-	İş Güvencesi Kavramı
-	İş Güvencesinin Kapsamı
-	İş Sözleşmesinin Feshinde Usul
-	Fesih Nedenleri
-	İş Güvencesinde Yargılama Hukuku
-	Feshin Geçersizliğinin Sonuçları

 

İÇİNDEKİLER

I. BÖLÜM
İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI

1. İş Güvencesi kavramı25

a)Gelişimi25

b)Tanımı25

c)Ülkemizdeki gelişimi27

d)Önemi29

e)İşe giriş konusunda kısmen iş güvencesi getiren
mevzuatımızdaki düzenlemeler37

aa)Yeniden işe alma yükümlülüğü getiren düzenlemeler37

aaa)Toplu İşçi Çıkarma kapsamında işten çıkarılan işçiler37

bbb)İşyerinde malulen ayrılan işçiler37

ccc)Askerlik ve yasal ödev nedeniyle ayrılanlar38

ddd)İşçi Sendika (şubeler dahil) ve Konfederasyonlarında yöneticilik görevi nedeniyle işten ayrılan işçiler40

eee)Hastalığı nedeni ile işten çıkarılan gazeteciler41

bb)Yasal zorunluluk nedeni ile çalıştırılması gereken işçiler41

aaa)Özürlü ve eski hükümlü çalıştırılma yükümlülüğü41

bbb)İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma41

II. BÖLÜM
İŞ GÜVENCESİ KAPSAMI

1.Genel kapsam43

a)4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan olmak44

b)5953 sayılı Basın İş Kanunu kapsamında çalışan olmak65

c)Toplu İş Sözleşmesi hükümleri ile iş güvencesi hükümlerinden yararlandırılacağı öngörülenler66

d)İşyeri Sendika Temsilcileri ve Amatör (çalışan)
Sendika Yöneticileri 68

e)İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları74

f)Arabuluculuk faaliyeti sonucu kapsamda olmayanların durumu76

2.4857 sayılı iş kanunu kapsamı76

a)İşveren feshi76

aa)İkale (Bozma sözleşmesi)78

bb)İstifa81

cc)Askıya alma (5620 sayılı yasa)84

dd)Önel içinde emeklilik92

b)İşyerinde otuz ve daha fazla işçi çalışması93

c)Altı aylık kıdeme sahip olmak111

d)Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışmak118

da)Belirli Süreli İş Sözleşmesi ile ilgili yasa düzenlemeler125

db)Vakıf Üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının
durumu128

e)İşveren vekili olmamak131

III. BÖLÜM
İŞ AKDİNİN FESHİNDE USUL

1.Feshin yapılış şekli ve sebep gösterme kuralı141

a)Yazılı yapılma koşulu141

b)Fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmesi koşulu143

c)Haklı fesih nedenlerinde yazılı bildirme ve neden belirtme zorunluluğu olup olmadığı sorunu145

1. d) İşyeri sendika temsilcilerinin (çalışan yöneticilerin)
   iş sözleşmelerinin feshinde usul146

2.Feshin yapılış zamanı146

3.İhtar (uyarı) ve savunma150

a)İhtar150

1. b) Savunma alınması156

IV. BÖLÜM
FESİH NEDENLERİ

1.Ayırma kriterleri195

a)Ayırma kriteri olarak ölçülülük ilkesi198

aa)Haklı neden-geçerli neden ayırımında201

bb)Geçerli neden-geçersiz neden ayırımında206

aaa)Davranışlardan kaynaklanan nedenlerde206

bbb)Yeterlilikten kaynaklanan nedenlerde207

ccc)İşletme, işyeri ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenlerde208

ddd)Değişiklik feshinde ölçülülük denetimi212

b)Feshin geçerliliğini etkileyen diğer ilkeler213

aa)Dürüstlük kuralı(İlkesi)213

bb)Eşit İşlem İlkesi214

cc)Menfaatlerin Tartılıp Değerlendirilmesi İlkesi214

dd)Beklenmezlik İlkesi215

1. ee) Orantılılık İlkesi215
2. ff) (Olumsuz) Öngörü İlkesi216
3. gg) Feshin Son Çare Olması İlkesi218

