İdari Yargılama Hukuku
Basım Tarihi
2023-10
Sayfa Sayısı
532
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750288142
Boyut
16x24
Baskı
2
Prof. Dr. Ender Ethem ATAY
İÇİNDEKİLER
Önsöz
VII
Kısaltmalar
XVII
Birinci Bölüm
İDARENİN DENETLENMESİ VE YARGISAL DENETİM
I. YARGI İŞLEVİ, İDARİ YARGI VE TÜRK İDARİ YARGISI
1
A. İdarenin Denetlenmesi ve İdarenin Yargısal Denetimi
1
1. Genel Olarak İdarenin Denetlenmesi
1
2. İdarenin Yargı Dışı Denetimi
4
a. İdarenin İç Denetimi
6
b. İdarenin Dış Denetimi
9
3. İdarenin Yargısal Denetimi, Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
14
a. Genel Olarak İdarenin Yargısal Denetimi
14
b. Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı İlkesi
17
b1. Hâkimin Çekinmesi ve Hâkimin Reddi
22
b1a. Hâkimin Çekinmesi (Hâkimin Davaya Bakmasının Yasak Olması)
23
b1b. Hâkimin Reddi
24
b2. Çekilme ve Reddin Karara Bağlanması
29
B. İdari Yargıya İlişkin Genel Bilgiler
32
C. Türkiye’de İdari Yargı Teşkilatının Yapısı ve İşleyişinin Tarihsel Gelişimi
38
D. Türk İdari Yargısının Genel Özellikleri
41
E. İdari Yargılama Hukukunun Özellikleri
45
1. İdari Yargıda Geçerli Olan Anayasal Yargılama İlkeleri
48
a. Usul Ekonomisi İlkesi
48
b. Adil Yargılanma Hakkı
51
c. Aleni Yargılama ve Gerekçe İlkesi
52
2. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda Öngörüler İlkeler
57
a. Yazılılık ve Evrak Üzerinde İnceleme İlkesi
57
b. Delil Serbestîsi İlkesi
58
c. Re’sen İnceleme (Kendiliğinden Araştırma/Tetkik) İlkesi
62
d. Yerindelik Denetimi Yapılamaması İlkesi
71
e. Hukuk Muhakemesi Kanunu’na Yapılan Atıfların İdari Yargının Bünyesine Uygunluğu Ölçüde Uygulanması İlkesi
74
f. Taleple Bağlılık İlkesi
76
3. İçtihadın Öngördüğü İlke: Usuli Kazanılmış (Müktesep) Hak İlkesi
77
4. İdari Yargılama Usulü İlkeleri ve Delil Tespiti
81
II. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI VE DENETİM SINIRI
86
A. İdari Yargının Görev Alanına Giren ve Görev Alanı Dışında Kalan Konular
86
B. İdari Yargının Görev Alanının Belirlenmesinde Kullanılan Ölçütler
98
1. Kamu Gücü Ölçütü
98
2. Kamu Hizmeti Ölçütü
98
3. Karma Ölçüt
99
C. İdari Yargının Denetiminin Sınırı
100
1. Genel Olarak
100
2. Yasama Kısıntısı
102
3. Yargı Yetkisinin Kullanılmasına Getirilen Sınırlamalar
104
a. Genel Olarak
104
b. Anayasa’nın 125. Maddesi Düzenlemesinin Anlam ve Kapsamı
107
İkinci Bölüm
TÜRK HUKUKUNDA YARGI KOLLARI VE İDARİ YARGI
I. GENEL AÇIKLAMALAR
117
II. ANAYASA YARGISI: ANAYASA MAHKEMESİ
119
A. Anayasa Mahkemesi’nin Oluşumu
121
B. Anayasa Mahkemesi’nin Görev ve Yetkileri
121
1. Temel Görev ve Yetkisi: Bazı Normların Anayasaya Uygunluğunun Denetlenmesi (Denetim Yolları)
122
a. Soyut Norm Denetimi (İptal Davası, Dava Yolu)
122
b. Somut Norm Denetimi (İtiraz Davası, Def’i Yolu)
123
c. Bireysel Başvuru Yolu (Anayasa Şikâyeti)
124
c1. Bireysel başvurunun koşulları
125
c2. Bireysel başvuru üzerine verilen kararın sonuçları
126
2. Anayasa Mahkemesi Kararları
126
C. Anayasa Mahkemesi’nin İçyapısı ve Çalışma Düzeni
128
III. ADLİ YARGI
129
A. Adli Yargıda İlk Derece Mahkemeleri
129
a. Hukuk Mahkemeleri ve Türleri
