Hukuki Mütalaalar Cilt 2_2010-2015

Prof. Dr. İlhan HELVACI

İÇİNDEKİLER
I. BORÇLAR HUKUKUNA İLİŞKİN MÜTALAALAR
1. İNANÇLI İŞLEMLER
İnançlı İşlem-Kesin Hükmün Şartları ve Etkisi-Taşınmazlara İlişkin
İstihkak Davası-Miras Hukukundaki Külli Halefiyet Prensibinin Davada
Taraf Olmaya Etkisi-İnançlı İşlem ve Muvazaanın Senetle İspatı
2. TİCARET ORTAKLIKLARININ TEMSİLİ
Ticaret Ortaklığını Temsile Yetkili Kişilerin Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması
-Ticaret Ortaklıklarında Temsil Yetkisi Sınırlamalarının
Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülebilmesinin Şartları-Belirli Belgelerin
Hangi Durumlarda Sözleşmenin Eki Olarak Kabul Edileceği-
Yetkisiz Temsilcinin Yaptığı İşleme Verilen Örtülü Onay ve İspatı-
Doğrudan İspat-Dolaylı İspat Ayrımı
3. SÖZLEŞMELERDE GEÇERLİLİK ŞEKLİ ve KISMİ İFA
İMKANSIZLIĞI
Üst Hakkının Devrine Yönelik Sözleşmenin Tabi Olduğu Şekil Şartı-
Şekil Eksikliği ve Şekil Eksikliğinin İleri Sürülmesinin Dürüstlük Kuralına
Aykırılığı-Borçlu Temerrüdünün Şartları-Borçlu Temerrüdü
Devam Ederken Meydana Gelen Sonraki Kısmi İfa İmkansızlığı-
Kısmi İfa İmkansızlığı Üzerine Alacaklının Kısmi İfayı Kabul Etmemesi
-Geçici İfa İmkansızlığı-Sonraki İfa İmkansızlığının Sonuçlarından
Olan İade Yükümlülüğünün Hukuki Sebebi ve Kapsamı-Aynen
İfa Edilen Yabancı Para Borcunun Türk Lirası Olarak İadesi ve
Güncelleştirme Sorunu
4. KUSURLU KISMİ İFA İMKANSIZLIĞININ SONUÇLARI
Sözleşmenin Yorumu-Kusurlu Kısmi İfa İmkansızlığı-Kısmi İfa
İmkansızlığının Tam İmkansızlığa Dönüşmesi-Aşırı İfa Güçlüğünün Şartları ve İfa Güçlüğü ile
İfa İmkansızlığı Kavramlarının Ayırt Edilmesi
5. HAKSIZ FİİLLERDEN SORUMLULUK
Bina ve Yapı Eseri Kavramları-Kusura Dayanan Haksız Fiil Sorumluluğunun
Unsurları ve Özellikle Pasif Eylem-Pasif Eylemin Sorumluluğa
Yol Açmasının Şartları-Satış Sözleşmesinde Bilgi Verme Yükümlülüğünün
Mevcudiyeti-Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlal Eden
Satıcının Sorumluluğunun Sınırları
6. HAKSIZ İHTİYATİ HACİZ
İhtiyati Hacze Konu Taşınırlar İçin Muhafaza Tedbirine Başvurulmamış
Olması-Haksız İhtiyati Haciz Sebebiyle Tazminat Talebinin
Şartları-Haksız İhtiyati Hacizde Uğranılan Zararın Kapsamının Tespiti
-Haksız İhtiyati Haciz Sebebiyle Tazminat Talebinde Uygun İlliyet
Bağı
7. TEMİNATEN TEMLİKTE İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Alacağın Teminat Amacıyla (İnançlı) Temlikinin Hukuki Niteliği ve
Sonuçları-İnançlı Temlikte İnanılanın İade Yükümlülüğü-İnançlı
Temlik Yoluyla Devredilen Çeklerin Keşideciye Teslimi Üzerine İnanılanın
Tazminat Sorumluluğu-İpoteğin Fekkinin İpotekle Teminat
Altına Alınmış Alacağın Sona Ermesine Neden Olup Olmadığı-Borç
Senedinin Alacaklıya Tesliminin Sonuçları-Kambiyo Taahhüdünün
