Uygulamada Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları - Haksız Rekabet Davaları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 15
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK HAKSIZ REKABET VE
FİKRİ SINAİ MÜLKİYET HAKLARI
I. HAKSIZ REKABET KAVRAMI 17
1. Giriş ve Tarihçe 17
2. Genel Olarak Haksız Rekabet Kavramı 21
A. Haksız Rekabet Kavramının Tanımı ve Amacı 25
B. Haksız Rekabetin Unsurları 31
a. Ekonomik Rekabetin Kötüye Kullanılması 31
b. Dürüstlük Kurallarına Aykırılık 31
c. Ekonomik Çıkarların Etkilenmesi 32
3. Yeni TTK Hükümleri Çerçevesinde Haksız Rekabet Hukuku’na Egemen Olan İlkeler 32
II. FİKRİ SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE HAKSIZ REKABET HUKUKU İLE İLİŞKİLERİ 34
1. Genel Olarak 34
2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları 55
A. Patent ve Faydalı Modeller 57
a. Patentlenebilirlik Koşulları 61
i. Yenilik 62
ii. Buluş Basamağı 63
iii. Sanayiye Elverişlilik 67
b. Patentlerde Buluş Basamağı ve İnceleme Esasları 72
c. Patent Korumasının Kapsamı 75
d. Patente ve Faydalı Modele Tecavüz 78
e. Patentin veya Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü 84
aa. Hükümsüzlüğün Açılmış Davalara Etkisi 86
bb. İstisnalar ve Patent Sahibinin Kötü Niyetinden Kaynaklanan Haller 86
cc. Hükümsüzlük Kararının Mutlak Etkisi 87
B. Tescilli ve Tescilsiz Tasarımlar 90
a. Giriş 90
b. Tanım ve Tescilin Anlamı 90
c. Tasarım Tescil Koşulları 96
i. Yenilik 97
ii. Ayırt Edicilik 108
d. Bilgilenmiş Kullanıcı Gözüyle Değerlendirme 109
e. Korumanın Kapsamı ve Tasarım Hakkına Tecavüz 117
aa. Tasarım Hakkı Sahibinin Engelleyebileceği Eylemler 118
bb. Tasarıma Tecavüz 119
f. Tasarım Tescilinin Hükümsüzlüğü 122
C. Entegre Devre Topoğrafyaları 126
D. Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Hakları 130
E. Markalar 137
a. Genel Olarak 138
b. Marka Türleri 141
aa. Kişi Adları 141
bb. Sözcük veya Sözcükler, Sloganlar 141
cc. Harfler ve Sayılar 143
dd. Şekiller 143
ee. Üç Boyutlu Biçimler 143
ff. Renkler 145
gg. Sesler, Melodiler ve Kokular 147
c. Markalarda İltibas 148
d. Markalar veya İşaretler Arasında İltibasa İlişkin Uygulama Örnekleri 171
e. Marka Korumasının İlkeleri 179
aa. Marka Hakkının Korunmasında Tescil İlkesi 179
bb. Marka Tescilinin Sınıf Esasına Göre Korunması İlkesi 192
cc. Marka Tescilinin Ülkeselliği İlkesi 194
dd. Yenileme Koşullu Sınırsız Sereli Koruma İlkesi 197
f. Uygulamada Marka Hakkının Hükümsüzlüğü 198
aa. Hükümsüzlüğün Konusu Olarak Marka Hakkı 199
bb. İşletme Açısından Marka Hakkının Önemi ve Takibi 200
g. Hükümsüzlük ve İptal Davaları Ayrımı 201
aa. Genel Olarak 201
bb. Marka Tescilinin Hükümsüzlüğü Davası 202
cc. Marka Tescilinin Türk Patent ve Marka Kurumu Tarafından (mahkeme) İptal Süreci 205
dd. Mutlak Red Sebepleri ile Hükümsüzlük 213
ee. Nisbi Ret Sebepleri ile Hükümsüzlük 219
ff. Hükümsüzlük ve Kurum İptal Kararının Etkisi 232
gg. Kısmi Hükümsüzlüğün Anlamı 235
hh. Hükümsüzlük Davalarında Görev ve Usul 236
ii. İhtiyati Tedbirler 237
jj. Kötüniyetle Tescillenmiş Marka Kullanılmasından Doğan Hukuki Sonuçlar 239
F. Coğrafi İşaretler 243
a. Genel Olarak 243
b. Tanım ve Tescil Şartları 243
aa. Menşe (Kaynak) Adları 244
bb. Mahreç Adları 244
cc. Geleneksel Ürün Adı 244
c. Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adlarına Tecavüz 245
d. Coğrafi İşaretlerin Hükümsüzlüğü 247
G. Telif Hakları 248
a. Eser Sahibinin Hakları (Mali ve Manevi Yetkileri) 250
b. Bağlantılı Haklar 257
c. FSEK’teki Haksız Rekabet Hükümleri 257
III. TİCARİ KÖKEN VE KİMLİK KONUSUNDA HAKSIZ REKABET 265
