Yusuf BÜYÜKAY - İstenmeden Dünyaya Gelen Çocuk Hakkında Genel Bilgiler - İstenmeyen Çocuğun Doğumu Nedeniyle Hekimin Sözleşmeye Dayalı Sorumluluğu - Taraf Ehliyeti, Sorumsuzluk Anlaşması, Maddi Tazminatın Hesaplanması Ve Zamanaşımı İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V İÇİNDEKİLER VII KISALTMALAR XI GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM İSTENMEDEN DÜNYAYA GELEN ÇOCUK HAKKINDA GENEL BİLGİLER L İSTENMEDEN DÜNYAYA GELEN ÇOCUKLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 5 n. İSTENMEDEN DÜNYAYA GELEN ÇOCUKLARDAN DOĞAN SORUMLULUKLA İLGlLİ TARİHİ GELİŞİM 8 m. EMBRİYONUN VE CENlNlN HUKUKİ DURUMU 14 IV. ANA-BABANIN ÇOCUĞUN BAKIM, EĞİTİM VE TEDAVİ GİDERLERİNİ KARŞILAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 15 X. ÇOCUK SAHlBl OLMAMA AMACINA YÖNELİK SÖZLEŞMELER 17 A. HlÇ YA DA DAHA FAZLA ÇOCUK SAHlBl OLMAMA Amacına yönelik sözleşmeler Sterilizasyon Sözleşmesi 17 1. Kürtaj Sözleşmesi 20 2. Diğer Sözleşmeler 25 B. ÖZÜRLÜ ÇOCUK SAHlBl OLMAMA AMACINA YÖNELİK SÖZLEŞMELER 26 1. Çocuğun Özürlü Doğup Doğmayacağının Teşhisine Yönelik Sözleşmeler 26 a. Gen Analizi Sözleşmeleri 26 aa. Hamilelik Öncesi Genetik Analiz Sözleşmeleri 26 aaa. Hamilelik Öncesi Genetik Analiz ve Bilgilendirme Sözleşmesi 27 bbb. Prâimplantasyon Genetik Tanı Sözleşmesi 27 aaaa. Prâimplantasyon Genetik Tam Lehindeki Düşünceler 28 bbbb. Prâimplantasyon Genetik Tam Aleyhindeki Düşünceler... 31 ccc. Hamilelik Öncesi Genetik Analiz Yöntemleri 35 aaaa. Floresan In Situ Hibridizasyon (FISH) 35 bbbb. Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) 36 bb. Hamilelik Soması Genetik Analiz Sözleşmeleri 36 aaa. Kromozom Analizi 37 bbb. Amniyosentez 38 ccc. Koryonik Doku Biyopsisi 39 ddd. Kordosentez ve Fetoskopi 39 b. Ultrasonografi 39 2. Özürlü Olduğu Teşhis Edilen Ceninin Yaşamını Sonlandırma Amacına Yönelik Sözleşme (Kürtaj Sözleşmesi) 40 C. SÖZLEŞMELERİN HUKUKÎ NÎTELÎĞÎ 40 İKİNCİ BÖLÜM İSTENMEYEN ÇOCUĞUN DOĞUMU NEDENİYLE HEKİMİN SÖZLEŞMEYE DAYALI SORUMLULUĞU & İSTENMEYEN ÇOCUĞUN DOĞUMU NEDENİYLE HEKİMİN SORUMLULUĞUNUN KAYNAĞI 45 A. HEKİMİN HAKSIZ FİİLE DAYALI SORUMLULUĞU 46 B. HEKİMİN VEKÂLETSİZ İŞ GÖRMEYE DAYALI SORUMLULUĞU... 48 C. HEKİMİN SÖZLEŞMEYE DAYALI SORUMLULUĞU 49 H. HEKİMİN SÖZLEŞMEYE DAYALI SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 49 A. GEÇERLİ BİR SÖZLEŞMENİN VARLIĞI 50 1. Aydınlatılmış Rıza 50 a. Aydınlatmanın Zamanı 53 aa. Teşhis veya Tedavi Öncesi Aydınlatma 53 bb. Teşhisten Sonra Aydınlatma 56 aaa. Bilmeme Hakkı 58 bbb. Üçüncü Kişilerin Sonuçlar Hakkında Bilgilendirilmesi 60 b. Aydınlatmanın Kapsamı ve Şekli. 