İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesiİş Güvencesi ve İşe İade Davaları
Doç. Dr. Resul KURT
Prof. Dr. Muzaffer KOÇ
- | İş Sözleşmesi ve Türleri |
- | Kıdem Tazminatı |
- | İhbar Tazminatı |
- | Kötüniyet Tazminatı |
- | İş Güvencesi |
- | İşe İade Davası |
- | Geçersiz Sebeple Yapılan Feshin Sonuçları |
- | İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi |
- | İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi |
- | Feshin Belgelendirilmesi ve Tutanak–İhtar Yazıları |
- | İş Sözleşmesinin Feshi, İtiraz ve Yargılama |
- | İbraname |
- | Zorunlu Arabuluculuk |
- | Geçici Fesih Yasağı |
- | Pandemi Ücretsiz İzin ve Nakdi Ücret Desteği |
- | Kısa Çalışma Uygulaması |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
5. Baskıya Önsöz 5
Kısaltmalar 23
Birinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI VE İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ
I. İŞ SÖZLEŞMESİ VE İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 25
A. İş Sözleşmesi Kavramı 25
B. İş Sözleşmesinin Unsurları 31
1. İş Unsuru 31
2. Bağımlılık Unsuru 32
3. Ücret Unsuru 35
4. Süre Unsuru 36
C. İş Sözleşmesini Yazılı Yapmamanın Yaptırımı 37
II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 38
A. Sürekli–Süreksiz İşlerde İş Sözleşmesi 40
B. Belirli Süreli–Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi 41
C. Deneme Süresi Olan–Olmayan İş Sözleşmesi 49
1. Deneme Süresinin Amacı ve Sınırları 51
a. Deneme Süresinin Amacı 51
b. Deneme Süresinin Sınırları (Sözleşme Türü) 52
2. Deneme Süresi 53
a. 4857 İş Kanunu’nda Deneme Süresi 53
aa. Serbest Olması 54
bb. Süre (2 ve 4 Ay) 54
cc. Farklı İşçi Gruplarına Farklı Süreler Öngörülmesi 55
dd. Tekrar İşe Başlayan İşçi İçin Deneme Süresi 55
ee. Azami Miktarı Aşan Süre 56
ff. Deneme Süresinin Kesilmesi, Uzaması ve Gerekçeyle Sona Ermesi 57
gg. Deneme Süresinin Başlangıcı ve Sonu 57
b. Diğer Kanunlarda Deneme Süresi 58
aa. Borçlar Kanunu 58
bb. Deniz İş Kanunu 58
cc. Basın İş Kanunu 59
c. Deneme Süresinin Hukuki Sonuçları 59
aa. İhbar Tazminatı Açısından 59
bb. İş Güvencesi, Kıdem Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Açısından 60
cc. Ücret, Fazla Çalışma, Tatil Ücreti ve Diğer İşçilik Hakları Açısından 61
dd. İspat 63
ee. Sosyal Güvenlik Açısından 63
D. Kısmi Süreli–Tam Süreli İş Sözleşmesi 64
E. Çağrı Üzerine Çalışma İş Sözleşmesi 69
F. İş Paylaşımı (Job Sharing) İş Sözleşmesi 73
G. Takım Sözleşmesi 73
H. Mevsimlik İş Sözleşmesi 75
İ. Geçici (Ödünç) İş Sözleşmesi 81
1. 6715 sayılı Kanunla Özel İstihdam Büroları Aracılığıyla Geçici İş İlişkisi 82
2. Holding Bünyesi İçerisinde veya Aynı Şirketler Topluluğuna Bağlı Bir Başka Bir İşyerinde Geçici İş İlişkisi 87
İkinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE FESHİ
I. GENEL OLARAK 121
II. GENEL SEBEPLERLE SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ 122
