İş Hukuku_{(Sosyal Politika Bakımından Türk Çalışma Hukuku Uygulaması)}

Prof. Dr. Faruk ANDAÇ

 

“Çalışma Hukuku Kavramı”, “Çalışma Hukuku İle İlgili İş Hukuku Kavramları” ve “İş Hukuku İle İlgili Uyuşmazlıklar ve Çözümlenmesi” olmak üzere toplam üç bölümden oluşan bu kitapta; işçilerin çalışma şartlarını düzenleyen İş Hukuku ele alınmış ve işçinin çalışma şartları üzerinde durulmuştur.

 

 

İçindekiler

 

 

Giriş   

 

1. Bölüm

Çalışma Hukuku Kavramı

• 1. Çalışma Ve Çalışma Hayatı Kavramı
• 2. Çalışma Hukukunun Sosyal Politika İle İlişkisi

A- Sosyal Olaylara Genel Bakış       

B- Sosyal Politikanın Amacı, Tanımı Ve Özellikleri

• 3. Çalışma Hukuku

A- İş Hukuku

B- Sosyal Güvenlik Hukuku 

• 4. Çalışma Hukukunun Doğuş Nedenleri Ve Gelişmesi

A- Dünya’da Gelişimi           

B- Türkiye’de Gelişimi         

1- 1961’den Önce     

2- 1961’den Sonra     

3- Bugünkü Durum   

• 5. Türk Çalışma Hukukunun Kaynakları

A- Çalışma Hukukunun İç Kaynakları         

1- Anayasa’da Çalışma Hukuku İle İlgili Hükümler

2- Çalışma Hukuku İle İlgili Yasalar Ve Diğerleri   

B- Çalışma Hukukunun Dış Kaynakları       

1- Uluslararası Çalışma Hukuku İle İlgili Anlaşmalar          

1. Çok Yanlı Uluslararası Çalışma Hukuku Anlaşmaları
2. İki Yanlı Uluslararası Çalışma Hukuku Anlaşmaları

2- Mukayeseli Çalışma Hukuku Kuralları    

• 6. Türk Çalışma Hukukunun Kapsamı

A- Çalışma Hukukunun Kişi Bakımından Kapsamı

1- Bağımlı Çalışanlar 

A- Kamu Görevlileri (Memur) Kavramı       

Aa) Memur Tanımı Ve Özellikleri     46

Bb) Hizmetli (Müstahdem) Tanımı Ve Özellikleri   

Cc) Sözleşmeli Personel Tanımı Ve Özellikleri        

B- İşçi Kavramı         

Aa) İşçi Tanımı, Özellikleri, Hakları Ve 

      Yükümlülükleri   

İa- İşçi Tanımı Ve Özellikleri

İb- İşçinin Hakları     

İc- İşçinin Yükümlülükleri    

İ. İşçinin Genel Hükümlere (Borçlar Kanununa) 

