%3
İdari Yargılama HukukuGenel Esaslar
Basım Tarihi
2023-09
Sayfa Sayısı
568
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750286643
Boyut
16x24
Baskı
5
Prof. Dr. Oğuz SANCAKDAR
Doç. Dr. Lale Burcu ÖNÜT
İÇİNDEKİLER
5. Baskıya Önsöz
7
Kısaltmalar
33
Bölüm I
İDARİ YARGILAMA HUKUKUNA GİRİŞ VE TEMEL İLKELER
I. YARGISAL KAMU HİZMETİ OLARAK İDARİ YARGININ ÖNEMİ VE GEREKLİLİĞİ
37
II. İDARİ YARGIYA YÖNELTİLEN BAŞLICA ELEŞTİRİLER VE KARŞI ELEŞTİRİLER
41
III. İDARİ YARGI DENETİMİNDE UYGULANAN BAŞLICA SİSTEMLER
43
A. Yargı Birliği Sistemi
43
B. İdari Yargı Sistemi
44
IV. İDARİ YARGILAMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI
45
A. Asli Kaynaklar
45
B. Yardımcı Kaynaklar
45
C. Asli Kaynaklar
46
1. Anayasa
46
2. Kanunlar/Kanun Hükmünde Kararnameler/Uluslararası Antlaşmalar/OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
47
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
48
4. Tüzükler
49
5. Yönetmelikler
50
6. Adsız Düzenleyici İşlemler
51
D. Yardımcı Kaynaklar
51
V. İDARİ YARGILAMA SİSTEMİNİN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ
52
VI. İDARİ YARGININ KISA TARİHİ GELİŞİMİ
52
VII. İDARİ YARGIYA HAKİM BAŞLICA İLKELER
54
A. Yazılılık İlkesi
54
B. Re’sen Araştırma İlkesi
54
C. Adil Yargılanma İlkesi
58
1. Genel Olarak
58
2. Hızlı ve Etkin Yargılama Açısından Yapay Zeka ve Robot Hakimlere Rol
Verilebilir mi?
60
D. İddianın Genişletilmesi Yasağı
61
E. Talepten Fazlasına Hükmetme Yasağı
63
F. Usûli Müktesep Haklara Saygı İlkesi
64
VIII. İDARİ YARGI DENETİMİNİN SINIRLARI
65
A. Yerindelik Yasağı/ İdarenin Takdir Yetkisine Karışmama
65
1. Yerindelik Yasağı/ İdarenin Takdir Yetkisi
65
2. Fransa’da Yerindelik Yasağı ve İdarenin Takdir Yetkisine Karışmama
67
B. Yargı Kısıntısı
69
1. Kavram
69
2. Hükümet Tasarruflarının Hukuki Mahiyetini İrdeleyen Başlıca Teoriler
70
3. Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum
71
4. Cumhuriyetin Kuruluş Yılları ve Hükûmet Tasarrufları
71
C. Yasama Kısıntısı
72
1. Yasama kısıntısı kapsamındaki idari işlemler
73
2. Yürütmenin siyasal nitelikteki işlevleri
73
Kendimizi Sınayalım – Çalışma Soruları
74
Bölüm II
İDARİ YARGI TEŞKİLÂTI VE PERSONELİ
I. MAHKEMELERİN BAĞIMSIZLIĞI VE HAKİMLİK TEMİNATI
75
II. DANIŞTAY’IN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
78
A. Personel Yapısı ve Özlük İşleri
79
1. Danıştay Meslek Mensupları ve Teminatı
79
2. Danıştay Başkanı, Başsavcısı, Başkanvekilleri ve Daire Başkanlarının Nitelikleri, Seçimleri ve Görev Süreleri
80
3. Danıştay Tetkik Hakimi ve Savcılarının Atanmaları ve Dairelere Verilmeleri
81
4. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri
82
5. Üye Seçimi
83
6. Başkanlara ve Başsavcıya Vekâlet
84
7. Görevin Sona Ermesi
84
B. Danıştay’ın Teşkilât Yapısının Genel Esasları
84
1. Daireler
86
2. Danıştay Genel Kurulu
87
3. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları
87
4. İçtihatları Birleştirme Kurulu
88
5. Başkanlar Kurulu
89
6. Başkanlık Kurulu
89
7. Yüksek Disiplin Kurulu
90
C. İdari İşlerde Görev, Birinci Daire ve İdari İşler Kurulu
91
D. Danıştay’ın Görevleri, Yargısal Fonksiyonu ve Yüksek Mahkeme İşlevi
93
1. Danıştay’ın Görevleri
93
2. İlk Derece Mahkemesi Olarak Danıştay’da Görülecek Davalar
93
3. Belediye ve İl Özel İdarelerinin Seçilmiş Organlarının Organlık Sıfatının Kaybı Başvuruları
95
4. Temyiz Yoluyla Danıştay’da Görülecek Davalar
95
5. İdari Uyuşmazlık ve Davalarda Görev
96
6. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurullarının Görevleri
96
7. İçtihatları Birleştirme Kurulunun Görevleri
96
III. BÖLGE İDARE MAHKEMESİ VE PERSONELİ
97
A. Bölge İdare Mahkemelerinin Oluşumu ve Görevleri
98
B. Personel ve Teşkilatı
99
1. Bölge İdare Mahkemesi Başkanı, Daire Başkanları ve Üyelerinin Görevleri
99
2. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu
100
3. Bölge İdare Mahkemesi Başkanı, Daire Başkanları ve Üyelerin Nitelikleri ve Atanmaları
101
4. Dairelerin görevleri
102
5. Bölge İdare Mahkemesi Adalet Komisyonu ve Müdürlükler
103
IV. İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ İLE PERSONELİ
103
A. İdare ve Vergi Mahkemelerinin Oluşumu ve Kamu Personeli
103
B. İdare Mahkemelerinin Görevleri
107
C. Vergi Mahkemelerinin Görevleri
107
D. Tek Hakimle Çözümlenecek Davalar
108
V. İDARİ YARGIDA HAKİMİN REDDİ VE HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDAKİ DÜZENLEMELER
108
A. Danıştay’da Çekinme ve Ret
108
B. İdare Mahkemelerinde Çekinme ve Ret
109
C. İYUK md.31 İle HMK’ya Yapılan Atıfta Yer Alan Düzenlemeler
109
1. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılık sebepleri
109
2. Çekinme Kararının Sonuçları
110
3. Ret Sebepleri
110
4. Hâkimin Bizzat Çekilmemesi Hâli
