İşverenin Fesih Hakkının Sözleşmelerle Sınırlandırılması
Hande Bahar Aykaç
İşçiler için yasal bir iş güvencesi sisteminin olmadığı durumlarda veya iş güvencesi sistemi bulunup da sistemin kapsamına girme koşullarını taşımadığı için sistemden yararlanamayan işçiler bakımından işverenin fesih hakkının bireysel iş akitleriyle ve toplu iş sözleşmeleriyle sınırlandırılması önem kazanmaktadır. Bu bakımdan Türkiye'de 2002 yılında hayata geçilen iş güvencesi sisteminden yararlanabilmek için öngörülen 'en az otuz işçi çalıştırılan bir işyerinde çalışma' koşulu, iş güvencesinden yararlanan işçi sayısını önemli ölçüde azaltmaktadır. Diğer yandan, iş güvencesi kapsamında yer alan işçiler açısından da yasal güvencelerin ötesinde bir koruma sağlamak, sistemin eksikliklerini gidermek bakımından sözleşmeler özellikle toplu iş sözleşmeleri elverişli bir araç oluşturmaktadır. Nitekim bu araçlarla, feshe karşı yasal korumayı işçi lehine artıran düzenlemeler ya da yasada yer almayan sınırlamaların getirilmesi kural olarak mümkün görülmektedir. Yasal iş güvencesi sisteminin -bir eyalet haricinde- olmadığı Amerikan hukuk sisteminde ise, işverenin fesih hakkının sözleşmesel sınırlamaları ön plana çıkmaktadır. Feshe karşı özellikle toplu iş sözleşmeleriyle getirilen açık, yaygın ve etkin korumanın yanı sıra Amerikan mahkemeleri somut olayın özelliklerini ayrıntılı şekilde inceleyerek sözleşme hukukunun ilkeleri çerçevesinde işverenin fesih hakkının zımnen sınırlandığı sonucuna da ulaşabilmektedirler. Böylece iş ilişkisinde daha fazla adalet ve eşitliği hayata geçirebilmek arayışıyla, işçinin feshe karşı korunması somut olayın özellikleri çerçevesinde açık ve yazılı kuralların ötesine geçebilmektedir. Söz konusu eserde, iki farklı ülkenin hukuk sisteminde işverenin fesih hakkını sınırlandırmaya yönelik farklı sözleşmesel araçlar karşılaştırmalı bir analiz ile irdelenmektedir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
FESHE KARŞI KORUMANIN GENEL ÇERÇEVESİ
§1.Genel olarak
I. Feshe Karşı Koruma Kavramı
II. İşverenin Fesih Hakkının Sınırlandırılmasının Gerekçesi
III. İşverenin Fesih Hakkının Sınırlandırılmasının Etkileri
§2.İşverenin Fesih Hakkının Genel Çerçevesi
I. Türk Hukukunda İşverenin Fesih Hakkının Yasal Çerçevesi
II. Amerikan Hukukunda İşverenin Fesih Hakkının Genel Çerçevesi
§3.İşverenin Fesih Hakkının Sözleşme ile Sınırlandırılmasının Genel Çerçevesi
I. Türk Hukuku
II. Karşılaştırmalı Hukuk
İKİNCİ BÖLÜM
İŞVERENİN FESİH HAKKININ
SÖZLEŞMELERLE SINIRLANDIRILMASI
§1.Bireysel İş Sözleşmeleriyle Sınırlandırma
I. Türk Hukukunda Sözleşmelerle Sınırlandırmaya İlişkin Genel Esaslar
II. Amerikan Hukukunda
III. Fesih Hakkının Zımnen Sınırlandırılmasının Türk Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
§2.Fesih Hakkının Toplu İş Sözleşmesi ile Sınırlandırılması
I. Türk Hukukunda
II. Amerikan Hukukunda Fesih Hakkının Toplu İş Sözleşmesi ile Sınırlandırılması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FESHE İLİŞKİN SINIRLAMALARA UYMAMANIN YAPTIRIMI
§1.Türk Hukuku Bakımından
I. Sözleşmede Bir Yaptırım Öngörülmemiş Olması
II. İşverenin Fesih Hakkını Sınırlayan Hükümlere Aykırılıkta Öngörülen Cezai Şart ve Bu Mahiyette Ödemeler
III. Sözleşmede Getirilen İşe İade Yaptırımı
§2.Amerikan Hukukunda
I. Toplu İş Hukukunda Yer Alan Fesih Hakkına İlişkin Sınırlamalara Uymamanın Yaptırımı
II. Bireysel İş Sözleşmesinde Düzenlenen Fesih Hakkına İlişkin Sınırlamalara Uymamanın Yaptırımı
III. Konunun Türk Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME
KAYNAKÇA