   Göre Yükümlülükleri         

İi. İşçinin İş Kanununa Göre Yükümlülükleri          

İii. İşçinin Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi 

     Kanununa Göre Yükümlülükleri 

İv. İşçinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanununa Göre 

     Yükümlülükleri    

Bb) Çırak Tanımı Ve Özellikleri       

Cc) Stajyer Tanımı Ve Özellikleri     

2- Bağımsız Çalışanlar          

A- İşveren Kavramı   

Aa) İşveren Tanımı, Özellikleri, Yetkileri Ve 

      Yükümlülükleri   

İa- İşveren Tanımı Ve Özellikleri     

İb- İşverenin Yetkileri           

İc- İşverenin Yükümlülükleri

İ. İşverenin İş Kanununa Göre Yükümlülükleri       

İi. İşverenin Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi  

    Kanununa Göre Yükümlülükleri  

İii. İşverenin Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık 

      Sigortası Kanunu’na Ve İşsizlik Sigortası 

      Kanunu’na Göre Yükümlülükleri           

İv.İşverenin İşçi Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’na 

    Göre Yükümlülükleri        

Bb) İşveren Vekili, Tanımı Ve Özellikleri    

Cc) Alt İşveren (Taşeron), Tanımı Ve Özellikleri    

B- Esnaf-Sanatkarlar Ve Serbest Meslek Sahipleri  

B- Çalışma Hukukunun Yer Bakımından Kapsamı 

1- İşyeri Tanımı         

2- İşyeri Kapsamı      

A- İşyeri Ve Eklentileri         

B- İşyerinin Devri     

C-Geçici İş İlişkisi     

D- İşyerinde İşin Durdurulması        

3- İş Kanunu Kapsamı Dışında Bırakılan İşler Ve İşyerleri

Iı. Bölüm

Çalışma Hukuku İle İlgili İş Hukuku Kavramları

• 1.Ferdi İş Hukuku Ve İlgili Kavramlar

A-Ferdi İş Hukuku    

B-Ferdi İş Hukuku İle İlgili Kavramlar        

1-İş Sözleşmesi (Hizmet Akdi) Kavramı      

A- İş Sözleşmesi (Hizmet Akdi)’Nin Tanımı, Şekli, 

    Çeşitleri Ve Yasal Geçerlilikleri   

Aa) İş Sözleşmesi (Hizmet Akdinin)’Nin Tanımı Ve 

      Özellikleri

Bb) İş Sözleşmesi (Hizmet Akdi)’Nin Şekli

Cc) İş Sözleşmesi(Hizmet Akdi)’Nin Çeşitleri        

İa- Sürekli-Süreksiz İş Sözleşmesi    

İb- Belirli Süreli - Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi        

İc- Kısmi Süreli - Tam Süreli İş Sözleşmesi  İd- Çağrı Üzerine Çalışma İş Sözleşmesi

İe- Uzaktan Çalışma İş Sözleşmesi   

İf- Mevsimlik İşlerde İş Sözleşmesi 

İg- Deneme Süreli İş Sözleşmesi      

İh- Takım Sözleşmesi

Dd) İş Sözleşmesi(Hizmet Akdi)’Nin Geçersiz Sayıldığı 

      Ve Zorunlu Olarak Yapıldığı Durumlar 

İa- İş Sözleşmesi(Hizmet Akdi)’Nin Geçersiz 

     Sayıldığı Durumlar           

İb- İş Sözleşmesi(Hizmet Akdi)’Nin Zorunlu Olarak 

     Yapıldığı Durumlar          

B- İş Sözleşmesi’nin Sona Erme Nedenleri  

Aa) Genel Nedenler  

İa- Akdin Hükümsüzlüğü İle Sona Ermesi  

İb- Akdin İşçinin Ölümü İle Sona Ermesi    

İc- İş Sözleşm Esinin Tarafların Anlaşması (İkale) 

