^{İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda}Birlikte İşverenlik

İÇİNDEKİLER
SUNUŞ iii
TEŞEKKÜRv
KISALTMALARxv
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞVEREN KAVRAMI VE NİTELİĞİ
1. TÜRK HUKUKUNDA İŞVEREN KAVRAMI . 7
1.1. Genel Olarak. 7
1.2. Soyut- Somut İşveren. 12
1.2.1. Ticaret Şirketlerinde Somut İşveren. 14
1.2.2. Fiili Organ Teorisi ve Somut İşveren 18
2. YÖNETİM HAKKI VE İŞLETMESEL KARAR ALMA
YETKİSİNİN İŞVEREN SIFATINA ETKİLERİ . 21
2.1. Yönetim Hakkı ve Bağımlılık İlişkisi. 23
2.2. İşverenin Yönetim Hakkı(İşletmesel Karar Alma
Özgürlüğü) 26
2.2.1. Genel Olarak . 26
2.2.2. Hukuki Dayanağı. 31
3. İŞVERENİN YÖNETİM HAKKI KAPSAMINDA
KULLANDIĞI YETKİLERİ 32
3.1. Kural Koyabilme Yetkisi 33
3.2. İşe Alma Yetkisi 36
3.3. Talimat Verme Yetkisi 38
3.3.1. Tanımı 38
x
Mehtap YÜCEL BODUR ‹
3.3.2. İşverenin Talimat Verme Yetkisinin Hukuki Temeli 39
3.3.3. Kapsamı ve Türleri 40
3.4. Çalışma Şartlarını Değiştirme Yetkisi. 44
3.5. Denetleme ve Gözetleme Yetkisi 47
3.6. Disiplin Cezası Verme Yetkisi 52
3.7. İş Sözleşmesini Fesih Yetkisi. 54
4. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA İŞVEREN KAVRAMI . 56
4.1. Anglo Amerikan Hukukunda. 56
4.2. Alman, Fransız ve İsviçre Hukukunda 62
İKİNCİ BÖLÜM
BİRLİKTE İŞVERENLİK KAVRAMI
1. TÜRK HUKUKUNDA BİRLİKTE İŞVERENLİK KAVRAMINA
HUKUKİ YAKLAŞIMLAR 70
1.1. Öğretide Birlikte İşverenlik 70
1.2. Yargıtay İçtihatlarında Birlikte İşverenlik 75
1.2.1. Birlikte İşverenliğin Şartları Konusunda Yargı
İçtihatları . 75
1.2.1.1. Aynı Anda Tek Bir İş İlişkisi ile Birden
Fazla İşverene İş Görülmesi 76
1.2.1.2. İşverenler Arasında Bir Bağ Kurulması . 78
1.2.1.3. İşçinin Hizmetlerinin İç İçe Geçmesi . 80
1.2.1.4. Ek Şartlar . 81
1.2.2. Organik Bağ Konusunda Yargı İçtihatları . 83
1.3. Türk Hukukunda Birlikte İşverenlik Kavramına Yeni
Bir Bakış . 88
1.3.1. Birlikte İşverenlik Kavramını Temellendirmeye
Yardımcı Teorik Yaklaşımlar. 95
1.3.1.1. Fiili Sözleşme İlişkileri 96
1.3.1.2. Haksız Fiil Teorisi 100
1.3.1.3. Edimden Bağımsız Borç İlişkisi ve Güven
Sorumluluğu 104
xi
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDA BİRLİKTE İŞVERENLİK
1.3.1.4. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili
Sözleşme. 112
1.3.1.5. Amaçsal Genişletme (Teleolojik
Ekstensiyon). 113
1.3.1.6. Contra Legem (Kanuna Karşı)
Hukuk Yaratma 118
1.3.1.7. Gerçek-Bilinçsiz Boşluk 123
1.3.1.8. Kanuni Düzenleme Getirilmesi. 127
2. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA BİRLİKTE İŞVERENLİK
KAVRAMI 128
2.1. Anglo Amerikan Hukukunda 128
2.1.1. Genel Olarak Birlikte İşverenlik Doktrini 128
2.1.2. Yargı Kararlarında Birlikte İşverenlik 143
2.1.2.1. Ekonomik Bağımlılığın Gerçekliği Testi. 144
2.1.2.2. Yönetim Testi 147
2.1.3. Tek İşverenlik Doktrini 150
2.2. Alman Hukukunda . 153
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİRLİKTE İŞVERENLİK NİTELİĞİ ORTAYA ÇIKARAN
HUKUKİ İLİŞKİLER
1. ADİ ORTAKLIK İLİŞKİSİ. 160
1.1. Adi Ortaklık Sözleşmesinin Unsurları. 160
1.1.1. Kişi Unsuru 161
1.1.2. Ortak Amaç Unsuru. 162
1.1.3. İşbirliği Unsuru (Affectio Societatis Unsuru) 162
1.1.4. Sözleşme Unsuru. 163
1.1.5. Sermaye Unsuru 163
1.2. Adi Ortaklığın Hak ve Taraf Ehliyeti. 167