hh)Sosyal Seçim(Objektif Kriter) İlkesi218

c)Yasal düzenlemeler nedeni ile gerçekleştirilen fesihler219

aa)Norm kadro uygulamasına ilişkin yasal düzenleme
(5620 sayılı Kanun)219

bb)Özelleştirme uygulamasına ilişkin yasal düzenleme
(4046 sayılı Kanun)220

1. cc) Kanun Hükmünde Kararname ile çıkarılanların
   durumu220

d)Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinin feshe etkisi224

e)Fesih hakkının hak düşürücü süre içinde kullanılmamasının
feshe etkisi224

2. Geçersiz fesih nedenleri224

a)Sendikal neden225

b)İşyeri sendika temsilciliği yapmak231

c)Hak arama232

d)Ayırımcılık232

e)Doğum izninde bulunma235

f)Raporlu bulunma236

g)İşyeri devri237

h)İş görme ediminden kaçınma hakkı239

ı)Kanuni grev hakkı239

3. İşçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenler240

a)İşçinin davranışlarından kaynaklanan nedenler240

aa)4857 sayılı İş Kanununa göre242

aaa) İşçinin işvereni yanıltması242

bbb)İşçinin işveren aleyhine sözler sarf etmesi243

ccc)İşçinin cinsel tacizi243

ddd)İşçinin sataşması245

eee)İşçinin doğruluk ve bağlılığa uymaması255

fff)İşçinin devamsızlığı ve işe geç gelmesi256

ggg)İşçinin görevini yerine getirmemesi256

aaaa)Haklı fesih nedeni olarak işçinin görevini
yerine getirmeme davranışının unsurları259

bbbb)İşçinin yasadan kaynaklanan iş görme
edimini yerine getirmemesi263

1) Ücret ödenmemesi263

2) Fazla mesaiye kalınmaması263

3) İş şartlarında esaslı değişiklik yapılması264

4) İş sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin
alınmaması265

hhh)İşçinin iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi266

ııı)İşçinin İşverenin Malına Zarar Vermesi267

iii)İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle
cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi267