Temel Borç İlişkisinden Doğan Alacak Hakkına Etkisi
8. KİRA SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI
Kiralanandaki Eksikliklerin Ayıptan Sorumluluğa Yol Açmasına Engel
Olan Hallerden Biri: Eksikliklerin Giderilmesinin Kira Sözleşmesinde
Düzenlenmesi-Kira Sözleşmesinde Borca Aykırılık Nedeniyle
Tazminat Sorumluluğu (BK.m.96)-Kiracının Kiralananda Yapacağı
Değişikliklerin Sınırının Sözleşmeyle Çizilmesi-Sözleşmede Kararlaştırılmadığı
Takdirde Kira Bedelinin Brüt mü Net mi Olduğu Sorunu
ve Bu Kapsamda Vergisel Yükümlülüklere (KDV, Stopaj gibi) Hangi
Tarafın Katlanacağının Tespiti-Kira Sözleşmesinde İşlem Temelinin
Çökmesi ve Emsal Kira Bedellerinin Uyarlamaya Yol Açıp Açmayacağı
-Kira Sözleşmesinin Yorumu ve Farazi Ortak İradenin Tespiti-
Kira Sözleşmesinde Takas ve Şartları
9. KİRA SÖZLEŞMESİNDE EKONOMİK AYIP
Ekonomik Ayıp-Kiracının Ayıp Nedeniyle Kira Bedelinde İndirim
Talebinde Bulunabilmesi-Aşırı İfa Güçlüğünün Şartlarından Olağanüstü
Durum Kavramı-Aşırı İfa Güçlüğü Dışında Kalan İşlem Temelinin
Çökmesi Hallerinin Kira Sözleşmesine Etkisi
10. KİRA SÖZLEŞMESİNİN HİLE NEDENİYLE İPTALİ
Kiralanan Taşınmazın Depreme Dayanıklı Olmaması-Kiracının Kiraya
Verenin Rızası Dahilinde Kiralananda Yaptığı Değişiklikler-
Kiraya Verenin Aydınlatma Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün
Susma Yoluyla İhlali-Hilenin (Aldatmanın) Pasif Davranış (Susma)
ile Gerçekleştirilmesi-Kira Sözleşmesinin Hile (Aldatma) Sebebiyle
İptali ve İptalin Geçmişe Etkili Olması-Kiraya Verenin İntifa Hakkı
Sahibi Olması Halinde Tazminat Talebinin Hukuki Sebepleri-Kira
Sözleşmesinin Geçmişe Etkili Olarak İptalinin Kiracının Zilyetliğine
Etkisi ve Kiracının İade Borcunun Kapsamının Belirlenmesi
11. KİRAYA VERENİN AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Hasılat Kirası Sözleşmesinde Hile (Aldatma)-Kiraya Verenin Aydınlatma
Yükümlülüğü-Hilenin (Aldatmanın) Pasif Davranış (Susma)
ile Gerçekleştirilmesi-Hile (Aldatma) Nedeniyle İptalin Sonuçları ve
Özellikle İptalin Geçmişe Etkili Olması-Kiracının Tapu Sicilini İnceleme
Yükümlülüğünün Bulunup Bulunmadığı-Kiralanan Taşınmazı
Konu Edinen Derdest Tapu İptali ve Tescil Davasının ve Kamulaştırmanın
Kiraya Verenin Borçlarına Etkisi
12. KİRALANANIN CEBRİ İCRA YOLUYLA TAHLİYESİ
Kiracının Kiralananı Özenle Kullanma Borcunu İhlal Etmesi-Tahliye
Kararının Kesinleşmeden İcra Takibine Konulmasının Kiraya Veren
İçin Doğurabileceği Olumsuz Sonuçlar-Tahliye Kararının İcra
Takibine Konu Edilmesi Sürecinde Kira Sözleşmesinin Yenilendiği
İddiası
13. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ
Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Feshi-Zihni Kayıt ve Zihni
