İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Tablolar Listesi 15
Şekiller Listesi 15
Kısaltmalar 17
Bölüm 1
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ VE
İLGİLİ YÖNETİM BOYUTLARI
1.1. İSG VE TARİHSEL GELİŞİMİ 21
1.1.1. İSG Kavramı 21
1.1.2. İSG Kavramının Tarihsel Gelişimi 28
1.1.3. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Kavramları 37
1.1.4. İSG’nin Önemi ve Boyutları 42
1.2. TÜRK İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İSG 46
1.3. İSG YÖNETİMİ 53
1.4. RİSK YÖNETİMİ 60
1.4.1. Risk Yönetimi 60
1.4.2. İSG Açısından Risk Yönetimi 64
1.5. KRİZ (ACİL DURUM) YÖNETİMİ 68
1.6. AFET YÖNETİMİ 76
1.6.1. Afet Yönetimi 76
1.6.2. İnşaat Sektöründe İş Güvenliği ve Afet Yönetimi 79
Bölüm 1 Yararlanılan Kaynaklar 81
Bölüm 2
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
İŞ KAZALARI
2.1. İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RİSKLER 89
2.2. İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR 95
2.3. ŞANTİYELERDE TAŞIT VE ULAŞIM GÜVENLİĞİ 99
2.3.1. Planlama ve Risk Değerlendirmesi 99
2.3.2. Taşıt ve Ulaşım Güvenliği İçin Dikkat Edilecek Hususlar 100
2.3.3. Şantiyede Araç Trafiğinin Yönetiminde Paydaşlar ve Görevleri 104
2.4. AĞIR İŞ MAKİNELERİNE İLİŞKİN GÜVENLİK 106
2.4.1. Güvenlik İçin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 106
2.5. KALDIRMA İŞLEMLERİ VE EKİPMANLARINA İLİŞKİN GÜVENLİK 110
2.5.1. Elle Kaldırma İşlerinde Güvenlik 110
2.5.2. Kaldırma Ekipmanları ile Kaldırma İşlerinde Güvenlik 112
2.6. METAL İMALATINA İLİŞKİN GÜVENLİK 118
2.6.1. Metal İmalatında Riskler 118
2.6.2. Metal İmalatında Önlemler 119
2.6.3. Atölyede Tehlikelerin Azaltılması 122
2.7. KAZI İŞLERİNDE GÜVENLİK 123
2.7.1. Kazı İşinin Planlanması 123
2.7.2. Kazı Risklerinin Kontrol Altına Alınması 125
2.7.3. Kazı İşlerinde Tesis ve Ekipman 132
2.8. ŞANTİYEDE PATLATMA İŞLERİNE İLİŞKİN GÜVENLİK 134
2.8.1. Patlatma İşlerinde Aşamalar ve Görevlendirmeler 135
2.8.2. Planlama/Patlatma Şartnamesi 137
2.8.3. Patlama Alanı ve Güvenliği 138
2.9. DERİN TEMELLER VE KAZIK ÇAKMA İŞLERİNE İLİŞKİN GÜVENLİK 141
2.9.1. Güvenliğin Planlanması 142
2.9.2. Kurulum ve Çalıştırma 146
2.9.3. İşçi Denetimi ve Eğitimi 148
2.9.4. Ekipman, Muayene ve Bakım 149
2.10. YERALTI İŞLERİNDE GÜVENLİK 151
2.10.1. Saha Kontrol Prosedürleri 152
2.10.2. Yeraltı Trafiği 153
2.10.3. Yeraltı İnşaatlarında Özel Gereksinimler 156
2.10.4. Yeraltı İnşaatlarında Güvenlik Önlemleri 157
2.11. DÜŞMELERE KARŞI GÜVENLİK 162
2.11.1. Düşme Ortamı ve Sebepleri 163
2.11.2. Yüksekte Çalışma Planı 165
2.11.3. Düşmelere Karşı Önlemler 166
2.11.4. Düşmelere İlişkin Diğer Hususlar 172
2.12. BETON İŞLERİNDE GÜVENLİK 173
