İşverenin İş Akdini Kötüniyetli Feshi
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİ VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI KAVRAMLARI 23
1. İŞ SÖZLEŞMESİ 25
1.1. Tanımı 26
1.2. Unsurları 30
1.2.1. İş Görme 31
1.2.2. Ücret 32
1.2.3. Bağımlılık 34
1.2.4. Zaman 38
1.3. Hukuki Niteliği 39
2. SÖZLEŞMELERE HAKİM OLAN PRENSİPLER 40
2.1. Sözleşme Serbestisi 40
2.2. Ahde Vefa İlkesi 43
2.3. İstisnası 44
3. GENEL OLARAK HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 45
3.1. Dürüstlük Kuralı (Objektif İyiniyet) 45
3.2. Hakkın Kötüye Kullanılması 47
3.3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Unsurları 49
3.3.1. Hukuken Tanınmış Bir Hakkın Varlığı 49
3.3.2. Hakkın Objektif İyiniyet Kurallarına Aykırı Olarak Kullanılması 49
3.3.3. Hakkın Kullanılması Sonucu Karşı Tarafın Zarar Görmesi ya da Bir Zarar Tehlikesinin Yaratılması 51
3.4. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Kıstasları 52
3.4.1. Hakkın Kullanılmasında Meşru Bir Menfaat
Bulunmaması 52
3.4.2. Hakkın Kullanılmasında Hak Sahibinin Menfaatleri İle Başkasına Vereceği Zarar Arasında Aşırı Orantısızlığının Bulunması 53
3.4.3. Kendi Ahlaka Aykırı Davranışına Dayanarak Hak Elde Edilmesi 54
3.4.4. Uyandırılan Güvene Aykırı Davranışta Bulunulması 54
3.5. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Yaptırımı 55
4. SÖZLEŞME YAPMA HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI 56
4.1. Genel Olarak 56
4.2. Sözleşme Yapma Hakkının Kötüye Kullanılmasına Başlıca Örnekler 57
4.2.1. Muvazaa 57
4.2.2. Kanuna Karşı Hile 60
4.2.3. Gabin 61
5. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ 64
5.1. Sürenin Dolması 65
5.2. Ölüm 66
5.2.1. Çalışanın Ölümü 66
5.2.2. İşverenin Ölümü 67
5.3. Tarafların Anlaşması (İkale) 68
5.4. Fesih 73
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ 77
1. İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI 77
1.1. İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Hukuki Dayanağı 77
1.2. İş Sözleşmesini Fesih Hakkının İş Kanunu ve Diğer Kanunlarda Düzenlenmiş Olmasının Fesih Hakkı Açısından Değerlendirilmesi 80
2. HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI 84
2.1. Haklı Neden Kavramı 84
2.2. Haklı Nedenle Fesih Hakkının Hukuki Dayanağı 86
2.3. Unsurları 87
2.4. Hukuki Niteliği 88
2.5. İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Derhal Fesih
Sebepleri 89
2.5.1. Sağlık Nedenleri 92
2.5.1.1. Derli Toplu Olmayan Yaşamı veya Bağımlılık Nedeniyle Bir Hastalığa Yakalanması veyahut
İşçinin Kasti veya Ağır Kusurlu Davranışı Neticesinde Kazaya Uğraması Sonrasında Engelli Hale Gelmesi 94
2.5.1.2. İşçinin Tedavi Edilemeyecek Bir Hastalığa
Tutulması ve işyerinde çalışmasında Sakınca
Bulunan Bir Hastalığa Tutulması 95
2.5.1.3. Çalışanın (a) Alt Bendinde Sayılan Sebepler Dışında
Hastalık, Kaza, Doğum ve Gebelik Gibi Hallerde; İş
K. 17. Maddedeki Bildirim Sürelerini Altı Hafta
Aşacak Şekilde Devamsızlık Yapması 98
2.5.2. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve
Benzerleri 101
2.5.2.1. İşçinin İşvereni Yanıltması 103
2.5.2.2. İşçinin İşverenin Şeref ve Namusuna Dokunacak
Söz ve Davranışları, Şeref ve Haysiyet Kırıcı Asılsız
İhbar Ve İsnatları 105
2.5.2.3. İşçinin İşverenin Başka Bir İşçisine Cinsel Tacizde
Bulunması 106
2.5.2.4. İşçinin Sataşması, İçki ve Uyuşturucu Madde
Kullanma Yasağına Aykırı Hareketi 110
2.5.2.5. İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan
Davranışları 115
2.5.2.6. İşçinin İşyerinde Suç İşlemesi 119
2.5.2.7. İşçinin İşe Devamsızlığı 121
2.5.2.8. İşçinin, Hatırlatıldığı Halde Görevini Yapmamakta
Israr Etmesi 126
2.5.2.9. İşçinin Kusuru ile İşin Güvenliğini Tehlikeye
Düşürmesi, İşverene Zarar Vermesi 129
2.5.3. Zorlayıcı Nedenler 133
2.5.4. İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması 135
2.6. Haklı Nedenle Fesih Hakkının Kullanılmasında Süre 137