Kaydın Sonuçları-Borçlunun Sorumluluğunu Ağırlaştıran Anlaşmalar
-Cezai Şart Anlaşması ve Ceza Olarak Hak ve Yetkinin Kaybının
Kararlaştırılması-Sözleşmenin Feshinin Sonuçları ve Bundan Geri
Dönülememesi-İş Sahibine Ait Marka ve Logoların Yüklenici Tarafından
Kullanılması-Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Sadakat ve
Özen Yükümlülüğü-Güven İlişkisinin İhlali Üzerine Sözleşmeden
Dönme-Kötü Niyetli Haksız Zilyedin İade Borcu ve Ecrimisil-Marka
Hakkının İhlalinde Manevi Tazminat-Vekilin Tacir Olmasının
Ücrete Hak Kazanmasına İlişkin Kurallara Etkisi
14. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN HAKLI SEBEPLE FESHİ
Avukatlık Sözleşmesi-Avukatlık Sözleşmesinde Değişiklik Yapılması
-Avukatlık Sözleşmesinin Haklı Sebeple Feshi-Senetle İspat Zorunluluğunun
İstisnası Olarak Hayatın Olağan Akışı Kavramı-Müvekkilin
Avukatın Düzenlediği Serbest Meslek Makbuzuna İtiraz Etmemesi
-Avukatın Hesap Verme Borcunun Kapsamı-Müvekkil Tarafından
Verilen İbranamenin Hukuki Etkisi
15. KEFALETİN FERİLİĞİ İLKESİ
Kefaletin Feriliği İlkesi ve Özellikle Asıl Borcun Ferdileştirilmesinin
Anlamı ve Kapsamı-Cari Hesap (Rotatif Kredi) Olarak İşleyen Kredilere
Verilen Kefaletin Sona Ermesi-Genel Kredi Sözleşmesine Verilen
Kefaletin Aynı Taraflar Arasında Yapılan Sonraki Kredi Sözleşmelerini
Kapsayıp Kapsamadığı Sorunu-Genel Kredi Sözleşmesindeki
Kefaletin Feriliğini Zedeleyen Hükümlerin Geçerliliği-Genel
Kredi Sözleşmesinde Yer Alan Kefaletin Sonraki Kredi Sözleşmelerini
de Kapsayacağı Yönündeki Hükümlerin Yorumlanması-Kefilin
Sorumluluğunun Kapsamının Netleştirilmesi
16. SİMSARIN ÜCRETE HAK KAZANMASI
Gayrimenkul Simsarlığı Sözleşmesinin Tabi Olduğu Şekil Şartı-Simsarlık
Sözleşmesindeki Süre Kaydı ve Sürenin Geçirilmesinin Sonuçları
-Simsarın Ücrete Hak Kazanmasının Şartları ve Amaçlanan Sözleşme
Kurulmasa Dahi Ücrete Hak Kazanması-Simsarlık Sözleşmesinde
İş Sahibinin Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranışlarının Sonuçları
-İş Sahibinin Simsarlık Sözleşmesinde Kararlaştırılandan Daha
Karlı Bir Sözleşme Kurması Halinde Simsarın Ücrete Hak Kazanıp
Kazanamayacağı
17. ADİ ORTAKLIK ve ORTAKLARIN SORUMLULUĞU
Adi Ortaklığın Unsurları-Adi Ortaklığın Borçlarından Ortakların
Sorumlulukları-SGK Alacaklarının Tabi Olduğu Zamanaşımı-Kanunların
Zaman İtibarıyla Uygulama Alanının Tespiti ve Önemi-Zamanaşımının
Durması veya Kesilmesi
18. SAHTELİK İDDİASI ve İSPATI
Açığa İmza ile Sahtelik İddiası Arasındaki Farklar-Sahtelik İddiasının
İspatı ve Özellikle Dolaylı İspat-Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğu
ve İstisnaları-Haksız Fiillerin İspatında Kullanılabilecek
Deliller-Senetle İspat Zorunluluğunun Sınırı Olarak Hayatın Olağan
Akışına Aykırılık