110
5. Ret Usulü
110
6. Çekilme ve Ret Kararının İncelenmesi ve Diğer Bazı Hukuki Durumlar
111
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
114
Bölüm III
İDARİ YARGININ GÖREV ALANI
I. YARGI YOLU VE GÖREV KAVRAMI İLE İDARİ YARGININ GÖREV ALANININ ANAYASAL DAYANAĞI
115
II. İDARİ YARGININ GÖREV ALANINI BELİRLEYEN ÖLÇÜTLER
117
III. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI DIŞINDA KALAN BAŞLICA UYUŞMAZLIKLAR
118
A. Yasama ve Yargı Organının İşlemleri
118
B. Adli Yargı ve Anayasa Yargısının Görev Alanına Giren Bazı Uyuşmazlıklar
119
1. Abonman Sözleşmeleri
119
2. İdarenin Özel Kişilere Karşı Açtığı Davalar
120
3. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden Doğan Davalar
120
4. Kamu Görevlilerine Karşı Açılan Davalar
121
5. Tapu Siciliyle İlgili Davalar
123
6. Nüfus Sicillerin Yanlış veya Eksik Tutulmasından Doğan Zararların Giderilmesi Amacıyla Açılan Davalar
124
7. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin İptali
124
8. Kamulaştırmadan Doğan Özel Hukuk Uyuşmazlıkları
125
9. İcra ve İflas Dairesi Görevlilerinin Kusurlarından Doğan Davalar
125
10. Hizmet Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklar
126
11. Fiili Yol (Voie de Fait), Fiili El Atma ve Hukuki El Atma
126
12. İdareye Ait Motorlu Araçların Yaptığı Kazalardan Doğan Uyuşmazlıklar
128
14. İdari Para Cezaları ile Kabahatler Kanunundaki Durum
130
15. Diğer Bazı Kanunlar
131
IV. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
131
A. Görev Uyuşmazlığı
133
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı
133
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı
135
B. Hüküm Uyuşmazlığı
137
1. Tanımı
137
2. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi
138
C. Uyuşmazlık Çıkarılmayacak Durumlar
139
D. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarını Bekletici Mesele Sayma
139
E. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Sonuçları
139
1. Kararların Bağlayıcılığı
139
2. Kararların Kesinliği
139
3. Kararlar Arasındaki Çelişkilerin İlke Kararıyla Giderilmesi
140
V. İDARİ YARGIDA YER ALMAYAN DAVA TÜRLERİ
140
A. Yorum Davaları
140
B. Tespit Davaları
142
C. Diğer Bazı Davalar
143
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
144
Bölüm IV
İPTAL DAVASI
I. İPTAL DAVASININ GENEL ÖZELLİKLERİ
145
II. İPTAL DAVASI İLE TAM YARGI DAVASININ KARŞILAŞTIRILMASI
149
III. İPTAL DAVASININ KONUSU
150
A. İdari İşlem Tamamlanmış Olmalıdır
150
B. İdari İşlem Etkili (İcrai) Olmalıdır
150
C. İdari İşlem Kesinleşmiş Olmalıdır
150
IV. İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI
151
A. Dava Dilekçeleri Üzerine İlk İnceleme (İYUK md.14)
151
B. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar (İYUK md.15)
152
C. İdari Yargıda Görevli Mahkemenin Belirlenmesi ve Görev Uyuşmazlığı
154
1. Görevli Mahkeme
154
2. Danıştay’ın Görevli Olduğu Davalar
154
3. Görev Kurallarının İhlâli
155
D. İdari Yargıda Yetkili Mahkeme
158
1. İdari Yargıda Genel Yetki Kuralı
158
2. İdari Yargıda Özel Yetki Kuralları
163
a. Kamu Görevlileri İle İlgili Davalarda Yetki Kuralları
163
b. Taşınmaz Mallara ve Kamu İdarelerine İlişkin Davalarda Yetki
164
c. Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki
165
d. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki
165
3. Yetki Kurallarının İhlâli
165
4. İdari Yargıda Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlemler
166
5. İdari Yargıda Görev–Yetkiye İlişkin Özel Durumlar
167
a. Mercî Tâyini
167
b. İdari Yargıda Bağlantılı Dava
168
E. İdarî Merci Tecavüzü
170
F. İdari Yargıda Ehliyet
171
1. Genel Olarak
171
2. Dava Ehliyeti
174
a. Genel Dava Ehliyeti
174
b. Özel Dava Ehliyeti (Menfaat İhlali)
175
c. Hak–Dava Hakkı İlişkisi
176
3. Menfaat – Hak Kavramı ile Menfaatin İçeriğini Belirleyen Kriterler
176
a. Genel Olarak
176
b. Menfaatin Manevi Olması
179
c. Menfaatin Maddi Olması
179
ç. Menfaatin Meşru Olması
179
d. Menfaatin Kişisel Olması
179
e. Menfaatin Aktüel (Güncel) Olması
180
4. Menfaatin Tespitine İlişkin Kimi Durumlar
182
a. Vatandaş Olma
182
b. Dernek Üyeliği
183
c. Kamu Görevlisi Olma
183
d. Baro
183
e. Eser Sahibi Olma
184
f. Semt Sakini Olma
184
g. Vakıfların Dava Ehliyeti
184
ğ. Milletvekili Sıfatı
184
h. Siyasi Parti İl ve İlçe Örgütleri
184
ı. Bakanlıklar
185
i. Hiyerarşi İlişkisi
185
j. Vesayet İlişkisi
185
k. Vergi Yükümlülüğü
185
l. İktisadi Menfaat
185
m. Kiracılık Sıfatı
185
n. Sendikaların Durumu
186
ö. Diğer Bazı Durumlar
186
5. Dava Ehliyetinin Bulunması Gereken Zaman ve Bazı Hukuki Sorunlar
187
a. Dava Ehliyetinin Bulunması Gereken Zaman
187
b. Menfaat İlişkisinin Dava Devam Ederken Ortadan Kalkması
187
c. Menfaat İhlalinin Sonradan Ortaya Çıkması
188
