÇİM KURULU 
 
169
A. Kuruluşu 
 
169
B. Görev ve Yetkileri 
 
171
C. Mahkeme Niteliği 
 
171
VII. HESAP YARGISI: SAYIŞTAY 
 
173
A. Kuruluşu, Yapısı ve İşleyişi 
 
173
B. Görev ve Yetkileri 
 
177
C. Sayıştay’ın Yargısal Görevlerini Yerine Getirme Usulü 
 
179
1. Ön İnceleme (Denetim ve Raporlama) Aşaması 
 
180
2. Yargılama Aşaması 
 
181
3. Kanun Yolları Aşaması 
 
183
a. Temyiz 
 
183
b. Yargılamanın İadesi 
 
183
c. Karar Düzeltilmesi 
 
184
4. Hesap Yargılamasına İlişkin Diğer Hususlar 
 
185
Üçüncü Bölüm
 
 
İDARİ YARGILAMA USULÜNDE DAVA TÜRLERİ
 
 
I. İPTAL DAVASI VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI 
 
194
A. İptal Davası Tanımı ve Özellikleri 
 
194
B. İptal Davasının Ön Koşulları 
 
205
1. İptal Davasında Göreve İlişkin Koşullar 
 
205
2. Bağlantılı Davalar 
 
208
3. İptal Davasında Yetkiye İlişkin Koşullar 
 
213
a. Genel Yetki Kuralı 
 
213
b. Özel Yetki Kuralları 
 
215
b1. Kamu Görevlilerine İlişkin Özel Yetki Kuralları 
 
215
b2. Taşınmaz Mallara İlişkin Özel Yetki Kuralları 
 
216
b3. Taşınır Mallara İlişkin Özel Yetki Kuralları 
 
216
4. İptal Davasında Süreye İlişkin Koşullar 
 
217
5. İptal Davasının Konusuna İlişkin Koşullar 
 
226
6. İptal Davasının Davacıya İlişkin Koşulları 
 
227
7. İptal Davasının Davalıya İlişkin Koşulları 
 
241
8. İptal Davasının Biçimine (Şekline) İlişkin Koşullar 
 
243
9. İptal Davasının Esasına İlişkin Koşullar 
 
244
C. İptal Davasının Sonuçları 
 
244
1. İptal Davasının Reddedilmesinin Sonuçları 
 
244
2. İptal Kararı Verilmesinin Sonuçları 
 
245
D. İptal Davasının Esasın İncelenmesi 
 
246
1. İdari İşlemlerin Tanımı ve Özellikleri 
 
246
a. Tanım 
 
249
b. İdari İşlemlerin Özellikleri 
 
252
b1. İdari İşlemler Kural Olarak İdari Makamlar Tarafından Kamu Gücüne Dayanılarak Yapılır 
 
252
b2. İdari İşlemler Tek Yanlı İrade Açıklamasıdır 
 
253
b3. İdari İşlemler İcrailik (Etkili Karar Olma, Lazimul İcra) Niteliğini Taşır ve Re’sen İcra Edilebilir 
 
254
b4. İdari İşlemler Hukuka Uygunluk Karinesinden Yararlanır ve Yargısal Denetime Tabidir 
 
260
2. İdari İşlemin Unsurları 
 
261
a. Yetki Unsuru 
 
261
a1. Yetki Çeşitleri 
 
262
a1a. Kişi Yönünden Yetki 
 
262
a1aa. Fiili Memur Teorisi 
 
262
a1ab. Vekâlet 
 
263
a1ac. Yetki ve İmza Devri 
 
264
a1b. Konu Yönünden Yetki 
 
266
a1c. Yer Yönünden Yetki 
 
267
a1d. Zaman Yönünden Yetki 
 
267
a2. Yetkide Paralellik İlkesi 
 
267
a3. Yetki Unsurunda Sakatlık Halleri 
 
269
a3a. Fonksiyon (Görev) Gaspı 
 
269
a3b. Yetki Gaspı 
 
273
a3c. Yetki Tecavüzü (Aşımı) 
 