A. Tarafların Anlaşması (İkale Sözleşmesi) 122
B. İşçi veya İşverenin Ölümü 132
C. Belirli Sürenin Bitimi 132
III. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 140
A. İş Sözleşmesinin Fesih Bildirimi ile Sona Erdirilmesi 140
B. İş Sözleşmesinin Haklı Sebeple Derhal Feshi 142
C. Kadın İşçinin Evlenme Nedeniyle İşten Ayrılması 145
1. Evlenme Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde İhbar Tazminatı 146
2. Evlenme Nedeniyle Kıdem Tazminatını Alan Kadın İşçinin Yeniden Çalışması 147
D. Askerlik veya Kanundan Doğan Çalışma Ödevi ile Ayrılma 148
1. Askı Hâli, Süresi ve Ücret 150
a. Askı Hâli 150
b. Askı Süresi 150
c. Askı Süresinde Ücret 151
d. Güvenceden Yararlanma Şartları 152
aa. Askeri veya Yasal Ödev 153
bb. İşçinin Başvurusu 154
cc. Boş Yer 154
2. Hukuki Müeyyide 155
3. Askı Süresinin Yıllık Ücretli İzin Süresine Etkisi 155
IV. GEÇİCİ FESİH YASAĞI ve NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ (NÜD) 155
A. İşverenlerin Fesih Yasağı 157
B. İşçinin Fesih Hakkı 160
V. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN SONUÇLARI 161
A. İşçinin Parasal Haklarının Ödenmesi 161
B. Kıdem Tazminatı Verilmesi 162
C. İş Sözleşmesinin Usulsüz Feshi Halinde İhbar Tazminatı Verilmesi 162
D. İşçiye Yeni İş Arama İzni Verilmesi 163
E. İşçinin Kullanmadığı Yıllık İzin Ücretinin Ödenmesi 164
1. Zamanaşımı 166
2. Müeyyide 167
F. İşçiye Çalışma Belgesinin Verilmesi 167
1. Zararın Tazmini 167
2. Belgenin Vaktinde Verilmemesi 167
3. Belgeye Doğru Olmayan Bilgilerin Yazılması 168
a. Zararın Varlığı 168
b. İşçinin veya İşçiyi İşine Alan Yeni İşverenin Talepte Bulunabilmesi 169
c. Muafiyet 169
4. Kanuni Müeyyide 170
G. İşçinin Oturduğu Yer Dışında İş Sözleşmesinin Feshi Halinde Oturduğu Yere Gitmesinin Sağlanması 170
H. İbraname 170
İ. İşçiye Ait Eşyaların ve Ücret Alacaklarının İşçiye İade Edilmesi 173
J. Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesinin Düzenlenmesi Zorunluluğu 173
K. Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde Çıkış Tarihinin ve Çıkış Nedeninin Gösterilmesi Zorunluluğu 177
Üçüncü Bölüm
İHBAR TAZMİNATI UYGULAMASI
I. İHBAR SÜRESİ 203
A. Hak Kazanma Şartları 203
1. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi 205
2. Sürekli İşler 205
3. Deneme Süresi 205
B. İhbar Süresi 207
1. Genel Olarak 207
2. Yasada Belirtilen Bildirim Sürelerin Asgari Olması 208
3. Bildirimin Yapılması 210
4. Bildirimin Hüküm Doğurması 211
5. İşçinin Ücretsiz İzne Çıkartılması 211
C. Bildirim Süresinin İşlemesine ilişkin Özel Durumlar 216
1. Askerlik ve Kanundan Doğan Çalışma 216
2. Yıllık Ücretli İzin Süresi 217
3. Hafta Tatili, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri 217
4. Kanuni Grev 218
D. Bildirim Süresi İçindeki Haklar 218
1. Bildirim Öneli İçinde Feshin Geri Alınamaması 219
2. Yeni İş Arama İzni 220
E. Toplu İşçi Çıkarma 220
1. Yasal Altyapı 221
2. Toplu İşçi Çıkarmanın Kapsamı ve Süresi 222