d. Avukat Olmayan Vekil Tarafından Dava Açılması
188
e. Tarafın Dava Sırasında Dava Ehliyetini Kazanması
189
6. Taraf Ehliyeti
189
7. Tarafların Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Olması ve İdari Yargı
Bakımından Sonuçları
191
G. İcrai İşlem Olup Olmama
191
Ğ. İdari Yargıda Süreler
195
1. İdari Yargıda Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği
195
2. Sürelerin Başlangıcı, Yazılı Bildirim, Sürelerin Hesaplanmasındaki Genel Esaslar
196
3. İdari Yargıda Genel ve Özel Dava Açma Süreleri
202
4. Haricen Öğrenme
211
5. Vekile Tebligat
212
6. Tebligatla İlgili Diğer Hususlar
213
a. Tebligatın Yapılması
213
b. Elektronik Tebligat (E–Tebligat)
213
c. Bilinen Adreste Tebligat
216
d. Vekile ve Kanuni Mümessile Tebligat
216
e. Hükmi Şahıslara ve Ticarethanelere Tebligat
216
f. Hükmi Şahısların Memur ve Müstahdemlerine Tebligat
217
g. Askeri Şahıslara Tebligat
217
ğ. Aynı Konutta Oturan Kişilere veya Hizmetçiye Tebligat
217
h. Belli Bir Yerde veya Evde Meslek ve Sanat İcrası
217
ı. Otel, Hastane, Fabrika ve Mektep Gibi Yerlerde Tebligat
217
i. Tutuklu ve Hükümlülere Tebligat
217
j. Muhatabın Muvakkaten Başka Yere Gitmesi Halinde Tebligat
217
h. Tebliğ İmkansızlığı ve Tebellüğden İmtina
218
l. Yaş ve Ehliyet Şartı
218
m. İmza Atamayacakların Durumu
218
n. Yabancı Memlekette Tebligat Usulü
219
o. Siyasî Temsilcilik Aracılığıyla Yabancı Ülkedeki Türk Vatandaşlarına Tebligat
219
ö. Yabancı Memlekette Türk Memurlarına ve Askeri Şahıslara Tebligat
220
p. İlanen Tebligat
220
r. Usulüne Aykırı Tebliğin Hükmü
220
s. Adres Değiştirmenin Bildirilmesi Mecburiyeti
220
ş. Yanlış Adres Bildirmek
221
t. Tebliğ Evrakının Muhatabına Verilmemesi ve Tebligatı Kabulden Kaçınma
221
7. Süre Aşımının Uygulanmaması veya Hafifletilmesi
221
a. Yokluk
221
b. Çalışmaya Ara Verme Süresi
223
c. İYUK md.7/4
223
d. İdarî İtiraz Yoluna Başvurulması
224
e. Mücbir Sebep
225
f. İYUK md. 9/2
225
8. İdari Makamların Sükûtu, Zımni Ret ile Zımni Kabul
225
9. Üst Makamlara Başvurmanın Dava Açma Süresine Etkisi
228
10. İYUK 10 ve 11. Maddeye İlişkin Başvuruların Karşılaştırılması
230
11. Tatil Günleri ve Çalışmaya Ara Verme (Adli Tatil)
231
12. İdari Yargıda Açılması Gereken Davanın Adli Yargıda Açılması Sorunu
232
13. Dilekçelerin Reddi Kararından Sonraki Ek Süre
233
14. İptal ve Tam Yargı Davası İlişkisinde Tam Yargı Davasında Süre
233
15. Tam Yargı Davalarında Ön Karar Süresi
233
H. İdari Yargıda Husûmet
234
1. Genel Olarak
234
2. Cumhurbaşkanınca Yapılan İşlemler
235
3. Bakanlıkların İşlemleri
237
4. İl ve İlçe Yönetiminin İşlemleri
240
5. Yerel Yönetimlerin İşlemleri
240
6. Kamu Tüzel Kişilerinin İşlemleri
241
7. Vesayet Makamlarının İşlemleri
241
I. İdari Yargıda “Tek Dilekçe İle Dava Açma”
241
1. Genel Olarak
241
2. Aynı Kişinin Tek Dilekçe ile Birden Çok İşleme Karşı Dava Açması
243
a. Öze İlişkin Koşullar
244
aa. Maddi Yönden Bağlılık
244
bb. Hukuki Yönden Bağlılık
245
cc. Sebep–Sonuç İlişkisi Bulunması
247
b. Yönteme İlişkin Koşullar
247
aa. İdari Kararların Yargısal Denetimi Aynı Yargı Düzeni ve Aynı
248
bb. İdari Kararların Her Birisi İçin Dava Açma Süresi Geçirilmemiş Olmalıdır
249
cc. Dava Açma Ehliyeti Bulunmalıdır
249
dd. Davalı Aynı Olmalıdır
249
3. Birden Çok Kişinin Tek Dilekçe ile Dava Açması
250
a. Hak veya Menfaatte İştirak
251
aa. Hakta İştirak
251
bb. Menfaatte İştirak
252
b. Maddi Olay veya Hukuki Sebeplerin Aynı Olması
254
aa. Maddi Olayın Aynı Olması
254
bb. Hukuki Sebebin Aynı Olması
255
4. İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması
257
V. İPTAL DAVASINDA ESASIN İNCELENMESİ
258
A. İdari İşlemlerin Özellikleri ve Türleri
258
1. İdari İşlemin Tanımı ve Unsurları
258
2. İdari İşlemin Özellikleri
259
3. İdari İşlemler İle İdari Eylemler Arasındaki Başlıca Farklar
261
4. Düzenleyici İşlemler İle Genel Kararlar Arasındaki Farklar
261
5. Birel İşlem ve Türleri
262
a. İdari İşlemlerin İradenin Açıklanması Bakımından Sınıflandırılması
263
aa. Tek Yanlı İşlemler
263
aaa. Tek İradeli İşlemler
263
bbb. Çok İradeli İşlemler
263
aaaa. Kollektif İşlemler
263
bbbb. Birleşme İşlemler
263
bb. İki Yanlı İşlemler
264
b. İptal Davasına Konu Olmayan İdari İşlemler
264
aa. Yok İşlemler
264
bb. Adli Yargının Görev Alanına Alınmış İşlemler
264
cc. Yargısal Dokunulmazlık Tanınan İşlemler
265
aaa. Hükümet Tasarrufları
265
bbb. Yargısal Dokunulmazlık Tanınan ve Yasama Kısıntısı Oluşturan İşlemler
265
çç. İcrai olmayan işlemler
265
aaa. İç düzen işlemleri
265
bbb. Gösterici İşlemler–Görüş ve Öneriler
265
ccc. Hazırlık İşlemleri
266
ççç. Yaptırım İçermeyen Bilgi Verici İşlemler
266
ddd. İdarenin Yersiz İşlemleri
266
c. İptal Davasına Konu Olan İşlemler (İcrai İşlemler)