1. Ticaret Unvanı 269
2. İşletme Adı 280
3. Ticari Görünüm ve Ambalaj Benzetme 282
4. Alan Adları 289
IV. HAKSIZ REKABET HUKUKU VE REKABET HUKUKU AYRIMI 300
1. Genel Olarak 300
2. Ülkemizde Rekabet Hukuku 302
V. ULUSLARARASI ANLAŞMALARDA HAKSIZ REKABET 306
1. Genel Olarak 306
2. Uluslararası Anlaşmaların Öncelikli Uygulanması 307
VI. GÜMRÜKLERDE FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET KORUMASI 308
1. Giriş 308
2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Sahiplerinin Gümrüklerdeki Hakları 308
A. Gümrük Noktalarında Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı İhlalleri Konusunda Yargı Kararları Örnekleri 310
B. Avrupa Adalet Divanı’nın Yaklaşımı 317
3. Gümrük Yönetmeliği ve Gelişmeler 317
A. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Merkezi Veri Tabanına Kaydolmanın Avantajları 318
B. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na Başvuru Süreci 318
C. Gümrüklerde Taklit Malların Durdurulması Süreci ve Örnekler 319
D. Fikri –Sınai Mülkiyet Hakkını İhlal Eden Malların İmhası ve Hızlı İmha Süreci 321
İkinci Bölüm
YASAL DÜZENLEMELER IŞIĞINDA HAKSIZ REKABET HALLERİ
I. 6102 SAYILI TTK’DA HAKSIZ REKABET VE ETTK HÜKÜMLERİ 327
1. Mülga 6762 Sayılı TTK’da Haksız Rekabet 327
2. Mülga 6762 Sayılı TTK’da Haksız Rekabet Hükümleri ile 6102 Sayılı TTK’daki Haksız Rekabet Hükümlerinin Karşılaştırılması 328
II. 6102 SAYILI TTK’DA ÖZEL HAKSIZ REKABET HALLERİ 329
1. Kötüleme Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1)a–1. madde) 330
2. Kendisi, İşletmesi, Mal ve Faaliyetleri, İşleri Hakkında Yanlış veya Yanıltıcı Bilgi Vermek (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.2. madde) 341
3. Hak Sahibi Olmadığı Paye, Rütbe ve Unvan Kullanma (6102 Sayılı TTK 55/(1) a. 3 md) 357
4. İltibas Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1) a.4 madde) 357
5. Haksız Karşılaştırmalı Reklam (6102 Sayılı TTK 55/(1)5 md) 372
6. Belli ürünleri Tedarik Fiyatının Altında Satış ve Reklamlarında Vurgulama Yoluyla Halkı Yanıltma(6102 Sayılı TTK 55/(1)a.6 md) 378
7. Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 7 madde) 379
8. Saldırgan Satış Yöntemleri ile Müşterinin Karar Özgürlüğünü Kısıtlamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.8 md) 380
9. Mallar, İş Ürünleri, Faaliyetler Hakkındaki Özellikleri Gizleme (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 9 md) 381
10. Taksitle Satım veya Benzer Hukuki İşlemlere İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek, Peşin veya Toplam Satış Fiyatını veya Taksitle Satımdan Kaynaklanan Ek Maliyeti Türk Lirası ve Yıllık Oranlar Üzerinden Belirtmemek(6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 10 md) 382
11. Tüketici Kredilerine İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek veya Kredilerin Net Tutarlarına, Toplam Giderlerine, Efektif Yıllık Faizlerine İlişkin Açık Beyanlarda Bulunmamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 11 md) 382
12. İşletmesine İlişkin Faaliyetleri Çerçevesinde, Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Sunan veya Akdeden ve Bu Bağlamda Sözleşmenin Konusu, Fiyatı, Ödeme Şartları, Sözleşme Süresi, Müşterinin Cayma veya Fesih Hakkına veya Kalan Borcu Vadeden Önce Ödeme Hakkına İlişkin Eksik veya Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 12 md) 382
13. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek; Özellikle; Müşterilerle Kendisinin Bizzat Sözleşme Yapabilmesi İçin, Onları Başkalarıyla Yapmış Oldukları Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 1 md) 382
