İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa Çerçevesinde Etkili Başvuru Hakkı
Ömer Emrullah Egeliği
Elinizdeki eser, etkili başvuru hakkının kapsamlı bir incelemesidir. Hakkın, tarihsel serüveni, hukuk devleti açısından önemi ve işlevi, öğreti ve karşılaştırmalı hukuktan yararlanılarak değerlendirilmiştir. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi başta olmak üzere yargı kararlarından yararlanılarak hakkın kapsamı ve hakka ilişkin ilkeler tespit edilmiştir. Diğer usuli güvencelerle karşılaştırılarak Anayasa ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi sistemindeki konumu tartışılmıştır. Bu bağlamda mahkemeler arasındaki etkileşim ve uyum da mercek altına alınmıştır. Türk hukukunda etkili başvuru hakkına ilişkin öne çıkan gelişme alanları ele alınarak çözüm önerileri sunulmuştur. Eserde elde edilen bulguların, mevcut başvuru yollarının kullanılmasında, değerlendirilmesinde ve yeni başvuru yollarının oluşturulmasında rehber olması amaçlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ETKİLİ BAŞVURU HAKKINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
I. ETİMOLOJİK BİR GİRİŞ DENEMESİ
II. ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI BELGELERİ
A. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ
B. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER MEDENİ ve SİYASİ HAKLAR ULUSLARARASI SÖZLEŞMESİ
C. AVRUPA BİRLİĞİ TEMEL HAKLAR ŞARTI
D. AFRİKA İNSAN ve HALKLARIN HAKLARI ŞARTI
E. İNSAN HAKLARI AMERİKAN SÖZLEŞMESİ
F. İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ
III. ANAYASALAR
A. BAŞVURU YOLUNUN NİTELİĞİ
B. KORUNAN HAKLAR ve KAPSAMI
C. İHLALİN FAİLİ
D. DÜZENLEME BİÇİMİ
IV. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI
A. DAYANAK HÜKÜMLER ve TARİHSEL ARKA PLAN
B. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
İKİNCİ BÖLÜM
ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ KAPSAMI ve ESASLARI
I. HAKKIN YAPISI
A. USULİ BİR GÜVENCE OLARAK ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
B. BAĞLI HAK OLARAK ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
II. HAK İHLALİ İDDİASI
A. HAKKIN UYGULANABİLİR OLMASI ŞARTI
B. TARTIŞILABİLİR BİR İHLAL İDDİASI
III. İDDİA EDİLEN İHLALİN FAİLİ
A. "KAMU GÜCÜNÜN" ERKLER AYRILIĞI ÇERÇEVESİNDE GÖRÜNÜMLERİ
B. TÜRK HUKUKUNDA YARGI YOLUNA KAPALI İŞLEMLER SORUNU
IV. ETKİLİ BAŞVURU YOLU
A. BAŞVURU YOLU KAVRAMI
B. BAŞVURU YOLUNUN ULAŞILABİLİRLİĞİ
C. BAŞVURU YOLUNUN ETKİLİLİĞİ
D. BAŞVURU YOLUNUN YETERLİLİĞİ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ DİĞER BAZI HAKLAR ile BAĞLANTILARI ve FARKLARI
I. YAŞAM HAKKI ve İŞKENCE YASAĞI BAĞLAMINDA USULİ YÜKÜMLÜLÜKLER ve ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
A. ETKİLİ SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
B. HEM ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ HEM DE YAŞAM HAKKI veya İŞKENCE YASAĞININ İHLALİNE KARAR VERİLEN HALLER
C. YALNIZCA YAŞAM HAKKI veya İŞKENCE ve KÖTÜ MUAMELE YASAĞININ İHLALİNE HÜKMEDİLEN HALLER
D. SADECE ETKİLİ BAŞVURU HAKKI AÇISINDAN İHLAL TESPİT EDİLEN HALLER
E. ETKİLİ BAŞVURU HAKKI ve ETKİLİ SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İLİŞKİSİ HAKKINDA ARA DEĞERLENDİRME
II. ÖZGÜRLÜK ve GÜVENLİK HAKKI ile ETKİLİ BAŞVURU HAKKI BAĞLANTISI
A. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ HAKKI KAPSAMINDA USULİ GÜVENCELER
B. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKI KAPSAMINDA TAZMİNAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ
C. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ ETKİLİ BAŞVURU HAKKINA GÖRE ÖZEL HÜKÜM TEŞKİL ETMESİ
III. ADİL YARGILANMA HAKKI ve ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
A. ADİL YARGILANMA HAKKI ve ETKİLİ BAŞVURU HAKKI ARASINDAKİ KURUMSAL FARKLAR
B. ADİL YARGILANMA HAKKI ve ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ KAPSAM FARKLARI
C. ADİL YARGILANMA HAKKI KAPSAMINDAKİ KRİTERLERİN ETKİLİ BAŞVURU HAKKINA UYGULANMASI
IV. ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI ve ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
A. SOĞURMA YAKLAŞIMININ UYGULANDIĞI DURUMLAR
B. HER İKİ HAK ile İLGİLİ AYRI AYRI İNCELEMENİN GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ DURUMLAR
C. ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI BAĞLAMINDA ARA DEĞERLENDİRME
SONUÇ
EKLER
KAYNAKÇA