İş Sözleşmesinin İradi Devri

Yrd. Doç. Dr. İştar CENGİZ

Sözleşmede taraf değişikliği doğuran işlemler sözleşmenin iradi devri ve sözleşmenin kanuni devri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Çalışmamızda sözleşmenin iradi devri ele alınmış ve inceleme konusu yapılmıştır. Zira kanaatimizce gerçek anlamda bir sözleşme devri ancak sözleşmenin iradi devri yoluyla mümkün olmaktadır. Sözleşmenin iradi devri, sözleşmede işveren tarafın değişmesini ve sözleşmenin sürekliliğini sağlayan bir işlemdir. Önemli olan bu işlem sonucunda işçinin haklarının korunmasının sağlanmasıdır.

818 sayılı Borçlar Kanununda bir düzenleme bulunmamasına rağmen, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, sözleşmenin iradi devrini düzenlemiştir. Ancak yasal düzenlemenin bulunmadığı dönemde dahi Borçlar Hukukuna hâkim olan sözleşme serbestisi ilkesi gereğince sözleşmelerin iradi devri mümkün görülmüş ve bu bağlamda yapılan sözleşmelere geçerlilik tanınmıştır. Çalışmamızda sözleşmenin ve bu bağlamda iş sözleşmesinin iradi devri meselesi ele alınmış ve detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Başlıklar,

- Genel Olarak Sözleşmenin İdari Devri
- İş Sözleşmenin İdari Devri Kavramı ve Hukuki Mahiyeti
- İş Sözleşmesinin İradi Devrinin Hüküm ve Sonuçları
- İş Sözleşmenin İdari Devrinin İş Hukukundaki Diğer Üçlü İlişkiler ile Karşılaştırılması

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ           V

KISALTMALAR         XI

GİRİŞ  1

BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK SÖZLEŞMENİN İRADİ DEVRİ

1. 1.             SÖZLEŞMENİN DEVRİ          5
2. 2.             SÖZLEŞMENİN İRADİ DEVRİ           8
3. 1.                   Kavram           8
4. 2.                   Sözleşmenin İradi Devrinin Hukuki Özellikleri            13

1 - Halefiyet İlişkisi Olması        14

2- Tasarruf İşlemi Olması           16

1. 3.                   Sözleşmenin İradi Devrinin Şartları     17

1 - Sözleşmeye Dayanan Bir Borç İlişkisinin Bulunması   17

3.1.1.            Borç ve Borç İlişkisi Kavramları 17

3.1.2.            Sözleşmenin İradi Devri Bakımından Borç İlişkisi            19

1. 1.                   Borç İlişkisinin Devredilebilir Nitelik Taşıması    21
2. 2.                   Sözleşmeye Katılan Tarafların İrade Beyanları     22
3. 3.                   Sözleşmenin İradi Devrinin Şekli            25
4. 4.                   Sözleşmenin İradi Devrinin Hüküm ve Sonuçları         29

1 - Taraflar Bakımından Etkisi    29

2- Sözleşmenin İradi Devrinin Meydana Geldiği Zaman    31

1. 5.                   Sözleşmenin İradi Devrinin, Kanuni Devrinden Farkı  32
2. 6.                   Sözleşmenin İradi Devrinin Yeni Bir Sözleşmenin Kurulmasından Farkı         34

İKİNCİ BÖLÜM

İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİ KAVRAMI VE HUKUKİ

MAHİYETİ

1. 1.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİ  37
2. 1.                   Kavram                                 37

3.1.1.            818 Sayılı Borçlar Kanunu Dönemi    37

3.1.2.            6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Dönemi     43

1. 2.                   İş Sözleşmesinin İradi Devrinin Şartlan       44

1 - Taraflar Arasında Bir Devir Anlaşmasının Bulunması      44

1. 1.                   Üç Taraflı Suı Generis Bir Sözleşme Olarak Kurulması    44
2. 2.                   Devreden ve Devralan İşveren Arasındaki Sözleşmeye

İşçinin Rıza Göstermesi                                              47

aa- İşçinin Rızası                                                        47

aaa) Genel Olarak..                                                    47

bbb) İşçinin Rızasının Tabi Olacağı Şekil                   56

bb- İşçinin Rızasının Açıklanacağı Zaman                                         63

1.4.1.          İş Sözleşmesinin İradi Devrinin Mümkün Olması                  82

1.4.2.          Geçerli Olarak Kurulmuş ve Devam Eden Bir

İş Sözleşmesinin Bulunması                                       93

1.10.1.       Geçerli Olarak Kurulmuş Bir İş Sözleşmesinin Bulunması    93

1.10.2.       İş Sözleşmesinin Devir Anında Halen Devam

Ediyor Olması                         99

1. 2.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİNİN HUKUKİ MAHİYETİ                       107
2. Halefiyet İlişkisi ve Tasarruf İşlemi Olması                                               108
3. Üçlü Bir Hukuki ilişki Olması                                                          112

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI

1. 1.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİNİN HÜKMÜ      117
2. 2.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİNİN HÜKÜM DOĞURDUĞU AN           121
3. 3.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİNİN DEVREDEN VE DEVRALAN İŞVEREN BAKIMINDAN DOĞURDUĞU HÜKÜM VE SONUÇLAR       125
4. 1.                   Devreden ve Devralan İşverenlerin İşçinin

Kıdeme Bağlı Hakları Bakımından Sorumlulukları      129

1 - Kıdem Tazminatı      129

3.1.1.            İhbar T azminatı            145

3.1.2.            Yıllık İzin Ücreti           147

1. 2.                   Devreden ve Devralan İşverenlerin Çalışma

Koşulları Bakımından Sorumlulukları 150

1 - Ücret Alacağı           150

2- Diğer Çalışma Koşulları         151

1. 3.                   Devreden ve Devralan İşverenlerin İş Güvencesi

ukuku Bakımından Sorumlulukları     154

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİNİN İŞ HUKUKUNDAKİ DİĞER ÜÇLÜ İLİŞKİLER İLE KARŞILAŞTIRILMASI

I- İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİ - İŞYERİNİN

DEVRİ (İŞ SÖZLEŞMESİNİN KANUNİ DEVRİ)        160

1. 1.                   Benzeyen Yönler          162
2. 2.                   Ayrılan Yönler 166

1. 1.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİ - GEÇİCİ (Ödünç)

İŞ İLİŞKİSİ                             172

1. 1.                   Benzeyen Yönler                                173
2. 2.                   Ayrılan Yönler            175
3. 2.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİ-ALT İŞVERENLİK     183

3.1.1.            Benzeyen Yönler                                                                                   186

3.1.2.            Ayrılan Yönler                                                                       188

1. 3.             İŞ SÖZLEŞMESİNİN İRADİ DEVRİ - ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDA İŞÇİ DEVRİ                  190
2. 1.                   Benzeyen Yönler                    191
3. 2.                   Ayrılan Yönler                                   193

SONUÇ                                              195

KAYNAKLAR           201