19. MADEN RUHSATININ DEVRİ ve İNTİKALİ
Maden Ruhsatının Devrinde Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşleminin
Tespiti ve Tasarruf İşleminin Sebebe Bağlılığı-Maden Siciline Tescil
ile Tescilin Yolsuzluğu-Maden Ruhsatının Mirasçılara İntikaline
İlişkin Esaslar-İkale Sözleşmesinde Yer Alan İbra Kaydının Anlamı
ve Sonuçları
20. KOOPERATİFLERDE ÜYELER ARASINDA EŞİTLİK
Kooperatifler Kanunu Bakımından Eşitlik İlkesi ile Mutlak Eşitlik-
Nispi Eşitlik İlkeleri Ayrımı-Mutlak Eşitlik-Nispi Eşitlik Ayrımında
Başvurulacak Ölçütler-Kooperatif Ana Sözleşmesi ile Mutlak Eşitlik
-Nispi Eşitlik İlkeleri Arasındaki İlişki-Kooperatif Üyelerinin Statülerinin
Tespiti
21. ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ
Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Kurulmasının Şartları-Anahtar
Teslim Şeklinde Yapılan Eser Sözleşmesinin Asıl İşveren-Alt İşveren
İlişkisi Bakımından Değerlendirilmesi-İş Sahibinin İşi Bölerek
Birden Fazla Müteahhide İhale Etmesi-İş Sahibinin İşin Denetimi
İçin İşçi İstihdam Etmesi-Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Yapabileceği
İşler ve İstihdam Edebileceği İşçiler
II. EŞYA HUKUKUNA İLİŞKİN MÜTALAALAR
22. ÜST HAKKININ KURULMASI ve SONA ERMESİ
Üst Hakkının Hukuki Niteliği ve Mülkiyet Hakkından Farkları-Üst
Hakkının Sağladığı Yetkiler-Üst Hakkının Kapsamını Belirleme Serbestîsi
-Üst Hakkının Tapu Kütüğüne Kaydedilmesinin Şartları ve
Sonuçları-Malikin Üst Hakkının Süresinden Önce Kendine Devrini
Talep Hakkı-Üst Hakkının Sona Ermesi ve Sona Ermenin Sonuçları-
Üst Hakkının Sona Ermesi Üzerine Üst Hakkına Dayanılarak İnşa
Edilen Yapının Akıbeti
23. İPOTEĞİN TEMSİLCİ YOLUYLA TESİSİ
Temsilci Yoluyla İpotek Tesisinde Yetki Belgesinde (Vekaletnamede)
Bulunması Gereken Unsurlar ve Bunların Eksikliklerinin Sonuçları-
Temsilci Yoluyla İpotek Tesisinde Temsilcinin Yetkisini Aşıp Aşmadığının
Tespitinde Başvurulacak Kıstaslar-İpotek Tesis Etmeye Yetkili
Temsilcinin Kendi Borcunu Temin Etmek Üzere İpotek Tesis Etmesinin
Şartları-İpoteğin Alacağa Bağlılığı İlkesi Karşısında İpotek
Senedinin Alacağın İspatındaki Rolü-Geçerli Olmayan Alacağa Dayanan
İpotek Hakkının İyiniyetle İktisabı
24. İPOTEĞİN KAİM DEĞERİ
Kanundan Doğan Vefa Hakkı ve Şerhi-Rehin Hukukundaki Ayni
İkame Prensibi-İpotek Hakkının Vefa Bedeli Üzerinde Devam Edip
Etmeyeceği Meselesi-Kanun Boşluğu ve Kanun Boşluğunun Doldurulması
25. YABANCI PARA İPOTEĞİ
Yabancı Para Üzerinden İpotek Tesis Edilmesinin Şartları ve Özellikle
İlgili Mevzuat Çerçevesinde Kredi ile Kredi Kuruluşu Kavramlarının
Kapsamı-Üçüncü Kişi Lehine Verilen Garanti Taahhüdünün Gayrinakdi
Kredi Niteliği-Yabancı Para İpoteğinin Geçersizliğini İleri
Sürmenin Hakkın Kötüye Kullanılması Teşkil Ettiği Durumlar-Yabancı
