Kabahatler Hukuku
Berrin AKBULUT
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .5
İÇİNDEKİLER .7
KISALTMALAR 17
BİRİNCİ BÖLÜM
KABAHATLER HUKUKUNUN GENEL ESASLARI VE UYGULAMA ALANI
1- KABAHATLER HUKUKUNDA GÖREV VE AMAÇ 21
KABAHATLER HUKUKUNDA GÖREV .21
KABAHATLER HUKUKUNDA AMAÇ.22
2- KABAHATLER HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ . 26
KAMU HUKUKU 26
KABAHATLER HUKUKUNUN CEZA HUKUKU İÇİNDEKİ YERİ 27
III. KABAHATLER HUKUKUNUN İDARE HUKUKU İÇİNDEKİ YERİ.33
Genel Olarak33
İdari Ceza Hukuku35
3- KABAHATLER KANUNUNUN KAPSAMI 38
4- SUÇ-KABAHAT AYRIMI . 56
TARİHİ GELİŞİM 56
Genel Olarak56
Suçların Ağırlığına Göre Ayrılması .59
Türk Hukukunda Yaşanan Gelişmeler67
Cumhuriyet Öncesi Dönemde Yaşanan Gelişmeler 67
Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Gelişmeler 70
SUÇ- KABAHAT AYRIMINDA İLERİ SÜRÜLEN TEORİLER 76
Genel Olarak76
Teorilerin Tarihi .77
Şimdiki Görüşler 84
Değerlendirme.90
III. SUÇ-KABAHAT AYRIMINDA SUÇ POLİTİKASI.102
5- KANUNİLİK İLKESİ. 107
GENEL OLARAK.107
KANUNİLİK İLKESİNİN ANLAMI VE KAPSAMI 110
III. KANUNİLİK İLKESİNİN SONUÇLARI .127
Örf ve Adet Hukukuyla Yaptırım Uygulama Yasağı127
Belirlilik İlkesi.128
Kıyas Yasağı .139
Geriye Yürüme Yasağı .143
6- KABAHATLER KANUNUNUN UYGULAMA ALANI 145
ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI .145
Genel Olarak145
Geriye Yürüme Yasağı .148
Derhal Uygulama İlkesi151
Lehe Kanunun Geriye Yürümesi 153
Lehe Kanunun Belirlenmesi.166
Suç İle Kabahat Arasında Zaman Bakımından Uygulama İlişkisi171
Süreli veya Geçici Kanunlarda Zaman Bakımından Uygulama .174
Kabahatin İşlendiği Zaman 176
YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI179
Genel Olarak179
Mülkilik İlkesi.181
Ülke Kavramı 181
Kabahatin İşlendiği Yerin Belirlenmesi .184
III. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI192
Genel Olarak192
Cumhurbaşkanı .193
Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar196
Milletvekilleri 197
Diplomasi Temsilcileri .202
İKİNCİ BÖLÜM
KABAHATTE SORUMLULUĞUN ESASLARI
7- KABAHAT.207
TANIM 207
HAKSIZLIK OLUŞTURAN BİR FİİL OLARAK KABAHATİN HUKUKA
AYKIRILIK VE KUSURLA İLİŞKİSİ.209
III. FİİLİN SOSYAL UYGUNLUĞU.211
IV KABAHATİN UNSURLARI 214
YAPTIRIM UYGULANABİLMESİNİN DİĞER ŞARTLARI216
Objektif Yaptırım Uygulanabilme Şartları216
Şahsi Yaptırımsızlık Sebepleri veya Yaptırımı Kaldıran Şahsi Sebepler .217
8- TİPİKLİĞİN MADDİ UNSURLARI. 219
MADDİ UNSURUN FONKSİYONLARI VE ÖĞELERİ .219
Fonksiyonları .219
Öğeleri .226
FİİL (HAREKET)226
Genel Olarak226
Hareket Olmayan Hususlar228
Hareketin Tipiklikte Düzenlenişine Göre Kabahatler.233
Genel Olarak .233
Tek Hareketli Kabahatler 234
Çok Hareketli Kabahatler (Birden Fazla Hareketli Kabahatler).234
Serbest Hareketli Kabahatler235
Bağlı Hareketli Kabahatler 235
Seçimlik Hareketli Kabahatler.235
Kesintisiz Kabahatler.236
III. İCRAİ-İHMALİ KABAHATLER238
Genel Olarak238
İhmali Kabahatlerin Çeşitleri .243
Gerçek İhmali Kabahatler .243
Gerçek Olmayan İhmali Kabahatler 244
a) Genel Olarak 244