273
b. Şekil (Biçim, Usul ve Prosedür) Unsuru 
 
274
c. Sebep (Neden) Unsuru 
 
280
d. Konu Unsuru 
 
283
e. Amaç (Maksat) Unsuru 
 
284
f. Takdir Yetkisi ve Bağlı Yetki 
 
286
3. İdari İşlemlerin Sona Ermesi 
 
289
a. İdari İşlemi Yapan İdarenin İradesi Dışında Gerçekleşen Sona Erdirici Nedenler 
 
289
a1. Hukuki Nedenler 
 
290
a2. Fiili Nedenler 
 
290
b. İdari İşlemin Kendiliğinden Sona Ermesi 
 
290
c. İdari İşlemi Yapan İdarenin İradesine Bağlı Olarak Gerçekleşen Sona Erdirici Nedenler 
 
291
c1. Geri Alma 
 
291
c2. Kaldırma (İlga) 
 
293
c3. Değiştirme 
 
294
c4. Düzeltme 
 
294
E. Yürütmeyi Durdurma Kararı 
 
295
1. Yürütmenin Durdurulması Kararının Verilmesinin Şekli Koşulları 
 
304
2. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilmesinin Esasa İlişkin Koşulları 
 
307
3. Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması 
 
312
4. Yürütmeyi Durdurma Kararlarının Hukuki Niteliği 
 
312
5. Yürütmeyi Durdurma İstemleri Hakkında Verilen Kararların Denetimi 
 
319
II. TAM YARGI DAVASI 
 
320
A. İptal Davalarının Tam Yargı Davaları ile Karşılaştırılması 
 
323
B. Tam Yargı Davalarının Ön Koşulları 
 
326
C. Tam Yargı Davalarında Yetkili Yargı Yerleri 
 
326
D. Tam Yargı Davalarının Konusuna İlişkin Koşulları 
 
327
E. Tam Yargı Davalarının Davacıya İlişkin Koşulları 
 
330
F. Tam Yargı Davalarının Davalıya İlişkin Koşulları 
 
331
G. Tam Yargı Davalarının Biçime (Şekle) İlişkin Koşulları 
 
331
H. Tam Yargı Davalarının Süreye İlişkin Koşulları 
 
332
I. Tam Yargı Davasının Esası ve Sorumluluk Nedenleri 
 
338
1. Genel Olarak İdarenin Sorumluluğu 
 
338
2. İdarenin Sorumluluğun Şartları 
 
343
a. İdari Davranış 
 
343
b. Zarar 
 
343
b1. Zarar, Gerçek ve Kesin Olmalıdır 
 
349
b2. Zarar Özel Olmalıdır 
 
350
b3. Zarar, Meşru Bir Menfaat ya da Hakka Yönelik Olmalıdır 
 
350
b4. Zarar, Maddi ya da Manevi Nitelikte Olabilir 
 
350
b5. Zarar, Parayla Takdir Edilebilen Bir Zarar Olmalıdır 
 
351
b6. Zarar, Anormal Olmalıdır 
 
354
c. Nedensellik Bağı (Sebep–Sonuç İlişkisi, İlliyet Bağı/Rabıtası) 
 
354
3. Sorumluluğun Kalkması veya Azalması 
 
355
a. Zorlayıcı Nedenler (Mücbir Sebep, Force Majeur) 
 
355
b. Beklenmeyen Durumlar (Umulmayan Hal, Kaza, Cas Fortuit) 
 
357
c. Zarar Görenin Kusuru 
 
358
d. Üçüncü Kişinin Kusuru 
 
360
4. Hizmet Kusuru 
 
360
a. Hizmet Kusurunun Özellikleri 
 
366
a1. Hizmet Kusuru, Nesnel (Objektif Niteliği Haiz) ve Anonimdir 
 
366
a2. Hizmet Kusuru, Genel ve Asli Sorumluluk Türüdür 
 
367
a3. Hizmet Kusuru, Olaylara Göre Değişen, Esnek Bir Kavramdır 
 
368
b. Hizmet Kusuru Sayılan Haller 
 
368
b1. Hizmetin Kötü İşlemesi 
 
368
b2. Hizmetin Geç İşlemesi 
 
370
b3. Hizmetin Hiç İşlememesi 
 
371
c. Hizmet Kusuru– Kişisel (Şahsi) Kusur Ayrımı 
 
371
5. İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 
 
378
a. Risk İlkesi (Muhataralı Faaliyet, Tehlike Sorumluluğu, Hasar Kuramı) 
 
