İÇİNDEKİLER DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 İMAR PLANI ÖRNEKLERİ 17 KISALTMALAR 19 GİRİŞ 21 BİRİNCİ KISIM İMAR HUKUKU §1. İmar Hukukunun Kaynakları 23 I. ASIL KAYNAKLAR 23 A. Anayasa 23 B. Kanunlar 25 C. Düzenleyici İşlemler 26 1. Kanun Hükmünde Kararnameler 26 2. Yönetmelikler 27 3. İmar Planları 27 4. Diğer Düzenleyici İşlemler 27 II. YARDIMCI KAYNAKLAR 28 A. Yargı Kararları 28 B. Doktrin 28 §2. Mekânsal Planlar 29 I. MEKÂNSAL PLAN ÇEŞİTLERİ 29 A. Mekânsal Strateji Planı 30 B. Çevre Düzeni Planı 31 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 31
C. İmar Planları 32 1. Nazım İmar Planı 32 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 33 2. Uygulama İmar Planı 34 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 35 3. Diğer İmar Planları 39 a. Koruma Amaçlı İmar Planı 39 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 39 b. Revizyon İmar Planı 40 c. İlave İmar Planı 41 II. MEKÂNSAL PLANLAMA KADEMELERİ VE İLİŞKİLERİ 41 A. Planlar Hiyerarşisi 41 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 44 B. Planlar Hiyerarşisi Kuralının Hukuki Sonuçları 45 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 47 §3. İmar Planları 49 I. İMAR PLANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ 49 A. İmar Planlarının Hukuki Niteliği 49 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 50 B. İmar Planlarının Normlar Hiyerarşisindeki Yeri 50 II. İMAR PLANLARININ HAZIRLANMASI VE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 53 A. İmar Planı Yapma Zorunluluğu 53 B. Planlama Öncesi Yapılması Gerekenler 53 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 56 C. İmar Planı Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler 58 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 60 D. İmar Planı Yapma Yetkisi 61 1. İmar Planı Yapımında Genel Yetki 61 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 63 2. İmar Planı Yapımında Özel Yetki 64 a. Büyükşehir Belediyelerinin Yetkileri 64 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 65
b. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkileri 65 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 67 E. İmar Planlarının Özel Hukuk Kişilerine Hazırlattırılması 68 III. İMAR PLANLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 69 A. İdare Açısından Doğurduğu Hukuki Sonuçlar 69 1. Alt Kademe Planların Üst Kademe Planlara Uygun Hale Getirilmesi 70 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 71 2. İmar Programı Hazırlanması ve Kamulaştırmaların Yapılması 71 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 73 3. İmar Denetim Görevi 74 a. Büyükşehir Belediyelerinin Denetim Yetkisi 75 b. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Denetim Yetkisi 76 B. Menfaati Etkilenenler Açısından Doğurduğu Hukuki Sonuçlar 76 1. İmar Durum Belgesi Alma Hakkı 77 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 77 2. İtiraz ve Dava Hakkı 79 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 82 IV. İMAR PLANLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ VE REVİZYONU 84 A. İmar Planlarını Değiştirme İhtiyacı ve Kamu Yararı İlkesi 84 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 86 B. İmar Planı Revizyonu 88 C. İlave İmar Planı 88 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 88 D. İmar Planı Değişikliği 89 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 90 E. İmar Planı Revizyonu/Değişikliklerinde Yetki ve Usul 92 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 92 F. İmar Planı Revizyonu/Değişikliklerinde Kazanılmış Hak Sorunu 93 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 96 §4. İfraz ve Tevhid İşlemleri 99 I. İFRAZ VE TEVHİD KAVRAMLARI 99 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 102
