İşçilik Alacakları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Basıya Önsöz 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 21
Birinci Bölüm
ÜCRET
I. GENEL OLARAK 23
II. ÜCRETİN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 25
A. Zamana Göre Ücret 25
B. Yüzde Usulüne Göre Ücret ve Bahşiş 25
C. Verime Göre Ücret 27
Ç. Aracılık Ücreti ve İşin Sonucundan Pay Alma 28
D. İkramiye 29
E. İlave Tediye Ücreti 35
1. İlave Tediye Ücretine Hak Kazanma Koşulları 35
2. Örnek Hesaplama 38
F. Prim 40
III. ÜCRETİN TESPİTİ VE ÖDENMESİ 43
A. Ücretin Tespiti 43
B. Ücretin Ödenme Zamanı 49
C. Ücretin Ödenme Yeri 52
Ç. Ücretin Ödenme Şekli 53
D. Ücretin Ödenmemesi 55
İkinci Bölüm
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ
I. ÇALIŞMA SÜRELERİ 65
II. ARA DİNLENMESİ 68
A. Genel Olarak 68
B. Günlük Yedi Buçuk Saati Aşan Çalışmalarda Ara Dinlenmesi 70
III. FAZLA ÇALIŞMANIN KOŞULLARI 72
A. Fazla Çalışma İhtiyacının Doğması 72
B. Tarafların Anlaşması 72
1. İşverenin Talebi 72
2. İşçinin Onayı 73
a. Onay Zamanı 73
b. İşçinin Onay Vermesi 76
c. İşçinin Onay Vermemesi 77
3. Fazla Çalışma Yasaklarının Bulunmaması 80
IV. DENKLEŞTİRME UYGULAMASINDA FAZLA ÇALIŞMANIN HESAPLANMASI 82
A. Denkleştirme Uygulaması 82
B. Örtülü Denkleştirme 84
V. FAZLA ÇALIŞMANIN KARŞILIĞI 86
A. Zamlı Ücret 86
1. Yargılama Aşamasında Brüt Fazla Çalışma Ücreti 87
2. İcra Takibi Aşamasında Brüt Fazla Çalışma Ücreti 88
3. Brüt Fazla Çalışma Ücretinin Nete Çevrilmesi 89
B. Serbest Zaman 91
C. Fazla Çalışma Ücretinin Asıl Ücrete Dahil Olması 93
VI. FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI 100
A. Genel Olarak 100
B. Tanık 102
C. Bordro 103
VII. 4857 SAYILI İŞ KANUNU’NA TABİ İŞÇİLERİN FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN HESAPLANMASI 106
A. Genel Olarak 106
B. Örnek Hesaplama 111
VIII. DENİZ İŞ KANUNU’NDA FAZLA ÇALIŞMA 113
IX. BASIN İŞ KANUNU’NDA FAZLA ÇALIŞMA 115
X. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDA FAZLA ÇALIŞMA 116
Üçüncü Bölüm
HAFTA TATİLİ ÜCRETİ
I. GENEL OLARAK 119
II. HAFTA TATİLİ ALACAĞININ İSPATI 121
III. HAFTA TATİLİ ÜCRETİ VE HESAPLANMASI 122
A. Hafta Tatili Ücreti 122
B. Örnek Hesaplama 125
IV. DENİZ İŞ KANUNU’NDA HAFTA TATİLİ 126
V. BASIN İŞ KANUNU’NDA HAFTA TATİLİ 127
Dördüncü Bölüm
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ
I. GENEL OLARAK 129
II. ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ 130
A. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretinin Hesaplanması 132
B. Örnek Hesaplama 133
Beşinci Bölüm
YILLIK İZİN ÜCRETİ
I. GENEL OLARAK 135
II. YILLIK ÜCRETLİ İZİNE HAK KAZANILMASI 136
III. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKININ KULLANILMASI 138
IV. YILLIK ÜCRETLİ İZİN ALACAĞININ İSPATI 139
V. YILLIK İZİN ÜCRETİ VE HESAPLANMASI 141
A. Yıllık İzin Ücreti 141
B. Yıllık İzin Ücretine Uygulanacak Zamanaşımı 143