266
B. İdari İşlemin Unsurları
266
1. Yetki
267
a. Yetki Kavramı
267
b. Yetkisizlik Türleri
268
aa. Kişi Yönünden Yetkisizlik
268
bb. Konu Yönünden Yetkisizlik
268
cc. Yer Yönünden Yetkisizlik
269
dd. Zaman Yönünden Yetkisizlik
269
c. Yetki Kurallarına Aykırılık
269
aa. Görev (Fonksiyon) Gaspı
269
bb. Yetki Tecavüzü
270
cc. Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü
270
d. Fiili Memur
270
2. Şekil
270
3. Sebep
271
4. Konu
273
a. Konu Yönünden Başlıca Hukuka Aykırılık Durumları
274
aa. Açık Sakatlıklar
274
bb. Yasak Edilen Konular
274
cc. Yükümlülük Getirme
274
b. Sebep ve Konu Unsurları Arasında Bağlantı Kopukluğunun Mevcut Olması
274
aa. Uygulama Alanının Genişletilmesi
274
bb. İdari İşlemin Konusunun İmkânsız veya Gayrı Meşru Olması
275
cc. İdari İşlemin Geçmişe Etkili Tesis Edilmesi
275
5. Amaç Unsuru
275
Bölüm V
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI
I. TANIMI, İPTAL KARARINDAN FARKLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
279
A. Tanımı
279
B. İptal Kararından Farkları
280
C. Hukuki Niteliği
281
II. YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ KOŞULLARI
284
A. Öze İlişkin Koşullar
285
1. Telafisi Güç veya İmkânsız Zarar Doğması Şartı
285
2. Açıkça Hukuka Aykırılık Şartı
286
3. Koşulların Birlikteliği Sorunu
287
B. Yönteme İlişkin Koşullar
287
1. Açılmış Bir Dava Olmalıdır
287
2. Yürütmenin Durdurulması Talep Üzerine Verilir.
287
3. Davalı İdareden Savunma Alınması
288
4. Yürütmenin Durdurulması Gerekçeli Olmalıdır
288
III. YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA İLİŞKİN BAZI HUKUKİ KONULAR
289
A. Uygulanmakla Etkisi Tükenecek İşlemlerin Durumu
289
B. Yürütmenin Durdurulmasında Teminat
290
C. Harç
290
D. İstinaf veya Temyiz İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması
290
E. Yürütmenin Durdurulması Kararının Verilmesi
291
F. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilmeyecek Durumlar
292
IV. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARINA KARŞI İTİRAZ
293
V. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI
297
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
299
Bölüm VI
TAM YARGI DAVASI
I. TAM YARGI DAVASININ TANIMI, İPTAL DAVASI İLE KARŞILAŞTIRILMASI VE TÜRLERİ
301
A. Tanımı ve İptal Davası İle Karşılaştırılması
301
B. Tam Yargı Davası Türleri
302
1. Tazminat Davaları
302
2. İstirdat/Geri Alma Davaları
302
3. İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar
302
4. Vergi Davaları
302
II. TAM YARGI DAVALARININ ORTAYA ÇIKIŞ ŞEKİLLERİ
303
A. İdari İşlemlerden Doğan Tam Yargı Davaları
303
1. İptal Davası İle Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması
303
2. İptal Davası Sonuçlandıktan Sonra Tam Yargı Davası Açılması
303
3. İdari İşlemlere Karşı Doğrudan Tam Yargı Davası Açılması
303
4. İdari İşlemlerin Uygulanmasından Doğan Tam Yargı Davaları
304
B. İdari Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davaları
304
C. İdari Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davaları
304
1. İdari Sözleşmenin Yapılmasından Önceki Uyuşmazlıklar
304
2. İdari Sözleşmenin Yapılmasından Sonraki Uyuşmazlıklar
304
III. TAM YARGI DAVASININ ÖN KOŞULLARI
305
A. Tam Yargı Davalarında Görevli Mahkeme
305
B. Tam Yargı Davalarında Yetkili Mahkeme
305
1. İdari İşlemlerden Doğan Tam Yargı Davalarında Yetki
305
2. Bayındırlık, Ulaştırma ve Benzeri Hizmetler Nedeniyle Oluşan Zararlara
İlişkin Tam Yargı Davalarında Yetki
306
3. İdari Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davalarında Yetki
306
4. Özel Yetki Kuralı Öngörülmeyen Tam Yargı Davalarında Yetki
306
6. Manevi Tazminat İçeren Tam Yargı Davalarında Yetki
306
C. Tam Yargı Davalarında İdareye Başvuru ve Ön Karar (İYUK md.13)
306
1. Tanımı ve Başlıca Özellikleri
306
2. Ön Karar Süresi
308
3. Ön Karar İsteminin Kısmen veya Tamamen Reddi
