İşverenin Eşit Davranma Borcu

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Teşekkür 9
Kısaltmalar 15
BÖLÜM 1: GİRİŞ 17
BÖLÜM 2: EŞİTLİK KAVRAMI 19
BÖLÜM 3: EŞİTLİK KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ 21
BÖLÜM 4: HUKUKİ AÇIDAN EŞİTLİK (EŞİTLİĞİN NORMATİF DAYANAKLARI) 25
4.1. Ulusal Hukuk Yönünden 25
4.1.1. Anayasa Yönünden 25
4.1.2. 4857 Sayılı İş Kanunu Yönünden 26
4.1.3. 6356 Sayılı Sendikalar Kanunu Yönünden 27
4.1.4. 5378 Sayılı Engelliler Kanunu Yönünden 28
4.1.5. 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu(TİHEK) Kanunu Yönünden 29
4.1.6. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yönünden 31
4.2. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Taraf Olduğu Uluslararası Hukuk Metinleri Yönünden 32
4.2.1. Birleşmiş Milletler Antlaşması 32
4.2.2. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 33
4.2.3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 34
4.2.3.1. Sözleşme Ana Metni 34
4.2.3.2. EK 12 No.lu Protokol 35
4.2.4. Avrupa Sosyal Şartı (Avrupa Sosyal Haklar Sözleşmesi) ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı 35
4.2.5. BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 36
4.2.6. BM Her Türlü Irk Ayrımcılığının Tasfiye Edilmesine Dair Uluslararası Sözleşme 37
4.2.7. BM Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi 38
4.2.8. ILO Kapsamındaki Düzenlemeler 40
4.2.8.1. ILO Anayasası 40
4.2.8.2. ILO’nun 100 Sayılı Aynı İşiçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkındaki Sözleşmesi 40
4.2.8.3. ILO’nun 111 Sayılı İş ve Meslek Bakımından Ayrımcılığın Yasaklanması Hakkındaki Sözleşme 41
4.2.8.4. ILO’nun 158 Sayılı Hizmet İlişkisine İşveren Tarafından Son Verilmesi Hakkındaki Sözleşmesi 42
4.2.9. Avrupa Birliği Mevzuatı 43
4.2.9.1. Roma Antlaşması 43
4.2.9.2. Diğer Düzenlemeler 43
4.2.10. Engelli Hakları Sözleşmesi 45
BÖLÜM 5: İŞVERENİN İŞ HUKUKUNDA EŞİT DAVRANMA BORCU 47
5.1. Bir Hukuk Disiplini Olarak İş Hukuku 47
5.1.1. İş Sözleşmesi 48
5.1.2. İşçi ve İşverenin Tanımı 49
5.1.3. İşçi ve İşverenin Borçları 50
5.2. İşverenin Eşit Davranma Borcunun Hukuki Niteliği ve Temeli 53
5.2.1. İşverenin Eşit Davranma Borcunun Hukuki Kaynağı 53
5.2.2. Eşit Davranma Borcunun İşlevi 57
5.2.3. İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesinin Kapsamı ve Sınırları 58
5.2.4. Eşit Davranma Borcunun Doğumu 58
5.3. Ayrımcılık Kavramı ve Ayrımcılık Yasağı 59
5.3.1. Ayrımcılık Türleri 60
5.3.2. Tipik Ayrımcılık Nedenleri 62
5.3.2.1. Cinsiyet Temelli Ayrımcılık 62
5.3.2.3. Psikolojik Taciz (Mobbing) 66
5.3.2.4. Din, İnanç, Felsefi ve Siyasal Düşünce 68
5.3.2.4.1. Din ve İnanç 68
5.3.2.4.2. Felsefi ve Siyasi Düşünce 70
5.3.2.5. Engel (Disability) 72
5.3.2.6. Sendikal Faaliyetler 73
5.3.2.7. Yaş 74
5.3.2.8. Kıdem 76
5.3.2.9. Yabancılık 76
5.4. Eşit Davranma Borcunun Uygulanma Koşulları 77
5.4.1. İşyerinin Aynı Olması (İşyerinde Birlik) 77
5.4.2. İşyerinde Bir İşçi Topluluğunun Varlığı 80
5.4.3. Kolektif Bir Uygulama Olması 81
