Belirli Dava – Talep Türlerinin Zorunlu Arabuluculuğa Elverişliliği
İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 13 Giriş 15 Birinci Bölüm TİCARÎ DAVALARDA DAVA ŞARTI (ZORUNLU) ARABULUCULUK I. MUTLAK TİCARÎ DAVALAR 23 A. Türk Ticaret Kanunu’nun Madde 4(1)–a–f Hükümlerinde Yer Alan Davalar 23 1. Türk Ticaret Kanunundan Doğan Davalar [TTK m. 4(1)–a] 23 a. Ticarî İşletme Hukukundan Kaynaklanan Davalar 23 aa. Ticaret Unvanının Korunması 23 bb. Haksız Rekabet Nedeniyle Tazminat Davası 26 cc. Cari Hesaba Dayalı Alacağa İlişkin Yabancı Mahkeme Kararının Tenfizi 27 b. Şirketler Hukukundan Kaynaklanan Davalar 28 aa. Şirketin İhyası 28 bb. OHAL KHK’sı ile Hazine Devredilen Şirketin Malvarlığının Kâr Payı Adı Altında Ortaklara Aktarılması Nedeniyle Hazine Tarafından Açılan Alacak Davası 30 cc. Kâr Payı/Tasfiye Payı Alacağı Davası 32 dd. Limited Şirket Ortaklığından Çıkmaya İzin ve Çıkma Payının Ödenmesi Davası 34 ee. Anonim Şirketin Nama Yazılı Hisse Senetlerinin İadesi, Olmadığı Takdirde İptali Davası 35 ff. Limited Şirketin Eski Ortağa Karşı Açacağı Alacak Davası 36 gg. Şirket Hisse Devrinden Kaynaklanan Davalar 37 hh. Şirket Yöneticisinin Sorumluluğuna Dayalı Tazminat Davaları (TTK m. 533) 39 c. Kıymetli Evrak Hukukundan Kaynaklanan Davalar 41 aa. Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Alacak Davaları 41 bb. Kambiyo Senetlerinden Doğan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle Tazminat Davası (TTK m. 732) 44 cc. Çek İstirdadı Davası (TTK m. 792) 52 dd. Kıymetli Evrak İptali Davaları 57 d. Taşıma İşlerinden Kaynaklanan Davalar 60 e. Sigorta Hukukundan Kaynaklanan Davalar: 68 aa. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 68 bb. Sigortacının Halefiyeti Nedeniyle Zarar Sorumluları Aleyhine Açılacak Rücu Davası (TTK m. 1472) 76 cc. Diğer Sigortalar 84 2. Türk Medeni Kanunu’nun 962 ila 969’uncu Maddelerinden Doğan Davalar [TTK m. 4(1)–b] 91 3. Türk Borçlar Kanunu’nun Muayyen Hükümlerinden Kaynaklanan Davalar [TTK m. 4(1)–c] 93 a. TBK’nın Madde 202–203 Hükümlerindeki Malvarlığının veya İşletmenin Devralınması ile İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesinden Kaynaklanan Davalar 93 b. TBK’nın Madde 444 ilâ m. 447 Hükümlerindeki Rekabet Yasağından Kaynaklanan Davalar 99 c. TBK’nın Madde 487 ilâ 501 Hükümlerindeki Yayım (Neşir) Sözleşmesinden Kaynaklanan Davalar 110 d. TBK’nın Madde 515 ilâ 519 Hükümlerindeki Kredi Mektubu ve Kredi Emri ile İlgili Davalar 112 e. TBK’nın Madde 532 ilâ 545 Hükümlerindeki Komisyon Sözleşmesinden Kaynaklanan Davalar 113 f. TBK’nın Madde 547 ila 554’deki Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları İçin Öngörülmüş Bulunan Hükümlerden Kaynaklanan Davalar 116 4. Fikrî Mülkiyet Hukukuna Dair Mevzuatta Öngörülen Davalar [TTK m. 4(1)–d] 120 5. Borsa, Sergi, Panayır ve Pazarlar ile Antrepo ve Ticarete Özgü Diğer Yerlere İlişkin Özel Hükümlerden Doğan Davalar [TTK m. 4(1)–e] 130 6. Bankalara, Diğer Kredi Kuruluşlarına, Finansal Kurumlara ve Ödünç Para Verme İşlerine İlişkin Düzenlemelerde Öngörülen Hukuk Davaları [TTK m. 4(1)–f] 135 a. Bir Tarafı Tüketici Olup 01.01.2019–28.07.2020 Tarihleri Arasında Açılan Davalar 136 b. TTK m. 4(1)–f Kapsamındaki Diğer Dava Türleri 152 B. Özel Kanun Hükümlerinden Doğan Davalar 169 1. Kooperatifler Kanunu’ndan Kaynaklanan Davalar 169 2. İcra ve İflâs Kanunu’ndan Kaynaklanan Davalar 174 a. Genel (Âdi) İflâs Yoluyla Takibe İtirazın Kaldırılması ve İflâs Davası (İİK m. 155–156) 174 b. Sıra Cetveline İtiraz (Kayıt Kabul ve Kayıt Terkin) Davaları 191 c. Tasarrufun İptali (İİK m. 277) 197 d. Adi Konkordatoda Çekişmeli Alacaklar Hakkında Dava (İİK m. 308/B) 203 3. 