İttihad ve Terakki liderlerinin özel arşivlerindeki yayınlanmamış belgeler ile Atatürk ve İnönü dönemlerinde Ermeni gayrimenkulleri konusunda alınmış bazı kararlar.
ÖNSÖZ
Türk siyasi tarihinin imparatorluk ve cumhuriyet dönemlerinde İttihad ve Terakki kadar etki yapmış, tartışılmış ve tartışması hâlâ devam etmekte olan bir başka siyasi parti yoktur.
İttihad ve Terakki’nin 1918’de yani günümüzden 95 sene önce hukuken, 87 sene önce 1926’da yaşanan İzmir suikasti dâvâlarının ardından liderlerinden bazılarının idamı ile fiilen tarihe intikal etmiş olmasına rağmen, İttihadçı, zihniyet kavramının bugün hâlâ tartışma mevzuu edilmesi, bu etkinin ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir.
Bu kitapta, Osmanlı İmparatorluğu’nun son on senesine tek başına hâkim olan İttihad ve Terakki’nin lider kadrosuna, bu kadro ile temasta bulunmuş o dönem siyeseti ile edebiyat dünyasının, basınının ve idarecilerinin önde gelenlerine ait 220 adet belge yeralıyor.
Bu belgelerin kitabın ilk bölümünde yeralan 19 adedi, Ermeniler tarafından katledilen bazı Türk devlet görevlilerine Ermeni mallarının tahsîsi ile ilgilidir ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri’nde muhafaza edilmektedir.
Arşiv evrakının ardından bir kısmı özel arşivimde bulunan, bazılarını da İttihadçı ailelerden temin ettiğim 198 adet belge gelmektedir. Bu belgelere, Süleyman Nazif tarafından yazıldığı düşünülen ve bugün temini zor olan Boş Herif risâlesinin tam metni ile Refik Halid’in şimdiye kadar tamamı düzgün şekilde yayımlanmamış iki, Falih Rıfkı’nın da bir makalesini ilave ettim ve belgelerle diğer metinlerin sayısı 220’ye çıktı…