a. İşyerinde En az 20 İşçinin Çalıştırılması 222
b. En az 10 İşçinin İş Sözleşmesinin Feshedilmesi 222
c. Toplu İşçi Çıkarımına Dahil Olmayan İşçiler 222
d. Toplu İşçi Çıkarımının Bir Ayda Gerçekleşmesi 223
3. Toplu İşçi Çıkarma Nedenleri 223
4. Toplu Çıkarmanın Bildirileceği Kurumlar 224
5. Yapılacak Bildirimde Bulunması Gereken Hususlar 225
6. Görüşmeler 225
7. İşyerinin Bütünüyle Kapatılması 226
8. İşçi Alınması Halinde 226
9. Toplu İşçi Çıkarma Hakkının Kötüye Kullanılması 226
10. Mevsim ve Kampanya İşleri 226
11. Cezai Müeyyide 226
F. Yeni İşverenin Sorumluluğu 226
II. İHBAR TAZMİNATI/ÜCRETİNİN HESAPLANMASI ÖDENMESİ, ZAMANAŞIMI 227
A. İhbar Tazminatının Hesaplanması 227
1. Genel Olarak 227
2. İhbar Tazminatından Yapılan Kesintiler 228
a. Gelir Vergisi 228
b. SGK Primi 230
B. İhbar Tazminatının Ödenmesi 231
C. Bildirimlere Ait Ücretin Peşin Ödenmesi 231
D. Zamanaşımı ve Faiz 232
1. Zamanaşımı 232
a. Zamanaşımı Kavramı 232
b. Zamanaşımı Süresi 232
c. İhbar Tazminatında Zamanaşımının Başlangıcı ve Süresi 232
2. Faiz 232
III. KÖTÜNİYET TAZMİNATI 234
A. Genel Çerçeve 234
B. Kapsam 236
C. Kapsama İlişkin Yargıtay Kararları 236
D. Kötüniyete İlişkin Örnekler 238
Dördüncü Bölüm
İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
I. İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI 241
II. TÜRKİYE’DE İŞ GÜVENCESİNİN GELİŞİMİ 244
Beşinci Bölüm
İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI
I. İŞ KANUNU KAPSAMINDA İŞYERİ 249
A. İşyeri Kavramı 250
B. İstisnalar 251
1. Deniz Taşıma İşlerinde İstisnalar 251
2. Hava Taşıma İşlerinde İstisnalar 251
3. Tarım İşlerinde İstisnalar 252
a. Tarım Sanatları ile Tarım Aletleri Makine ve Parçalarının Yapıldığı Atölye ve Fabrikalarda Görülen İşler 253
aa. Tarım Sanatları 253
bb. Tarım Aletleri Makine ve Parçalarının Yapıldığı Atölye ve Fabrikalarda Görülen İşler 254
b. Tarım İşletmelerinde Yapılan Yapı İşleri 254
c. Halkın Faydalanmasına Açık veya İşyerlerinin Eklentisi Durumunda Olan Park ve Bahçe İşleri 254
4. Evlerde Yapılan El Sanatlarında İstisnalar 255
5. Ev Hizmetlerinde İstisnalar 256
6. Çıraklar Hakkında İstisnalar 259
7. Sporcular Hakkında İstisnalar 259
8. Rehabilite Edilenler Hakkında İstisnalar 260
9. 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3’üncü Maddesinin Tarifine Uygun Üç Kişinin Çalıştığı İşyerlerinde İstisnalar 261
C. Basın İş Kanunu 262
II. İŞYERİNDE 30 İŞÇİNİN ÇALIŞMASI 263
A. Hesaba Katılacaklar 263
B. Hesaba Katılacaklarla İlgili Özel Durumlar 265
1. Çırak, Stajyer ve Meslek Eğitimi Gören Öğrenciler 265
2. Memur ve Sözleşmeli Personel 265
3. Alt İşveren İşçileri 266
4. Geçici (Ödünç) İş İlişkisi ile Çalıştırılanlar 268
5. Tarım İşçileri 269
6. İkame Edilenler 270
7. Özel Güvenlik Görevlileri 270
C. Birden Fazla İşyeri 272
D. Nispi Emredicilik 276
E. Toplu İşçi Çıkarma 277
F. Yurtdışındaki İşyerleri 277
G. İşçi Sayısının Tespit Tarihi 279