b) Belli Bir İcrai Davranışta Bulunma Hususunda Hukuki
Yükümlülük 246
aa) Garantörlük .246
bb) Garantörlük Durumları 248
aaa) Garantörlük Durumunun Hukuki Nedenleri .248
bbb) Koruma Garantörlüğü.249
ccc) Gözetim Garantörlüğü 251
c) Denklik Kaydı260
Beklenebilirlik 260
İhmali Kabahatlerle İlgili Diğer Konular .261
NETİCE263
Genel Olarak263
Sırf Hareket Kabahatleri 265
Neticeli Kabahatler 265
NEDENSELLİK BAĞI VE FİİLİN OBJEKTİF İSNAD EDİLEBİLİRLİĞİNİ
KALDIRAN NEDENLER.266
Nedensellik Bağı266
İcrai Şekilde Gerçekleştirilen Neticeli Kabahatlerde
Nedensellik Bağı .266
İhmali Kabahatlerde Nedensellik Bağı269
Fiilin Objektif İsnat Edilebilirliğini Ortadan Kaldıran Nedenler270
İzin Verilen Risk 270
Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması.272
Hukuka Uygun Alternatif Davranışlar ve Riskin Artırılması
Teorisi.273
Özen Normunun Koruma Amacının Meydana Gelen Neticeyi
İçermemesi Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin
Ortadan Kalkması .274
Riskin Azaltılması Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad
Edilebilirliğinin Ortadan Kalkması.275
Hukuken Önemli Herhangi Bir Tehlikenin Yaratılmaması
Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin Kalkması276
Güven İlkesi Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin
Kalkması .276
FAİL 278
Genel Kabahatler ve Özgü Kabahatler 278
Bizzat İşlenebilen Kabahatler 281
Tüzel Kişilerin Kabahatler Hukuku Çerçevesinde Cezalandırılması .282
Tüzel Kişi Kavramı.282
Tüzel Kişilerin Kabahatler Kanunu m. 8 Gereğince
Sorumluluğu .287
a) Hukuki Esası .287
b) Organ veya Temsilcinin Davranışından Dolayı
Sorumluluk.293
aa) Genel Olarak293
bb) İdari Yaptırım.295
cc) Özgü Kabahatler298
dd) Sorumluluk Şartları302
aaa) Tüzel Kişilerin Sorumluluğu İçin Aranan
Şartlar .302
aaaa) Organ 306
bbbb) Temsilci .311
cccc) Tüzel Kişinin Faaliyeti Çerçevesinde
Görev Üstlenen Kişiler.312
dddd) Kabahatin İşlenmesi 313
bbb) Gerçek Kişinin Sorumluluğu İçin Aranan
Şartlar .320
ccc) Özel Nitelikler .323
Tüzel kişilerin Kabahatler Kanunu m. 43/A Gereğince
Sorumluluğu .325
Tüzel kişilerin Kabahatler Kanunu m. 43/B Gereğince
Sorumluluğu .329
VII. MAĞDUR 332
VIII. KONU332
NİTELİKLİ UNSURLAR335
9- TİPİKLİĞİN MANEVİ (SÜBJEKTİF) UNSURLARI 336
GENEL OLARAK.336
KANUNİ TANIMDA YER ALAN DİĞER SÜBJEKTİF UNSURLAR338
III. KAST .340
Kastın Tanımı ve Unsurları.340
Kastın Konusu 341
Kastın Bulunması Geraken Zaman.342
Kast Şekilleri 343
Kastı Ortadan Kaldıran Hata 345
Genel Olarak .345
Maddi Unsurlarda Hata (Unsur Yanılgısı) .346
Nitelikli Unsurlarda Hata 350
TAKSİR 351
Genel Olarak351
Kabahatler Hukukunda Taksirin Önemi.351
Taksir Şekilleri354
Bilinçli Taksir .355
Bilinçsiz Taksir.356
Taksirli Kabahatlerde Kusur.361
NETİCE SEBEBİYLE AĞIRLAŞAN KABAHATLER.363
10- HUKUKA AYKIRILIK. 364
HAKSIZLIĞIN UNSURU OLARAK HUKUKA AYKIRILIK .364
HUKUKA UYGUNLUĞUN GENEL ESASLARI .365
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Kaynakları .365
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Yapısı 366
III. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ .368
Genel Olarak368
Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesi 369
Meşru Savunma 371
İlgilinin Rızası.374
Hakkın Kullanılması .375
Genel Olarak.375
Resmi İzin .378
Yükümlülüklerin Çatışması 380
HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE SINIRIN AŞILMASI.384
HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN MADDİ ŞARTLARINDA HATA386
11- KUSUR .387
GENEL OLARAK.387
KUSURLULUĞUN ŞARTLARI389
Genel Olarak389
Kusur Yeteneği 390
Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Haller.393
Yaş Küçüklüğü.393
Akıl Hastalığı .394
Sağır ve Dilsizlik 396
Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde
Bulunma .397
Zorunluluk Hali .400
Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi 404
Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaş
Nedeniyle Aşılması .406
Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit Etkisiyle İrade
Yeteneğinin Etkilenmesi .407
Haksızlık Bilinci 408
III. KUSURLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLERDE HATA411
Haksızlık Yanılgısı.411
Kusurluluğu Kaldıran Nedenlerin Maddi Şartlarında Hata 416
Taksirli Kabahatlerde Yasak Hatası416
12- TEŞEBBÜS 418
GENEL OLARAK.418
TEŞEBBÜSÜN ŞARTLARI422
III. İŞTİRAK HALİNDE İŞLENEN KABAHATLER VE TEŞEBBÜS.426
GÖNÜLLÜ VAZGEÇME427
Genel Olarak427
Şartları.428
Sonucu.430
ETKİN PİŞMANLIK.431
13- İŞTİRAK 432
GENEL OLARAK.432
DAR FAİL KAVRAMI - GENİŞ FAİL KAVRAMI433
III. TEKLİK PRENSİBİ .434
DOLAYLI FAİLLİK VE YAN FAİLLİK 440
Dolaylı Faillik440
Yan Faillik.443
KABAHATLER KANUNUMUZDA DÜZENLENEN İŞTİRAK 445
İştirakin Objektif Davranış Unsuru.445
Özel Faillik Niteliği .449
İştirakin Sübjektif Unsuru 452
İştirakte Sorumluluk İçin Aranan Şartlar455
İştirakte Suç-Kabahat İlişkisi 459
14- İÇTİMA 460
GENEL OLARAK.460
İçtimanın Önemi460
Fiil Tekliği - Fiil Çokluğu462
Fiil Tekliği 462
a) Doğal Anlamda Hareket Tekliği462
b) Doğal Hareket Tekliği .462
c) Tipik Hareket Tekliği.466
d) İhmali Kabahatlerde Fiil Tekliği 470
Fiil Çokluğu473
İÇTİMA ŞEKİLLERİ474
Normların İçtimaı 474
Tanım ve Hukuki Önemi474
Normların İçtimaı Şekilleri 476
a) Özel Normun Önceliği İlkesi.476
b) Yardımcı Normun Sonralığı İlkesi .477
c) Bir Normun Diğeri Tarafından Tüketilmesi İlkesi .477
Fikri İçtima.478
Ne Bis İn İdem İlkesi478
Kabahatler Arasında Fikri İçtima.485
a) Genel Olarak 485
b) Şartları486
c) Sonuçları 490
Suçlar ile Kabahatler Arasında İçtima.494
a) Şartları .494
b) Sonuçları 501
Aynı Kabahatin Birden Fazla Kez İşlenmesi .504
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KABAHATLER HUKUKUNDA YAPTIRIM VE İDARİ YAPTIRIM MUHAKEMESİ
15- KABAHATLER HUKUKUNDA YAPTIRIM 505
GENEL OLARAK.505
İDARİ YAPTIRIM506
III. KABAHATLER HUKUKU YAPTIRIMLARI .508
İDARİ YAPTIRIM TÜRLERİ .510
İdari Para Cezası 510
Genel Olarak.510
İdari Para Cezası Türleri515
a) Maktu idari para cezası515
b) Nispi İdari Para Cezası518
c) Alt ve Üst Sınırlar Arasında Gösterilen İdari Para Cezası .520
aa) Genel olarak 520
bb) Alt ve Üst Sınırlar Arasında Gösterilen İdari Para
