^{İş Hukukunda}İşçi Sendikası Üyeliğinin Korunması

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar Listesi 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
SENDİKA KAVRAMI VE SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ
§1. SENDİKA KAVRAMI 21
§2. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ 25
I. GENEL OLARAK 25
II. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI 29
III. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN HUKUKİ NİTELİĞİ 30
1. Sendika Özgürlüğü Temel Bir İnsan Hakkıdır 30
2. Sendika Özgürlüğü Sosyal ve Ekonomik Bir Haktır 32
3. Sendika Özgürlüğü Çift Görünüşlü Temel Haktır 35
4. Sendika Özgürlüğü–Dernek Kurma Hakkı 36
IV. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KAPSAMI 38
1. Bireysel Sendika Özgürlüğü 38
A. Genel Olarak 38
B. Olumlu Sendika Özgürlüğü 39
a. Sendika Kurma Özgürlüğü ve İlkeleri 40
b. Sendikaya Üye Olma Özgürlüğü 41
c. Sendikal Faaliyetlere Katılma Özgürlüğü 42
C. Olumsuz Sendika Özgürlüğü 42
a. Sendikaya Üye Olmama Hakkı 43
b. Sendikadan Ayrılma Hakkı 44
D. Bireysel Sendika Özgürlüğünden Yararlananlar 45
a. İşçiler 46
b. İşçi Dışındaki Kamu Görevlileri 47
c. İşveren 47
2. Kolektif Sendika Özgürlüğü 47
3. Bireysel ve Kolektif Sendika Özgürlüklerinin Yarışması 49
§3. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN TARİHSEL GELİŞİMİ 51
I. GENEL OLARAK 51
II. BATI ÜLKELERİNDE 53
1. İngiltere 53
2. Almanya 57
3. Fransa 58
4. Amerika 60
III. TÜRKİYE’DE 62
1. Cumhuriyetin İlanından Önce 63
A. Genel Olarak 63
B. 1845 Tarihli Polis Nizamnamesi 65
C. 20 Nisan 1869 Tarihli Mecelle 66
D. 1876 Tarihli Kanun–ı Esasi 67
E. 8 Ekim 1908 Tarihli Tatil–i Eşgal Cemiyetleri Hakkında Kanun–u Muvakkat 67
F. 27 Ağustos 1909 Tarihli Tatil–i Eşgal Kanunu 68
G. 16 Temmuz 1909 Tarihli Cemiyetler Kanunu 69
2. Cumhuriyetin İlanından Sonra 70
A. 1924 Anayasası Dönemi 70
B. 1961 Anayasası Dönemi 72
C. 1982 Anayasası Dönemi 74
§4. ULUSLARARASI DÜZENLEMELERDE SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ VE İÇ HUKUKA ETKİSİ 75
I. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BELGELERİ 75
1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 75
2. Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 76
3. Birleşmiş Milletler Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi 78
II. ILO BELGELERİ 78
1. 11 Sayılı Tarım İşçilerinin Dernek Kurma ve Birleşme Haklarına Müteallik Sözleşme 79
2. 87 Sayılı Sendika Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin Sözleşme 80
3. 98 Sayılı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi 83
4. 135 Sayılı İşletmelerde İşçi Temsilcilerinin Korunması ve Onlara Sağlanacak Kolaylıklara İlişkin Sözleşme 86
5. 151 Sayılı Kamu Hizmetinde İstihdam Hakkının Korunması ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin Sözleşme 87
III. AVRUPA KONSEYİ BELGELERİ 88
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 89
2. Avrupa Sosyal Şartı 90
IV. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN ULUSLAR ARASI SÖZLEŞMELERİN BAĞLAYICILIĞI 92
1. Genel Olarak 92
2. Sendika Özgürlüğüne İlişkin Uluslararası Sözleşmelerin İç Hukukumuzda Uygulanması 93