5957 Sayılı Kanundan Kaynaklanan Davalar 206 II. NİSPÎ TİCARÎ DAVALAR 209 A. Nispî Ticarî Davanın Tespitinde Tacir–Esnaf Tespiti 209 B. Teselsül Karinesi (TTK m. 7) Uyarınca Ticarî Dava Olan İşlemler 214 C. Kamu Tüzel Kişilerinin Taraf Olduğu Davalar 220 D. Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yönetilmek veya Ticarî Şekilde İşletilmek Üzere Devlet ve Diğer Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar 229 E. Nispî Ticarî Davalara Diğer Örnekler 239 III. TİCARÎ SAYILMASI İÇİN EN AZINDAN BİR TİCARÎ İŞLETMEYİ İLGİLENDİRMESİ GEREKEN DAVALAR 249 A. TBK’nın Madde 555 ila 560 Hükümlerindeki Havale İlişkisinden Kaynaklanan Davalar 250 B. TBK’nın Madde 561 ilâ 580 Hükümlerindeki Vedia (Saklama) Sözleşmesinden Kaynaklanan Davalar 253 C. Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Haklardan Kaynaklanan Davalar 262 İkinci Bölüm ZORUNLU ARABULUCULUK VE USÛL HUKUKU SORUNLARI I. GENEL OLARAK 267 II. DAVA ARKADAŞLIĞI 267 A. İhtiyarî Dava Arkadaşlığı (HMK m. 57, 58) 269 B. Mecburî Dava Arkadaşlığı (HMK m. 59, 60) 280 1. Miras Ortaklığı Yönünden 281 2. Adi Ortaklık Yönünden 292 III. KISMÎ DAVA 299 IV. DAVALARIN YIĞILMASI (OBJEKTİF DAVA BİRLEŞMESİ) (HMK M. 110) 301 V. TERDİTLİ DAVA (HMK M. 111) 316 VI. DAVADA İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ (HMK M. 124) 324 VII. KARŞI DAVA (HMK M. 132) 326 VIII. DAVANIN TAMAMEN ISLAHI (HMK M. 180) 338 IX. GENEL DAVA ŞARTLARI İLE ZORUNLU ARABULUCULUK ARASINDAKİ ÖNCELİK SORUNU 345 X. ARABULUCULUK DAVA ŞARTININ TAMAMLANABİLİR DAVA ŞARTI OLUP OLMADIĞI (HMK 115) 356 A. Görevsiz Mahkemede Dava Açılması Durumu 358 B. Farklı Yargı Yolu Mercileri Tarafından Görevsizlik Kararı Verilmesi Durumu 376 C. HMK’nın 115. Maddesi Uyarınca Arabuluculuk Dava Şartının Yargılama Aşamasında Tamamlanıp Tamamlanamayacağı 379 D. HUAK m. 18/A(2) Hükmü Uyarınca Arabuluculuk Son Tutanağının Sunulması İçin Verilecek Süre 392 XI. ARABULUCULUK MÜZAKERE SÜRECİNDEKİ USULÎ EKSİKLİKLERİN DAVA ŞARTININ MAHKEMEDE DEĞERLENDİRİLMESİNE ETKİSİ 399 XII. GEREKMEDİĞİ HALDE ARABULUCUYA BAŞVURULMASI HALİNDE KAMUDAN KARŞILANAN ARABULUCULUK ÜCRETİNDEN SORUMLULUK 415 XIII. ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİNİN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VE ZAMANAŞIMI SÜRELERİNE ETKİSİ 420 XIV. TAHKİM VE DİĞER ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI 426 A. Tahkim Anlaşması ve Zorunlu Arabuluculuk 426 B. Tüketici Hakem Heyetleri ve Zorunlu Arabuluculuk 435 Üçüncü Bölüm BELİRLİ DAVA/TALEP TÜRLERİNİN ZORUNLU ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİLİĞİ I. GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMA TALEPLERİ 443 II. İTİRAZIN İPTALİ (İİK M. 67) 456 A. İtirazın İptali Davasının Hukukî Niteliği 456 B. İtirazın İptali Davasının Zorunlu Arabuluculuk Yönünden Değerlendirilmesi 460 III. MENFÎ TESPİT DAVASI (İİK M. 72) 474 A. Genel Olarak 474 B. Menfî Tespit Davasının Zorunlu Arabuluculuk Kapsamında Olmadığına Dair Görüş ve Uygulamalar 476 1. Doktrin Görüşleri 476 2. Yargı Kararları 479 C. Menfî Tespit Davasının Zorunlu Arabuluculuk Kapsamında Olduğuna Dair Görüş ve Uygulamalar 493 1. Doktrin Görüşleri 493 2. Yargı Kararları 494 D. Değerlendirme ve Görüşümüz 507 IV. ÜÇÜNCÜ KİŞİ TARAFINDAN AÇILAN MENFÎ TESPİT (İİK M. 89) 516 Kaynakça 527 Kavram Dizini 533
