İş Hukukunda Şüphe Feshi
Dr. Canan ERDOĞAN
İÇİNDEKİLER
TAKDİM
TEŞEKKÜR
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR CETVELİ
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR, ŞÜPHE FESHİNİN GEÇERLİLİĞİ, HUKUKİ NİTELİĞİ VE ORTAYA ÇIKIŞI
§1.İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ
§2. ŞÜPHE FESHİ KAVRAMI VE ŞÜPHE FESHİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
I.ŞÜPHE FESHİ KAVRAMI
II.ŞÜPHE FESHİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
A)ŞÜPHE VE GÜVEN KAVRAMLARI
B)İŞÇİNİN BORÇLARININ ŞÜPHE FESHİ İLE İLİŞKİSİ
1.İşçinin Sadakat Borcu
2.İşçinin Talimatlara Uyma (İtaat) Borcu
3.İşçinin Özen Borcu
III.ŞÜPHE FESHİNİN BAZI ÜLKELERDE ORTAYA ÇIKIŞI VE
GÜNÜMÜZ UYGULAMASI
A)ALMAN HUKUKU
B)AVUSTURYA HUKUKU
C)İSVİÇRE HUKUKU
D)FRANSIZ HUKUKU
E)İNGİLİZ HUKUKU
IV.ŞÜPHE FESHİNİN TÜRK HUKUKUNDA ORTAYA ÇIKIŞI
VE GÜNÜMÜZ UYGULAMASI
§3. ŞÜPHE FESHİNİN GEÇERLİLİĞİ
I.ŞÜPHE FESHİNİ GEÇERLİ KABUL EDEN GÖRÜŞLER
A)GENEL OLARAK
B)ŞÜPHEYİ FESİH NEDENİ OLARAK KABUL EDEN
GÖRÜŞ
C)İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ GÖRÜŞÜ
1.Haklı Nedenle Fesih ve İşlem Temelinin Çökmesi Arasındaki İlişki
2.Haklı Nedenle Fesih İle İşlem Temelinin Çökmesine İlişkin Şartlar
D)GÜVENİN SARSILMASINI FESİH NEDENİ OLARAK KABUL EDEN GÖRÜŞ
1.Şüphe Feshinde Güvenin Sarsılması Kavramı ve Ölçütler
a)Genel Olarak
b)Güven Sarsılmasına İlişkin Ölçütler
c)Şüphe Feshinin Özel Pozisyonda Çalışan İşçi ile Sınırlandırılması Önerisi
2.İş İlişkisinde Güvenin Derecesi ve Korunmaya Değer Olup Olmaması
E)DEĞERLENDİRMEMİZ
II.ŞÜPHE FESHİNİ GEÇERLİ KABUL ETMEYEN
GÖRÜŞLER
A)MASUMİYET KARİNESİNE AYKIRI OLDUĞU GÖRÜŞÜ
B)İDDİA VE İSPAT YÜKÜ İLE İSPAT ÖLÇÜSÜNE İLİŞKİN TEMEL USULİ İLKELERE AYKIRI OLDUĞU GÖRÜŞÜ
C)HÂKİMİN İŞ KANUNUNA AYKIRI OLARAK HUKUK YARATTIĞI GÖRÜŞÜ
D)GEÇERLİ VEYA HAKLI FESİH NEDENLERİNDEN BİRİSİ İÇERİSİNDE DEĞERLENDİRİLEMEDİĞİ GÖRÜŞÜ
E)İŞÇİNİN ANAYASAL ÇALIŞMA HAKKINA AYKIRI OLDUĞU GÖRÜŞÜ
§4.ŞÜPHE FESHİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ
I.BAĞIMSIZ BİR FESİH TÜRÜ OLARAK NİTELENDİREN
GÖRÜŞLER
II.HAKLI NEDENLE (DERHAL) FESİH OLARAK
NİTELENDİREN GÖRÜŞLER
A)HAKLI NEDEN KAVRAMI VE HAKLI NEDENLE DERHAL FESHİN TÜRK HUKUKUNDAKİ DÜZENLENİŞ ŞEKLİ
B)İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER
C)DEĞERLENDİRMEMİZ
III.SÜRELİ FESİH OLARAK NİTELENDİREN GÖRÜŞLER
A)SÜRELİ FESHE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
1.Genel Olarak
2.İş Güvencesi Kapsamında Olan İşçiler Açısından
a)Genel Olarak
b)Geçerli neden kavramı
bb.Haklı Neden- Geçerli Neden Ayrımı
- İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Nedenler
- İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Nedenler
- c) Ultima Ration (Son Çare) İlkesi
- d) Sözleşmenin Feshinde Usul
B)ŞÜPHE FESHİNİN SÜRELİ FESİH SEBEBİ OLUP OLMAYACAĞI MESELESİ
1.İşçinin Davranışından Kaynaklanan Fesih Görüşü
2.İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Fesih Görüşü
3.Karma Görüş
4.Yeni Bir Fesih Türü Görüşü
5.Değerlendirmemiz
İKİNCİ BÖLÜM
ŞÜPHE FESHİNİN ŞARTLARI İLE
ÖZEL DURUMLAR
§1. ŞÜPHE FESHİNİN ŞARTLARI
I.GENEL OLARAK
II.BELİRLİ BİR VAKIANIN VARLIĞI
A)GENEL OLARAK
B)SUÇ TEŞKİL EDEN EYLEM VEYA YÜKÜMLÜ OLUNAN BORCUN AĞIR ŞEKİLDE İHLALİ
1.Suç Teşkil Eden Eylem
a)İş İlişkisi Kapsamında Olan Eylemler
- Genel Olarak
- İşverene Karşı Yapılan Suç Teşkil Eden Davranış
- Diğer İşçilere veya Üçüncü Kişilere Karşı Yapılan
Suç Teşkil Eden Davranış
b)İş İlişkisi Kapsamında Olmayan Eylemler
2.Yükümlülüğün İhlali
3.Davranışın Zamanı
a)Sözleşmenin Yapılmasından Önce Suç Teşkil Eden Bir Eylemde Bulunma