H. İşçi Sayısına Yönelik Gerekçeler ve Anayasa Mahkemesinin Kararı 280
III. KIDEM ŞARTI 284
A. Genel Olarak 284
B. Kıdemin Başlangıcı 288
C. Çalışma Süresi 288
1. Fiili Çalışma Süresi 289
2. Çalışma Süresinden Sayılan Haller (Farazi Çalışma Süresi) 289
a. Maden, Taşocağı ve Asıl İşyerlerine Ulaşmak İçin Geçen Süreler 290
b. İşçinin Başka Yerde Çalıştırılmak Üzere Görevlendirilmesi 290
c. İş Görmeye Hazır Bulunmak 290
d. İşverenin İşçiyi Asıl İşten Başka Bir İşle veya Başka Bir Yerde Görevlendirmesi 291
e. Süt İzni 291
f. İşçilerin Yerleşim Yerlerinden Uzak Bir Mesafede Bulunan İşyerlerine Topluca Getirilip Götürülmeleri 291
3. Çalışma Süresinden Sayılmayan Haller 293
a. İşçilere Servis Sağlanması 293
b. Ara Dinlenmesi 295
D. Fasılalı Çalışma 296
1. Takvim Günü 299
2. Aynı İşkolu 300
3. Bildirim Süresi 301
a. Bildirim Süresinin 6 Aylık Kıdeme Etkisi 301
b. Kıdemin Sona Ermesi/Feshin Hüküm Doğurduğu Süre 301
c. Nispi Emredicilik 303
4. Basın İş Kanunu 303
IV. SÖZLEŞME ŞARTI 304
A. Sözleşme Tanımı 304
B. Belirli ve Belirsiz İş Sözleşmesi Ayırımı 305
V. İŞÇİNİN STATÜSÜNE İLİŞKİN ŞART 308
A. İşveren Vekili Kavramı 308
1. İşletme Düzeyi 309
a. İşletmenin Bütünü Sevk ve İdare Eden İşveren Vekili 309
b. İşletmenin Bütünün Sevk ve İdare Eden İşveren Vekili Yardımcıları 309
2. İşyeri Düzeyi 311
a. İşyerinin Bütününü Sevk ve İdare Eden 311
b. İşçiyi İşe Alma ve İşten Çıkarma Yetkisi Bulunan İşveren Vekilleri 311
VI. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ 313
Altıncı Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN GEÇERLİ SEBEBE DAYANDIRILMASI
I. GEÇERLİ SEBEP KAVRAMI 315
II. FESİH İÇİN GEÇERSİZ SEBEPLER 319
A. Sendika Üyeliği veya Sendikal Faaliyetlere Katılmak 320
B. İşyeri Sendika Temsilciliği Yapmak 323
C. İşveren Aleyhine İdari/Adli Makamlara Başvurmak 325
D. Ayrımcılık 325
E. Analık Nedeniyle Devamsızlık 328
1. Çoğul Gebelik 330
2. Doğum İzninin Devri 330
3. Doğum İzninin Raporlarla Artırılması 330
4. Süt İzni 330
5. Ücretsiz İzin 330
6. İş Sözleşmesinin Feshi 331
F. Hastalık veya Kaza Nedeniyle İşe Geçici Devamsızlık 331
G. İşyerinin Devri 332
1. İşverenler Açısından 332
2. İşçi Açısından 333
H. İşçinin İşgörmekten Kaçınma Hakkını Kullanması 334
İ. Kanuni Greve Katılma 335
III. İŞÇİNİN YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER 335
A. Ortalama Olarak Benzer İşi Görenlerden Daha Az Verimli Çalışma 338
B. Gösterdiği Niteliklerden Beklenenden Daha Az Performans ile Çalışma 342
C. İşe Yoğunlaşmasının Giderek Azalması 348
D. İşçinin İşe Yatkın Olmaması 348
E. İşçinin Öğrenme ve Kendini Yetiştirme Yetersizliği 348
F. Sık Sık Hastalanma (İşini Gerektiği Gibi Yapmasına Engel Olacak Şekilde) 348
G. İşçinin Çalışmasını Sürdürmekle Birlikte İşini Gerektiği Şekilde Yapmasını Etkileyen Hastalık 349
H. Uyum Yeterliğinin Azlığı (İşçinin Uyum Yetersizliği) 350
İ. İşyerinden Kaynaklanan Sebeplerle Yapılacak Fesihlerde Emeklilik Yaşına Gelmiş Olma 350