308
4. Ön Kararın Kanuni İstisnası
308
5. Tam Yargı Davasında Taraflar
308
a. Davacı
308
b. Davalı
309
aa. Ana Kural
309
bb. İdari Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davalarında Davalı
309
cc. İdari Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davalarında Davalı
309
dd. Davalının Yanlış Gösterilmesi
309
D. Tam Yargı Davasında Süre
309
1. İdari İşlemlere ve İşlemin İcrasına Karşı Açılan Tam Yargı Davasında Süre
309
2. İşlemin İcrası Süreklilik Gösteriyorsa Dava Açma Süresinin Başlangıcı
310
3. İptal Davası İle Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması Halinde Süre
310
4. İptal Davası Neticesinde Verilen Kararın Kesinleşmesi Üzerine Tam Yargı
Davası Açılmasında Süre
310
5. İdari Eylemlere Karşı Açılan Tam Yargı Davasında Süre
310
6. İdari Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davasında Süre
311
7. İdari Yargı Kararlarının Yerine Getirilmemesi Üzerine Açılan Tam Yargı Davalarında Dava Açma Süresi
311
IV. TAM YARGI DAVASININ ESASI VE SORUMLULUK SEBEPLERİ
312
A. İdarenin Mâli Sorumluluğunun Anayasal Temelleri
312
B. Hizmet Kusuru
312
1. Tanımı ve Başlıca Özellikleri
312
2. Hizmet Kusuru Sayılan Durumlar
314
a. Hizmetin Kötü İşlemesi
314
b. Hizmetin Geç İşlemesi
315
c. Hizmetin Hiç İşlememesi
316
3. Hukuka Aykırılık ve Hizmet Kusuru İlişkisi
317
4. Hizmet Kusuru–Kişisel Kusur Ayırımı ve Kişisel Kusur Sayılan Durumlar
317
5. Görev Kusuru
319
C. İdare Hukukunda Kusursuz Sorumluluk
320
1. Dayandığı İlkeler
320
a. Tehlike (=Risk) İlkesi
320
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi (Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi)
323
2. Kusursuz Sorumluluğun Koşulları
323
a. İdari davranış
323
b. Zarar
323
c. Nedensellik Bağı
324
3. Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması
324
a. Zarar Tespit Komisyonları
325
b. Başvurunun Süresi, Şekli ve İncelenmesi
325
D. Tazminatın Belirlenmesine İlişkin Genel Esaslar
326
1. Ölüm
327
2. Bedensel Zarar
327
3. Zararın Belirlenmesi
328
4. İdari Yargıda Manevi Tazminat ve Kişilik Haklarının Zarara Uğraması
329
5. Mala Verilen Zararlar
330
6. Müddeabih Islahı
331
E. İdarenin Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Haller
331
1. Mücbir Sebep
331
2. Umulmayan Hâl (Beklenmeyen Durum
331
3. Zarar Görenin Kusuru
332
4. Üçüncü Kişinin Kusuru
332
F. İdare Hukukuna Özgü Tazmin Nedenlerinin Bulunmaması
333
Bölüm VII
İDARİ YARGI KARARLARININ HUKUKİ SONUÇLARI VE
UYGULANMASI
I. TAM YARGI DAVASININ SONUCU İLE VERİLECEK KARARLAR
335
A. Tam Yargı Davasının Sonucu
335
B. Tam Yargı Davasında Verilecek Kararlar
335
1. Tam Yargı Davasının Reddi
335
a. Davanın Ön Koşullar Yönünden Reddi
335
b. Davanın Esastan Reddi
335
2. Tam Yargı Davasının Kabulü
336
C. Tam Yargı Davasında Özellik Arz Edebilen Bazı Durumlar
336
1. Uyuşmazlık Konusu Miktarın Bilinmemesi
336
2. Tam Yargı Davasında Faiz
336
3. Davacının Müterafik Kusuru
337
D. Tam Yargı Davası Sonucu Verilen Kararların Yerine Getirilmesi
337
II. İPTAL KARARI, HÜKÜM VE SONUÇLARI ile UYGULANMASI
339
A. İptal Davasının Ön Koşullar Nedeniyle Reddinin Sonuçları
339
1. İşleme Etkisi
339
2. Taraflara Etkisi
339
3. Üçüncü Kişilere Etkisi
339
B. İptal Davasının Esastan Reddedilmesinin Sonuçları
340
1. İdari işleme etkisi
340
2. Taraflara Etkisi
340
3. Üçüncü Kişilere Etkisi
340
C. İptal Davasının Kabulünün Sonuçları
340
1. İdari İşleme Etkisi ve Geçmişe Yürümesinin Sonuçları
340
2. Taraflara Etkisi
341
3. Üçüncü Kişilere Etkisi
343
D. İptal Kararlarının Uygulanması
343
1. Genel Olarak
343
2. Yargı Kararlarının Uygulanmaması
346
a. Hiç Uygulamama
346
b. Gereği Gibi Uygulamama
346
aa. Geç Uygulama
347
bb. Eksik Uygulama
348
cc. Biçimsel Uygulama
348
3. Hükmün Yerine Getirilmesinde İmkansızlık
348
a. Hukuki İmkânsızlık
349