b)Suça Teşebbüs Hali
c)Gelecek İçin Suç Teşkil Eden Bir Eylemde Bulunma
III.ŞÜPHENİN VARLIĞI
A)GENEL OLARAK
B)ŞÜPHENİN ÖZELLİKLERİ
1.Objektiflik
2.İşçiyi Gösterir Nitelikte Olması
3.İsnat Edilebilirlik
4.Bağlantı
5.Kusur
6.Ciddi Şüphe
a)Genel Olarak
b)Ciddi Şüphenin Belirlenmesi
- Şüpheyi Haklı Gösteren Durumlar
- Şüpheyi Kuvvetlendiren Durumlar
- Şüpheyi Hafifleten Durumlar
IV.İŞVERENİN MENFAATİNİN KORUNMAYA DEĞER
OLMASI
V.İŞVERENİN DURUMU (OLAYI) AYDINLATMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜ
A)GENEL OLARAK
B)YÜKÜMLÜLÜĞÜN KAPSAMI
1.İşçinin Savunmasının Alınması
a)Genel Olarak
b)Savunma Almanın Hukuki Temeli
c)Savunma Alınmasının Amacı
d)Savunma Almanın Bir Geçerlilik Şartı Olması
e)Savunma Almanın Gerekli Olmadığı Haller
- İşverenin Kusuru Olmaksızın İşçinin Savunmasının Alınamaması
- Venire Contra Factum Proprium (Çelişkili Davranma Yasağı) İlkesi
f)Savunma Alma Zamanına İlişkin Haller
- İşçinin Savunma Alınmasını Reddi veya İddiaları Bütünüyle Kabulü
- İşçinin Savunma Alınma Zamanında Hazır Bulunmaması
aaa.Hastalık Hali
bbb.Yıllık İzinde Olma
ccc.Gözaltına Alınma ya da Tutuklanma
- Konunun İşçiye Bildirilmesi
aaa. Genel Olarak
bbb. İşçinin Savunmaya Hazırlanması ve
Avukatı ile Görüşme Yapması
- Zamanı
- Süresi
- Şekli
hh Kapsam ve İçeriği
g.İşçinin Belgeleri İnceleme Hakkı ve İşvereninin Elde Ettiği Delilleri İşçiye Bildirme Yükümlülüğü
h)Savunma Alınmasının Fiziki Şartları
2.Şüphe Edilen İşçinin Açıklamaya Katılması
3.İşçinin Savunmasının Alındığının İspatlanması
4.İşverenin İşçinin Savunmasını Almak İçin Ceza Yargılamasının Sonucunu Beklemesi
C)ŞÜPHE FESHİNİN TESPİTİNDE KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ VE KULLANILMASI
1.Genel Olarak
2.Kişisel Veri ve Kişisel Verilerin İşlenmesi Kavramı
3.İşçilerin Kişisel Verilerini İşlemek Amacıyla
Başvurulan Bazı Yöntemler
4.Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilen Delillerin Şüphe Feshinde Kullanılması
§2. ŞÜPHE FESHİNDE ÖZEL DURUMLAR
I.SÜRE
II.TARAF MENFAATLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
III.EŞİT DAVRANMA BORCU
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ŞÜPHE FESHİNDE ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ VE
FESHİN SONUÇLARI
§1.ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ
I.İLKENİN AÇIKLANMASI
A)GENEL OLARAK
B)UYGUNLUK VE GEREKLİLİK
C)ORANTILILIK
II.ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ KAPSAMINDA FESİH ÖNCESİ
BAVURULABİLECEK YÖNTEMLER
A)İŞÇİNİN UYARILMASI
B)İŞÇİNİN BAŞKA BİR İŞYERİNE NAKLİ
C)İŞ İLİŞKİSİNİN ASKIYA ALINMASI
D)ŞÜPHE FESHİNİN ŞARTA BAĞLI YAPILMASI
§2.ŞÜPHE FESHİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARINI
DOĞURMASI
I.FESİH ANI
II.ŞÜPHE FESHİNDE ESAS ALINACAK DEĞERLENDİRME
ÖLÇÜTÜ
III.SONRADAN ÖĞRENİLEN VEYA ORTAYA ÇIKAN
HUSUSLARIN FESHİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE
GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI
A)GENEL OLARAK
B)SONRADAN ÖĞRENİLEN VAKIALARA İLİŞKİN DURUMLAR
1.Şüpheyi Zayıflatan Durumlar
2.Şüpheyi Kuvvetlendiren Durumlar
3.Değerlendirmemiz
§3. CEZA YARGILAMASININ ŞÜPHE FESHİNE ETKİSİ
I.İŞ MAHKEMESİNİN BEKLETİCİ MESELE YAPMASI
SORUNU
II.CEZA MAHKEMESİ KARARININ İŞ MAHKEMESİNİ
BAĞLAYICILIĞI
A)GENEL OLARAK
B)KESİNLEŞMİŞ MAHKÛMİYET KARARI
C)KESİNLEŞMİŞ BERAAT KARARI
§4. ŞÜPHE FESHİNİN SONUÇLARI
I.GENEL OLARAK
II.FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ
III.KIDEM TAZMİNATI
IV.İŞSİZLİK SİGORTASI
V.ESKİ HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
VI.TAZMİNAT TALEBİ
SONUÇ
KAYNAKÇA