2.7. Haklı Fesih Hakkının Sınırlandırılması 139
2.8. Haklı Nedenle Feshin Hukuki Sonuçları 139
2.9. Haklı Nedenle Fesih Hakkı Kötüye Kullanılabilir mi? 142
3. SÜRELİ (BİLDİRİMLİ) FESİH 143
3.1.1. Süreli Fesih Hakkının Kullanılması 145
3.1.2. Süreli Fesih Hakkının Sınırlandırılması 147
3.1.3. Süreli Feshin Hüküm ve Sonuçları 152
3.1.4. Peşin Ödeme Suretiyle İş Sözleşmesinin Feshi 154
4. İŞ GÜVENCESİ 157
4.1. Genel Olarak 157
4.2. Türk Hukuku’nda İş Güvencesi 159
4.3. İş Güvencesi Kavramı ve Kapsamı 163
4.4. İş Güvencesinden Yararlanma Koşulları 165
4.4.1. İş Kanunu ve/veya Basın İş Kanunu’na Tabi Çalışan
Olmak 165
4.4.2. İşyerinde Otuz veya Daha Fazla Çalışanın Bulunması 166
4.4.3. Çalışanın En Az Altı Aylık Kıdeminin Bulunması 178
4.4.4. Çalışanın İşveren Vekili Olarak Görev Yapmaması 185
4.4.5. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından
Fesih Edilmiş Olması 187
5. GEÇERSİZ FESİH 188
5.1. Geçerli Fesih Nedenleri 190
5.1.1. “Feshe Maruz Kalanın Borca Aykırı Hareketi”
Nedeniyle 191
5.1.1.1. Çalışanın Yetersizliğinden Kaynaklanan 191
5.1.1.2. Çalışanın Davranışlarından Kaynaklanan 197
5.1.2. “Borca Aykırı Harekete Dayanmayan” Sebepler (İşletmenin, işyerinin veya İşin Gereklerinden Kaynaklanan Sebepler) 202
5.2. Bildirimli Fesihte Usul 207
5.3. Fesih Bildirimine İtiraz 209
5.4. İş Güvencesine Hâkim İlkeler 212
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FESİH HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI 215
1. İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ GEÇERLİ NEDENLE
FESİH HAKKINI KÖTÜYE KULLANMASI 217
1.1. Fesih Hakkının Kötüye Kullanılmasının Unsurları 223
1.1.1. Fesih Hakkının Varlığı 223
1.1.1.1. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi 223
1.1.1.2. Bildirimli Feshin Usulsüz Olması 224
1.1.2. İş sözleşmesini fesih hakkının objektif iyiniyet kurallarına
aykırı olarak kullanılması 224
1.1.3. İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Kullanılması Sonucu
Karşı Tarafın Zarar Görmesinin Şart Olmaması 225
1.2. Fesih Hakkının Kötüye Kullanılmasının Ölçütü 226
1.3. Fesih Hakkını Kötüye Kullanılmasının Yaptırımı 228
1.3.1. İş Kanunu Kapsamında Çalışanlar Yönünden 228
1.3.1.1. İş Güvencesi Kapsamında Olan Çalışanlar
Bakımından 228
1.3.1.2. İş Güvencesi Kapsamı Dışında Kalan Çalışanlar
Bakımından 229
1.3.2. Basın İş Kanunu Kapsamında Çalışanlar Yönünden 229
1.3.3. Deniz İş Kanunu Kapsamında Çalışanlar Yönünden 231
2. İŞYERİNİN KAPANMASI 232
3. SENDİKA ÜYELİĞİ 236
4. İŞÇİNİN İŞVEREN ALEYHİNE ŞAHİTLİK YAPMASI VEYA
ŞİKAYET ETMESİ 242
5. DİĞER BENZERİ DURUMLAR 244
6. HAKKIN KÖTÜYE KULLANIMI NİTELİĞİNİ
OLUŞTURMAYAN FESİHLER 247
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İŞVERENİN FESİH HAKKINI KÖTÜYE KULLANMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI 252
1. TÜRK BORÇLAR KANUNUNDAN DOĞAN
TAZMİNATLAR 252
1.1. Fesih Tazminatı 253
1.2. Haksız Fesih Tazminatı 255
1.3. Ek Tazminat Talep Hakkı 257
1.4. Kötüniyet Tazminatı 258
2. İŞ KANUNLARI’NDAN DOĞAN TAZMİNATLAR 260
2.1. Kıdem Tazminatı 260
2.1.1. 4857 Sayılı İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 261
2.1.1.1. İş Kanunu’na Tabi Çalışan Olmak 262
2.1.1.2. En Az Bir yıllık Kıdem Süresine Sahip Olmak 264
2.1.1.3. İş Sözleşmesinin Kanunda Belirlenen Nedenlerle
Sona Ermiş Olması 268
2.1.2. Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 271
2.1.3. Deniz İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 272
2.1.4. Kıdem Tazminatının Hesaplanması 275
2.2. İhbar Tazminatı 281
2.3. Kötüniyet Tazminatı 282
2.4. Maddi ve Manevi Tazminat 287
3. ÇALIŞANIN İŞE İADESİ 288
4. SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ
KANUNUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN YAPTIRIMLAR 295
4.1. Sendikacılık Tazminatı ve İşe İade 295
4.2. Sendika İşyeri Temsilcisinin Talep Edebileceği
Tazminatlar 302
SONUÇ 307
KAYNAKÇA 311
