İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 Özet 7 Kısaltmalar Cetveli 15 Giriş 17 Birinci Bölüm TÜRK HUKUKUNDA YABANCILAR VE ÇALIŞMA HAKKI § 1. YABANCI KAVRAMI 21 I. Tanım 21 II. Yabancı–Vatandaş Ayrımı 23 III. Yabancı Türleri 27 1. Genel Olarak 28 2. Yabancı Gerçek Kişiler 30 a. Yabancı Bir Devlet Vatandaşı Olanlar 31 b. Birden Çok Vatandaşlığa Sahip Olanlar 31 c. Vatansızlar 32 d. Uluslararası Korumadan Yararlananlar 35 aa. Mülteciler 35 bb. Şartlı Mülteciler 40 cc. İkincil Koruma Statüsü Sahipleri 41 e. Geçici Korumadan Yararlananlar 42 f. Özel Statüdeki Yabancılar 44 aa. Göçmenler 44 bb. Mavi Kart Sahipleri 47 cc. KKTC Vatandaşları 48 dd. Yabancı Askeri Personel 49 ee. Diplomatik ve Konsüler Statüde Çalışanlar 50 ff. Avrupa Birliği Vatandaşları 50 gg. Turkuaz Kart Sahipleri 51 hh. Uzun Dönem İkamet İzni Sahipleri 51 ıı. Süresiz Çalışma İzni Sahipleri 52 3. Yabancı Tüzel Kişiler 53 § 2. TÜRK HUKUKUNDA YABANCILARIN ÇALIŞMA HAKKI 55 I. Çalışma Hakkı 55 1. Genel Olarak 55 2. Yabancıların Çalışma Hakkı 57 II. Türk Hukukunda Yabancıların Çalışma Hakkına İlişkin Anayasal Düzenlemeler 64 1. Genel Olarak 64 2. Yabancıların Çalışma Hakkının Sınırlandırılması 70 a. Genel Olarak 70 b. Yabancıların Çalışma Hakkının Sınırlandırılmasında İlkeler 71 aa. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması 71 bb. Sınırlamanın Uluslararası Hukuka Uygun Olması 75 cc. Sınırlamanın Kanunla Yapılması 77 III. Milletlerarası Hukukta Yabancıların Çalışma Hakkına İlişkin Sözleşmeler 78 1. Genel Olarak 78 2. İki Taraflı Sözleşmeler 79 3. Çok Taraflı Sözleşmeler 80 a. Göçmen İşçilerin Hukuki Statüsü Hakkında Sözleşme 80 b. BM Teşkilatı Kapsamında Yapılan Sözleşmeler 81 aa. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi 81 bb. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi 82 cc. Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Sözleşmesi 83 dd. Mültecilerin Hukuki Statüsüne Dair Sözleşme 84 ee. Vatansızların Hukuki Statüsüne Dair Sözleşme 86 ff. Tüm Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşme 86 c. Avrupa Konseyi Belgeleri 87 aa. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 87 bb. Avrupa Sosyal Şartı 88 d. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri 89 İkinci Bölüm YABANCILARIN TÜRKİYE’DE ÇALIŞMASI § 3. YABANCILARIN TÜRKİYE’DE ÇALIŞMASINA İLİŞKİN MEVZUAT HAKKINDA GENEL BİLGİ 93 I. Genel Olarak 93 II. Uluslararası İşgücü Kanunu Öncesi Dönem 95 III. Uluslararası İşgücü Kanunu Dönemi 97 1. Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Kapsamı 98 2. Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Kapsamı Dışında Kalan Haller 101 § 4. YABANCILARIN TÜRKİYE’DE ÇALIŞMASININ ŞARTLARI 101 I. Çalışma İzni Alma Zorunluluğu 101 1. Çalışma İzni Başvurusu 102 a. Başvuru Makamı 102 aa. Başvurunun Doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına Yapılması 102 bb. Başvurunun İstisnai Olarak Dışişleri Bakanlığına veya Ekonomi Bakanlığına Yapılması 102 cc. Başvurunun Elçilik veya Konsolosluklara Yapılması 104 b. Çalışma İznine İlk Başvuru 104 aa. Çalışma İznine İlk Başvurunun Yurtiçinden veya Yurtdışından Yapılması 105 bb. Çalışma İznine İlk Başvuruda İstenen Belgeler 107 c. Çalışma İznini Uzatma Başvurusu 109 aa. Çalışma İznini Uzatma Başvurusunun Yurtiçinden veya Yurtdışından Yapılması 109 bb. Çalışma İznini Uzatma Başvurusunda İstenen Belgeler 110 d. Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirilmesi ve Red Sebepleri 112 e. Çalışma İzni Başvurularının Sonuçlandırılması ve Bildirilmesi 115 2. Ön İzin 116 3. Çalışma İzni Türleri 118 a. Süreli Çalışma İzni 118 b. Süresiz Çalışma İzni 119 c. Bağımsız Çalışma İzni 120 d. İstisnai Çalışma İzni 121 4. Çalışma İzni Muafiyeti 123 a. Çalışma İzni Muafiyeti Kapsamında Olan Yabancılar 124 b. Çalışma İzni Muafiyeti Başvurusu 128 aa. Başvuru Makamı 128 bb. Çalışma İzni Muafiyeti Başvurusunun Yurtiçinden veya Yurtdışından Yapılması 128 cc. Çalışma İzni Muafiyeti Başvurusunda İstenen Belgeler 129 5. Çalışma İzninin Sınırlandırılması 129 6. Çalışma izni ve Çalışma İzni Muafiyetinin Geçerliliği ve İptali 130 7. Çalışma İzninde Değerli Kâğıt ve Harçlar 132 8. Uluslararası İşgücü Kanununa Muhalefet Halinde Uygulanacak Yaptırımlar 133 9. Çalışma İznine İlişkin Kararlara Karşı İtiraz ve Yargı Yolu 135 a. Çalışma İznine İlişkin Kararlara Karşı İtiraz 135 b. Çalışma İznine İlişkin Kararlara Karşı Yargı Yolu 135 aa. Davanın Konusu 135 bb. Görevli ve Yetkili Mahkeme 135 cc. Dava Açma Süresi 135 10. Çalışma İzni veya Çalışma İzni Muafiyetinin İkamet İzni ile İlişkisi 136 II. Yabancıların Türkiye’de Çalışmasına İlişkin Özel Durumlar 137 1. Mültecilerin ve İkincil Koruma Statüsü Sahiplerinin Çalışması 137 2. Uluslararası Koruma Başvurusu Sahiplerinin ve Şartlı Mültecilerin Çalışması 138 3. Geçici Koruma Kapsamındaki Yabancıların Çalışması 139 4. Yabancı Öğrencilerin Çalışması 143 5. Yabancı Mühendis ve Mimarların Çalışması 145 6. Doğrudan Yabancı Yatırım Faaliyetlerinde Yabancıların Çalışması 146 a. Genel Olarak 146 b. Doğrudan Yabancı Yatırım Faaliyetlerinde Çalışacak Yabancılar 149 7. Serbest Bölgelerde Yabancıların Çalışması 153 8. AB Vatandaşlarının Çalışması 155 9. Türk Soylu Yabancıların Çalışması 156 10. Mavi Kart Sahiplerinin Çalışması 157 11. KKTC Vatandaşlarının Çalışması 158 12. Uzun Dönem İkamet İzni Sahiplerinin Çalışması 159 13. Turkuaz Kart Sahiplerinin Çalışması 159 III. Yabancıların Çalışmasına Getirilen Sınırlamalar 162 1. İş Hukuku Alanında Getirilmiş Sınırlamalar 163 2. İlgili Sektöre ve Mesleğe Göre Getirilmiş Sınırlamalar 164 a. Eğitim Alanı 164 b. Sağlık Alanı 165 c. Basın Yayın Alanı 167 d. Adalet Alanı 168 e. Denizcilik Alanı 168 f. Devlet Memurluğu Alanı 169 g. Diğer Alanlar 169 Üçüncü Bölüm ÇALIŞMA İZNİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ § 5. ÇALIŞMA İZNİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASINA ETKİSİ 171 I. Genel Olarak 171 II. YABANCI İLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 173 1. Yabancı ile İş İlişkisinin Kurulması 173 a. Katılma Teorisi 174 b. Sözleşme Teorisi 175 2. Yabancı ile Yapılan İş Sözleşmesinin Türü 176 3. Yabancı ile Yapılan İş Sözleşmesinin Geçersizliği 181 a. Genel Olarak 181 b. Çalışma Yasakları Açısından İş Sözleşmesinin Geçersizliği 184 c. Çalışma İzni Açısından İş Sözleşmesinin Geçersizliği 187 d. Yabancı ile Yapılmış İş Sözleşmesinin Geçersizliğinin Sonuçları 192 III. Yabancı Unsurlu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk 195 1. Genel Olarak 196 2. İş Sözleşmelerinde Sübjektif Bağlama Kuralının Tespiti 199 3. İş Sözleşmelerinde Objektif Bağlama Kuralının Tespiti 201 a. Mutad İşyeri 201 b. İşverenin Esas İşyerinin Bulunduğu Ülke 202 c. İstisna Hükmü 202 4. Yetkili Yabancı Hukukun Uygulanmasını Engelleyen Durumlar 203 a. Kamu Düzeni 203 b. Doğrudan Uygulanan Kurallar 205 § 6. ÇALIŞMA İZNİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNE ETKİSİ 207 I. Genel Olarak 207 II. İş Sözleşmesinin Fesih Dışında Sonra Ermesinde Çalışma İzninin Etkisi 208 III. İş Sözleşmesinin Fesih ile Sona Ermesinde Çalışma İzninin Etkisi 208 1. Genel Olarak 208 2. Çalışma İzninin Bildirimli Feshe Etkisi 209 3. Çalışma İzninin Derhal Feshe Etkisi 210 Sonuç 215 Yararlanılan Kaynaklar 223 Kavramlar Dizini 233