II. İFRAZ VE TEVHİD İŞLEMLERİNDE YETKİ VE USUL 103 III. İFRAZ VE TEVHİD İŞLEMLERİNE İLİŞKİN GENEL İLKE VE ESASLAR 104 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 105 IV. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞÜYU) DAVASI 106 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 106 §5. Parselasyon: Arazi ve Arsa Düzenlemesi 107 I. PARSELASYON KAVRAMI 107 II. PARSELASYON YAPMA YETKİSİ 112 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 116 III. PARSELASYON HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 116 A. Düzenleme Alanının Belirlenmesi 116 B. İfraz ve Tevhid İşlemleri 117 C. Tapu Kayıtlarının ve Parsel Sınırlarının Elde Edilmesi 117 D. Korunması Gereken Yapıların Belirlenmesi 118 E. Parselasyon Planı Paftalarının Hazırlanması 118 F. İmar Adalarının Numaralandırılması. 118 G. Adaların Araziye Aplikasyonu 119 H. Düzenleme Sahasına Giren Parsellerin Yüzölçümü Kontrolü 119 IV. PARSELASYON PLANLARININ HAZIRLANMASI, ONAYLANMASI VE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 120 A. Parselasyon Planlarının Onaya Sunulması 120 B. Parselasyon Planlarının Onaylanması ve Yürürlüğe Girmesi 121 V. DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI (DOP UYGULAMASI) 124 A. Düzenleme Ortaklık Payının Tanımı, Amacı ve Tespiti 124 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 125 B. Aynı Yerde İkinci Kez Düzenleme Yapılabilmesi 126 C. Aynı Yerden İkinci Kez Düzenleme Ortaklık Payı Alınamaması 126 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 127 D. Düzenleme Ortaklık Payının Başka Amaçla Kullanılamaması 128 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 129 E. Düzenleme Ortaklık Payı – Kamulaştırma İlişkisi ve Trampa Yapma Yetkisi 129 VI. PARSELASYONDA EŞİTLİK İLKESİ 130
§6. İmar Hukukunda Kamulaştırma 133 I. KAMULAŞTIRMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 133 II. İMAR KANUNUNDA KAMULAŞTIRMA UYGULAMALARI 136 A. Umumi Kamu Hizmetlerine Ayrılan Yerlerde 136 B. Cephe Hattının Gerisinde Kalan Yerlerde 136 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 137 III. İMAR HUKUKUNDA KAMULAŞTIRMANIN ÖZELLİKLERİ 139 A. İmar Planlarına Uygun Olma 139 B. Kamu Yararı Kararına Gerek Olmaması 139 C. Kamulaştırma Bedelinin Tespitinde Arazideki Değer Artışının Dikkate Alınmaması 140 D. Kamulaştırma Bedelinin Trampa Yoluyla Karşılanması 141 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 141 E. Kamulaştırma İşlemine Karşı Açılacak Davalarda İmar Planının İptal Davasına Konu Edilebilmesi 142 IV. KAMULAŞTIRMADAN ARTA KALAN KISIMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 143 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 144 V. KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA 145 A. Hukuka Uygun Kamulaştırmasız El Atma 145 B. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atma 146 C. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atmaya Karşı Yargısal Başvuru İmkânları 147 1. Uzlaşma Usulüne Başvurma Zorunluluğu. 150 2. Dava Açma Süresi ve Görevli Yargı Yeri 151 §7. Yapı Yapma ve Kullanma Esasları 153 I. YAPI KAVRAMI 153 II. YAPI RUHSATI 153 A. Yapı Ruhsatı Alınmasını Gerektiren Yapılar 153 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 155 B. Yapı Ruhsatı Gerektirmeyen Yapılar 156 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 157 C. Ruhsat Müddeti ve Ruhsatın Yenilenmesi 159 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 161
D. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Yapılar 162 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 163 E. Geçici Yapı İzni 163 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 164 F. Yapı Yaparken Alınması Gereken Tedbirler 165 1. İnşaat, Tamirat ve Bahçe Düzenlemesi ile İlgili Tedbirler 165 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 166 2. Bina Ön Cephe Hattı ile Yol Arası ve Zeminin Kazılması 166 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 167 III. YAPI KULLANMA İZNİ 167 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 169 §8. Ruhsatsız Yapılar ve İmar Yaptırımları 171 I. RUHSATSIZ YAPI KAVRAMI 171 II. RUHSATSIZ YAPILARA UYGULANACAK YAPTIRIMLAR 172 A. İdari Yaptırımlar 173 1. İnşaatın Durdurulması ve Yıkım Kararı 173 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 176 