İşletmenin devri, yeni bir işletme kurulmasına gerek kalmaksızın ve işletmenin unsurlarını dağıtmaksızın müşteri çevresini de koruyarak işletmenin devamlılığını sağlayan bir hukuki işlemdir. Böylece işletmeleri sona ermeye ilişkin olumsuz sonuçlardan koruyan işletmenin devri, uygulamada oldukça ihtiyaç duyulan bir hukuki işlem haline gelmiştir.
TBK madde 202, devralan ve devreden arasında yapılan sözleşme ile işletmeye ait aktif ve pasif malvarlığı unsurlarının devrini, devreden ile devralanın bu devir neticesindeki sorumluluğunu ve devrin şartlarını öngörmektedir. Bu çalışmada da TBK madde 202'de yer alan işletme devri konusu kapsamlı olarak ele alınmış olup TBK madde 202 hükmü TTK madde 11/3 hükmü ile birlikte detaylı olarak değerlendirilmiş ve sonuçları ortaya konmuştur.
Çalışmada, işletmenin devri hususunda TBK madde 202 hükmünün uygulanmasını gerektiren tüm işletme devri işlemleri incelenmiş ve değinilen hukuki düzenlemeler çerçevesinde konu aydınlatılarak çalışmanın hukuk uygulaması bakımından yararlı olması amaçlanmıştır.
(Tanıtım Bülteninden)
Konu Başlıkları
İşletme Kavramı İşletme Devri Kapsamındaki Malvarlığı Unsurları İşletme Devri Sözleşmesinin Tarafları, Konusu ve Şartları İşletme Devri Sözleşmesinin Hukuki Niteliği İşletme Devrinin Hüküm ve Sonuçları
İçindekiler
Önsöz 5 Kısaltmalar 13 GİRİŞ 14 BİRİNCİ BÖLÜM: İŞLETME VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR I. İŞLETME VE İŞLETMENİN UNSURLARI 15 A. İşletmeci (İşleten/ Girişimci/ Müteşebbis) 16 B. İktisadi Amaç Taşıma 16 C. Emek ve Sermaye 17 D. Bağımsızlık 18 E. Organizasyon 18 II. İŞLETME KAVRAMI İLE TİCARİ İŞLETMENİN UNSURLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ 20 A. Gelir Sağlamayı Hedef Tutmak 21 B. Devamlılık 22 C. Esnaf İşletmesi İçin Öngörülen Sınırı Aşma 24 D. Bağımsızlık Unsuru 26 III. İŞLETMENİN MALVARLIGI 26 A. Maddi Unsurlar 28 B. Maddi Olmayan Unsurlar 29 1. İşletme Değeri 29 2. Kiracılık Hakkı 30 İKİNCİ BÖLÜM: İŞLETMENİN DEVRİ SÖZLEŞMESİ I. İŞLETMENİN DEVRİ KAVRAMI 31 A. Kanuni Düzenleme 32 B. Düzenlemenin Amacı 36 C. Devre İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı 37 II. İŞLETME DEVRİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 38 A. Genel Olarak 38 B. Ticari İşletme Devri Sözleşmesinin Hukuki Niteliğiyle Karşılaştırılması 39 III. İŞLETME DEVRİ SÖZLEŞMESİNİN KONUSU 42 IV. DEVİR SÖZLEŞMESİNİN KAPSAMI 45 A. Devir Sözleşmesi Kapsamındaki Aktifler 46 B. Devir Sözleşmesi Kapsamındaki Pasifler 48 C. Sözleşmelerin Devir Kapsamına Dahil Olması 52 1. Kira Sözleşmelerinin Geçişi 56 2. İş Sözleşmelerinin Geçişi 59 D. Devri Mümkün Olmayan Borçlar 61 V. İŞLETME DEVRİNE İLİŞKİN İŞLEMLER 65 A. İşletme Devri Sözleşmesinin Tarafları 66 B. İşletme Devri Sözleşmesinin Şekli 67 C. Devir Sözleşmesinin Alacaklılara Bildirilmesi Yahut İlanı 68 D. Ticari İşletmenin Devrinde Devir Sözleşmesinin Ticaret Siciline Tescili 70 E. Devrin Diğer Sicillere Bildirilmesi 71 F. Rekabet Kurulunun İzni 72 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: İŞLETME DEVRİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI I. İŞLETME DEVRİNDE DEVREDENİN SORUMLULUĞU 75 A. Devredenin İşletme Borçlarından Sorumluluğu 75 B. Devir Anına Kadar İşletmenin Amacına Uygun İşletilmesi Borcu 80 C. İşletme Aktiflerini Devretme Borcu 80 D. Rekabette Bulunmama Borcu 83 E. Ayıptan ve Zapttan Sorumluluk 84 1. Zapttan Sorumluluk Borcu 85 2. Ayıptan Sorumluluk Borcu 87 F. Devredenin Temerrüdü 91 II. İŞLETME DEVRİNDE DEVRALANIN SORUMLULUĞU 93 A. Devralma Borcu 93 B. Devri Alacaklılara Bildirme veya İlanla Duyurma Borcu 94 C. Karşı Edimi İfa Borcu 96 III. TİCARET ÜNVANININ DEVRİ 97 IV. İŞLETME DEVRİNİN FARKLI HUKUK DALLARI AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR 98 A. Ticaret Hukuku Açısından Yaratabileceği Sonuçlar 98 1. Devralanın Tacir veya Esnaf Sıfatını Kazanması 98 2. Devredenin Tacir veya Esnaf Sıfatını Kaybetmesi 100 B. Mali Hukuk Açısından Yaratabileceği Sonuçlar 101 1. Vergi Borçlarından Sorumluluk 101 2. İşletme Devrinin Vergilendirilmesi 102 C. İş Hukuku Açısından Yaratabileceği Sonuçlar 103 D. İcra ve İflas Hukuku Bakımından Doğabilecek Sonuçlar 105 1. Devredenin Ticaret Siciline Bildirim ve Mal Beyanında Bulunma Yükümlülükleri 106 2. Haciz Halinde İstihkak Davasına Etkisi 107 3. Devredenin Tasarruf Yasağına Tabi Olması 108 4. Zarar Verme Kastıyla Yapılan İşlemlerin İptaline Etkisi 109 E. İdare Hukuku Açısından Yaratabileceği Sonuçlar 110 F. Ceza Hukuku Açısından Yaratabileceği Sonuçlar 112 1. Ticaret Kanunu’nda Yer Alan Cezai Yaptırımlar 112 2. İcra İflas Kanunu’nda Yer Alan Cezai Yaptırımlar 112 SONUÇ 115 Kaynakça 121 Kavram Dizini 127