C. Yıllık İzin Ücretinin Hesaplanması 146
Ç. Örnek Hesaplama 148
Altıncı Bölüm
KIDEM TAZMİNATI
I. TANIMI VE NİTELİĞİ 151
II. KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA 152
A. İş Sözleşmesinin Varlığı 152
B. 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında İş Görme 155
C. Deniz Taşıma İşleri ve Deniz İş Kanunu’na Tabi İşçiler: Gemi Adamları 156
Ç. Hava Taşıma İşçileri 158
D. Tarım ve Orman İşçileri 159
E. Ev Hizmetlerinde Çalışanlar 160
F. El Sanatı İşlerinde Çalışanlar 163
G. Rehabilite Edilenler 163
Ğ. Sporcular 164
H. 5362 Sayılı Kanun Kapsamında Sayılan İşyeri Nezdinde Çalışanlar 165
I. Çıraklar 166
İ. Basın İş Kanunu Kapsamında Çalışan İşçiler: Gazeteciler 167
J. Kıdem Koşulu 176
1. İşçinin Hizmet Sürelerinin Birleştirilmesinde Aynı İşverenin Bir veya Değişik İşyerlerinde Çalışması 179
2. Fasılalı Çalışmaların Birleştirilmesi 180
3. Hizmet Süresinin İş Sözleşmesinin Türüne Göre Hesaplanması 181
4. Askerlik Borçlanmasının Hizmet Süresine Etkisi 183
5. Hizmet Süresinin İspatı 183
K. İş Sözleşmesinin Kanunda Öngörülen Sebeplerle Sona Ermiş Olması 184
1. İş Sözleşmesinin Evlilik Nedeniyle Kadın İşçi Tarafından Feshedilmesi 184
2. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Emeklilik Nedeniyle Feshedilmesi 188
3. İş Sözleşmesinin Muvazzaf Askerlik Nedeniyle Feshedilmesi 191
4. İşçinin Ölümü ve Kıdem Tazminatının Ölüm Tazminatıyla İlişkisi 194
5. İş Sözleşmesinin Profesyonel Sendika Yöneticisi Tarafından Feshedilmesi 195
6. İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi 197
a. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Nedenle Derhal Feshi 197
b. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Nedenle Derhal Feshi 200
c. 4857 Sayılı İş Kanunu’na Tabi Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Feshi ve Kıdem Tazminatı 202
ç. Fesih Bildiriminde Yazılılık Koşulunun Kıdem Tazminatıyla İlişkisi 204
III. 4857 SAYILI İŞ KANUNU’NA TABİ İŞÇİLERİN KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 205
A. Genel Olarak 205
B. Giydirilmiş Ücret 208
C. Yemek ve Yol Ücretlerinin Temel Ücrete Dâhil Edilmesi 210
Ç. İkramiyelerin Temel Ücrete Dahil Edilmesi 211
D. Örnek Hesaplama 212
Yedinci Bölüm
İHBAR TAZMİNATI
I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 215
A. Fesih 215
B. Fesih Bildiriminin Hüküm Doğurduğu An 217
C. İş Sözleşmesinin Süreli Feshi 218
1. Süreli Feshe İlişkin Kavramsal Çerçeve 218
2. Yasal İhbar Süreleri 219
3. Sözleşmeyle Düzenlenen İhbar Süreleri 222
a. Feshi İhbar Sürelerinin Azaltılamaması 222
b. Feshi İhbar Sürelerinin Sınırsız Şekilde Artırılamaması 222
c. Feshi İhbar Sürelerinin İşçi Aleyhine Artırılamaması 224
4. İş Sözleşmesinin Bildirim Süresine Ait Ücretin Peşin Ödenerek Feshedilmesi 225
II. İHBAR TAZMİNATI VE HESAPLANMASI 228
III. YENİ İŞ ARAMA İZNİ 230
Sekizinci Bölüm
KÖTÜNİYET TAZMİNATI
I. GENEL OLARAK 235