2. Yıkım Kararlarının Uygulanmaması Sorunu 178 3. İmar Para Cezaları 181 a. İmar Para Cezalarının Hukuki Niteliği ve Uygulanacak İlkeler 181 b. İmar Para Cezasını Gerektiren Haller 183 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 186 c. Para Cezasının İadesi, Tekerrür ve Ağırlaştırıcı Nedenler 188 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 191 4. İdari Yaptırımlara Karşı Başvurulabilecek Yargısal Yollar 192 B. Cezai Yaptırımlar 193 §9. İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu 195 I. RUHSATSIZ YA DA RUHSATA AYKIRI BİNA YAPMA YA DA YAPTIRMA SUÇU TCK m. 184/1 198 A. Tipiklik 198 1. Maddî Unsurlar 198
a. Bina 199 i. Bina Kavramına Yer Yönünden Sınır 202 b. Yapı Ruhsatiyesi Alınmadan veya Ruhsata Aykırı Olarak 206 i. Yapı Ruhsatiyesi Alma Zorunluluğu 207 ii. Verilen Ruhsata Aykırılık 209 iii. Yapmak veya Yaptırmak 209 2. Manevî Unsur: Kast 214 B. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 214 C. Teşebbüs 215 D. İçtima 215 E. Kişisel Cezasızlık Sebebi 216 II. RUHSATSIZ ŞANTİYEYE ELEKTRİK, SU VEYA TELEFON BAĞLANTISI YAPMAK 217 A. Tipiklik 218 1. Maddî Unsurlar 218 a. Yapı Ruhsatiyesi Olmadan Başlatılan İnşaatlar Dolayısıyla Kurulan Şantiyeler 218 b. Elektrik, Su veya Telefon Bağlantısı Yapılmasına Müsaade Etmek ve Müsaade Eden Kişi 220 2. Manevî Unsur: Kast 221 B. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 222 C. Teşebbüs 222 III. İZİNSİZ YAPILARDA SINAİ FAALİYETİN İCRASINA MÜSAADE ETMEK 222 A. Tipiklik 223 1. Maddî Unsur 223 a. Yapı Kullanma İzni Alınmamış Bina(lar) 223 b. Herhangi Bir Sınai Faaliyetin İcrasına Müsaade Eden. 224 i. Sınai Faaliyet Nedir? 224 ii. Sınai Faaliyet İcrasına Müsaade Etmeye Yetkili Olanlar 227 iii. Sınai Faaliyetin İcrası 230 2. Manevî Unsur 230 B. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 230 C. Teşebbüs 231
İKİNCİ KISIM KENTSEL DÖNÜŞÜM HUKUKU §1. Belediye Kanununda Kentsel Dönüşüm 235 I. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARI 239 II. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANI İLAN ETME YETKİSİ 239 III. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA İMAR İŞLERİ 240 IV. YAPILARIN BOŞALTILMASI, YIKIM VE KAMULAŞTIRMADA ANLAŞMA SAĞLANMASI 241 V. İNŞAATLARIN YAPIMI VE ALTYAPI HARCAMALARI 241 VI. KENTSEL DÖNÜŞÜM İŞLEMLERİNE KARŞI AÇILABİLECEK DAVALAR 242 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 244 §2. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kapsamında Kentsel Dönüşüm Uygulamaları 245 I. AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDAKİ KANUNUN GENEL ESASLARI 245 A. Rezerv Yapı Alanları 246 B. Riskli Alanlar 247 1. Riskli Alan İlan Etme Yetkisi 247 2. Riskli Alanların Büyüklüğü 247 3. Riskli Alan İlan Sebepleri 248 4. Riskli Alanlarda Tasarrufların Kısıtlanması 250 5. Riskli Alanların Planlanması ve Düzenlenmesi 251 6. Riskli Alanlarda Yapılacak Uygulamalar ve Karar Alma Süreci 251 7. Risk Alan İlan Kararına Karşı Yargısal Başvuru 253 a) Görevli Yargı Mercii 253 b) Dava Açma Süresi 253 c) İvedi Yargılama Usulünün Uygulanması 254 d) Temyiz Yoluna Başvurma Hakkı 257 C. Riskli Yapılar 258 1. Riskli Yapıların Tespiti 258 2. Riskli Yapı Tespit Raporuna İtiraz 261 3. Tasarrufların Kısıtlanması 262 4. Riskli Yapıların Yıkılması ya da Güçlendirilmesi 263
5. Uygulama Alanındaki Taşınmaz Maliklerinin Hakları 264 6. Acele Kamulaştırma 266 7. Müteahhitlerin Teminat Gösterme Zorunluluğu 267 8. Müteahhidin Payına Düşen Bağımsız Bölümlerin Satışı 268 9. Müteahhitle İmzalanan Sözleşmenin Feshi 269 a) Yapım işini hiç başlanmamış olması 269 b) Yapım işinin belirli bir seviyede durdurulmuş olması 270 10. Taşınmazlar Üzerindeki Aynî ve Şahsi Hakların Durumu 272 11. Tapusuz veya Kaçak Yapılar 273 12. Bakanlıkça Re’sen Kentsel Dönüşüm Uygulaması Yapılması 274 13. Bir Parselde Birden Fazla Yapının Bulunması 276 14. Artakalan Konutlar veya İşyerleri 277 15. Kira Yardımı 278 II. DAVA AÇMA HAKKI 279 A. Görevli Yargı Yeri 279 B. Yetki Kuralları 280 C. Dava Açma Süresi. 280 YARARLANILAN KAYNAKLAR 281