jjj)İşçinin Kısa Süren Tutukluluğu268

kkk)İşçinin alkol alması268

lll)Diğer davranışlar269

bb)5953 sayılı Basın İş Kanunu’na göre271

b)İşçinin yetersizliğinden kaynaklanan nedenler271

aa)Yeterlilik veya yeterli olma kavramı274

bb)İşçinin fiziki yetersizliği274

aaa)Sağlık nedenleri276

aaaa)Sağlık nedeni ile fesihte feshin son çare
ilkesinin uygulanması279

bbb)Emeklilik nedeni ile iş sözleşmesinin feshedilmesi280

cc)Mesleki yetersizlik282

aaa)Performans282

bbb)Performans Değerlendirme283

ccc)Performans Yönetimi283

ddd)Performans Değerlendirme Sistemi284

eee)İş Analizi, İş ve Görev Tanımı285

fff)Performans standartları(Kriterleri)286

aaaa)En temel önemli kriterler286

aaaaa)Yazılı ve tebliğ edilmiş olma
(Tam Bilgilendirme)286

bbbbb)Objektif ve ölçülebilir olma287

ccccc)Yetki ve görev tanımı ile uyumlu olma287

ddddd)Zamanı belli olma289

eeeee)Ulaşılabilir olma290

bbbb)Diğer kriterler290

aaaaa)Özgünlük ve Esnek olma290

bbbbb)Meydan Okuyucu olma291

ccccc)Dikey ve yatay olarak bağdaşır olma291

hhh)Performansı etkileyen nedenler291

4.İşletme, işyeri ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenler293

a.Kavramlar293

aa)Gerek ve gereklilik293

bb)İşletme293

aaa)İşletme Gerekleri294

cc)İşyeri295

aaa)Maddi unsurlar296

bbb)Maddi olmayan unsurlar296

ccc)İş gücü296

ddd)Teknik amaç296

eee)Organizasyon296

fff)İşyeri gerekleri297

dd)İş298

aaa)İşin gerekleri298

bbb)İş analizi298

ccc)İş tanımı298

ee)İşletmesel karar299

aaa)Kurucu işveren kararı301

bbb)Bağlı İşveren Kararı302

b)İşletme, işyeri ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenler 303

aa)İşletme ve işyeri dışından kaynaklanan nedenler303

bb)İşletme ve işyeri içinden kaynaklanan nedenler304

aaa) Yeniden yapılanma306

bbb) Ekonomik nedenler(güçlükler)307

ccc) İşyeri veya bölüm kapatılması309

ddd) Alt işveren uygulaması309

5. Şüphe Feshi ve Baskı Feshi314

a)Şüphe feshi314

b)Baskı feshi319

 

6. Değişiklik Feshi (İş Şartlarında Esaslı Değişiklik)321

a)Kavram olarak iş şartları (çalışma koşulları)323

b)Değişiklik feshinin koşulları331

7.İş Sözleşmesinin Değişiklik Feshiyle Sona Erdirilmesi335

a)Değişiklik feshinin sonuçları335

8.Toplu İşçi Çıkarma339

a)Bildirim zorunluluğu340

b)Bildirime uymamanın yaptırımı341

c)Yeniden sözleşme yapma zorunluluğu343

d)İş güvencesi hükümlerinden yararlanma344

V. BÖLÜM
İŞ GÜVENCESİNDE YARGILAMA HUKUKU

1.Giriş347

1. a) Usul kanunlarından doğan kaynaklar347

aa)Temel kaynak (7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu)347

bb)İkinci kaynak (HMK)349

b)Maddi Hukuka ait Kanunlardaki Usul Hükümleri349

2.Görevli ve yetkili mahkeme354

a)Görev354

b)İş Mahkemelerinin görevi355

1. c)Özel Hakem358

d)Yetki363

3. Dava şartı olarak Arabuluculuk364
4. Feshin geçersizliği davasının tarafları370

a)İşçi370

b)İşveren371

c)İşyeri devri372

d)Alt işveren373

e)Ödünç veren işveren378

f)Birlikte istihdam378

g)Ortak girişim380

1. h) Taraf sıfatında yanılma380
2. Feshin geçersizliği davasının niteliği ve konusu381

a)Niteliği381

b)Konusu384

c)Dilekçenin İstem(sonuç) kısmında belirtilmesi gerekenler386

d)Feshin Geçersizliği istemi ile birlikte veya terditli olarak
işçilik alacaklarının aynı dava dilekçesinde istenip
istenmeyeceği sorunu388

6.Davanın açılma süresi390

7.Yargılama usulü398

8.İspat yükü403

a)Karine408

b)Sendikal fesih karinesi408

9. Delillerin Gösterilmesi410

a)SSK Kayıtları412

aa)İşçinin SSK Sicil Kaydı412

bb)İşyeri ile ilgili SSK Sicil Dosyası412

b)İşyeri Kayıtları413

1. aa)İşçinin Şahsi Sicil (Personel) Dosyası413
2. bb) Fesih işlemi ile ilgili belgeler414
3. c) İşyeri dışındaki kayıtlar415