     İle Sona Ermesi    

İd- Belirli Sürenin Sona Ermesi İle İş Sözleşmesinin 

      Sona Ermesi        

İe- İşyerinin Kapatılması İle Sona Ermesi    

Bb) Haklı Nedenler   

İa- İş Sözleşmesinin Bildirim Süreli Fesih 

     (Feshi İhbar) İle Sona Ermesi      

İb- İş Sözleşmesinin Derhal Fesih İle Sona Ermesi

İ. İşçinin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı           

İi. İşverenin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı      

C- İş Sözleşmesi(Hizmet Akdi)’Nin Sona Ermesinin 

    Sonuçları    

Aa) Genel Yükümlülükler     

Bb) Adli İtirazlar       

Cc) Tazminat Yükümlülükleri          

İa- İhbar Tazminatı    

İb- Kötüniyet Tazminatı       

İc- Kıdem Tazminatı 

İd- Ölüme Bağlı Ödenek      

2- Ücret Kavramı, Ücretle İlgili Genel Hükümler Ve 

     Ücret Sistemleri    

A- Ücret Kavramı     

Aa) Ücret Tanımı       171

Bb) Ücret İle İlgili Kavramlar          

İa- Çıplak Ücret-Giydirilmiş Ücret, Brüt Ücret-Net 

      Ücret        

İb- Nominal Ücret - Reel Ücret        

İc- Hafta Tatili Ücreti           

İd- Genel Tatil Ücreti

İe- Geçici İş Göremezlik Ödeneği    

İf- Yarım Ücret         

İg-Asgari Ücret          İh- Prim, İkramiye Ve Sosyal Nitelikli Ayni 

     Yardımlar 

B- Ücretle İlgili Genel Hükümler     

C- Ücret Sistemleri    

Aa) Zaman Esasına Göre Ücret Sistemi       

Bb) Üretim Esasına Göre Ücret Sistemi       

3- Ferdi İş Hukuku İle İlgili Diğer Kavramlar         

A- Çalışma Süreleri Ve İşin Düzenlenmesi  

B- Ara Dinlenmeleri  

C- Gece Çalışmaları  

D- Fazla Çalışma       

E- Yıllık Ücretli İzinler         

Aa) Borçlar Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin 

Bb) İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin         

Cc) Deniz İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin           

Dd) Basın İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin           

Ee) Çocuk Ve Genç İşçilere Yıllık Ücretli İzin       

• 2. Toplu İş Hukuku Ve İlgili Kavramlar

A-Toplu İş Hukuku   

B- Toplu İş Hukuku İle İlgili Kavramlar      

1- Sendika Kavramı  

A- Sendikaların Dünya’da Ve Türkiye’de Gelişimi 

B-Sendikanın Tanımı Ve Özellikleri 

Aa) Sendikanın Tanımı         

Bb) Sendikanın Özellikleri    

C- Sendikaların Kuruluşu Ve Organları       

Aa) Kuruluşlar (Sendikalar Ve Konfederasyonlar)’In

      Kuruluşu  

Bb) Kuruluşun Ve Şubelerinin Organları     

İa- Kuruluşların Genel Kurulları       

İ. Genel Kurulun Oluşması    230

İi. Genel Kurulun Görev Ve Yetkileri          

İii. Genel Kurulun Toplantı Zamanı 

İv. Genel Kurulun Toplantı Ve Karar Yeter 

     Sayıları      

1. Genel Kurulda Yapılacak Seçimlerde

    Uyulacak Esaslar   

Vi. Seçimlere İtiraz   

Vii. Genel Kurul Dışında Yapılan Delege Seçimi    

İb- İşyeri Sendika Temsilcisinin Atanması Ve 

     Görevleri   

D- İşçi Ve İşveren Sendika Üyeliği  

Aa) Sendika Üyeliğinin Kazanılması

Bb) Sendika Üyelik Aidatı   

Cc) Sendika Üyeliği Niteliğinin Sona Ermesi          

İa- Sendikadan Çıkma          

İb- Sendikadan Çıkarılma     

Dd) Üst Kuruluşlara Üyelik  

Ee) Uluslararası İşçi Ve İşveren Kuruluşlarına 

      Üyelik      

Ff) Kuruluşlara Katılma Veya Birleşme       

E- Sendikal Güvenceler        

Aa) İşçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Güvencesi          

Bb) İşyeri Sendika Temsilciliğinin Güvencesi         

Cc) Sendikal Özgürlüğün Güvencesi           

F- Kuruluşların (Sendika Ve Konfederasyon) 

    Faaliyetleri 

Aa) Sendikaların Yapabileceği Faaliyetler

İa- Sendikaların Çalışma Hayatına İlişkin 

     Faaliyetleri

İb- Sendika Ve Konfederasyonların Sosyal 

      Faaliyetleri

İc- Sendika Veya Konfederasyonların 

      Faaliyetlerinden Yararlanma       

Bb) Sendikalara Ve Konfederasyonlara Yasak Olan 

      Faaliyetler

İa- Sendika Ve Konfederasyonlara Ait Genel 

     Nitelikli Temel Yasak Faaliyetler

İb- Sendika Ve Konfederasyonlarda İşçi Ve İşveren 

      İlişkileri İle İlgili Yasak Faaliyetler        

İc- Sendika Ve Konfederasyonlara Ait Özel 

     Nitelikli Yasak Faaliyetler           

G- Kuruluşların Gelirleri Ve Giderleri          

H- Kuruluşların Denetimi     

I- Kuruluşun Faaliyetlerinin Sona Ermesi Veya 

    Faaliyetten Men  Edilmesi

Aa) Kuruluşun Faaliyetlerinin Sona Ermesi 

İa- Kuruluşun Dağılması (İnfisahı)   

İb- Kuruluşun Genel Kurul Kararıyla Feshi 

Bb) Kuruluşun Mahkeme Kararıyla Feshi 

      (Kapatılması)       