IV. İŞÇİNİN DAVRANIŞLARINDAN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER 353
A. İşverene Zarar Vermek veya Bu Tedirginliğe Sebep Olmak 358
B. Rahatsızlık Oluşturacak Derecede Çalışma Arkadaşlarından Borç Para İstemek 360
C. Arkadaşlarını İşverene Karşı Kışkırtmak, İşveren Aleyhinde Sözler Sarf etmek 362
D. İşini Eksik, Kötü ve Yetersiz Yapmak 364
E. İşin Akışını Engelleyecek Uzun Telefon Görüşmeleri Yapmak 366
F. Sık Sık İşe Geç Gelmek ve İşini Aksatarak İşyerinde Dolaşmak 366
G. Amirleri veya İş Arkadaşları ile Ciddi Geçimsizlik Göstermek 370
H. İşçinin İşvereni Yanıltması 372
İ. İşçinin Bağlılığının Yeterli Olmaması 373
J. Diğer Haller 375
V. İŞLETMEYİ ETKİLEYEN İŞYERİNDEN VEYA İŞYERİ DIŞINDAN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER 376
A. İşyerinden Kaynaklanan Geçerli Nedenler 377
1. Yeni Üretim Yöntemleri 377
2. İşyerinin Küçülmesi/İstihdam Fazlası 378
3. Yeni Teknolojiler ve Teknolojik Değişimler 383
4. Departman Kapatılması/İşyerinin Kapanması 383
5. Toplu İşçi Çıkarma 384
6. İşyerinin Devri 384
7. Yeniden Yapılanma (Reorganizasyon) 385
B. İşletmeyi Etkileyen Ancak İşyeri Dışından Kaynaklanan Geçerli Nedenler 386
1. Sürüm ve Satış İmkânlarında Daralma 387
2. Ekonomik Kriz 387
3. Yasal Yükümlülükler 390
VI. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA UYGULANAN İLKELER 390
A. İşletmesel Karar 391
1. Yerindelik Denetimi 392
2. Tutarlılık Denetimi 399
3. Keyfilik Denetimi 399
4. Gereklilik Denetimi 404
5. Ölçülülük Denetimi 404
B. Sosyal Seçim 405
C. Objektif Seçim 406
D. Feshin Son Çare Olması 408
1. Tanım 408
2. Amaç 409
3. Kanunun Gerekçesi 409
4. Feshin Son Çare Olmasının Değerlendirilmesi 409
5. Yargıtay Kararları 410
VII. İŞÇİNİN SAVUNMASI 417
VIII. GEÇERLİ NEDENLE FESİHTE SÜRE 421
Yedinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ, İTİRAZ VE YARGILAMA
I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 425
A. Genel Olarak 425
B. Yazılı Fesih 425
C. Geçerlilik Şartı 426
D. Fesih Nedeninin Açık ve Kesin Bildirilmesi 428
E. Fesih Nedeninin Bağlayıcılığı 429
F. Fesih Usulü 430
II. FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ 431
A. Arabulucuya Başvuruda Bir Aylık Sürenin Hukuki Niteliği 431
B. İki Haftalık Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği 433
1. Bir Aylık ve İki Haftalık Sürenin Hesaplanması 435
2. Hak Düşürücü Süre 436
3. Re’sen Dikkate Alınması 437
4. Sürenin Başlaması 437
a. Süreli Fesihte Dava Açma Süresi 438
b. Eylemli Fesihte Dava Açma Süresi 439
5. Bir Aylık Arabulucuya Başvuru Süresinin Kesintiye Uğramaması 440
a. Rapor Alma 441
b. İdari İtiraz Prosedürüne Başvurma 441
6. İspat 441
7. Özel Hakem 442
III. YARGI AŞAMASI 443
A. Genel Olarak 443
B. Taraflar 444
1. İşçi 444
2. Birden Fazla İşçi 444
3. İşveren 445
C. Dava Açma Süresi/Şartlar 446
D. İş Mahkemesi 447
1. Görev 447
2. Yetki 448