İkinci Bölüm
İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİ VE GÜVENCESİ
§1. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİ 97
I. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 97
II. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNİN KOŞULLARI 97
1. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na Göre İşçi Olmak 98
2. On Beş Yaşını Doldurmuş Olmak 99
3. Tüzükte Öngörülen Şartlara Sahip Olmak 101
4. Sendikanın Bulunduğu İş Kolunda Çalışıyor Olmak 102
5. Üyeliğin Kazanılması Usulüne Uygunluk 104
A. Üyelik Başvurusu 105
B. Üyelik Başvurusunun Yetkili Organ Tarafından Kabulü 107
III. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ 109
1. Üyeliğin Kendiliğinden Sona Ermesi 109
A. Genel Olarak 110
B. Üyelik Koşullarının Kaybedilmesi 111
a. İşçi Sıfatının Kaybedilmesi 111
b. İşkolunun Değiştirilmesi 111
2. Sendika Üyeliğinden Çekilme (İstifa) 112
3. Sendika Üyeliğinden Çıkarılma (İhraç) 113
A. Genel Olarak 113
B. Sendika Üyeliğinden Çıkarılmanın Koşulları 114
a. Üyelikten Çıkarmaya İlişkin Haklı Bir Nedenin Varlığı 114
b. Üyelikten Çıkarmaya Yetkili Organ 115
c. Çıkarma Kararının Alınması ve Tebliği 115
d. Çıkarma Kararına İtiraz 116
§2. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNE İLİŞKİN ÖNGÖRÜLEN KORUMA HALLERİ 117
I. GENEL OLARAK 117
II. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNİN DEVLETE KARŞI KORUNMASI 117
1. Genel Olarak 117
2. Sendika Üyeliğinin Devlet Tarafından Sendika Özgürlüğünün Sınırlanmasında Korunması 118
III. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNİN ÜYE OLUNAN İŞÇİ SENDİKASINA KARŞI KORUNMASI 124
1. Sendika Üyeliğinin Kazanılmasında 124
2. Sendika Üyeliğinin Devamında 127
A. Sendikanın Faaliyet ve Yönetimine Katılma Hakkının Korunması 127
B. Sendikanın Tesis ve Faaliyetlerinden Eşit Biçimde Yararlanma Hakkı 130
C. İşçinin Sendika Üyeliğinden Ayrılma Hakkının Korunması 131
3. Sendika Üyeliğinden Çıkarılmada 132
IV. İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİNİN İŞVERENE KARŞI KORUNMASI 134
1. Genel Olarak 134
2. Sendikal Ayrım Yasağı 135
A. İşverenin Eşit Davranma Borcu ve Ayrım Yasakları 135
a. Genel Olarak Eşitlik Kavramı 135
b. Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı Kavramları Arasındaki İlişki 137
c. İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesinin Anlamı ve Hukuki Dayanakları 139
aa. İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesinin Anlamı 139
bb. İşverenin Eşit Davranma Borcunun Hukuki Niteliği 142
cc. İşverenin Eşit Davranma Borcunun Yasal Dayanakları 143
d. İş Hukukunda Eşit Davranma Borcunun Uygulanma Koşulları 146
aa. İşyerinin Aynı Olması (İşyerinde Birlik) 146
bb. İşçi Topluluğunun Bulunması 147
cc. İş İlişkisinin Bulunması 147
dd. Hukuken Kolektif Nitelikte Bir Davranışın Bulunması 148
ee. Zamanda Birlik 149
B. Fesih Dışındaki Sendikal Ayrımcılık Hallerine Karşı Koruma 149
a. Genel Olarak 149
b. İşçinin İşe Alınması Sırasında Sendikal Ayrım Yasağı 150
aa. Genel Olarak 150
bb. İşçilerin İşe Alınmalarının Herhangi Bir Sendikaya Üye Olma veya Olmama Şartına Bağlı Tutulması 154