b. Fiili İmkânsızlık
349
E. AİHM Kararlarına Göre İdari Yargı Kararlarının Uygulanmaması
350
F. İptal Kararının Uygulanmamasından Doğan Sorumluluk
351
1. İdarenin Sorumluluğu
351
2. Kamu Görevlisinin Sorumluluğu
353
a. Hukuksal Sorumluluk
353
b. Cezai Sorumluluk
353
c. Disiplin Sorumluluğu
353
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
354
Bölüm VIII
İDARİ YARGILAMA SÜRECİNİN GENEL ESASLARI
I. İDARİ DAVALARIN AÇILMASI VE YÜRÜTÜLMESİ
357
A. İdari Davaların Açılması
357
1. Dava Dilekçesi
357
2. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar
358
a. Davanın Konusu
358
b. Davaya Konu İdari İşlemin Yazılı Bildirim Tarihi
359
c. Davanın Sebepleri
359
ç. Davanın Dayandığı Deliller
359
d. Sonuç
360
3. İdari Yargıda Dava Dilekçelerinin Reddine Yol Açan Başlıca Sebepler
360
4. İdari Yargıda Dilekçeler, Savunmalar ve Her Türlü Evrakın Verileceği Yerler
361
5. Dilekçenin Kaydı ve Dilekçeler Üzerine Uygulanacak İşlemler
362
a. Dava Harcı veya Posta Ücreti Verilmeden ya da Eksik Harç veya Posta Ücreti ile Açılmış Olması
363
b. Dava Açıldıktan Sonra Posta Ücretinin Tebliğ İşlemlerinin Yapılmasının
Engelleyecek Şekilde Azalması
364
7. Dilekçeler Üzerinde İlk İnceleme ve Verilecek Kararlar (Şema)
364
B. Davaya Vekâlet
366
1. Genel Olarak
366
2. Davaya Vekâlette Özel Yetki Verilmesini Gerektiren Hâller
366
3. Birden Fazla Vekil Görevlendirilmesi
367
4. Vekâletnamenin İbrazı
367
5. Vekâletnamesiz Dava Açılması ve İşlem Yapılmasının Hukuki Sonuçları
367
6. Vekilin veya Vekâlet Verenin Duruşmada Uygun Olmayan Tutum ve Davranışı
368
7. Vekilin Azli ve İstifası
368
C. Replik – Düplik Aşaması
368
D. Yargılama Giderleri
370
1. Yargılama Giderlerinin Kapsamı, Yol Giderleri, Tazminat ve Gündeliklerin Belirlenmesi, Tebliğ İşleri ve Ücretlerin Durumu
370
2. Re’sen Yapılması Gereken İşlemlere İlişkin Giderler
373
3. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk
374
4. Dürüstlük Kuralına Aykırılık Sebebiyle Yargılama Giderlerinden Sorumluluk
374
5. Fer’î Müdahale Gideri
374
6. Vekâlet Ücretinin Taraf Lehine Hükmedilmesi
374
7. Esastan Sonuçlanmayan Davada Yargılama Gideri
374
8. Yargılama Giderlerinin Durumu
375
9. Kötüniyetle veya Haksız Dava Açılmasının Sonuçları
375
E. Adli Yardım
375
1. Adli Yardımdan Yararlanacak Kişiler
375
2. Adli Yardımın Kapsamı
376
3. Adli Yardım Talebi
376
4. Adli Yardım Talebinin İncelenmesi
376
a. Adli Yardım Kararının Kaldırılması
377
b. Adli Yardımla Ertelenen Yargılama Giderlerinin Tahsili
377
c. Adli Yardım Kararıyla Atanan Avukatın Ücretinin Ödenmesi
377
F. Teminat
377
1. Teminat Gösterilecek Hâller
377
2. Teminat Gerektirmeyen Hâller
378
3. Teminat Kararı, Tutarı ve Şekli
378
4. Teminat Gösterilmemesinin Sonuçları
378
5. Teminatın İadesi
378
II. İDARİ YARGIDA DELİL TEORİSİ VE İSPAT
378
A. İspat ve Delil Kavramlarının Genel Özellikleri
378
1. İspat, İspatın Konusu ile Olay ve Olguların Niteliği
378
2. İspat Yükü ve Karineler
379
B. Delil ve Özellikleri İle Hukuka Aykırı Delil
380
C. Resmi Belgeler
381
1. Re’sen Araştırma İlkesi, Verilmeyen Bilgi ve Belgeler ile Gizli Belgelerin Durumu
381
2. Belgelerin Sonradan İbrazı
382
3. Mahkemece Evrak Getirilmesi ve Yetkililerin Dinlenmesi
383
D. Özel Belgeler
383
E. İdari Yargıda Bilirkişilik
384
1. Genel Bilgiler
384
2. Temel İlkeler
387
3. Bilirkişiye Başvurulmasını Gerektiren Hâller
390
4. Bilirkişilik Rejiminin İşleyişi ve Genel Esasları
391
F. Uzman Görüşü ve İdari Yargıda Uzman Görüşü
397
G. Keşif
399
1. Keşfin Yapılması
399
2. Keşfe Katlanma Zorunluluğu
399
Ğ. Tanık Dinleme(me)
400
H. İspata Yarayan Diğer Belgeler
401
I. İdari Davalarda Delil Tespiti ve Hukuki Sonuçları
401
1. Delil Tespitinin İstenebileceği Hâller
402
2. Görev ve Yetki
402
3. Delil Tespiti Talebi ve Karar
403
4. Acele Hâllerde Tespit
403
5. Tutanak ve Diğer Belgeler