2.12.2. Beton İmalatı Çalışanlarının Güvenliğinin Sağlanması 177
2.12.3. Hazır Beton Dökümünde İSG 179
2.12.4. Güvenlik Kontrolü 181
2.13. MALZEME TAŞIMA VE DEPOLAMADA GÜVENLİK 183
2.13.1. Çalışanlar Açısından Taşıma Güvenliği 184
2.13.2. Malzeme Depolama ve İstiflenmesine İlişkin Önlemler 186
2.13.3. Taşıma Ekipmanlarına İlişkin Güvenlik Önlemleri 188
2.13.4. Taşıma ve Depolama İşlerinde Güvenlik Gereksinimleri 191
2.13.5. Taşıma ve Depolama Güvenliğine İlişkin Diğer Hususlar 193
2.14. YIKIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 196
2.14.1. Yıkım İşlerinde Riskler ve Sorumluluklar 196
2.14.2. Yıkım İşlerinin Planlanması 197
2.14.3. Yıkım İşlerinde Risklerin Kontrol Edilmesi 200
2.14.4. Yıkım Metotları ve Güvenlik Önlemleri 205
2.15. ŞANTİYEDE ELEKTRİK İŞLERİNDE GÜVENLİK 208
2.15.1. Elektrik ile İlgili Riskler ve Alınabilecek Önlemler 209
2.15.2. Elektrik Yaralanmaları ve Türleri 211
2.15.3. Elektrik İşlerinde Güvenlik Ekipmanı ve Güvenlik Eğitimi 212
2.15.4. Elektrik Çarpmalarına Karşı Korunma Önerileri 214
2.16. YOL ŞANTİYELERİNDE GÜVENLİK 216
2.16.1. Yol Şantiyelerinde Riskler 216
2.16.2. Yol Şantiyelerinde Saha Dışı Güvenlik önlemleri 217
2.16.3. Yol Şantiyelerinde Saha İçi Güvenlik Önlemleri 220
2.17. BARAJ İNŞAATLARINDA GÜVENLİK 226
2.17.1. Barajlar ve Baraj İnşaatı 226
2.17.2. Baraj İnşaatlarında Riskler ve Etkileri 228
2.17.3. Baraj İnşaatında Potansiyel Tehlikeler ve Önlemler 229
2.18. İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK KONTROL LİSTELERİ 231
2.18.1. Genel Güvenlik ve Sağlık Hususları Kontrol Listesi 231
2.18.2. Mesleki Sağlık ve Çevresel Kontroller Kontrol Listesi 232
2.18.3. Kişisel Koruyucu Donanım Kontrol Listesi 233
2.18.4. Yangın Koruması Kontrol Listesi 233
2.18.5. İşaretler, Sinyaller ve Bariyerler Kontrol Listesi 233
2.18.6. Malzeme Taşıma, Depolama ve İmha Kontrol Listesi 234
2.18.7. Elektrikli ve Elektriksiz El Aletleri Kontrol Listesi 234
2.18.8. Kaynak ve Kesme İşlemleri Kontrol Listesi 235
2.18.9. Elektrik Çalışmaları Kontrol Listesi 236
2.18.10. İskele Kurma Kontrol Listesi 237
2.18.11. Düşme Koruması Kontrol Listesi 238
2.18.12. Vinçler ve Kule Vinçler Kontrol Listesi 238
2.18.13. Kaldırma Kafesleri ve Asansörler Kontrol Listesi 239
2.18.14. Konveyörler Kontrol Listesi 239
2.18.15. Motorlu Taşıt ve Mekanize Ekipman Kontrol Listesi 240
2.18.16. Kazılar Kontrol Listesi 241
2.18.17. Beton ve Yığma Yapılar Kontrol Listesi 241
2.18.18. Çelik Montaj Kontrol Listesi 242
2.18.19. Yeraltı İnşaatı, Keson ve Batardo Kontrol Listesi 243
2.18.20. Yıkım İşleri Kontrol Listesi 243
2.18.21. Patlatma ve Patlayıcı Kullanımı Kontrol Listesi 244
2.18.22. Güç İletimi ve Dağıtımı Kontrol Listesi 244
