İnşaat Sözleşmesi
Doç. Dr. Zekeriya KURŞAT
İÇİNDEKİLER v
KISALTMALAR . .ix
§ 1. Giriş 1
§ 2. İnşaat Sözleşmesi Kavramı ve Sözleşmenin Görünüm Türleri . 3
2.1. İnşaat Sözleşmesi Kavramı. 3
2.2. İnşaat Sözleşmesinin Görünüm Türleri 6
2.2.1. Eser Sözleşmesi 6
2.2.2. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi 7
2.2.3. Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmesi 8
2.2.4. İşletme Hakkı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi .12
2.3. Sözleşmelere Uygulanacak Hükümler15
§ 3. İnşaat sözleşmesinin Şekli, İspatı ve Geçerliliği ile İlgili Bazı Önemli Özellikler .20
3.1. İnşaat Sözleşmesinin Şekli ve İspatı.20
3.1.1. Sözleşmelerin Şekli 20
3.1.2. Sözleşme İlişkisinin İspatı25
3.1.3. Sözleşmelerde Değişikliğin Tabi Olduğu Şekil .28
3.2. İnşaat Sözleşmelerinde Genel İşlem Koşullarına İlişkin Hükümlerin
Uygulanması 38
3.3. İhale ile İnşaat Sözleşmesi Arasındaki İlişki 43
§ 4. İnşaat Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği .52
§ 5. Yüklenicinin Edimi Bakımından Sözleşmenin Konusu: Yapı.60
5.1. Yapı Kavramı .60
5.2. Sözleşmenin Konusunun Belirlenmesi .61
5.3. Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Konuda Değişiklik.63
5.4. Edime (Konuya) Aykırı İfa: Ayıp, Eksik İfa ve Fazla İş
Kavramları .67
5.4.1. İnşaat Sözleşmesinde Ayıp Kavramı67
5.4.2. Fazla İş ve İnşaat Kavramı .79
5.4.3. Eksik İş (ifa) Kavramı 81
5.4.4. Ayıplı İfa ile Eksik İfa Ayırımı ve Uygulanacak Hükümlerin
Tespiti 82
§ 6. İş Sahibinin Edimi Bakımından Sözleşmenin Konusu: Bedel .91
6.1. Bedelin İnşaat Sözleşmesi Bakımından Önemi91
vi
6.2. Bedelin Belirlenmesi 92
6.2.1. Sözleşmede Bedelin Belirtilmiş Olması . 92
6.2.2. Sözleşmede Bedelin Belirtilmemiş Olması . 103
6.2.3. Götürü Bedel – Yaklaşık Bedel Ayırımının Sonuçları 111
6.3. Sözleşmedeki Bedelin Kapsamı 112
6.4. Sözleşme Kapsamının Aşılmasının Bedele Etkisi 114
6.5. Sözleşme Kapsamının Daralması ve Bedele Etkisi . 127
§ 7. İnşaat sözleşmesinde Süre Unsuru ve Edimlerin İfa Zamanı . 130
7.1. İnşaat Sözleşmesinde Sürenin Önemi ve Belirlenmesi 130
7.2. Edimlerin İfa Vadelerinin Tespiti 131
7.2.1. Yüklenicinin Edimini İfa Vadesinin Belirlenmesi 131
7.2.2. İş Sahibinin Edimini İfa Vadesinin Belirlenmesi 136
7.3. Sürenin Durmasına Yol Açan Haller . 147
7.3.1. Zorunlu Gecikme Nedenleri; Mücbir Sebep veya
Beklenilmeyen Hal . 150
7.3.2. İş Sahibinden Kaynaklanan Gecikme Nedenleri . 153
7.3.3. Yüklenicinin İfadan Kaçınma Hakkı. 159
7.3.4. Ek İş ve İş Değişikliği . 165
7.4. İnşaat Ediminin Uzun Süreye Yayılmasının Sonuçları 166
§ 8. Yüklenicinin Ediminin İfasının Gerçekleşmiş Sayılması (Teslim ve Kabul Kavramları) 168
8.1. İnşaat Sözleşmesinde Teslim Kavramı 169
8.2. İnşaat Sözleşmesinde Kabul Kavramı . 182
8.3. İskan Ruhsatı İfanın Gerçekleşmiş Sayılması Bakımından Etkisi . 188
§ 9. Teslimden Önceki Aşamada İfaya Aykırılıklar (İfanın
Gecikeceğinin veya Sözleşmeye Aykırı Olacağının Anlaşılması) 191
9.1. Teslimden Önceki Aşamada Yüklenicinin Yükümlülüklerine Genel
Bakış 191
9.2. İfanın Gecikme Riskine Karşı Önlemler . 194
9.2.1 TBK. m. 473/f. 1’in Önemi ve Düzenlenen Kurumun Hukuki Niteliği 194
9.2.2. TBK. m. 473/f. 1’de Düzenlenen Yaptırım . 197
9.2.3. Yaptırımın Gündeme Gelmesi İçin Gerekli Şartlar . 200
9.2.3.1. Yüklenicinin Gecikmesi 200
9.2.3.2. İşin Başlangıcı veya İlerleyişi İçin Sözleşmede
Vadeler Belirlenmiş Olması Halinde Vadelere
Aykırılık 202
9.2.3.3. Başlangıç veya Ara Vadelerin Bulunmadığı
vii