5.4.4. Aynı Zaman Dilimi İçinde Yer Alma 81
5.4.5. İş İlişkisinin Kurulmuş Olması 83
5.5. Eşit Davranma Borcunun Sınırları 83
5.5.1. Sözleşme Özgürlüğü İlkesi 83
5.5.2. Orantılılık İlkesi ve Eşit Davranma Borcu 86
5.5.3. 6698 sayılı KVKK Hükümleri Yönünden İşverenin Sınırları 87
5.6. Eşit Davranma Borcunun Uygulandığı Haller 90
5.6.1. İş İlişkisinin Kuruluşunda Eşit Davranma Borcu 90
5.6.1.1. Genel Olarak 90
5.6.1.2. Cinsiyet ve Gebelik Yönünden İş Akdinin Kuruluşunda Eşit Davranma 91
5.6.1.3. Sendikal Nedenler Yönünden İş Akdinin Kuruluşunda Eşit Davranma 92
5.6.1.4. TİHEK Kanunu Kapsamında İş Akdinin Kuruluşunda Eşit Davranma 92
5.6.1.5. Engellilik Nedeniyle İş Akdinin Kuruluşu Nedeniyle Eşit Davranma 93
5.6.1.6. Yaş Yönünden İş Akdinin Kuruluşunda Eşit Davranma 94
5.6.2. İş İlişkisinin Devamı Süresince Eşit Davranma Borcu 95
5.6.2.1. İşverenin Yönetim Hakkı ve Eşitlik İlkesi 96
5.6.2.1.1. İşverence Verilen Emir ve Talimatlar 96
5.6.2.1.2. İşçiler Arasında Çeşitli Grupların Oluşturulması 97
5.6.2.2. Ücret Yönünden Eşitlik Davranma Borcu 98
5.6.2.3. İş Sözleşmesinin Türü ve Eşit Davranma Borcu 100
5.6.2.3.1. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri ile Çalışan İşçiler Arasında Eşit İşlem Yapma Borcu 101
5.6.2.3.2. Tam ve Kısmi Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışan İşçiler Arasında Eşit Davranma Borcu 103
5.6.2.4. Sosyal Yardımlar ve İkramiyelerde Eşit Davranma Borcu 106
5.6.2.5. Çalışma ve Dinlenme Sürelerinin Düzenlenmesinde Eşit Davranma Borcu 109
5.6.3. İş İlişkisinin Sona Erdirilmesinde Eşit Davranma Borcu 110
5.6.3.1. Genel Olarak 110
5.6.3.2. Fesih Türlerine Göre Eşit Davranma Borcu 117
5.6.3.2.1. Süreli Fesih Hakkının Kullanılması Bakımından Eşit Davranma Borcu 117
5.6.3.2.1.1. İş Güvencesi Kapsamındaki İşçiler Bakımından Eşit Davranma Borcu 117
5.6.3.2.1.2. İş Güvencesi Kapsamında Olmayan İşçiler Bakımından Eşit Davranma Borcu 120
5.6.3.2.2. Haklı Nedenle Fesih Hakkının Kullanılması Bakımından Eşit Davranma Borcu 120
5.6.3.2.3. İş Güvencesi Sisteminde Sosyal Seçim Uygulaması 124
5.6.3.2.4. İş Sözleşmesinin Feshinde Sendikal Nedenlere Dayalı Ayrımcılık 126
5.6.3.2.5. İş Sözleşmesinin Feshinde Cinsiyet Nedenli Ayrımcılık 128
BÖLÜM 6: EŞİT DAVRANMA İLKESİNE AYKIRILIĞIN İSPATI VE YAPTIRIMLARI 129
6.1. İSPAT YÜKÜ 129
6.1.1. Genel Olarak 129
6.1.1. Özel İspat Şekline Tabii Uyuşmazlık 1: Sendikal Neden 131
6.1.2. Özel İspat Şekline Tabii Uyuşmazlık 2: Cinsiyet Ayrımcılığı 133
6.1.3. İspat Yükü Konusunda Görüşümüz 134
6.2. EŞİT DAVRANMA İLKESİNE AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARI 136
6.2.1. Hukuki Yaptırımlar 136
6.2.1.1. Geçersizlik Yaptırımı 136
6.2.1.2. Eda Davası 137
6.2.1.3. İş Görmekten Kaçınma 138
6.2.1.4. Maddi ve Manevi Tazminat 139
6.2.1.5. İşçinin Fesih Hakkı 139
6.2.1.6. Saldırının Önlenmesi Davası 140
6.2.1.7. Ayrımcılık Tazminatı 140
6.2.2. İdari Yaptırımlar 143
6.2.3. Cezai Yaptırım – Ayrımcılık Suçu 145
BÖLÜM 7: SONUÇ 147
Kaynakça 151
Kavram Dizini 159