381
a1. Mesleki Risklerden Doğan Sorumluluk 
 
382
a1a. Daimi Kamu Görevlilerinin Görevleri Nedeniyle Doğan Sorumluluk 
 
383
a1b. Geçici Olarak Kamu Görevlerine Katılanların Görevleri Nedeniyle Doğan Sorumluluk 
 
384
a2. Sosyal Risk İlkesi 
 
384
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 
 
387
c. Bayındırlık Hizmetlerine Katılanların Özel Durumuna Göre Sorumluluk 
 
388
d. Hukuka Uygun İdari İşlemlerden Dolayı Sorumluluk 
 
389
İ. Tam Yargı Davalarının Sonuçları 
 
390
Dördüncü Bölüm
 
 
İDARİ YARGI DAVALARINDA UYUŞMAZLIĞIN
 
 
YARGILAMA SÜRECİ
 
 
I. İDARİ YARGI DAVALARININ İNCELENMESİ 
 
391
II. DİLEKÇELERDE YER ALACAK HUSUSLAR, VERİLECEĞİ MERCİİLER VE DİLEKÇELERİN MAHKEME TARAFINDAN ALINMASI USULÜ 
 
392
III. DİLEKÇELER ÜZERİNDE İLK İNCELEME 
 
396
A. Görev ve Yetki 
 
397
B. İdari Merci Tecavüzü 
 
399
C. Ehliyet 
 
400
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 
 
401
E. Süre Aşımı 
 
404
F. Husumet 
 
407
G. Dilekçede Eksiklik Olup Olmadığı 
 
408
H. Tek Dilekçeyle Birden Fazla İşleme Karşı Dava Açılması ve Birden Fazla Kişinin Ortak Dilekçeyle Dava Açması 
 
409
IV. DAVA SÜRECİ 
 
413
V. AÇIKLAMA VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ 
 
416
VI. DAVA AÇMANIN HUKUKSAL SONUÇLARI 
 
418
VII. İVEDİ YARGILAMA USULÜ 
 
421
A. İvedi Yargılama Usulü Uygulaması 
 
426
1. Dava Açma Süresi 
 
426
2. Üst Makama Başvuru 
 
426
3. İlk İnceleme ve Savunma 
 
427
4. Yürütmeyi Durdurma Kararı 
 
427
B. Karar Verme Aşaması 
 
427
C. Temyiz Aşaması 
 
427
Beşinci Bölüm
 
 
KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI (KANUN YOLLARI)
 
 
I. OLAĞAN BAŞVURU YOLLARI (OLAĞAN KANUN YOLLARI) 
 
435
A. İstinaf 
 
435
1. Genel Olarak 
 
435
2. İstinaf Kanun Yolunun Temyizden Farkları 
 
439
3. İstinafa Konu Edilemeyecek Kararlar 
 
440
4. İstinafa Başvuruda Bulunabilecekler 
 
441
5. İstinaf Nedenleri 
 
446
6. İstinaf Başvurusunun Süresi ve Şekli 
 
447
7. İstinaf Yoluna Başvurulmasının Mahkeme Kararlarının İcrasına Etkisi 
 
448
8. İstinaf İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar 
 
448
B. Temyiz 
 
450
1. Temyiz Edilemeyecek Kararlar 
 
451
2. Temyiz Edilebilecek Davalar ve Başvuru Süreleri 
 
452
3. Temyiz Başvurusunun Şekli 
 
454
4. Temyiz İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar 
 
454
II. OLAĞANÜSTÜ BAŞVURU YOLLARI (OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI) 
 
455
A. Kanun Yararına Temyiz 
 
457
B. Yargılamanın Yenilenmesi 
 
464
III. KARARLARIN UYGULANMASI 
 
470
EK: DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEKLERİ 
 
483
Yararlanılan ve Başvurulabilecek Türkçe Temel Kaynaklar 
 
487
Fransızca Temel Kaynaklar 
 
504
Kavramlar Dizini 
 
507
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Kapat