14. Üçüncü Kişilerin İşçilerine, Vekillerine ve Diğer Yardımcı Kişilerine, Haketmedikleri ve Onları İşlerinin İfasında Yükümlülüklerine Aykırı Davranmaya Yöneltebilecek Yararlar Sağlayarak veya Önererek, Kendisine veya Başkalarına Çıkar Sağlamaya Çalışmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) b. 2 md) 383
15. İşçileri, Vekilleri veya Diğer Yardımcı Kişileri, İşverenlerinin veya Müvekkillerinin Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye veya Ele Geçirmeye Yöneltmek(6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 3 md) 383
16. Onunla Kendisinin Bu Tür Bir Sözleşme Yapabilmesi İçin, Taksitle Satış, Peşin Satış veya Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının veya Kredi Alan Kişinin, Bu Sözleşmeden Caymasına veya Peşin Satış Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının Bu Sözleşmeyi Feshetmesine Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 4 md) 385
17. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma; Özellikle; Kendisine Emanet Edilmiş Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden Yetkisiz Yararlanmak(6102 Sayılı TTK 55/(1)c. 1 md) 385
18. Üçüncü Kişilere Ait Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden, Bunların Kendisine Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Olduğunun Bilinmesi Gerektiği Hâlde, Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)c. 2 md) 388
19. Kendisinin Uygun Bir Katkısı Olmaksızın Başkasına Ait Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünlerini Teknik Çoğaltma Yöntemleriyle Devralıp Onlardan Yararlanmak(6102 Sayılı TTK 55/(1) c. 3 md) 388
20. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek; Özellikle, Gizlice ve İzinsiz Olarak Ele Geçirdiği veya Başkaca Hukuka Aykırı Bir Şekilde Öğrendiği Bilgileri ve Üretenin İş Sırlarını Değerlendiren veya Başkalarına Bildiren Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur(6102 Sayılı TTK 55/(1)d maddesi) 389
21. İş Şartlarına Uymamak; Özellikle Kanun veya Sözleşmeyle, Rakiplere de Yüklenmiş Olan veya Bir Meslek Dalında veya Çevrede Olağan Olan İş Şartlarına Uymayanlar Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur (6102 Sayılı TTK 55/(1)d maddesi) 391
22. Dürüstlük Kuralına Aykırı İşlem Şartları Kullanmak. Özellikle Yanıltıcı Bir Şekilde Diğer Taraf Aleyhine 393
III. TESCİLLİ KORUMA KONUSU SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE TELİF HAKLARI KORUMASININ HAKSIZ REKABET YÖNÜ 394
Üçüncü Bölüm
UYGULAMADA HAKSIZ REKABET DAVALARI
I. HAKSIZ REKABET HALİNDE AÇILABİLECEK DAVALAR 399
1. Hukuki Çareler; Hukuk ve Ceza Davaları 400
A. Hukuk Davaları, Kararların İcrası 400
a. SMK Kapsamında Korunan Tescilli Hakların İhlallerine Karşı Hukuk Davası 402
b. SMK Kapsamında Tecavüz Bulunmadığının Tespiti Davası 404
c. Haksız Rekabetin Tespiti Davası 405
d. Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası 406
e. Haksız Rekabetin Giderilmesi, Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması 411
f. Maddi ve Manevi Tazminat Davası 412
i. Maddi Tazminat Davası 412
ii. Manevi Tazminat Davası 418
iii. Haksız İhtiyati Tedbir Nedeniyle Tazminat 419
B. Hukuk Davalarında Zamanaşımı 427
C. Görev ve Yetki 436
D. İhtiyati Tedbirler 443
E. Haksız Rekabet Davasında Taraflar, İlan, İstihdam Edenin Sorumluluğu 444
2. Haksız Rekabet ve Ceza Davaları 445
3. SMK Kapsamında Marka İhlal Suçları 451
4. Haksız Rekabetten Doğan Uyuşmazlıklar ve Arabuluculuk 454
II. MEDYA VE HAKSIZ REKABET 455
1. Haksız Rekabete İlişkin TTK Hükümlerine Göre Medyada Haksız Rekabet 455
2. İnternet ve Haksız Rekabet Halleri 456
III. HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE REKABET YASAĞI ŞARTI VE HAKSIZ REKABET 457
1. Genel Olarak 457
2. İşverenin Rekabet Yasağı Sağlamak Konusundaki Olanakları 460
A. Rekabeti Kısıtlama Şartları 460
B. Gizlilik (Mahremiyet) Şartı 461
C. Ticari Sır Öğretisi 462
D. Fikri–Sınai Mülkiyet Hakları 466
E. Uygulama, İşverenin Yönetim Anlayışı 467
IV. HAKSIZ REKABET VE SINAİ MÜLKİYET DAVALARINDA BİLİRKİŞİLİK 469
1. Bilirkişi Kimdir? 470
2. Fikri Sınai Haklara İlişkin Çekişmelerde Bilirkişi Uygulaması 472
3. Bilirkişiye Emek Mesaisine Göre Uygun Bir Ücret Ödenmelidir 475
4. Bilirkişi İncelemesi ve Raporunun Sunulması 476
5. Ceza Davalarında Uzman Kişinin Dinlenmesi 476
6. Bilirkişilerin Sorumluluğu 476
A. Bilirkişilerin Etik Sorumlulukları 476
B. Hukuki Sorumlulukları 477
C. Cezai Sorumlulukları 478
a. Gerçeğe Aykırı Mütalaada Bulunması Nedeniyle 478
b. Kamu Görevlisi Olması Nedeniyle 479
c. Usulünce Çağrıldığı Halde Gelmemesi, Gelip de Görüş Bildirmekten Çekinmesi Nedeniyle 479
V. HAKSIZ REKABETLE SUÇLANANLARIN SAVUNMALARI 481
1. Marka Hukuku Alanında Savunmalar, Markanın Hukuka Uygun Kullanımı 498
A. Markanın Başvuru Eserlerinde Yer Alması 498
B. Markanın Ticarette Dürüstçe Kullanımı 499
C. Marka Hakkının Tükenmesi 509
D. Tüketicilerin ve Tazminat Ödeyenden Mal Alanların Eylemi ve Marka Hakkı 518
2. Tanımlayıcı, Cins, Çeşit ve Vasıf Bildirici İşaretler 518
3. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Alanında Savunmalar 522
A. Kamu Yararına İlişkin Sınırlamalar 526
a. Kamu Düzeni Nedeniyle Hak Sahibinden İzin Almaksızın Eserin Kamu Tarafından Kullanımı 526
b. Eserin Koruma Süresi Bitmeden Devlet Tarafından Kamuya Mal Edilmesi 526
c. Mevzuat ve Mahkeme Kararları 526
d. Nutuklar ve Yasama Organındaki Açıklamalar 527
e. Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Temsil 527
f. Eğitim Amacıyla Hazırlanan Derlemeler 528
g. Alıntı Serbestisi 529
h. Gazete İçerikleri 531
i. Haber Verme, Basın Hakkının Kullanımı Sırasında Alıntı ve Haberlerin Niteliği 531
j. Korumanın Süreyle Sınırlanması 531
B. Kişisel Kullanım Yararına Sınırlamalar 532
C. Sınırlamalardan Beklentiler 534
4. Tasarım Hukuku Alanında Savunmalar 535
A. Özel Amaçla Sınırlı Kalan ve Ticari Amaç Taşımayan Fiiller 541
B. Deneme Amaçlı Fiiller 541
C. Ticari Uygulamadaki Dürüstlük Kuralları ile Bağdaşır Olmak, Tasarımın Normal Kullanımını Gereksiz Şekilde Tehlikeye Sokmamak ve Kaynak Göstermek Kaydı ile Eğitim veya Referans Amaçlı Çoğaltmalar 542
D. Yabancı Ülkelere Kayıtlı Olan ve Geçici Olarak Türkiye Cumhuriyeti Sınırları İçinde Bulunan Deniz veya Hava Taşıt Araçlarında Bulunan Ekipman, Bu Araçların Onarımı İçin Kullanılmak Üzere İthal Edilen Yedek Parça ve Aksesuarlar ile Bu Araçların Onarım Fiili 542
E. Onarım Amaçlı Kullanımlar 542
F. Önceki Kullanımdan Doğan Sınırlama 546
G. Tasarım Hakkının Tükenmesi 548
H. İşlevsel Zorunluluk Arz Eden Tasarımlar 548
İ. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırı Tasarımlar 551
5. Patent ve Faydalı Model Hukuku Alanında Savunmalar 552
A. Patent Korumasının Süre ile Sınırlı Olması 554
B. Patentin Sağladığı Hakkın Tükenmesi 555
C. Ön Kullanım Hakkı 557
D. Özel Amaçlı Eylemler 557
E. Deneme Amaçlı Eylemler 558
F. Eczanelerde Tek Reçetelik Kullanımlar 562
G. Uluslararası Trafik Serbestisinin Gereği Olarak Araçların Kullanılması 563
H. İdari Zorunluluklar 563
EKLER
ÖZETLİ YARGITAY KARAR FİHRİSTİ
HUKUK GENEL KURULU VE 11. HUKUK DAİRESİ KARARLARI 567
19. CEZA DAİRESİ KARARLARI 646
7. CEZA DAİRESİ KARARLARI 647
Kaynaklar 649
Kavramlar Dizini 655