İrem Banu BAŞER ÖCAL
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR . 11
GİRİŞ . 13
BİRİNCİ BÖLÜM
ADİL YARGILANMA HAKKININ BİR UNSURU OLARAK MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI
VE MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
ADİL YARGILANMA HAKKI . 17
Kavram Olarak. 17
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Bakımından Önemi . 22
Tarihsel Gelişimi 23
Uluslararası Metinlerde 23
Genel Olarak 23
Birleşmiş Milletler Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi . 25
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi . 26
Türk Hukukunda . 28
Anayasal Düzenlemeler . 28
Kanuni Düzenlemeler. 31
Türk Hukukunda Adil Yargılanma Hakkını Koruyucu Mekanizmalar . 33
Anayasa Mahkemesi. 33
İnsan Hakları Tazminat Komisyonu. 34
ADİL YARGILANMA HAKKININ KORUMA ALANI 36
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yorum Metotlarına Göre Adil
Yargılanma Hakkının Koruma Alanı . 36
Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlık Kavramı . 41
Genel Olarak. 41
Hak ve Yükümlülüklerin Anlamı 42
Hak ve Yükümlülüğe İlişkin Uyuşmazlık 42
Hak ve Yükümlülüğün Medeni Niteliği . 44
III. ADİL YARGILANMA HAKKININ ALT İLKE VE UNSURLARI 46
Yasayla Kurulmuş, Bağımsız ve Tarafsız Mahkemede Yargılanma Hakkı. 46
8 İçindekiler
Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkı . 47
Aleni Yargılanma Hakkı 48
Makul Sürede Yargılanma Hakkı 50
MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI.50
Kavram Olarak . 50
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları 53
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 13. Maddesinde Düzenlenen Etkili
Başvuru Hakkı ile İlgisi 59
Anayasa’daki Düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesi İçtihatları 61
MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKININ SINIRLANDIRILMASI .66
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Uyarınca Sınırlandırma 66
Genel Olarak . 66
Doğrudan Sınırlandırma 69
Dolaylı Sınırlandırma . 71
Anayasa Mahkemesi İçtihatları Uyarınca Sınırlandırma 72
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ UYUŞMAZLIKLARININ YARGISAL ÇÖZÜMÜNDE
MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI
İŞ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMI VE UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ.75
İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKININ
GÖRÜNÜMÜ79
III. ŞEKİL VE SÜRE KOŞULLARI ÖNGÖRÜLMESİ YOLUYLA MAHKEMEYE ERİŞİM
HAKKININ SINIRLANDIRILMASI 82
Sosyal Güvenlik Kurumu’na Başvuru Zorunluluğu . 82
Kanuni Düzenlemeler 82
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi
İçtihatlarına Göre Değerlendirme . 87
Yetki İtirazının Görevli İdari Makama Kaydedilmesi Zorunluluğu 89
Zamanaşımı Süreleri Öngörülmesi. 93
Genel Olarak . 93
Kanuni Düzenlemeler 95
İş Hukuku Bakımından 95
Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından . 97
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Zamanaşımı Sürelerine İlişkin
İçtihatları. 98
Anayasa Mahkemesi’nin Zamanaşımı Sürelerine İlişkin İçtihatları . 100
İçindekiler 9
Genel Olarak 100
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararları 101
Hak Düşürücü Süreler Öngörülmesi 107
Genel Olarak. 107
Kanuni Düzenlemeler . 108
İş Hukuku Bakımından . 108
Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından. 112
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Hak Düşürücü Sürelere İlişkin
İçtihatları 113
Anayasa Mahkemesi’nin Hak Düşürücü Sürelere İlişkin İçtihatları. 115
Genel Olarak 115
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararları 115
Değerlendirme 121
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİYLE
ÇÖZÜMÜNDE MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI
İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE TAHKİM . 125
Genel Olarak 125
İhtiyari Tahkim 127
Kanuni Düzenlemeler . 127
4857 Sayılı İş Kanunu’ndaki Düzenleme 127
6356 sayılı Kanun’daki Düzenleme 131
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi’nin
İhtiyari Tahkime İlişkin İçtihatları . 132
Değerlendirme 134
4857 Sayılı İş Kanunu’ndaki Düzenleme 134
6356 sayılı Kanun’daki Düzenleme 142
Zorunlu Tahkim . 144
Kanuni Düzenlemeler . 144
Genel Olarak 144
Yüksek Hakem Kurulu’na Başvuru Zorunluluğu . 145
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na Başvuru Zorunluluğu . 147
Zorunlu Tahkime İlişkin İçtihatları 148
Değerlendirme 150
Yüksek Hakem Kurulu’na Başvuru Zorunluluğu . 150
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na Başvuru Zorunluluğu . 153
10 İçindekiler
İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE ARABULUCULUK.155
Genel Olarak 155
Kanuni Düzenlemeler. 156
Bireysel İş Uyuşmazlıklarında 156
İhtiyari Arabuluculuk 156
Dava Şartı Arabuluculuk . 158
Toplu İş Uyuşmazlıklarında . 161
Olağan Arabuluculuk 161
Olağanüstü Arabuluculuk . 162
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesinin Zorunlu ve
İhtiyari Arabuluculuğa İlişkin İçtihatları . 163
Değerlendirme. 165
Genel Olarak . 165
Dava Şartı Arabuluculuk 167
Dava Şartı Arabuluculuk Düzenlemesinin Mahkemeye Erişim
Hakkını Sınırlandırması. 167
Dava Şartı Arabuluculuk Düzenlemesinin Meşru Amaç Taşıması 168
Dava Şartı Arabuluculuk Düzenlemesinin Orantılı Bir Sınırlama
Teşkil Etmesi. 169
SONUÇ.177
KAYNAKÇA.183