Para İpoteğinin Türk Parası İpoteğine Tahvili
26. MOTORLU ARAÇLARIN DEVRİ ve REHNİ
Motorlu Araçların Sicile Tescil Kuralı ve İstisnaları-Motorlu Araçların
Devrinin Tabi Olduğu Şekil Şartı ve İstisnaları-Sicile Tescil
Edilmemiş Motorlu Araçların Mülkiyetinin Nakli-Taşınır Zilyetliğinin
Nakli-Veresiye Satışın Unsurları ve Tacir Sıfatına Sahip Alıcının
Temerrüdü Halinde Uygulanacak Hükümler-Taşınır Mülkiyeti Nakledilmeden
Zilyetliğin Devredilmesinin Doğurduğu Riskler-Mülkiyeti
Muhafaza Kaydı ile Satış-Satış Bedeli Alacağının Temlikinde Alacağın
Kapsamı ve Borçlunun Savunma İmkanları-Teslime Bağlı Taşınır
Rehninin Kuruluşu
27. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ İPTAL ve İMHASI
Cismani Varlığı Olan Basılı ve Kayden İzlenen Sermaye Piyasası
Araçlarının İptal ve İmhası-İptal ve İmha İşlemlerinin Gerçekleştirilmesine
Yönelik Banka ile Merkezi Kayıt Kuruluşu Arasında Sözleşme
Yapılması-İmha İşlemlerinin Bu İşlemler İçin Yetkilendirilen
Banka Tarafından Hak Düşürücü Süreden Önce Gerçekleştirilmesinin
Banka İçin Doğurduğu Riskler-Sermaye Piyasası Araçlarının Kaydileştirilmesi
Sürecinde Bankanın Yetkilendirilmesinin Kayıtların Yanlış
Tutulmasından Doğan Sorumluluğa Etkisi
III. MİRAS HUKUKUNA İLİŞKİN MÜTALAALAR
28. MURİS MUVAZAASI ve İSPATI
Temsilci Lehine Verilen Temsil Yetkisinin Şartları ve Muris Muvazaası
İddiasına Etkisi-Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Arsa
Sahibinin Müteahhide Temsil Yetkisi Vermesinin Anlamı ve Sonuçları
-Muris Muvazaasının İspatında Mirasçıların Başvurulabileceği Deliller
-Muvazaa İddiasının Süreye Bağlı Olup Olmaması-Mirasbırakanın
Sağlığında Terekeyi Paylaştırması-TMK.m.641/f.2 Uyarınca
Tazminat Ödenmesi
29. MUVAZAA ve HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
Muris Muvazaasının İspatı ve Özellikle Edim Bedelinin Rayiçten Düşük
Olması-Karma Bağışlamanın Unsurları ve Karma Bağışlamanın
Sebebinin Resmi Senette Gösterilmemesinin Sonuçları-Muvazaa
Sebebiyle Hükümsüzlüğün Aradan Uzun Yıllar Geçtikten Sonra İleri
Sürülmesinin Sonuçları-Kuru Mülkiyetin Devri-Tam Mülkiyetin
Devri Ayrımı-Mirasın Fiili Taksiminin Muris Muvazaası İddiası Bakımından
Değerlendirilmesi-En Yakın Mirasçıların Tamamının Mirası
Reddinin Sonuçları-Mirasın Reddinin İptali-Kötü Niyetli Zilyedin
İade Borcu ve İade Borcunun İfasının İmkansızlaşması Üzerine
Talep Edilecek Tazminatın Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi
IV. TÜZEL KİŞİLERE İLİŞKİN MÜTALAALAR
30. DERNEK YÖNETİM KURULUNUN İBRASI
Dernek Tüzüğünün Hukuki Niteliği-Dernek Tüzüğünün Lafzi ve
Amaçsal Yorumu - Dernek Özerkliği ve Dernek Özerkliğinin Dernek
Tüzüğünün Düzenlenmesi Bakımından Önemi-Dernek Yönetim Kurulunun