129
b. Ceza Mahkemeleri ve Türleri
131
B. Ara Derece (İstinaf) Mahkemeleri: Bölge Adliye Mahkemeleri
133
C. Üst Derece (Temyiz) Mahkemesi: Yargıtay
134
1. Hukuk Usulünde Temyiz Yolu
136
2. Ceza Usulünde Temyiz Yolu
136
IV. İDARİ YARGI
137
A. İlk Derece Mahkemeleri
137
1. İdare Mahkemeleri
138
2. Vergi Mahkemeleri
139
B. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri)
139
1. Genel Olarak
139
2. Bölge İdare Mahkemeleri ve Dairelerinin Görevleri
141
3. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu
143
4. Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerine İlişkin Çeşitli Hükümler
144
C. İdari Yargı Düzeninin Üst Derece Mahkemesi (Yüksek Mahkemesi): Danıştay
145
1. Tarihi
145
2. Oluşumu
149
a. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri ve Görevleri
150
b. Danıştay Üyelerinin Seçimi
151
c. Danıştay Meslek Mensuplarının Görevleri ve Görevinin Sona Ermesi
151
d. Danıştay’ın Yardımcı Görevlileri: Tetkik Hâkimleri ve Savcılar
153
e. Danıştay’ın Karar Organları
154
3. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı Davalar
162
V. UYUŞMAZLIK YARGISI: ADLİ VE İDARİ YARGI KOLLARI ARASINDAKİ GÖREV VE HÜKÜM UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ
164
A. Genel Olarak
164
B. Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Yetkileri
166
1. Görev Uyuşmazlığı
166
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı
166
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı
167
2. Hüküm Uyuşmazlığı
168
C. Uyuşmazlık Çıkarılamayacak Durumlar ve Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Sonuçları
169
VI. SEÇİM YARGISI: YÜKSEK SEÇİM KURULU
169
A. Kuruluşu
169
B. Görev ve Yetkileri
171
C. Mahkeme Niteliği
171
VII. HESAP YARGISI: SAYIŞTAY
173
A. Kuruluşu, Yapısı ve İşleyişi
173
B. Görev ve Yetkileri
177
C. Sayıştay’ın Yargısal Görevlerini Yerine Getirme Usulü
179
1. Ön İnceleme (Denetim ve Raporlama) Aşaması
180
2. Yargılama Aşaması
181
3. Kanun Yolları Aşaması
183
a. Temyiz
183
b. Yargılamanın İadesi
183
c. Karar Düzeltilmesi
184
4. Hesap Yargılamasına İlişkin Diğer Hususlar
185
Üçüncü Bölüm
İDARİ YARGILAMA USULÜNDE DAVA TÜRLERİ
I. İPTAL DAVASI VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI
194
A. İptal Davası Tanımı ve Özellikleri
194
B. İptal Davasının Ön Koşulları
205
1. İptal Davasında Göreve İlişkin Koşullar
205
2. Bağlantılı Davalar
208
3. İptal Davasında Yetkiye İlişkin Koşullar
213
a. Genel Yetki Kuralı
213
b. Özel Yetki Kuralları
215
b1. Kamu Görevlilerine İlişkin Özel Yetki Kuralları
215
b2. Taşınmaz Mallara İlişkin Özel Yetki Kuralları
216
b3. Taşınır Mallara İlişkin Özel Yetki Kuralları
216
4. İptal Davasında Süreye İlişkin Koşullar
217
5. İptal Davasının Konusuna İlişkin Koşullar
226
6. İptal Davasının Davacıya İlişkin Koşulları
227
7. İptal Davasının Davalıya İlişkin Koşulları
241
8. İptal Davasının Biçimine (Şekline) İlişkin Koşullar
243
9. İptal Davasının Esasına İlişkin Koşullar
244
C. İptal Davasının Sonuçları
244
1. İptal Davasının Reddedilmesinin Sonuçları
244
2. İptal Kararı Verilmesinin Sonuçları
245
D. İptal Davasının Esasın İncelenmesi
