İnternet Bankacılığında Bankaların Özen YükümlülüğüHukuki ve Cezai Sorumluluk
- | İnternet Bankacılığında Bankaların Özen Yükümlülüğü |
- | İnternet Bankacılığında Sorumluluk |
- | İnternet Bankacılığında Özen Yükümlülüğünün İhlal Edilmesinin Sonuçları |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
GİRİŞ
I. KONUNUN ÖNEMİ 19
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 21
III. KONUNUN TAKDİMİ 22
BİRİNCİ BÖLÜM
İNTERNET BANKACILIĞINDA BANKALARIN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ
I. ÖZEN KAVRAMI VE BANKALARIN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN KAYNAKLARI 25
A. Özen Kavramı 25
B. Bankaların Hukuki Sorumluluğunun Kaynakları 26
1. Türk Ticaret Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Medeni Kanunu ve Bankacılık Mevzuatı 26
2. Bankacılık Örf ve Adetleri ile Teamüller 28
3. Sözleşme Hükümleri 28
4. Vekalet Sözleşmesinin Kıyasen Uygulanması 29
II. BANKALARIN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN AĞIRLAŞMASI 30
A. Özen Yükümlülüğünün Kapsamı 30
1. Genel Olarak 30
2. Doğrudan Yapılan İşlemlerde Özen Yükümlülüğü 31
3. Vekaleten Yapılan İşlemlerde Özen Yükümlülüğü 32
a. Vekilin Özen Yükümlülüğü 32
b. Vekilin Özen Yükümlülüğünün Ölçüsü 34
B. Özen Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği 35
1. Objektif Özen Yükümlülüğü – Subjektif Özen Yükümlülüğü 35
2. Özen Borcunun Asli Niteliği – Özen Borcunun Tali Niteliği 37
C. Bankalara Duyulan Güvenin Özen Yükümlülüğüne Etkisi ve Özen Yükümlülüğünün Ağırlaşması 39
1. Bankalara Duyulan Güvenin Özen Yükümlülüğüne Etkisi 39
2. Bankaların Özen Yükümlülüğünün Ağırlaşması 42
D. Bankaların Sözleşmelerinde Yer Verdiği Sorumsuzluk Kayıtlarının Özen Yükümlülüğüne Etkisi 48
1. Genel İşlem Koşullarının Ortaya Çıkış Süreci 48
a. Tarihsel Süreç 48
b. Devletin Sözleşmelere Müdahalesi 49
2. Genel İşlem Koşullarının Hukuki Niteliği ve Unsurları 52
a. Hukuki Niteliği 52
aa. Norm Teorisi 52
ab. Örf, Adet ve Teamül Görüşü 52
ac. Sözleşme Görüşü 53
b. Unsurları 53
3. Genel İşlem Koşullarının Yargısal Denetimi 56
a. Genel Olarak 56
b. Yürürlük Denetimi 58
c. Yorum Denetimi 61
d. İçerik Denetimi 61
İKİNCİ BÖLÜM
İNTERNET BANKACILIĞINDA SORUMLULUK
I. İNTERNET BANKACILIĞI KAVRAMI 67
A. Tanımı 67
B. Tarihi Gelişimi 69
II. ELEKTRONİK HAVALE 70
A. Tanımı, Hukuki Niteliği ve Unsurları 70
1. Tanımı 70
2. Hukuki Niteliği 71
3. Unsurları 72
B. Banka Havalesinde Taraflar 73
1. Havale Eden 73
2. Havale Edenin Bankası 73
3. Ara Bankalar 74
4. Alıcının Bankası 75
5. Havale Alıcısı 75
C. Elektronik Havalenin Kurulması 75
1. Elektronik İrade Beyanı 75
2. Kabul Beyanı 76
D. Havalenin Sona Ermesi 77
1. Geri Alma 77
2. İflas, Ölüm veya Ehliyet Kaybı 79
III. ELEKTRONİK HAVALEDE BANKANIN SORUMLULUĞU 80
A. Üçüncü Kişiler Tarafından Gerçekleştirilen Dolandırıcılık Yöntemleri 80
1. Phishing (Oltalama – Şifre Avcılığı) Yöntemi 80
2. Key–Logger (Klavye Hareketleri) Yöntemi 84
3. Screen Logger (Ekran Görüntüsü) Yöntemi 85