aa)Bölge Çalışma Müdürlüğü iş müfettişi tespit ve raporları415

bb)Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kayıtları415

cc)Noter kayıtları415

d)Tanıklar415

e)Keşif ve bilirkişi incelemesi415

10. Yargısal denetim420

a)Davranışlardan kaynaklanan nedenle fesihte yargısal denetim421

b)Yeterlilik(Yetersizlik)ten kaynaklanan nedenle
fesihte yargısal denetim422

c)İşletme, işyeri ve işin gerekleri nedenleri ile
fesihte yargısal denetim424

aa)Yerindelik denetimi425

bb)Tutarlılık denetimi428

cc)Keyfilik denetimi430

dd)Gereklilik denetimi431

ee)Ölçülülük denetimi433

aaa) Feshin son çare olması(Ultima-ratio) ilkesi435

bbb)Sosyal Seçim veya Objektif Kriter438

11.Karar443

a)Davanın kabulü 445

b)Davanın reddi446

c)Davanın konusuz kalması447

1. aa) İşçinin yargılama devam ederken işe başlatılması447

bb)İşyerinin yargılama devam ederken kapanması449

cc)Yargılama devam ederken işçinin ölmesi451

dd)Fesihten sonra işe iadeyi etkileyen haklı nedenlerin etkisi453

d)Vekâlet ücreti ve yargılama gideri454

12.Kanun yolları457

a)İstinaf458

b)Temyiz459

1. c) Karar düzeltme462

13.Özel durumlar463

a)Feragat463

aa)Davadan önceki feragatin bağlayıcılığı464

bb)Arabuluculukta feragatin bağlayıcılığı465

b)Davanın ıslahı466

c)Davayı kabul466

d)Bekletici mesele467

e)Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesini bağlayıcılığı469

f)Davaların ayrılması470

g)Tebligat471

h)Kesin hüküm 474

VI. BÖLÜM
FESHİN GEÇERSİZLİĞİNİN SONUÇLARI

1.Feshin geçerli nedene dayanması475

2.Feshin geçersiz sayılması476

a)İşe başlatmama tazminatı479

b)Boşta geçen süre ücreti ve diğer haklar482

c)Feshin geçersizliği kararının işçinin diğer tazminatlar ve
işçilik alacaklarına etkisi485

d)Muacceliyet486

e)Temerrüt486

f)Zamanaşımı487

g)Feshin geçersiz sayılması hükümlerinin niteliği487

h)İşyeri sendika temsilcileri488

3.İşçinin davranışı489

a)İşçinin İşe Başvurmaması489

b)İşçinin işe başlamak için başvurması491

aa)Kararın kesinleşmesi491

bb)Başvurma492

cc)Başvurulacak işveren494

4.İşverenin davranışı495

a)İşverenin işçiyi işe başlatması495

aa)Davet495

bb)Davetin süresi496

cc)Başlatılacak iş497

dd)İşe başlatmanın hukuki sonuçları499

aaa)İş ilişkisinin devam etmesi499

bbb)4 aya kadar geçen boşta süre için
işçiye ücret ve diğer haklarının ödenmesi500

ccc)Mahsup işlemi500

ddd)Çalıştırılmayan dört aylık sürenin kıdeminden
sayılması503

b)İşverenin işe başvuran işçiyi işe başlatmaması503

aa)Sonuçları503

aaa)Başlatmama tarihinde iş sözleşmesinin
işveren tarafından feshedildiğinin kabulü503

bbb)Boşta geçen süre için 4 aya kadar ücret ve
diğer haklarının ödenmesi ve bu sürenin
kıdemden sayılması504

ccc)İşe başlatmama tarihine kadar işyerinde gerçekleşen haklardan işe başlatılmayan işçinin yararlandırılması504

ddd)İşe başlatmama tazminatının işçiye ödenmesi505

eee) Fark kıdem tazminatı ile fark ihbar tazminatı ve
yıllık ücretli izin alacağının ödenmesi505

bb)İlave ödemelerin durumu505

c)İşverenin işçiyi işe başlatmak için davet etmesine rağmen
işçinin işe başlamaması505

5. Feshin geçersizliği, işe iade, işe başlatmama tazminatı ve
   boşta geçen süre ücreti kararının icra yolu ile infazı 507

a)Feshin geçersizliği yönünden510

b)İşe başlatılmama halinde doğan işe başlatmama
tazminatı yönünden511

c)Boşta geçen süre için öngörülen ücret ve diğer haklar
bakımından511

d)Sendikal tazminat512

e)İtirazın İptali davası513

KAYNAKÇA517