246
1. İdari İşlemlerin Tanımı ve Özellikleri
246
a. Tanım
249
b. İdari İşlemlerin Özellikleri
252
b1. İdari İşlemler Kural Olarak İdari Makamlar Tarafından Kamu Gücüne Dayanılarak Yapılır
252
b2. İdari İşlemler Tek Yanlı İrade Açıklamasıdır
253
b3. İdari İşlemler İcrailik (Etkili Karar Olma, Lazimul İcra) Niteliğini Taşır ve Re’sen İcra Edilebilir
254
b4. İdari İşlemler Hukuka Uygunluk Karinesinden Yararlanır ve Yargısal Denetime Tabidir
260
2. İdari İşlemin Unsurları
261
a. Yetki Unsuru
261
a1. Yetki Çeşitleri
262
a1a. Kişi Yönünden Yetki
262
a1aa. Fiili Memur Teorisi
262
a1ab. Vekâlet
263
a1ac. Yetki ve İmza Devri
264
a1b. Konu Yönünden Yetki
266
a1c. Yer Yönünden Yetki
267
a1d. Zaman Yönünden Yetki
267
a2. Yetkide Paralellik İlkesi
267
a3. Yetki Unsurunda Sakatlık Halleri
269
a3a. Fonksiyon (Görev) Gaspı
269
a3b. Yetki Gaspı
273
a3c. Yetki Tecavüzü (Aşımı)
273
b. Şekil (Biçim, Usul ve Prosedür) Unsuru
274
c. Sebep (Neden) Unsuru
280
d. Konu Unsuru
283
e. Amaç (Maksat) Unsuru
284
f. Takdir Yetkisi ve Bağlı Yetki
286
3. İdari İşlemlerin Sona Ermesi
289
a. İdari İşlemi Yapan İdarenin İradesi Dışında Gerçekleşen Sona Erdirici Nedenler
289
a1. Hukuki Nedenler
290
a2. Fiili Nedenler
290
b. İdari İşlemin Kendiliğinden Sona Ermesi
290
c. İdari İşlemi Yapan İdarenin İradesine Bağlı Olarak Gerçekleşen Sona Erdirici Nedenler
291
c1. Geri Alma
291
c2. Kaldırma (İlga)
293
c3. Değiştirme
294
c4. Düzeltme
294
E. Yürütmeyi Durdurma Kararı
295
1. Yürütmenin Durdurulması Kararının Verilmesinin Şekli Koşulları
304
2. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilmesinin Esasa İlişkin Koşulları
307
3. Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması
312
4. Yürütmeyi Durdurma Kararlarının Hukuki Niteliği
312
5. Yürütmeyi Durdurma İstemleri Hakkında Verilen Kararların Denetimi
319
II. TAM YARGI DAVASI
320
A. İptal Davalarının Tam Yargı Davaları ile Karşılaştırılması
323
B. Tam Yargı Davalarının Ön Koşulları
326
C. Tam Yargı Davalarında Yetkili Yargı Yerleri
326
D. Tam Yargı Davalarının Konusuna İlişkin Koşulları
327
E. Tam Yargı Davalarının Davacıya İlişkin Koşulları
330
F. Tam Yargı Davalarının Davalıya İlişkin Koşulları
331
G. Tam Yargı Davalarının Biçime (Şekle) İlişkin Koşulları
331
H. Tam Yargı Davalarının Süreye İlişkin Koşulları
332
I. Tam Yargı Davasının Esası ve Sorumluluk Nedenleri
338
1. Genel Olarak İdarenin Sorumluluğu
338
2. İdarenin Sorumluluğun Şartları
343
a. İdari Davranış
343
b. Zarar
343
b1. Zarar, Gerçek ve Kesin Olmalıdır
349
b2. Zarar Özel Olmalıdır
350
b3. Zarar, Meşru Bir Menfaat ya da Hakka Yönelik Olmalıdır
350
b4. Zarar, Maddi ya da Manevi Nitelikte Olabilir
350
b5. Zarar, Parayla Takdir Edilebilen Bir Zarar Olmalıdır
351
b6. Zarar, Anormal Olmalıdır
354
c. Nedensellik Bağı (Sebep–Sonuç İlişkisi, İlliyet Bağı/Rabıtası)
354
3. Sorumluluğun Kalkması veya Azalması
355
a. Zorlayıcı Nedenler (Mücbir Sebep, Force Majeur)
355
b. Beklenmeyen Durumlar (Umulmayan Hal, Kaza, Cas Fortuit)
357
c. Zarar Görenin Kusuru
358
d. Üçüncü Kişinin Kusuru
360
4. Hizmet Kusuru
360
a. Hizmet Kusurunun Özellikleri