4. Man In The Middle (Ortadaki Adam) Yöntemi 85
5. Sim Kart Yöntemi 85
B. Üçüncü Kişiler Tarafından Gerçekleştirilen Dolandırıcılık Eylemlerinde Bankanın ve Müşterinin Sorumluluğu 87
1. Genel Olarak 87
2. Zarara Bankanın Katlanması 88
3. Üçüncü Kişiler Tarafından Gerçekleştirilen Dolandırıcılık Eylemlerinden Bankaların Sorumluluğu 91
a. İnternet Bankacılığı İçin Gerekli Sistemsel Yeterliliğe Sahip Olma ve Bu Yeterliliğin Devamı İçin Gerekli İyileştirmeleri Yapma 91
b. Müşteriyi Bilgilendirme 96
c. BS–EB Yönetmeliğinde Bankalara Getirilen Diğer Yükümlülükler 100
ca. Genel Olarak 100
cb. Müşterilerin Şikayetlerini İletebileceği Takip Mekanizmasının Oluşturulması (BS–EB Yönetmeliği, m.37/3) 101
cc. Müşterinin Yanlış İşlem Yapması İhtimalini En Aza İndiren Kontrollerin Bulunması (BS–EB Yönetmeliği, m.37/4) 101
cd. Elektronik Bankacılık Hizmetlerini Kapatan Müşterinin Yeni Talebi Olmadan Elektronik Bankacılığına İlişkin Hizmetlerin Açılmaması (BS–EB Yönetmeliği, m.37/5) 101
ce. Elektronik Bankacılık Hizmetlerinde Hiçbir Riskin Bulunmadığı İzlenimi Yaratılmaması (BS–EB Yönetmeliği, m.37/6) 102
cf. Hassas Veri veya Sır Niteliğindeki Verilerin E–Posta ile Gönderilmemesi/Elektronik Bankacılık Kanallarından Gönderilmesi (BS–EB Yönetmeliği, m.37/8) 102
cg. İnternet Bankacılığında Kimlik Doğrulama ve İşlem Güvenliği (BS–EB Yönetmeliği, m.34, m.38) 103
cf. İnkar Edilemezliğin Sağlanması (BS–EB Yönetmeliği m.35) 105
4. Üçüncü Kişiler Tarafından Gerçekleştirilen Dolandırıcılık Eylemlerinden Hesap Sahibinin Sorumluluğu 106
a. Genel Olarak 106
b. Koruma Yükümlülüğü 106
c. Bilgilendirme Yükümlülüğü 110
d. Kontrol Yükümlülüğü 110
e. Yeterli Donanıma Sahip Olma Yükümlülüğü 111
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNTERNET BANKACILIĞINDA ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
İHLAL EDİLMESİNİN SONUÇLARI
I. HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI 114
A. Maddi Tazminat Davası 114
1. Genel Olarak 114
2. Zarar Tazmini Talebi 114
3. Faiz 115
4. Görevli Mahkeme 118
5. Yetkili Mahkeme 119
B. Manevi Tazminat Davası 120
1. Genel Olarak 120
2. İnternet Bankacılığı İşlemlerinde Manevi Zararın Doğup Doğmadığı Sorunu 123
3. Görevli Mahkeme 127
4. Yetkili Mahkeme 128
C. İspat 130
1. Genel Olarak 130
2. İspat Yükü 132
3. Karinelerin İspat Yüküne Etkisi 133
a. Karine Kavramı 133
b. Kanuni Karineler 134
c. Fiili Karineler 135
d. İnternet Bankacılığı Uyuşmazlıklarında İspat Yükü 137
e. Bankaların Tecrübe Kurallarına Dayanabilmesi 140
D. Zamanaşımı 144
II. CEZAİ BAŞVURU YOLLARI 145
A. BDDK Şikayeti 145
1. Başvuru Yöntemi 145
2. Başvuru Sonucu 147
B. Savcılık Şikayeti 148
1. Genel Olarak 148
2. Bilişim Sistemleri Kullanmak Suretiyle Hırsızlık – Bilişim Sistemleri Aracılığı ile Yarar Sağlama 149
3. Bilişim Sistemlerinin, Banka ve Kredi Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık 151
4. Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme 152
Sonuç 153
Kaynakça 157
Kavram Dizini 167