403
6. Noterlerin Delil Tespiti Yapması Sorunu
403
III. İDARİ YARGIDA DURUŞMA VE DURUŞMA DÜZENİ
404
A. Genel Olarak
404
B. Tarafların İstemi Üzerine Duruşma Yapılması
405
C. Yargı Yerinin Kararı Üzerine Duruşma Yapılması
406
D. Duruşmaya İlişkin Diğer Hususlar
406
1. Duruşmaya İlişkin Esaslar
406
2. Duruşma Düzeni
407
3. Temyiz ve İstinafta Duruşmaya Karar Verilmesi
408
4. AİHM Kararlarında İdari Yargı ve Duruşma
409
IV. İDARİ YARGIDA DAVANIN İHBARI (DUYURULMASI), DAVAYA MÜDAHALE, DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ
410
A. Davanın İhbarı
410
1. Genel Olarak
410
2. İhbar ve Koşulları
411
3. İhbarın Şekli
411
4. İhbarda Bulunulan Kişinin Durumu
411
5. İhbarın Etkisi
412
B. İdari Yargıda Davaya Müdahale (Katılma)
412
1. Genel Olarak
412
2. (Fer’î) Müdahale Talebi ve Koşulları
413
3. Fer’î Müdahilin Durumu
413
4. Fer’î Müdahalenin Etkisi ve Sonuçları
414
5. Fer’î Müdahale Gideri
415
C. İdari Yargıda Davaya Son Veren Taraf İşlemleri
415
1. Davadan Feragat
415
2. Davanın Kabulü
418
D. Davanın Konusuz Kalması
419
V. YARGISAL GÖRÜŞ (AVIS CONTENTIEUX)
419
VI. İDARİ DAVALARIN KARARA BAĞLANMASI
420
A. Karar
420
B. Kararda Bulunması Gereken Hususlar
421
C. Tek Hakimle Verilen Kararlar
423
D. Karar Verme Süresi
424
E. İdari Yargı Kararlarının Açıklanması (Tavzihi)
424
F. İdari Yargı Kararlarındaki Yanlışlıkların Düzeltilmesi
425
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
426
I. İVEDİ YARGILAMA USULÜ
427
A. İvedi Yargılama Usulüne Konu İdari Uyuşmazlıklar
427
B. İvedi Yargılamadaki Usûli Kurallar
427
C. Fransa’da Seri Muhakeme Usulünün Genel Esasları
428
1. Özgürlüklerle İlgili Seri Muhakeme Usulü
428
2. Yürütmenin Durdurulması Kararları
429
3. Gerekli Önlemlerle İlgili Seri Muhakeme Usulü
430
II. MERKEZÎ VE ORTAK SINAVLARA İLİŞKİN YARGILAMA USULÜ
431
III. ASKERÎ HİZMETE İLİŞKİN İDARİ İŞLEM VE EYLEMLERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLAR
432
IV. GRUP YARGILAMA USÛLÜ
434
Kendimizi Sınayalım – Çalışma Soruları
438
Bölüm X
İDARİ YARGIDA KANUN YOLLARI
I. KANUN YOLU KAVRAMI
439
A. Kanun Yolu Kavramı ve Tanımı
439
1. Türleri
439
2. Kanun Yollarına Başvurulamayacak Kararlar
440
3. Kanun Yolları ve Kesin Hüküm
441
4. İdari Yargıdaki Usule İlişkin Kararlar Bakımından Kesin Hüküm
442
B. İdari Yargıda Kanun Yolu Türleri
444
II. İSTİNAF
445
A. İstinaf Kavramı ve Türleri
445
B. İstinaf Sisteminin Fayda ve Sakıncaları
447
C. İdari Yargılama Usulü Kanununda İstinaf
449
D. İstinafa Gidilemeyen Kararlar
450
E. İstinaf Dilekçesi
453
F. İstinaf Dilekçesinin Verilmesi
455
G. İstinaf İncelemesi
455
Ğ. İstinafta “Yeniden Karar Verme”nin İçeriği Sorunu
457
I. İstinafta Yürütmenin Durdurulması
461
İ. İstinaf Sonucu Verilebilecek Kararlar
462
J. Okuma Parçası: Fransız İdari Yargısında İstinaf Sisteminin Genel Esasları
462
III. TEMYİZ KANUN YOLU
466
A. Temyizde Usul
467
1. Temyize Tâbi Olan ve Olmayan Kararlar
467
2. Temyiz ile İstinaf Arasında Temel Farklılıklar
469
3. Temyiz Dilekçesi
472
4. Temyizde Harç ve Posta Ücreti
476
5. Temyiz Süresi
477
6. Temyizde Ön İnceleme
479
B. Temyiz Sebepleri
481
1. Görev–Yetki Dışında Bir İşe Bakılması
481
2. Hukuka Aykırı Karar Verilmiş Olması
483
a. Uygulanacak Hukuk Kuralında Hata Yapılması
484
b. Davaya Konu Olayın Tespitinde Hata Yapılması
484
c. Davaya Konu Olayın Nitelendirilmesinde Hata Yapılması
484
d. Usul Hükümlerine Uyulmamış Olması
484
aa. Dosyanın Tekemmülünde Usulsüzlük Yapılmış Olması
485
bb. Re’sen Araştırma İlkesinin Uygulanmamış Olması
485
cc. İddia ve Savunma Hakkına İlişkin Kurallara Uyulmaması
486
dd. Mahkeme Kararının Gerekçesiz Olması
486
ee. Vekil, Kanuni Mümessil Sıfatı Olmayan Kimseler Huzuruyla Davaya Bakılmış
ve Hüküm Verilmesi
488
ff. Duruşmaya İlişkin Hükümlere Uyulmaması
489
gg. Toplantı ve Karar Yeter Sayısına Uyulmadan Karar Verilmesi