366
a1. Hizmet Kusuru, Nesnel (Objektif Niteliği Haiz) ve Anonimdir
366
a2. Hizmet Kusuru, Genel ve Asli Sorumluluk Türüdür
367
a3. Hizmet Kusuru, Olaylara Göre Değişen, Esnek Bir Kavramdır
368
b. Hizmet Kusuru Sayılan Haller
368
b1. Hizmetin Kötü İşlemesi
368
b2. Hizmetin Geç İşlemesi
370
b3. Hizmetin Hiç İşlememesi
371
c. Hizmet Kusuru– Kişisel (Şahsi) Kusur Ayrımı
371
5. İdarenin Kusursuz Sorumluluğu
378
a. Risk İlkesi (Muhataralı Faaliyet, Tehlike Sorumluluğu, Hasar Kuramı)
381
a1. Mesleki Risklerden Doğan Sorumluluk
382
a1a. Daimi Kamu Görevlilerinin Görevleri Nedeniyle Doğan Sorumluluk
383
a1b. Geçici Olarak Kamu Görevlerine Katılanların Görevleri Nedeniyle Doğan Sorumluluk
384
a2. Sosyal Risk İlkesi
384
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi
387
c. Bayındırlık Hizmetlerine Katılanların Özel Durumuna Göre Sorumluluk
388
d. Hukuka Uygun İdari İşlemlerden Dolayı Sorumluluk
389
İ. Tam Yargı Davalarının Sonuçları
390
Dördüncü Bölüm
İDARİ YARGI DAVALARINDA UYUŞMAZLIĞIN
YARGILAMA SÜRECİ
I. İDARİ YARGI DAVALARININ İNCELENMESİ
391
II. DİLEKÇELERDE YER ALACAK HUSUSLAR, VERİLECEĞİ MERCİİLER VE DİLEKÇELERİN MAHKEME TARAFINDAN ALINMASI USULÜ
392
III. DİLEKÇELER ÜZERİNDE İLK İNCELEME
396
A. Görev ve Yetki
397
B. İdari Merci Tecavüzü
399
C. Ehliyet
400
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı
401
E. Süre Aşımı
404
F. Husumet
407
G. Dilekçede Eksiklik Olup Olmadığı
408
H. Tek Dilekçeyle Birden Fazla İşleme Karşı Dava Açılması ve Birden Fazla Kişinin Ortak Dilekçeyle Dava Açması
409
IV. DAVA SÜRECİ
413
V. AÇIKLAMA VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ
416
VI. DAVA AÇMANIN HUKUKSAL SONUÇLARI
418
VII. İVEDİ YARGILAMA USULÜ
421
A. İvedi Yargılama Usulü Uygulaması
426
1. Dava Açma Süresi
426
2. Üst Makama Başvuru
426
3. İlk İnceleme ve Savunma
427
4. Yürütmeyi Durdurma Kararı
427
B. Karar Verme Aşaması
427
C. Temyiz Aşaması
427
Beşinci Bölüm
KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI (KANUN YOLLARI)
I. OLAĞAN BAŞVURU YOLLARI (OLAĞAN KANUN YOLLARI)
435
A. İstinaf
435
1. Genel Olarak
435
2. İstinaf Kanun Yolunun Temyizden Farkları
439
3. İstinafa Konu Edilemeyecek Kararlar
440
4. İstinafa Başvuruda Bulunabilecekler
441
5. İstinaf Nedenleri
446
6. İstinaf Başvurusunun Süresi ve Şekli
447
7. İstinaf Yoluna Başvurulmasının Mahkeme Kararlarının İcrasına Etkisi
448
8. İstinaf İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar
448
B. Temyiz
450
1. Temyiz Edilemeyecek Kararlar
451
2. Temyiz Edilebilecek Davalar ve Başvuru Süreleri
452
3. Temyiz Başvurusunun Şekli
454
4. Temyiz İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar
454
II. OLAĞANÜSTÜ BAŞVURU YOLLARI (OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI)
455
A. Kanun Yararına Temyiz
457
B. Yargılamanın Yenilenmesi
464
III. KARARLARIN UYGULANMASI
470
EK: DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEKLERİ
483
Yararlanılan ve Başvurulabilecek Türkçe Temel Kaynaklar
487
Fransızca Temel Kaynaklar
504
Kavramlar Dizini
507
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.