İbrasının Mali ve İdari Açıdan Olmak Üzere Ayrı Ayrı Oylanması
-İdari Açıdan İbranın Anlamı ve Mali Açıdan İbradan Farklılıkları
-Dernek Yönetim Kurulunun İbra Edilmemesinin Sonuçları-
Dernek Denetim Kurulunun İbrasının Dernek Yönetim Kurulunun
İbrasına Etkisinin Olup Olmadığı
31. 5072 SAYILI KANUN'UN KAPSAMI
Kanun Hükümlerinin Yorumlanması ve Yorum Faaliyetinde Başvurulacak
Araçlar-Yorum Faaliyetinde Kanun'un Hazırlık Çalışmalarının
Rolü -Kanun Hükümlerinin Yorum Yoluyla Kapsamının Belirlenmesi
-5072 Sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile
İlişkilerine Dair Kanun'un Kapsamının Belirlenmesi
V. YABANCILIK UNSURU TAŞIYAN UYUŞMAZLIKLARA
İLİŞKİN MÜTALAALAR
32. UNAUTHORIZED REPRESENTATION and ARBITRATION
AGREEMENT
Whether, as a matter of Turkish law, the applicable law relating to an
agent's authority is the law of the place of business of the agent-
What are the requirements of an agent's authority to enter into a valid
and binding arbitration agreement on behalf of a principal?-Specific
authority to enter into arbitration agreements-No formal requirements
for authority to enter into arbitration agreements-Ratification
of unauthorised acts-Whether, an arbitration agreement must be in
writing and signed in order to be valid and binding
33. YETKİSİZ TEMSİL ve TAHKİM SÖZLEŞMESİ
Temsilcinin Yetkisine Uygulanacak Hukukun Temsilcinin İşyeri Hukuku
Olup Olmadığı-Temsilcinin Tahkim Sözleşmesi Yapabilmesi
İçin Özel Yetkiye Sahip Olması-Tahkim İçin Temsilciye Verilen
Özel Yetkinin Sıhhat Şekline Tabi Olmaması-Yetkisiz Temsilcinin
İşlemlerine İcazet-Tahkim Sözleşmesinin Sıhhat Şekli
34. FORM OF ARBITRATION AGREEMENT
What are the requirements of an agent's authority to enter into a valid
and binding arbitration agreement on behalf of a principal?-Specific
authority to enter into arbitration agreements-No formal requirements
for authority to enter into arbitration agreements-Whether, an
arbitration agreement must be in writing and signed in order to be valid
and binding
35. TERMINATION OF WORK CONTRACT BY EMPLOYER
Work Contract-Sub-contract-Termination of Work Contract by
Employer-Anticipated Termination of Work Contract-Freedom of
Contract-Principles of Good Faith-Conditions of Debtor's Default-
Current Damages-Future Damages-Potential Damages-Proof of
Damages-Non-Pecuniary Damages-Loss of Profit-Non-Liability
Agreement-Limitation of Liability-Art. 355 and 358 of former
Turkish Code of Obligations
36. TERMINATION OF PERMANENT CONTRACT
Default of the Debtor in Permanent Contract-Termination of Permanent
Contract-Positive Damages and Negative Damages-Fault of
the Debtor-Importance of Debtor's Fault Degree
MADDE DİZİNİ
KAVRAM DİZİNİ
YARGITAY KARARLARI DİZİNİ
YARARLANILAN KAYNAKLA