3. İş Mahkemesinin Özellikleri 448
E. Yargılama Usulü 451
1. İş Mahkemesi 451
a. Dilekçe 451
b. Süre 452
c. Usul 452
2. Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) 453
F. Diğer Alacakların Aynı Davada Birleşmesi 454
G. Davanın Hukuki Niteliği 456
H. İspat Yükü 457
İ. Karar 460
Sekizinci Bölüm
GEÇERSİZ SEBEPLE YAPILAN FESHİN SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK 463
A. Davanın Reddedilmesi (Feshin Geçerli Sayılması) 464
B. İşverenin Seçimlik Hakkı 464
II. İŞÇİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 465
A. İşçinin İşverene Başvurması 465
1. Genel Olarak 465
2. Tebliğden Önce Yapılan Başvurular 465
3. Başvurma Süresi 466
a. Hak Düşürücü Süre 467
b. On İşgünü 468
4. Başvuru Usulü 468
a. Başvurunun Bizzat/Vekil Tarafından Yapılması 468
b. İşe Başlamak İşçinin Bizzat Başvurusu 469
c. Başvurunun Şekli 469
B. İşçinin İşverene Başvurmaması 471
1. İşçinin Başvurusunu Geri Çekmesi 472
2. İşçinin Dava Esnasında Ölmesi 472
3. İşe İadesine Karar Verilen İşçinin Fiili İmkânsızlık Nedeniyle İşe Başlayamaması 472
C. İşçinin İşverenin Davet Etmesine Rağmen İşe Başlamaması 473
1. Feshin Geçerli Sayılması 474
2. Sözleşmenin İşçi Tarafından Feshedilmiş Sayılması 474
3. İşçinin Başvurusunda Ciddi ve Samimi Olması 475
III. İŞE BAŞLATILMA 478
A. Genel Çerçeve 478
1. Bir aylık süre 478
2. İşe Başlatma 478
3. İşverenin İşe Davetinde Samimi Olması 479
4. Eski İşine Başlatılma 480
5. Başka Bir İşe Başlatılma 480
6. Sözleşmenin Kesintisiz Devamı 481
B. Dört Aylık Ücret 482
1. Genel Olarak 482
2. Ücretin Belirlenmesi 483
3. Süre 486
4. Anayasaya Aykırılık 487
5. Faiz ve Zamanaşımı 488
a. Faiz 488
aa. Faizin Başlangıcı 488
bb. Faiz Türü 488
b. Zamanaşımı 489
6. Yasal Kesintiler 489
a. Sigorta Primi 489
b. Vergi 490
C. İşçiye Daha Önce Ödenen Tazminatlarının Mahsubu 491
III. İŞE BAŞLATMAMA 493
A. Seçim Hakkı 493
B. Tazminat (4–8 Aylık Ücret) 494
1. Genel Olarak 494
2. Kavram 494
3. Bir Aylık Süre 494
4. Fesih Tarihi (İşe Başlatmama Tarihi) 495
5. Miktar (4–8 Ay) 495
a. Hesaplanması 496
b. Ücret ve Diğer Haklar 497
c. Yargının İşe Başlatmama Tazminatını (4–8 Ay) Belirleme Kriteri 497
6. Faiz ve Zamanaşımı 502
a. Faiz 502
aa. Başlama Tarihi 502
bb. Fesih Tarihi 503
cc. Faiz Türü 504
b. Zamanaşımı 505
7. Yasal Kesintiler 505
a. SGK Sigorta Primi 505
b. Vergi 506
C. Dört Aya Kadar Boşta Geçen Süre Ücreti 507
1. Genel Olarak 507
2. Dört Aya Kadar Boşta Geçen Sürenin Kıdem Süresine Etkisi 508
V. GEÇERSİZ FESİHTE SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA YAPILMASI GEREKEN BİLDİRİMLER 511
A. Mahkeme Kararına Göre SGK’ya Yapılması Gereken Bildirimler 512
B. SGK Prim Ödeme Sürelerinde Yapılan Düzenlemeler 521
C. SGK Primlerinin Süresinde Ödenmemesi Durumunda Kurumca Uygulanacak Gecikme Zammı ve Gecikme Cezası 524
D. İşe İade Davalarından Kaynaklanan Belgelerin Süresi Dışında Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesinin Müeyyidesi 526