1.3. Adi Ortaklıkta Müteselsil Sorumluluk . 174
1.4. Adi Ortaklığın İşveren/Birlikte İşveren Niteliği 175
1.5. Adi Ortaklığa Dayalı Ortaklık Modelleri . 183
xii
Mehtap YÜCEL BODUR ‹
1.5.1. Genel Olarak 183
1.5.2. İç Ortaklık 184
1.5.3. Çifte Ortaklık . 186
1.5.4. Eşdüzey Akdi Konzern 187
1.5.5. Konsorsiyum 188
1.5.6. Joint Venture 191
1.5.7. Kat Malikleri Birliği 195
1.5.8. Benzer Ortaklıklar. 197
2. BAKANLIKLARIN BİRLİKTE İŞVEREN NİTELİĞİ . 197
2.1. Milli Eğitim Bakanlığı . 197
2.2. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. 202
3. FRANCHISING İLİŞKİSİ. 213
3.1. Türk Hukukunda . 213
3.2. Amerikan Hukukunda 220
4. ŞİRKETLER TOPLULUĞU 225
4.1. Genel Olarak. 225
4.2. Şirket Topluluklarında Birlikte İşverenlik 234
4.2.1. Türk Hukukunda . 234
4.2.2. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz 242
4.2.3. Karşılaştırmalı Hukukta . 245
4.2.3.1. Anglo Amerikan Hukukunda. 245
4.2.3.2. Alman Hukukunda. 251
4.2.3.3. Fransız Hukukunda . 254
5. GEÇİCİ (ÖDÜNÇ) İŞ İLİŞKİSİ 260
5.1. Türk Hukukunda 261
5.1.1. Genel Olarak 261
5.1.2. Geçici İş İlişkisinde Birlikte İşverenlik. 265
5.2. Karşılaştırmalı Hukukta 270
5.2.1. Genel Olarak 270
5.2.2. Anglo Amerikan Hukukunda 271
5.2.3. Alman Hukukunda 281
6. ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ . 283
xiii
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDA BİRLİKTE İŞVERENLİK
6.1. Türk Hukukunda 283
6.2. Amerikan Hukukunda 287
7. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI. 289
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BİRLİKTE İŞVEREN OLMANIN HUKUKİ SONUÇLARI
1. SORUMLULUK HUKUKU BAKIMINDAN BİRLİKTE
İŞVERENLİĞİN SONUÇLARI. 302
2. İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU BAKIMINDAN
BİRLİKTE İŞVERENLİĞİN SONUÇLARI 310
2.1. Bireysel İş Hukuku Bakımından . 310
2.1.1. Ücret ve Diğer İşçilik Alacaklarının Ödenmesi 311
2.1.2. Eşit Davranma Borcu 313
2.1.3. İki İşverenin Verdiği Talimatların ve İşyeri
Düzenine İlişkin Kuralların Çatışması. 315
2.1.4. İş Güvencesinde Otuz İşçi Sayısının Tespiti 316
2.1.5. Fesih Bildirimi Yapacak/Yapılacak İşveren 320
2.1.6. Ultima Ratio İlkesi Bakımından Birlikte
İşverenlerin Sorumluluğu . 321
2.1.7. İşe İadenin Yapılacağı İşveren 323
2.2. Toplu İş Hukuku Bakımından . 325
2.2.1. Adi Ortaklık Ortaklarının Durumu. 326
2.2.2. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun
17/3. Maddesinin Uygulanması . 327
2.2.3. İşverenlerden Birinin Sendikal Ayrımcılık
Yapması . 328
2.2.4. İşkolunun Tespiti (İşyerinin Tespiti) 329
2.2.5. Üyelik Aidatlarının Kesilmesinden Sorumluluk 331
2.2.6. Yetkide Çoğunluk Tespitinde İşçi Sayısının
Belirlenmesi. 332
2.2.7. Grev Yasakları 334
2.2.8. Grev Oylamasında İşçi Sayısının Belirlenmesi 335
xiv
Mehtap YÜCEL BODUR ‹
2.2.9. İşverenlerden Yalnızca Birinin Lokavt Kararı
Alıp Alamayacağı. 336
2.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Bakımından . 337
2.4. Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından 340
2.4.1. Primlerin Ödenmesinden Sorumluluk. 342
2.4.2. Sigortalıyı Bildirme Yükümlülüğü 342
2.4.3. Prim Teşviklerinden Faydalanma. 343
2.4.4. İş Kazasında SGK'nın İşverene Rücuu 344
2.4.5. Hizmet Tespiti Davaları. 345
SONUÇ . 347
KAYNAKÇA. . 35