II. FESİH HAKKININ İŞÇİ TARAFINDAN KÖTÜYE KULLANILMASI 236
III. FESİH HAKKININ İŞVEREN TARAFINDAN KÖTÜYE KULLANILMASI 237
IV. KÖTÜNİYET TAZMİNATI 239
A. 4857 Sayılı İş Kanunu’nda Kötüniyet Tazminatı 239
B. Deniz İş Kanunu’nda Kötüniyet Tazminatı 240
C. Basın İş Kanunu’nda Kötüniyet Tazminatı 240
Dokuzuncu Bölüm
SENDİKAL TAZMİNAT
I. GENEL OLARAK 241
II. SENDİKAL NEDEN KAVRAMI 242
III. İŞE ALIMDA SENDİKAL NEDENLE AYRIM YAPILMASI 244
IV. İŞ İLİŞKİSİNİN DEVAMI SIRASINDA SENDİKAL NEDENLE AYRIM YAPILMASI 244
V. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SENDİKAL NEDENLE FESHEDİLMESİ 245
VI. SENDİKAL TAZMİNAT TALEBİNDE İSPAT YÜKÜ 249
VII. SENDİKAL TAZMİNATIN HESAPLANMASI 250
VIII. SENDİKAL TAZMİNATIN DİĞER TAZMİNATLARLA İLİŞKİSİ 252
A. Genel Olarak 252
B. Sendikal Tazminatın Ayrımcılık Tazminatıyla İlişkisi 252
1. Sendikal Tazminat İle Ayrımcılık Tazminatının Birlikte Talep Edilememesi 252
2. Sendikal Nedenlerin Varlığı Halinde Sadece Ayrımcılık Tazminatı Talep Edilebilip Edilemeyeceğine İlişkin Bir Değerlendirme 253
C. Sendikal Tazminatın Kötüniyet Tazminatıyla İlişkisi 255
Ç. Sendikal Tazminatın İş Güvencesi Tazminatıyla İlişkisi 257
Onuncu Bölüm
EŞİT DAVRANMA BORCU VE AYRIMCILIK TAZMİNATI
I. EŞİT DAVRANMA BORCU 261
A. Dar Anlamda Eşit Davranma Borcu veya Nısbi Ayrım Yasakları 262
B. İşe Almada Eşitlik İlkesi 264
C. İş Sözleşmesinin Devamı Süresince Eşitlik İlkesi 265
Ç. İş Sözleşmesinin Feshinde Eşitlik İlkesi 268
II. EŞİT DAVRANMA BORCUNA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI 272
A. Genel olarak 272
B. Ayrımcılık Tazminatı 275
1. Geniş Anlamda Eşit Davranma Borcu veya Mutlak Ayrım Yasakları 275
2. Ayrımcılık Tazminatı ve Hesaplanması 277
3. Ayrımcılık Temeline Dayanan Fesihlerde Talep Edilebilecek Tazminatların Birbirleriyle İlişkisi 280
Onbirinci Bölüm
İŞ GÜVENCESİ VE İŞ GÜVENCESİNDEN KAYNAKLANAN İŞÇİLİK ALACAKLARI
I. GENEL OLARAK 283
II. İŞ GÜVENCESİ VE ŞARTLARI 284
A. İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na Tabi Olmak 284
B. Belirli Konumdaki İşveren Vekili Olmamak 284
1. İşletmenin Bütününü Sevk ve İdare Eden İşveren Vekilleri 285
2. İşyerinin Bütününü Sevk ve İdare Eden ve İşçiyi İşe Alma ve İşten Çıkarma Yetkisi Olan İşveren Vekilleri 286
3. İş Güvencesi Kapsamındaki İşveren Vekilinin İş Sözleşmesinin Feshi 287
C. İşçinin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalıştırılması 288
Ç. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmesi 290
D. İşçinin En Az Altı Aylık Kıdeminin Olması 291
E. İşyerinde Otuz veya Daha Fazla İşçi Çalıştırılması 299
III. FESHİN GEÇERLİ NEDENE DAYANDIRILMASI ZORUNLULUĞU 305
A. Geçerli Neden Kavramı 305
B. İşçinin Yetersizliği veya Davranışları Nedeniyle Fesih 307
1. İşçinin Yetersizliği 307
a. İşçinin Fiziki Yetersizliği 307
b. İşçinin Mesleki Yetersizliği 310
2. İşçinin Davranışları 314
C. İşletmenin, İşyerinin ve İşin Gerekleri Nedeniyle Fesih 315