E. İşçinin İşe Başlatılmaması Halinde Ödenen Tazminatların SGK Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi 526
F. Arabuluculuk Faaliyeti Sonunda İşçinin İşe Başlatılmaması Hususunda Tarafların Anlaşmaya Varmasının SGK Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi 527
VI. GEÇERSİZ FESHE BAĞLI SONUÇLARIN EMREDİCİLİĞİ (SÖZLEŞMELERE AKSİNE HÜKÜMLER KONULAMAMASI) 531
A. Mutlak Emredici Hükümler 531
B. Feragat 533
C. Cezai Şart 533
Dokuzuncu Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ
I. DERHAL FESİH KAVRAMI 535
II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ 537
A. İşverenin Sağlık Nedenlerinden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 538
1. İşçinin Hastalanması 538
a. İşçinin Kasıtlı Hastalığı 538
b. İşçinin Kasıtlı Olmayan Hastalığı 539
2. İşçinin Tedavi Edilemeyecek Hastalığa Tutulması 540
3. İşçinin Gebeliği 540
B. İşverenin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzeri Nedenlerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 542
1. İşçinin İşvereni Yanıltması 543
2. İşçinin Şeref ve Namusa Dokunacak Sözleri ve Davranışları 544
3. İşçinin Cinsel Tacizde Bulunması 544
4. İşçinin Sataşması ve Sarhoşluğu 545
5. İşçinin Güveni Kötüye Kullanması, Doğruluk ve Bağlılığa (Sadakata) Uymayan Davranışları 547
6. İşçinin İşyerinde Suç İşlemesi 550
7. İşçinin Devamsızlığı 551
8. İşçinin Görevini Yerine Getirmemesi 557
9. İşçinin İş Güvenliğini Tehlikeye Sokması ve İşverenin Malına Zarar Vermesi 559
10. İşçinin Kanun Dışı Greve Katılması 562
C. İşverenin Zorlayıcı (Mücbir) Sebeplerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 563
D. İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması Nedeniyle İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 564
E. İspat 566
III. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİ TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ 567
A. İşçinin Sağlık Nedenlerinden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Bildirimsiz Feshi 567
1. İşin İşçinin Sağlığı İçin Tehlikeli Olması 567
2. İşveren / Başka Bir İşçi Bulaşıcı Hastalığı 568
B. İşçinin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzeri Nedenlerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 568
1. İşverenin İşçiye Yanıltması 569
2. İşverenin Şeref ve Dokunacak Sözler, Cinsel Taciz 569
3. İşverenin Sataşması 569
4. İşçinin Cinsel Tacize Uğraması 569
5. Ücretin Ödenmemesi 570
6. Çalışma Şartlarının Uygulanmaması 574
7. İşçinin Çalışma Koşullarında Değişiklik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi 575
B. İşçinin Zorlayıcı (Mücbir) Sebeplerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Bildirimsiz Feshi 581
V. HAKLI NEDENLE FESİHLERDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE 582
Onuncu Bölüm
KIDEM TAZMİNATI UYGULAMASI
I. KIDEM TAZMİNATI KAVRAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 589
