İşçinin Ulaşılamama Hakkı
Emre ÜNAL
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER . 9
KISALTMALAR 13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK ULAŞILAMAMA HAKKI
ULAŞILAMAMA HAKKININ TEMEL ESASLARI 17
Ulaşılamama Hakkının Tanımı . 17
Ulaşılamama Hakkının Kapsamı. 24
Genel Açıklama. 24
Klasik Çalışma . 27
Uzaktan Çalışma . 28
ULAŞILAMAMA HAKKINA DAİR YAKLAŞIMLAR 34
Ulaşılamama Hakkının Uygulanmasına Dair Yaklaşımlar . 34
Ulaşılamama Hakkının Kanunlaştırılmasına Dair Yaklaşımlar 36
Genel Açıklama. 36
Koruyucu ve Özendirici Yaklaşım 37
Özendirici Yaklaşım. 37
Genel Düzenleyici Yaklaşım 37
Konu Hakkında Kanuni Çalışma Olmayan Ülkeler. 38
III. İŞÇİLER İLE YAKINLARININ SAĞLIĞI VE ÖZEL HAYATI 38
ULAŞILAMAMA HAKKININ VERİME ETKİSİ. 42
DİNLENME HAKKI VE ULAŞILAMAMA HAKKI . 45
Dinlenme Hakkı . 45
Dinlenme Hakkı ve Ulaşılamama Hakkının Birlikte Değerlendirilmesi. 49
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI DÜZENLEMELERDE ve
YABANCI ÜLKELERDE ULAŞILAMAMA HAKKI
ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 51
Avrupa Birliği Düzenlemeleri51
Genel Açıklama51
2003/88/EC Sayılı Çalışma Süreleri Direktifi51
89/391/EEC Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Direktifi .55
90/270/EEC Sayılı Ekranlı Araçlarla Görülen İşler için İş Sağlığı
ve Güvenliği Direktifi .58
Diğer Direktifler.60
Avrupa Birliği Parlamentosunun 2019/2181(INL) Kararı.63
ILO Sözleşmeleri .68
Genel Açıklama68
30 Sayılı Çalışma Süreleri ILO Sözleşmesi 69
Çalışma Sürelerine İlişkin Diğer ILO Sözleşmeleri71
155 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ILO Sözleşmesi71
YABANCI ÜLKELERDE ULAŞILAMAMA HAKKI . 73
Fransa.73
Ulaşılamama Hakkının Tarihsel Gelişimi73
Kanuni Düzenleme 75
Eleştiriler ve Öneriler 77
İtalya.79
Ulaşılamama Hakkının Tarihsel Gelişimi79
Kanuni Düzenleme 79
Eleştiriler ve Öneriler 82
Almanya .83
Genel Durum.83
Alman Yaklaşımı 84
Diğer Ülkeler.85
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA İŞÇİNİN ULAŞILAMAMA HAKKI
TÜRK HUKUKUNDA GENEL OLARAK ULAŞILAMAMA HAKKI . 87
Genel Açıklama.87
Ulaşılamama Hakkının Uygulanmasında Temel İlkeler.89
İçindekiler 11
Ölçülülük İlkesi 89
Eşit Davranma Borcu 90
Dürüstlük Kuralı 92
Ulaşılamama Hakkı Açısından İşverenin Aydınlatma ve Bilgilendirme
Yükümlülüğü 93
ULAŞILAMAMA HAKKI BAKIMINDAN İŞVERENİN YÖNETİM HAKKI 94
Yönetim Hakkı . 94
Yönetim Hakkının Sınırları . 96
III. ULAŞILAMAMA HAKKI BAKIMINDAN İŞVERENİN İŞÇİYİ KORUMA VE
GÖZETME BORCU 99
Genel Olarak İşverenin Koruma ve Gözetme Borcu 99
İşçinin Kişilik Hakkı. 100
Genel Olarak Kişilik Hakkı . 100
İşçinin Kişilik Haklarının Korunması 102
Ulaşılamama Hakkına Yönelik İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği
Önlemlerini Alması 106
İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN İŞÇİYE AİT BORÇLARIN ULAŞILAMAMA HAKKI
AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ .116
Özen Borcu 116
Düzenlemelere ve Talimata Uyma Borcu 120
Sadakat Borcu 122
ÇALIŞMA VE DİNLENME SÜRELERİ125
Çalışma Süreleri . 125
Çalışma Süresi Kavramı. 125
Genel Açıklama 125
Çalışma Sürelerine İlişkin Özel Durum: Ulaşılamama Hakkı 126
(1). İcap Nöbeti ve Nöbet Hizmeti 126
(2). Ulaşılamama Hakkı ve Çalışma Süreleri 132
Hukuka Aykırı Çalışma Talepleri 132
Hukuka Uygun Çalışma Talepleri. 133
iii. Çalışma Sürelerinin Tespiti 135
Günlük Çalışma Süresi 140
Haftalık Çalışma Süresi . 142
Gece Çalışması 143
Fazla Çalışma 147
Dinlenme Süreleri 150
12 İçindekiler
Ara Dinlenmesi150
Hafta Tatili.152
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller 154
Yıllık Ücretli İzin .155
Genel Açıklama 155
Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma 156
Yıllık Ücretli İznin Uygulanması 157
(1). Yıllık Ücretli İznin Süresi ve Kullandırılması.157
(2). İzin Sürelerinin Bölünememesi .157
Ücretli Mazeret İzinleri ve Doğum/Analık İzinleri .159
ULAŞILAMAMA HAKKININ İHLALİNDE ÖZEL HUKUKTAN DOĞAN
HUKUKİ KORUMALAR 160
Genel Hükümlere Göre İşçinin Korunması .160
Koruyucu Davalar 160
Tazminat Davaları161
Maddi Tazminat Davası161
Manevi Tazminat Davası 168
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hükümlerine Göre İşçinin Çalışmaktan
Kaçınma Hakkı 171
Genel Açıklama171
Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Kullanımı172
İşçinin İş Sözleşmesini Fesih Hakkı .177
Genel Olarak İşçinin Fesih Hakkı .177
Sağlık Sebepleri .178
Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Hâller .179
İşverenin İşçiyi Yanıltması 179
Ücretin Ödenmemesi .179
Çalışma Şartlarının Uygulanmaması.180
İşçinin Özel Yaşamına Müdahale Nedeniyle Fesih 181
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 183
KAYNAKÇA . 189