Hallerde İşin Teslim Vadesine Yetişmeyeceğinin
Anlaşılması Gereği . 205
9.2.3.4. Tarafların Teslim Vadesi Dahil Hiç Vade
Belirlememiş Olmaları . 208
9.2.3.5. Yükleniciye İhtar Çekilmesi ve Mehil Verilmesinin
Gerekli Olup Olmadığı . 209
9.2.4. Dönme Hakkının Engelleri 211
9.3. İfanın Sözleşmeye Aykırı Olması Riskine Karşı Önlemler . 214
§ 10. İnşaat Sözleşmesinin Tam Tazminat Karşılığında Sona
Erdirilmesi . 223
§ 11. Götürü Bedelin Uyarlanması ve Sözleşmeden Dönme 237
11.1. Genel Açıklamalar 237
11.2. Sözleşmeye Müdahalenin Koşulları 243
11.2.1. Bedelin Değiştirilmesi Hakkının Sözleşmede Saklı
Tutulmuş Olması . 243
11.2.2. Kanuna Dayanan Müdahale . 243
11.2.2.1. Taraflarca Önceden Öngörülmeyen veya
Öngörülüp de Gözönünde Tutulmayan
Olağanüstü Hallerin Ortaya Çıkması . 246
11.2.2.2. Sonradan Ortaya Çıkan Olgu Nedeniyle İşin
Kararlaştırılan Bedelle Yapılmasının
Engellenmesi veya Aşırı Derecede
Güçleşmesi 252
11.2.2.3. Öngörülemeyen Sebebin Gerçekleşmesinin
Yükleniciye İsnad Edilememesi . 254
11.2.2.4. Yüklenicinin İşi Tamamlayamayacağını
İfadan Önce Bildirmesinin Uyarlama Şartı
Olup Olmadığı 255
11.3. Yüklenicinin Hakları. 256
11.3.1. Uyarlama . 257
11.3.2. Dönme. 259
11.4. Hakların Kullanılması Şekli 261
11.5. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Hakkın
Kullanılması . 262
§ 12. Yaklaşık Bedelin Aşılması Nedeniyle Sözleşmeden Dönme 264
12.1. Sözleşmeyi Sona Erdirme Hakkının Koşulları 264
12.2. Hakkın Kullanılmasının Sonuçları 272
12.3. İş Sahibinin Arsasında Yapılan İnşaatlarda Durum . 277
§ 13. İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Ayıp Nedeniyle Sorumluluğu . 284
13.1. Sorumluluğun Şartları . 285
13.1.1. İnşaatın tamamlanmış ve teslim edilmiş olması 285
viii
13.1.2. Teslim edilmiş inşaatta ayıbın bulunması . 286
13.1.3. Ayıbın İş Sahibine Yüklenememesi 286
13.1.4. Muayene ve İhbar Yükümlülüğünün Yerine Getirilmiş
Olması . 297
13.1.5. Ayıptan Kaynaklanan Haklardan Vazgeçilmemiş
Olması / Yapının Kabulü. 313
13.2. Sorumluluğun Sonuçları . 313
13.2.1. Bedelde İndirim Hakkı 318
13.2.2. Ayıbın Giderilmesini İsteme . 327
13.2.3. Sözleşmeden Dönme . 336
13.2.4. Tazminat Talebi 350
13.3. İnşaatta Kullanılan Malzemenin Ayıplı Olması 357
13.4. Ayıptan Kaynaklanan Haklarda Zamanaşımı 361
§ 14. Yüklenicinin İnşaatı Yapmayacağını Bildirmesinin Hukuki Etkisi (Yüklenicinin İşi Bırakması) 365
§ 15. İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdü. 370
15.1. İmkansızlığın temerrüde etkisi 371
15.2. İnşaat Sözleşmesinin Temerrüt Nedeniyle Sona Erdirilmesi . 375
15.3. Nama İfa 392
§ 16. Yükleniciye Karşı Yöneltilebilecek Tazminat Talepleri 396
16.1. Genel Olarak 396
16.2. Gecikme Tazminatı 405
16.3. Olumlu Zararların Tazmini 410
16.4. Olumsuz Zararların Tazmini 417
§ 17. Yükleniciye Karşı Ceza-i Şart Talebi 421
§ 18. İnşaat Sözleşmesinde Sorumsuzluk Anlaşmaları. 433
§ 19. Bağımsız Bölüm ya da Arsa Payı Alıcısı Üçüncü Kişilerin Hukuki
Durumu . 440
19.1. Genel Olarak 440
19.1.1. Yüklenicinin Mülkiyeti Kendisine Devredilmiş Arsa
Payının Mülkiyetini Üçüncü Kişiye Devretmesi. 441
19.1.2. Yüklenicinin Mülkiyeti Kendisine Devredilmiş Arsa
Payını Satmayı Vaadetmesi. 444
19.1.3. Yüklenicinin Henüz Mülkiyeti Kendisine Devredilmemiş
Arsa Payını Satmayı Vaadetmesi 446
19.2. Üçüncü Kişilerin Temlik Alacaklısı Olarak Değerlendirilmesi
Meselesi . 447
19.3. Alacağın Temliki Görüşünün Eleştirisi .454
§ 20. Tüketici Hukukunun İnşaat Sözleşmesine Etkileri 457
KAYNAKÇA 463