cc. İşçilerin İşe Alınmalarının Belirli Bir Sendikaya Üye Olma veya Olmama ya da Belirli Bir Sendikaya Üyeliğin Devamı Yahut Üyelikten Çekilme Şartına Bağlı Tutulamaması 154
c. İşçinin Çalıştırılması Sırasında Sendikal Ayrım Yasağı 155
d. Fesih Dışındaki Sendikal Ayrımcılık Hallerinde İspat Yükü 159
e. Fesih Dışındaki Sendikal Ayrımcılığın Hüküm ve Sonuçları 161
C. İş İlişkisinin Sona Ermesinde Sendikal Ayrım Yasağı 162
a. Genel Olarak 162
b. Sendikal Nedenle Feshe Karşı Koruma 163
aa. Genel Olarak 163
bb. Sendikal Nedenle Fesih Kavramı 168
cc. Sendikal Nedenle Fesih Türleri 173
aaa. Sendikaya Üye Olma Nedeniyle Fesih 173
bbb. Sendikaya Üye Olmama Nedeniyle Fesih 182
ccc. Sendika Üyeliğinden Ayrılma Nedeniyle Fesih 183
ddd. Sendikal Faaliyete Katılma Nedeniyle Fesih 184
aaaa. Genel Olarak 184
bbbb. Kanuni Greve Katılma Nedeniyle Fesih 189
Üçüncü Bölüm
İŞÇİ SENDİKASI ÜYELİĞİ GÜVENCESİNE AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARI
§1. HUKUKİ YAPTIRIMLAR 193
I. SENDİKAL TAZMİNAT 193
1. Genel Olarak 193
2. Sendikal Tazminatın Hukuki Niteliği 194
3. Sendikal Tazminatın Miktarı 195
4. Sendikal Tazminatın Diğer Tazminatlarla İlişkisi 199
A. Sendikal Tazminat ve Kötü niyet Tazminatı 199
B. Sendikal Tazminat ve İş Güvencesi Tazminatı 201
C. Sendikal Tazminat ve Ayrımcılık Tazminatı 203
D. Sendikal Tazminat ve Haksız Fesih Tazminatı 204
E. Sendikal Tazminat ve Kıdem, İhbar, Maddi ve Manevi Tazminat 205
5. Uygulanacak Faiz ve Zamanaşımı 205
6. Gelir Vergisi ve Prim Kesintisi 207
II. İŞE İADE (FESHİN GEÇERSİZLİĞİNİN TESPİTİ) 207
1. Genel Olarak 207
2. Sendikal Nedenle Yapılan Feshin Hukuki Niteliği 208
3. İşe İade (Feshin Geçersizliğinin Tespiti) Davası Açabilmenin Koşulları 210
A. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararından Önceki Durum 210
B. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararından Sonraki Durum 212
4. İşe İade (Feshin Geçersizliğinin Tespiti) Davasının Açılması Usulü 214
5. İşe İade (Feshin Geçersizliğinin Tespiti) Davasında Yargılama Süreci 218
6. İşe İade (Feshin Geçersizliğinin Tespiti) Davası Sonucunda Verilen Yargı Kararının Hukuki Niteliği 219
7. Sendikal Nedenle Fesihte İspat Yükü 224
A. Genel Olarak 224
B. Fesih Sebebini İspat Yükünün İşverende Olması 226
a. İspat Yükünün Kapsamı 227
b. İşverenin Fesih Sebebini İspat Etmesi 227
c. İşverenin Fesih Sebebini İspat Edememesi 229
C. Sendikal Nedeni İspat Yükünün İşçide Olması 230
a. Sendikal Fesih Karinesi 231
b. Sendikal Nedenin İşçi Tarafından İspat Edilmesi 233
c. Sendikal Nedenin İşçi Tarafından İspat Edilememesi 234
§2. İDARİ YAPTIRIM 236
I. GENEL OLARAK 236
II. İDARİ PARA CEZASI 237
§3. CEZAİ YAPTIRIM 241
I. GENEL OLARAK 241
II. KORUNAN HUKUKİ MENFAAT 241
III. SUÇUN UNSURLARI 243
1. Suçun Maddi Unsuru 243
A. Fail 243
B. Mağdur 243
C. Suçun Konusu 244
D. Hareket 244
E. Netice 245
F. Teşebbüs 246
2. Suçun Manevi Unsuru 246
3. Hukuka Aykırılık Unsuru 247
4. Suçu Etkileyen Nedenler 247
IV. SUÇLARIN BİRLEŞMESİ VE İŞTİRAK 247
V. YAPTIRIM 249
Sonuç 251
Yararlanılan Kaynaklar 257
Kavramlar Dizini 291