İÇİNDEKİLER TAKDİM 5 ÖNSÖZ 9 ÖZ 13 İÇİNDEKİLER 15 KISALTMALAR 19 GİRİŞ 21 I. BÖLÜM KADININ YAŞAM HAKKI A. İNSAN HAKLARININ KAVRAMSAL TEMELLERİ VE BİR İNSAN HAKKI OLARAK KADININ YAŞAM HAKKI 25 1. İnsan Haklarının Kavramsal Temelleri 25 a) Hak Kavramı 25 b) Özgürlük (Hürriyet) Kavramı ve Hak – Özgürlük İlişkisi 29 c) İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri Kavramları 30 2. Yaşam Hakkı Kavramı ve Bir İnsan Hakkı Olarak Kadının Yaşam Hakkı 32 a) Yaşam Hakkı Kavramı 33 b) Kadının Yaşam Hakkının İnsan Hakları İçindeki Yeri ve Tarihi Gelişimi 36 ba) Kadının Yaşam Hakkının İnsan Hakları İçindeki Yeri 36 bb) Kadının Yaşam Hakkının Tarihi Gelişimi 37 bba) Kadının Yaşam Hakkının Dünyadaki Tarihi Gelişimi 37 bbb) Türkiye’de Kadının Yaşam Hakkının Tarihi Gelişimi 67 bbba) Cumhuriyet Öncesi Dönemde Kadının Toplumsal Haklarına ve Yaşam Hakkına İlişkin Gelişmeler 67
16 İçindekiler bbbb) Cumhuriyet Tarihinde Kadının Yaşam Hakkına İlişkin Gelişmeler ve Mevzuattaki Düzenlemeler 85 bbbba) 1924 Anayasası Dönemi 85 bbbbb) 1961 Anayasası Dönemi 86 bbbbc) 1982 Anayasası Dönemi 87 c) Kadının Yaşam Hakkı İhlallerini Etkileyen Bir Faktör Olarak Toplumsal Cinsiyet Algısı 89 ca) “Cinsiyet” ve “Toplumsal Cinsiyet” Kavramları 90 cb) Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı 94 cba) Eşitlik İlkesi 94 cbb) Ayrımcılık Yasağı ve Yasağın Bir İstisnası Olarak “Pozitif Ayrımcılık” Kavramı 97 cbc) Toplumsal Cinsiyetin Bir Yansıması Olarak Kadına Yönelik Şiddet Türleri 99
II. BÖLÜM KADININ YAŞAM HAKKI VE İDARE A) KADININ TEMEL HAKLARININ VE ÖZELDE YAŞAM HAKKININ
KORUNMASINDA İDARENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 113 B) İDARENİN KOLLUK FAALİYETİ 122 1. Kolluk Kavramı ve Kamu Düzeninin Sağlanmasında Kolluğun Rolü 122 a) Kolluk Kavramı 122 b) Kolluğun Amacı Olarak “Kamu Düzeni” Kavramı ve Kamu Düzeninin Unsurları 130 ba) Kamu Düzeni Kavramı 130 bb) Kamu Düzeninin Unsurları 131 bba) Genel Güvenlik 132 bbb) Dirlik ve Esenlik 134 bbc) Genel Sağlık 135 bbd) Genel Ahlak 136 bc) Kolluk – Kamu Hizmeti İlişkisi 141 2. İdarenin Kolluk Faaliyetinin Ortaya Çıkış Süreci 144 3. Kolluk Makamları, Kolluk Amirleri ve Kolluk Personeli 145 4. Kolluk Yetkilerinin Sınırları 147 İçindekiler 17 C) KOLLUK MAKAMLARI VE KOLLUK AMİRLERİNİN KADININ YAŞAM HAKKININ KORUNMASINDAKİ ROLLERİ 152 1. 6284 Sayılı Kanun ve Bu Kanunun Uygulama Yönetmeliği ile Kadının Yaşam Hakkının Korunması Bünyesinde Kolluk Amirine Verilen Yetkiler 152 a) 6284 Sayılı Kanunun Yürürlüğe Giriş Süreci Hakkında Genel Bilgilendirme 152 b) 6284 Sayılı Kanunun Kapsamı ve Bu Kanunun Kadının Yaşam Hakkının Korunmasında Kolluğa Verdiği Yetkinin Genel Değerlendirilmesi 154 c) 6284 Sayılı Kanununda Kadının Yaşam Hakkının Korunması Amacıyla Valiye ve Kaymakama Verilen Yetkiler 160 ca) Barınma ve Koruma İmkânı Sağlayan Yetkiler 163 cb) Kadına ve Çocuklara Yönelik Geçici Maddi Yardım Sağlamaya Yönelik Yetkiler 166 cba) Şiddet Mağduru Kadına Yönelik Geçici Maddi Yardım Sağlamaya Yönelik Yetkiler 167 cbb) Şiddet Mağduru Kadının Çocuk veya Çocuklarına Yönelik Kreş Yardımı Yetkileri 170 cc) Danışmanlık Hizmetlerine İlişkin Yetkiler 173 2. Kanun ve Uygulama Yönetmeliğin Amacı ile Çelişen Uygulamalar ve Kadının Yaşam Hakkının Korunmasında Karşılaşılan Güçlükler 175 3. Yargı Kararları Işığında İdari Kolluğun Kadının Yaşam Hakkının Korunmasındaki Rolünde Meydana Gelen Aksaklıklar 182 a) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 182 aa) McCANN ve Diğerleri / Birleşik Krallık Kararı 187 ab) Çakıcı / Türkiye Kararı 188 ac) Opus / Türkiye Kararı 189 ad) Halime KILIÇ / Türkiye Kararı 193 ae) Civek / Türkiye Kararı 196 b) Türk Hukukundaki Yüksek Yargı Kararları 197 ba) Serpil KERİMOĞLU ve Diğerleri Kararı 198 bb) Rahil DİNK ve Diğerleri Kararı 199 bc) Fahriye ERKEK ve Diğerleri Kararı 200 bd) Aysel DEMİRALP Kararı 202 be) Mahin PARJANİ ve Diğerleri Kararı 203 18 İçindekiler 4. Kadının Yaşam Hakkının Korunmasında İdari Kolluğun Yetersiz Kaldığı Noktalara İlişkin Değerlendirmeler ve Çözüm Önerileri 205 a) Kadının Yaşam Hakkının Korunmasında Kendisine Sorumluluk Yüklenen Kamu Görevlilerinin Mesleki Eğitimden Geçirilmesi 205 b) Görevini Savsaklayan Kamu Görevlileri Hakkında Yasal Sürecin Katı Bir Şekilde Uygulanması 206 c) 4483 Sayılı Kanun’da Değişikliğe Gidilerek Kadının Yaşam Hakkı İhlallerine Neden Olan Kamu Görevlilerinin İzin Prosedürünün Dışında Tutulması 207 d) Kolluğun Yetersiz Kaldığı Algısının Silinerek Toplumun Başvuru Yollarına Sevkinin Sağlanması 210 D) KADININ YAŞAM HAKKI İHLALLERİNDEN İDARENİN SORUMLULUĞU 210 SONUÇ. 223 KAYNAKÇA 235