Cc) Kuruluşun Faaliyetten Men Edilmesi    

Dd) Kuruluşun Sona Ermesi Hâlinde Malların Devri          

2- Toplu İş Sözleşmesi Kavramı       

A- Toplu İş Sözleşmesinin Gelişimi, Tanımı, Kapsamı, 

    Süresi Ve Teşmili  

Aa) Gelişimi  

Bb) Tanımı Ve İçeriği           

Cc) Kapsamı Ve Düzeyi       

Dd) Şekli Ve Süresi  

Ee) Toplu İş Sözleşmesinin Teşmili  

B- Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması           

Aa) Yetki       

Bb) Yetki Tespiti İçin Başvuru         

Cc) Yetki İtirazı        

Dd) Yetki Belgesi     

Ee) Toplu Görüşmeye Çağrı 

Ff) Toplu Görüşmenin Başlaması Ve Süresi

Gg) Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması, Tevdi 

      Edilmesi Ve İşyerinde İlanı        

Iıı.Bölüm

İş Hukuku İle İlgili Uyuşmazlıklar Ve Çözümlenmesi

• 1- İş Uyuşmazlıkları Ve Çeşitleri

A- İş Uyuşmazlıkları 

B- İş Uyuşmazlıklarının Çeşitleri      

1- Konusuna Göre İş Uyuşmazlıkları           

A- Hak Uyuşmazlıkları         

B- Menfaat Uyuşmazlıkları   

2- Taraflara Göre İş Uyuşmazlıkları

A- Bireysel İş Uyuşmazlıkları           

B- Toplu İş Uyuşmazlıkları   

• 2-İş Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi

A- İş Mahkemesi        9

1- İş Mahkemelerinin Görevi

2- İş Mahkemelerinde Dava Çeşitleri           

A-Yorum Davası       

B-Eda Davası

3- Dava Şartı Olarak Adli Arabuluculuk

4- İş Mahkemesine Başvurmadan Önce Sosyal Güvenlik

    Kurumuna Başvuru Zorunluluğu  

5- İş Mahkemelerinde Yetki 

6- İş Mahkemelerinde  Yargılama Usulü Ve Kanun 

    Yolları        

7- Temyiz Edilemeyen Kararlar        

B-Uzlaştırma Kurulları Ve Toplu İş Uyuşmazlığının 

     Çözümü    

1- Toplu İş Uyuşmazlığının Tespiti   

2- Sendikal Resmi Arabuluculuk      

A- Sendikal Resmi Arabuluculuk  Sisteminin Kuruluşu      

B-Sendikal Resmi Arabulucuların Nitelikleri           

C-Sendikal Resmi Arabulucuların Seçimi Ve İlanı  

D- Sendikal Resmi Arabulucuların Görevlendirilemeleri

     Ve Çalışma Esasları         

E- Sendikal Resmi Arabuluculara Ödenecek Ücretler         

3- Yüksek Hakem Kurulu     

A- Yüksek Hakem Kurulu’nun  Kuruluşu   

B- Yüksek Hakem Kurulu’nun  Başlıca Görevleri   

C- Yüksek Hakem Kuruluna Başvurma Ve Çalışma 

      Esasları    

4- Özel Hakem          

C-Grev Ve Lokavt    

1- Grev Kavramı       

A- Grevin Tanımı       6

B- Kanuni Grev Kararının Alınması 

C- Grev Oylaması     

2- Lokavt Kavramı    

3- Grev Ve Lokavtın Yasaklandığı İşler Ve İşyerleri          

4- Grev Ve Lokavtın Ertelenmesi     

5- Grev Ve Lokavtın Uygulanması  

A- Kanuni Grev Ve Lokavta Katılamayacak İşçiler

B- Grev Ve Lokavtta İşçi Alma Ve Başka İşe Girme 

     Yasağı       

C- Grev Ve Lokavt Gözcüleri          

6- Kanuni Grev Ve Lokavtın İş Sözleşmesine Etkileri        

A- Grev Hakkının Ve Lokavtın Güvencesi  

B- Kanuni Grev Ve Lokavtın İş Sözleşmelerine Etkisi       

C- Kanuni Grev Ve Lokavtın Konut Haklarına Etkisi        

7- Kanundışı Grev Ve Lokavtın Sonuçları   

A- Kanun Dışı Grev  

B- Kanun Dışı Lokavt          

C- Kanundışı Grev Ve Lokavt Tespit Davası, Grev 

    Hakkının Ve Lokavtın Kötüye Kullanılması Ve 

    Cezalar       

Aa. Kanundışı Grev Ve Lokavt Tespit Davası        

Bb. Grev Hakkının Ve Lokavtın Kötüye 

      Kullanılması        

Cc. Cezalar    

8-  Grev Ve Lokavtın Sona Erdirilmesi         309

Kaynakça