2.18.23. Sabit ve Portatif Merdivenler Kontrol Listesi 245
Bölüm 2 Yararlanılan Kaynaklar 246
Bölüm 3
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
MESLEK HASTALIKLARI
3.1. İNŞAAT SEKTÖRÜNDE SAĞLIK RİSKLERİ 253
3.1.1. İnşaat Sektöründe İş gücü 253
3.1.2. Şantiyelerde Sağlık Riskleri 255
3.1.3. Sağlığın Korunması İçin Yapılması Gerekenler 259
3.2. İNŞAAT SEKTÖRÜNDE SIK KARŞILAŞILAN MESLEK HASTALIKLARI 262
3.2.1. Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı 263
3.2.2. Titreşime Bağlı Beyaz Parmak Hastalığı 266
3.2.3. Karpal Tünel Sendromu (KTS) 270
3.2.4. Bel Rahatsızlıkları 273
3.2.5. Solunum Sistemi Hastalıkları 277
3.2.6. Asbeste Bağlı Gelişen Meslek Hastalıkları 284
3.2.7. Kimyasallara Bağlı Gelişen Meslek Hastalıkları 288
3.2.8. Mesleki Cilt Hastalıkları 292
3.2.9. Mesleki Kanserler 297
3.2.10. Tetanos 300
3.3. SEKTÖRDE ENDÜSTRİYEL PSİKOLOJİ VE ÇALIŞMA ORTAMI 301
3.3.1. İnşaat Sektöründe Temel Psikososyal Sorunlar 302
3.3.2. Önleme Stratejileri 303
3.3.3. Psikososyal Sorunları Azaltmaya Yardımcı Çözümler 304
3.3.4. İş Yerinde Endüstriyel Psikoloji: Hawthorne Etkisi 305
3.3.5. Çalışma Ortamı 306
3.4. İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE 308
3.4.1. İlk Yardım 309
3.4.2. İlk Yardımın Önemi 310
3.4.3. İlk Yardımın Organizasyonu ve Planlanması 311
3.4.4. İlk Yardım Programının Temel Gereksinimleri 313
3.4.5. İlk Yardım Personeli 315
3.4.6. İlk Yardım Ekipmanları, Malzemeleri ve Tesisleri 317
3.5. ERGONOMİ 319
3.5.1. Şantiyelerde Ergonomi Uygulamalarının Gerekliliği 320
3.5.2. Mesleki Kas–İskelet Sistemi Hastalıkları 321
3.5.3. Mesleki Kas–İskelet Sistemi Hastalıklarına Karşı Önlemler 324
3.5.4. Şantiyeler İçin Ergonomi Uygulamaları 325
Bölüm 3 Yararlanılan Kaynaklar 341
Bölüm 4
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
İSG’NİN SAĞLANMASINA YÖNELİK
YENİ TEKNOLOJİLER
4.1. AKILLI SENSÖRLER 346
4.2. ROBOTİK VE DRONLAR 346
4.3. OTONOM (SÜRÜCÜSÜZ) KAMYON VE AĞIR İŞ MAKİNALARI 349
4.4. GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİLER 350
4.5. SANAL GERÇEKLİK VE ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK 352
4.5.1. Sanal Gerçeklik 352
4.5.2. Artırılmış Gerçeklik 352
4.6. YAPI BİLGİ MODELLEMESİ (BUILDİNG INFORMATION MODELLING–BIM) 353
4.7. DIŞ İSKELETLER 355
4.8. DENETİM YAZILIMLARI 356
4.9. NESNELERİN İNTERNETİ (INTERNET OF THINGS–IoT) 357
4.10. DİJİTAL İKİZ TEKNOLOJİSİ 358
4.11. DİĞER TEKNOLOJİLER 358
4.11.1. Büyük Veri (Big Data) 359
4.11.2. Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi 359
4.11.3. 5G ve Wi–Fi 6 360
4.11.4. 3D Baskı 360
4.11.5. Mobil ve Bulut Teknolojileri 361
Bölüm 4 Yararlanılan Kaynaklar 362
İSG MEVZUATI 363
Kavramlar Dizini 367