489
hh. Kararda Bulunması Gereken Unsurlardan Birinin Eksik Olması
489
C. Temyiz İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar
490
1. Onama Kararı
490
2. Düzelterek Onama Kararı
490
3. Bozma Kararı
490
4. Bozmadan Sonraki Yargılama
492
IV. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI
494
A. Kanun Yararına Temyiz ve Hukuki Sonuçları
494
B. Yargılamanın Yenilenmesi
495
1. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri ve Süresi
495
2. Yargılamanın Yenilenmesi Usulü ve Başlıca Hususlar
497
3. Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Karara Bağlanması
498
4. AİHM Kararlarının İdari Yargıda Yargılamanın Yenilenmesi Nedeni Olması
499
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
502
Bölüm XI
YARGI DIŞI İDARİ UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
I. GENEL OLARAK
503
II. İDARE HUKUKU ALANINDAN ÖRNEKLER ve KISA BİLGİLER
505
A. 659 S. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname
505
1. Kapsam ve İçeriği
505
2. Takip ve Temsil Yetkileri İle Bunların Kapsamı, Niteliği ve Kullanılması
506
3. İdari Uyuşmazlıkların Sulh Yoluyla Halli ve Vazgeçme
507
B. Kamu Denetçiliği Kurumu
508
1. Hukuki Niteliği
508
2. Kurumun Görev Alanı ve Sınırları
509
C. Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi
512
1. Amaç ve Yetkili Makam
512
2. Başvuru ve Süresi
513
3. Soruşturma
514
4. Kararların Kesinliği
514
5. Kararın Uygulanması ve Güvenlik Kuvvetlerinin Görevi
514
Ç. Tahkim
515
D. Spor Uyuşmazlıklarında Zorunlu Tahkim
515
E. Vergi Uyuşmazlıklarında Uzlaşma
515
F. Terörle Mücadele Kanunu Çerçevesinde “Zarar Tazmin Komisyonları”
515
G. Kamulaştırma Bedelinde Anlaşmaya İlişkin Kararlar
516
H. Kamu İhalelerinde İdari İtiraz Sonucu Verilen Kararlar
516
I. Uzlaştırma Kurulu Kararları
516
J. İdari Merciler Tarafından Uyuşmazlıkların Çözülmesi De Dahil Diğer Yasal Düzenlemelerden Bazıları
516
1. Üst Makama Başvuru Sonucu Verilen Kararlar
516
2. AİHM’e Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümü
517
3. Kamu Zararlarının Rızaen ve Sulh Yolu Tahsili
517
4. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu Kararları
518
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
519
Bölüm XII
AİHM KARARLARININ İDARİ YARGIYA ETKİSİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN TÜRK İDARİ YARGI SİSTEMİNDEKİ KONUMU
521
A. Giriş
521
B. AİHM Kararları Beyan Edicidir
521
C. AİHM “Konu ve Madde İtibarıyla” İdare Hukuku Alanında Uzmanlaşmış Bir Mahkeme Değildir
522
II. DANIŞTAY’IN AİHM KARARLARINA YÖNELİK DEĞERLENDİRMELERİ
524
III. AİHM KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLULUĞU (AİHS md.46)
524
IV. İDARİ YARGI ve AİHM KARARLARINDAN ÖRNEKLER
526
A. İdari Yargı ve AİHM’nin İdari Uyuşmazlıklara Bakışı
526
B. Adil Yargılanma Hakkının İdari Yargıya Yansımaları Bağlamında AİHM Kararlarından Örnekler
528
1. Bir Yargı Yerine Başvuru Hakkı
529
2. İdari Yargı Bağlamında Mahkemelerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
530
3. İdari Yargılamada Makûl Süre
533
4. Davanın Hakkaniyete Uygun Dinlenmesini İstemek Hakkı ve Silahların Eşitliği İlkesi
536
5. Diğer Bazı Hususlar
537
C. AİHM Kararları ve Etkileri Bağlamında İdari Yargıya İlişkin Değinilmesi
Gereken Bazı Hususlar
537
1. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi
537
2. Menfaat İlgisi
539
3. AİHM’ce Başvuruya İlişkin Tedbir Kararı Verilmesi (İç Tüzük md.39)
541
4. Üçüncü Tarafın Davaya Müdahalesi (AİHS md.36, İç Tüzük md.61)
542
5. İddiayı Değiştirme Yasağı
542
6. İspat Yükü ve Delil Konusundaki Bazı Düşünceler
543
7. Derdestlik İtirazı
543
8. Maddi, Manevi Tazminat ve Gelir Kaybına İlişkin Bazı Hususlar
544
Kendimizi Sınayalım–Çalışma Soruları
546
Kaynakça
547
Kavram Dizini
563
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