62 2. Sınırlı Ehliyetsizlerin Aydınlatılması Sorunu 64 A. SÖZLEŞMENİN ÎHLÂLÎ 67 1. Sözleşmenin İhlalinin Sağlıklı Çocuğun Doğumuna Neden Olması 70 a. Sterilizasyon Yapılmasında Yükümlülük ihlâli 70 b. Kürtajın Başarısızlıkla Neticelenmesi 72 c. Hamileliği Önleyici Diğer Tedbirlerin Yeterince Alınmaması 74 2. Sözleşmenin İhlâlinin Özürlü Çocuğun Doğumuna Neden Olması 74 a. Hamilelik Öncesi Teşhis ve Bilgilendirmede Sözleşmenin İhlâli 74 b. Hamilelik Sonrası Teşhis ve Bilgilendirmede Sözleşmenin İhlâli 76 3. Diğer Yükümlülük İhlâlleri 85 B. ZARAR 86 C. KUSUR 89 1. Kasıt 91 2. İhmal 91 3. Meslek Kusuru 92 4. Kusurun İspatı 93 D. İLLİYET BAĞI 98 1. Sterilizasyon ve Zarar Arasındaki İlliyet Bağı 100 2. Hamilelik Öncesi Genetik Bilgilendirme ve Zarar Arasındaki İlliyet Bağı 103 3. Kürtajın Başarısızlıkla Neticelenmesi ve Zarar Arasındaki İlliyet Bağı 104 4. Hamilelik Sırasındaki Teşhis ve Bilgilendirme Yükümlülüğü ile Zarar Arasında İlliyet Bağı 107 5. Hamileliği Önleyici İlaçların Yanlış Teslimi İle Zarar Arasında İlliyet Bağı 110 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TARAF EHLİYETİ, SORUMSUZLUK ANLAŞMASI, MADDİ TAZMİNATIN HESAPLANMASI VE ZAMANAŞIMI L X\RAF EHLİYETİ 111 A. DAVACILAR 111 1. Sözleşmenin Alacaklısı 111 2. Üçüncü Kişiler 112 a. Diğer Eş 112 b. Çocuk 115 c. Diğer İlgililer 118 B. DAVALILAR 118 L Hekim 118 A. Hekimin Kendi Fiilinden Sorumluluğu 118 B. Hekimin Yardımcı Şahısların ve ikame Olunan Şahısların Fiillerinden Sorumluluğu 118 aa. Hekimin Yardımcı Şahısların Fiillerinden Sorumluluğu 119 bb. Hekimin ikame Olunan Şahısların Fiillerinden Sorumluluğu 120 2. ifa Yardımcısı, Alt Vekil ve ikame Vekil 123 H. SORUMSUZLUK ANLAŞMASI 124 1. HEKİMİN KENDİ KUSURUNA İLİŞKİN SORUMSUZLUK ANLAŞMASI 125 2. YARDIMCI ŞAHSIN KUSURUNA İLİŞKİN SORUMSUZLUK ANLAŞMASI 126 m. MADDİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ 127 a. FlİLl ZARAR (DAMNUM EMERGENS) 128 a. Sağlıklı Çocuğun Doğumu Nedeniyle Oluşan Fiili Zarar 128 b. Özürlü Çocuğun Doğumu Nedeniyle Oluşan Fiili Zarar 131 b. MAHRUM KALINAN KÂR (LUCRUM CESSANS) 133 c. ELDE EDİLEN MENFAATLERİN TAZMİNAT MİKTARINDAN İNDİRİLMESİ 134 d. ZARAR VERENİN KUSURUNUN AĞIRLIĞI 135 e. TARAFLARIN EKONOMİK DURUMU 136 f. ZARAR GÖRENİN BİRLİKTE KUSURU (COMPENSATIO CULPARUM) 137 IV. ZAMANAŞIMI 141 SONUÇ 145 EK.1 148 EK.2 161 KAYNAKÇA 163