Cezasının Belirlenmesi.521
aaa) Fiilin Haksızlık İçeriği.523
bbb) Failin Kusuru .524
ccc) Failin Ekonomik Durumu 525
İdari Para Cezasının Tahsili .526
a) Gelir Kaydı ve Tahsil Zamanı 526
b) Peşin Ödeme531
c) Taksitle Ödeme533
Mahkemeler ve Cumhuriyet Savcıları Tarafından Verilen
İdari Para Cezaları.535
İdari Tedbirler536
Genel Olarak.536
Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi536
a) Genel olarak.536
b) Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesinin Şartları537
c) Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi Kararının Geciktirilmesi.543
d) Muhafaza ve Elkoyma544
e) Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesinin Sonuçları.547
Diğer İdari Tedbirler547
İdari Yaptırımlarda Tekerrür549
16- İDARİ YAPTIRIMLARDA ZAMANAŞIMI. 553
SORUŞTURMA ZAMANAŞIMI .553
YERİNE GETİRME ZAMANAŞIMI .565
17. İDARİ YAPTIRIM MUHAKEMESİ 567
İDARİ YAPTIRIM KARARI VERME YETKİSİ567
Genel Olarak567
Madde Bakımından Yetki (Görev) .567
İdari Kurul, Makam veya Kamu Görevlilerinin Karar Verme
Yetkisi567
a) Karar Vermeye Yetkili İdari Kurul, Makam veya Kamu
Görevlileri 568
b) İdari Yaptırım Kararının Verilmesi576
aa) Genel Olarak576
bb) İdari Yaptırım Kararının Verilmesinde Uygulanacak
İlkeler.578
cc) İdari Yaptırım Kararının Verilmesi587
Cumhuriyet Savcısının Karar Verme Yetkisi596
Mahkemenin Karar Verme Yetkisi 599
Yer Bakımından Yetki.606
Genel olarak606
Yer Bakımından Yetkinin Belirlenmesi 607
Yer Bakımından Yetki Uyuşmazlığı ve Yetkisiz Makamın
İşlemlerinin Akıbeti.611
İDARİ YAPTIRIM MUHAKEMESİ ŞARTLARI VE ENGELLERİ.613
İdari Yaptırım Muhakemesi Şartları.613
Genel Olarak .613
İdari Yaptırım Muhakemesi Şartları613
Şikayet613
Talep 615
İdari Yaptırım Muhakemesi Engelleri 615
Diplomasi ajanları, konsoloslar.615
Ölüm .615
Af 616
Ne Bis İn İdem.619
İdari Para Cezası Yerine Uyarı .619
III. İDARİ YAPTIRIM KARARININ İÇERİĞİ VE İDARİ YAPTIRIM
KARARLARININ TEBLİĞİ 620
İdari Yaptırım Kararının İçeriği.620
İdari Yaptırım Kararlarının Tebliği .624
İDARİ YAPTIRIM KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 626
Genel Olarak626
Görevli Mahkemenin Belirlenmesi628
Başvuru Yolu641
Genel Olarak.641
Başvuru Süresi ve Yetkili Makam643
a) Başvuru Süresi .643
b) Yetkili Makam 655
Başvuru Yoluna Gidebilecek Kişiler.657
Başvuru Dilekçesi ve Başvurunun Etkisi658
a) Başvuru Dilekçesi.658
b) Başvurunun Etkisi 659
Ön İnceleme ve Tebliğ 660
a) Ön inceleme.660
b) Tebliğ .668
Esasa ilişkin İnceleme ve Karar .672
a) Esasa İlişkin İnceleme 672
b) Karar 677
Cumhuriyet Savcısının Kararına Karşı Başvuru (KK m. 27/6) 685
Mahkeme Kararına Karşı İtiraz Yolu 686
Sulh Ceza Hakimliğinin Son Kararına Karşı İtiraz Yolu .695
Genel Olarak.695
İtiraz Mercii, İtiraz Edebilecek Kişiler, İtiraz süresi ve Şekli 696
a) İtiraz Mercii696
b) İtiraz Edebilecek Kişiler 696
c) İtiraz Süresi 697
d) İtiraz Şekli.698
İtiraz İncelemesi ve Karar .698
Vazgeçme ve Kabul .700
Masraflar ve Vekalet Ücreti 701
Kanun Yararına Bozma 703
Bireysel Başvuru Yolu 714
KAYNAKÇA.717