IV. SON ÇARE İLKESİ 318
V. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNDE ŞEKİL VE USUL 320
A. Fesih Bildiriminin Şekli 320
B. İşçinin Savunmasının Alınması 322
VI. FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ 323
A. Dava Şartı Olarak Arabuluculuk 323
1. Genel Olarak 323
2. Zorunlu Arabuluculuk 324
3. Fesih Bildirimine İtiraz ve Usulü 328
4. Arabuluculuk Safhasında Tarafların Anlaşması 332
5. Arabuluculuk Safhasında Tarafların Anlaşamaması 334
B. İşe İade Davası 334
1. Davanın Niteliği ve Konusu 334
2. Davanın Tarafları 338
3. Dava Devam Ederken Ortaya Çıkan Bazı Olguların Davaya Etkisi 340
a. İşçinin Emekliliği 340
b. İşçinin Ölümü 340
c. İşyerinin Kapanması 342
ç. Dava Devam Ederken İşçinin İşe Davet Edilmesi 344
VII. GEÇERSİZ FESHİN SONUÇLARI 347
A. İşçinin İşverene Başvuru Zorunluluğu 348
B. İşverenin Bir Ay içinde İşçiyi İşe Başlamaya Davet Etmesi 350
C. İşçinin Bir Aylık Sürede İşe Başlaması ve Sonuçları 353
Ç. İşçinin İşverenin Davetine Rağmen İşe Başlamamış Olması 354
D. İşverenin İşçiyi İşe Başlatmaması ve Sonuçları 355
E. Boşta Geçen Süre Ücreti ve Hesaplanması 357
F. İş Güvencesi Tazminatı ve Hesaplanması 360
Onikinci Bölüm
MADDİ TAZMİNAT
I. GENEL OLARAK 363
II. MADDİ ZARAR 364
A. Tedavi Giderleri 365
1. Tüm Tedavi Giderleri 365
2. İspat Edilemeyen Tedavi Giderlerinin Hâkim Tarafından Belirlenmesi 367
3. Özel Sağlık Kurumlarında Yapılan Tedavi Giderleri 368
4. Bakıcı Giderleri 369
B. Kazanç Kaybı 371
C. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Kayıplar 373
1. Genel Olarak 373
2. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Kayıpların Hesaplanmasında Dikkate Alınacak Unsurlar 374
a. Kayıp Oranı 374
b. İşçinin Ücreti 375
c. Çalışma Süresi 380
ç. Muhtemel Yaşam Süresi 382
Ç. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Kayıplar 384
III. MADDİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ 388
A. Genel Olarak 388
B. Maddi Tazminatın Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Esaslar 389
1. Kusurun Ağırlığı 389
2. Zarar Görenin Ortak Kusuru 390
3. Zarar Görenin Rızası 390
4. Durumun Gereği 392
5. Hakkaniyete Dayalı Artırım ve İndirim Yasağı 396
C. Maddi Tazminatın İndirilmesi 398
1. İfa Amacını Taşıyan Ödemelerin İndirilmesi 398
2. Kısmen veya Tamamen Rücu Edilebilen Sosyal Güvenlik Ödemelerinin İndirilmesi 400
Onüçüncü Bölüm
MANEVİ TAZMİNAT
I. MANEVİ ZARAR 403
II. MANEVİ TAZMİNATIN AMACI 405
III. MANEVİ TAZMİNATIN İŞ HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜMLERİ 407
IV. BEDENSEL ZARARLAR VE MANEVİ TAZMİNATIN TAKDİRİNDE DİKKATE ALINACAK ÖLÇÜTLER 414
V. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 418
Ondördüncü Bölüm
ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE İŞÇİLİK ALACAKLARI
I. GENEL OLARAK 437
II. ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN KURULMASINDA ETKİLİ OLAN SÖZLEŞME İLİŞKİLERİ 438
III. ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 442
A. Asıl İşveren ve Alt İşverenin Varlığı 443
1. Asıl İşveren 444
2. Alt İşveren 450
B. Alt İşverence Alınan İşin Belirli Nitelikleri Taşıması 452
1. Alt İşverence Alınan İşin Asıl İşin Bir Bölümü Olması 452
2. Alt İşverene Verilecek Asıl İş Bölümünün İşletmenin ve İşin Gereği ile Teknolojik Nedenlerle Uzmanlık Taşıması 456
3. Alt İşverence Alınan İşin Mal veya Hizmet Üretimine İlişkin Yardımcı İş Olması 459
C. Alt İşverence Görevlendirilen İşçilerin Sadece Asıl İşverenin İşyerinde Çalıştırılması 464
1. İşin Asıl İşverenin İşyerinde Yapılması 464
2. İşçilerin Sadece Asıl İşverenin İşyerinde Çalışması 465
IV. ARA SONUÇ 467
V. ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE İŞVERENLERİN İŞÇİLİK ALACAKLARINDAN BİRLİKTE SORUMLULUĞU 468
VI. ASIL İŞVEREN–ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE MUVAZAA 477
A. Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinin Sınırları 477
1. Asıl İşveren İşçisinin Haklarının Kısıtlanamaması 479
2. Asıl İşveren Nezdinde Çalışmış Olan İşçiyle Alt İşveren İlişkisi Kurulamaması 481
3. Asıl İşin Bölünememesi 483
4. Diğer Muvazaa Ölçütleri 485
B. Muvazaa Halinde İşverenlerin İşçilik Alacaklarından Sorumluluğu 489
VII. KAMU KESİMİNDE ASIL İŞVEREN–ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN KURULMASI VE SINIRLARI 492
A. Genel Olarak 492
B. Belediyelerde Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi 495
Onbeşinci Bölüm
CEZAİ ŞART
I. GENEL ÖZELLİKLERİ 497
II. TÜRLERİ 499
A. Seçimlik Cezai Şart 499
B. İfaya Eklenen Cezai Şart 500
C. Dönme Cezası (İfa Yerine Cezai Şart) 501
III. CEZAİ ŞARTIN BORÇLUNUN KUSURU VE ALACAKLININ ZARARI İLE ARASINDAKİ İLİŞKİ 502
A. Borçlunun Kusuru 502
B. Alacaklının Zararı 503
IV. AŞIRI CEZAİ ŞARTIN HAKİM TARAFINDAN İNDİRİLMESİ 503
V. CEZAİ ŞARTIN İŞ SÖZLEŞMESİNDEKİ GÖRÜNÜMLERİ 505
A. Genel Olarak 505
B. Cezai Şartın İşçi ve İşveren İçin İki Taraflı Düzenlenmesi Zorunluluğu 507
C. Sözleşmenin Süresinden Önce Feshine Bağlı Cezai Şart 509
Ç. İşçinin Eğitim Giderlerinden Sorumluluğu 512
D. Rekabet Yasağının İhlaline Bağlı Cezai Şart 518
Onaltıncı Bölüm
İKALE (BOZMA) SÖZLEŞMESİ
I. GENEL OLARAK 527
II. İKALE SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİLİK ALACAKLARI AÇISINDAN ÖNEMİ 528
III. İKALE SÖZLEŞMESİNİN BİR TARAF FESHİ NİTELİĞİNDE OLMAMASI 529
IV. İKALE SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 530
V. İKALE SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 534
VI. MAKUL YARAR ÖLÇÜTÜ 535
VII. İŞÇİNİN İKALE YÖNÜNDEKİ İRADESİNİN FESADA UĞRAMAMASI 539
VIII. İKALENİN SONUÇLARI 543
Onyedinci Bölüm
DAVA DİLEKÇESİ VE BİLİRKİŞİ RAPORU ÖRNEKLERİ
I. DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 545
II. BİLİRKİŞİ RAPORU ÖRNEĞİ 549
Kaynakça 555
İçtihat Dizini 577
Kavram Dizini 581