A. Kıdem Tazminatı Kavramı 589
B. Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği ve İşlevi 590
1. Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği 590
a. Tazminat Görüşü 591
b. İkramiye Görüşü 591
c. Ücret Görüşü 592
d. İşsizlik Sigortası Görüşü 592
e. Nev’i Şahsına Münhasır Bir Müessese 592
2. Kıdem Tazminatının İşlevi 592
a. İşsizlik Sigortası 592
b. İstihdam Güvencesi 594
c. Sosyo–Ekonomik İşlevler 595
C. Türkiye’de Kıdem Tazminatının Tarihsel Gelişimi 595
II. KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMANIN ŞARTLARI 599
A. İş Kanunu’na Tabi Bir İşçinin Bulunması 601
B. En Az Bir Yıl Çalışmış Olma 602
C. İş Sözleşmesinin Kanunda Belirtilen Hallerden Biri ile Feshi veya İşçinin Ölümü 606
1. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri ile Feshedilmesi 606
2. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri ile Feshedilmesi 607
3. İşçinin ve İşverenin Ölümü 613
4. Evlenme Nedeniyle Kıdem Tazminatı Ödenmesi 613
D. Çeşitli Durumlarda Kıdem Tazminatı 614
1. İşyerinin El Değiştirmesi ve Devri Halinde Kıdem Tazminatı 614
2. İşçinin Hastalık Süresinin Kıdem Tazminatının Hesabında Dikkate Alınması 616
3. İşçinin Memuriyete Geçmesi Halinde Kıdem Tazminatı 616
5. Kısmi (Part–Time) Çalışmada Kıdem Tazminatı 617
6. Mevsimlik İşlerde Kıdem Tazminatı 622
III. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 625
A. Kıdem Tazminatının Hesaplanma Şekli 625
B. Kıdem Tazminatının Hesabına Dahil Ödemeler 629
1. Asıl Ücret 636
2. Asıl Ücretin Eklentileri 636
C. Kıdem Tazminatında Tavan Uygulaması ve Müeyyidesi 639
D. Askerlik Borçlanmasının Kıdem Tazminatında Dikkate Alınması 642
E. Kıdem Tazminatının Vergi Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi 642
IV. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ 648
A. Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Süre 648
1. Bildirimli Fesihlerde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 648
2. Bildirim Süresi Verilerek İş Sözleşmesinin Feshedilmesi 648
3. Bildirim Süresine Ait Ücret Peşin Ödenerek İş Sözleşmesinin Feshedilmesi 649
4. Bildirimsiz Fesihlerde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 649
5. Evlenme Nedeniyle Fesihlerde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 649
6. Yaşlılık Aylığı veya Toptan Ödeme Almak Üzere İş Sözleşmesinin Feshinde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 649
7. Muvazzaf Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 650
8. İşçinin Ölümü Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 650
B. Kıdem Tazminatının Süresinde Ödenmemesi 650
C. Kıdem Tazminatında Zamanaşımı 654
V. KIDEM TAZMİNATININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 655
A. Vergisel Açıdan Ödenecek Kıdem Tazminatının Muhasebeleştirilmesi 655
B. TMS 19’a Göre Kıdem Tazminatı Karşılığı Ayrılması 657
Kaynaklar 663
Kavram Dizini 691