Av. İdris DOĞAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ . 15
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE SANIKLIK STATÜSÜ VE SAVUNMA HAKKI
GENEL AÇIKLAMALAR 19
CEZA MUHAKEMESİNDE SANIKLIK STATÜSÜ 20
Ceza Muhakemesinde Şüpheli ve Sanık Kavramları 20
Sanık Olmanın Şartları. 23
Gerçek Kişi Olma. 23
Belli Olma . 24
Duruşma Ehliyeti 25
Sanığın Konumu 28
III. SAVUNMA HAKKI 30
Savunma Hakkının Kavramsal Çerçevesi . 30
Savunma Hakkının Tarihi Gelişimi . 32
Savunma Hakkının Batı Hukukundaki Gelişimi . 33
Antik Yunan Hukukunda Savunma Hakkı. 33
Roma Hukukunda Savunma Hakkı. 35
Orta Çağ ve Yeni Çağ Avrupa Hukukunda Savunma Hakkı. 38
Yakın Çağ Avrupa Hukukunda Savunma Hakkı 39
Savunma Hakkının İslam ve Türk Hukukundaki Gelişimi 42
İslam Hukukunda Savunma Hakkı 42
Osmanlı Dönemi Türk Hukukunda Savunma Hakkı . 43
(1) Tanzimat Öncesi Dönem . 44
(2) Tanzimat Sonrası Dönem 46
Cumhuriyet Dönemi Türk Hukukunda Savunma Hakkı 49
Savunma Hakkının Önemi . 53
Savunma Hakkının Kapsamı 56
10 İçindekiler
Genel Olarak . 56
Savunma Hakkının Bir Gereği Olarak Adil Yargılanma Hakkı. 58
Ceza Muhakemesinde Sanığa Tanınan Asgari Haklar 62
Suç İsnadını Öğrenme Hakkı. 62
Savunmasını Hazırlamak İçin Gerekli Zaman ve Kolaylıklara
Sahip Olma Hakkı . 69
Kendisini Bizzat Savunma veya Seçeceği Bir Müdafinin
Yardımından Faydalanma Hakkı. 75
Tanık Dinletebilme ve Tanıkları Sorguya Çekme Hakkı 83
Tercüman Yardımından Faydalanma Hakkı 88
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKI
GENEL AÇIKLAMALAR 91
KAVRAM, FELSEFİ TEMELLER VE HUKUKİ NİTELİK .92
Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkının Kavramsal Çerçevesi. 92
Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkının Felsefi Temelleri ve Tarihi
Gelişimi 94
Duruşmada Hazır Bulunmanın Mahiyeti ve Hukuki Niteliği. 98
III. SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKINA İLİŞKİN MEVZUAT102
Uluslararası Belgelerde Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı 102
Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 102
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi. 103
Anayasa ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Sanığın Duruşmada Hazır
Bulunma Hakkı. 104
Anayasa. 104
Ceza Muhakemesi Kanunu 106
SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKININ KAPSAMI .107
İlk Derece Yargılamasında Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı . 113
Duruşma Hazırlığı 116
Duruşma 118
Hüküm. 124
Kanun Yolu Yargılamasında Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı . 124
İtiraz 128
İstinaf 130
Temyiz. 133
İçindekiler 11
SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKININ ÖNEMİ 136
Adil Yargılanma Hakkı Bakımından 136
Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılması, Cezanın Belirlenmesi ve
Bireyselleştirilmesi Bakımından 138
Diğer Muhakeme Süjeleri Bakımından 153
Koruma Tedbirleri Bakımından . 156
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKININ İSTİSNALARI
GENEL AÇIKLAMALAR 161
DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKINDAN FERAGAT 163
III. CEZA MUHAKEMESİNDE SANIĞIN YOKLUĞUNDA DURUŞMA 169
Sanık Hakkında Mahkûmiyet, Ceza Verilmesine Yer Olmadığı ve Güvenlik
Tedbirine Hükmedilmesi Dışında Bir Karar Verilmesi Gerektiğinin
Anlaşılması (CMK m. 193/2) 171
Sanığın Duruşma Sırasında Mahkemeden Uzaklaşması (CMK m. 194) . 177
Suçun Yalnız veya Birlikte Adli Para Cezası veya Müsadereyi
Gerektirmesi (CMK m. 195). 180
Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması (CMK m. 196/1, 196/5). 186
İradi Bağışık Tutulma (CMK m. 196/1) 186
Zorunlu Bağışık Tutulma (CMK m. 196/5). 189
Sanığın Duruşmadan Çıkarılabileceği Hâller (CMK m. 200, 204) 193
Tanık veya Sanığın Suç Ortağının Gerçeği Söyleyemeyeceği Endişesi
Nedeniyle (CMK m. 200). 194
Duruşmanın Düzeni Nedeniyle (CMK m. 204) 197
Sanığın Tebligata Rağmen Mazeretsiz Olarak Gelmemesi Durumunda
Delillerin Ortaya Konulabilmesi (CMK m. 206/1) 203
Basit Yargılama Usulünün Uygulandığı Durumlar (CMK m. 251, m.
252/2) 206
İstinaf Mahkemesindeki Duruşmada Tebligata Rağmen Sanığın Hazır
Bulunmaması (CMK m. 282/1-f) 211
İ. Yargıtay’ın Bozma Kararı Üzerine Davaya Yeniden Bakılması
Aşamasında, Sanığa Tebligat Yapılamaması veya Tebligata Rağmen
Sanığın Duruşmaya Gelmemesi (CMK m. 307/2) 214
SANIĞIN YOKLUĞUNDA DURUŞMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI. 216
Eski Hâle Getirme 216
Sanığın Yokluğunda Verilen Hükmün Hukuka Kesin Aykırılık Nedeniyle
Bozulması 218
12 İçindekiler
CEZA MUHAKEMESİNDE SANIĞIN YOKLUĞU HÂLLERİNE BENZER
DURUMLAR .223
Gaiplik 223
Kaçaklık 224
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE SANIĞIN
DURUŞMADA HAZIR BULUNDURULMASINA ALTERNATİF YÖNTEMLER
GENEL AÇIKLAMALAR 229
İSTİNABE .230
İstinabe Kavramı 230
Ceza Muhakemesinde İstinabe Yönteminin Kullanımı. 231
İstinabe Uygulamasının Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı
Bağlamında Değerlendirilmesi. 235
Sanığın Sorgusunun İstinabe Yoluyla Yapılması 236
Tanığın İstinabe Yoluyla Dinlenmesi . 240
III. SES VE GÖRÜNTÜLÜ BİLİŞİM SİSTEMİ (SEGBİS).246
SEGBİS’in Kavramsal Çerçevesi ve Teknik Özellikleri . 246
SEGBİS’in Amacı ve Sistemin Sunduğu Olanaklar 249
Ceza Muhakemesinde SEGBİS’in Kullanımı ile İlgili Mevzuat. 252
Ceza Muhakemesinde Sanığın SEGBİS Vasıtasıyla Duruşmaya Katılımı. 255
SEGBİS Kullanımının Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı
Bağlamında Değerlendirilmesi. 257
Mahkemelerin SEGBİS Kullanımına İlişkin Yaklaşımı. 258
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Yaklaşımı 258
Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı . 263
Yargıtay’ın Yaklaşımı. 269
Değerlendirme 272
Öneriler . 283
SONUÇ.287
KAYNAKÇA.301
