Kamu Görevlilerinin İmza, Paragraf ve Elektronik İmzalarından Doğan Sorumlulukları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Sunuş 7
Kısaltmalar 15
Özet 19
GİRİŞ 21
I. İdarenin İşlemleri, Kamu Hizmetleri ve Kamu Görevlileri 21
I. BÖLÜM
§.1 İMZA, PARAF VE ELEKTRONİK İMZA KAVRAMI VE İDARENİN İŞLEMLERİ 25
I) İmza, Paraf ve Elektronik İmza Kavramları 25
A) Genel Olarak İmza, Paraf ve Elektronik İmza 25
1) İmza, Elektronik İmza ve Hukuki Niteliği 25
2) Paraf ve Hukuki Niteliği 28
3) İmza, Paraf Sahipliği ve Yetki Kullanımı İlişkisi 29
B) İdarenin İşlemlerinde Kullanılan Belge, Doküman ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi 30
1) İdarelerde İletişim ve Resmi Yazışma 30
2) Resmi Yazışmalarda Kullanılan Belge, Doküman ve Sistemler 30
a) Belge ve Elektronik Belge 30
b) Doküman 31
c) Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) 31
ç) Belge, Doküman ve İmza–Paraf İlişkisi 32
II) İdarenin İşlemleri İle Hazırlık Mahiyetindeki İşlemlerinde İmza, Paraf ve Elektronik İmza 33
A) Genel Olarak İdarenin İşlemleri ve Hazırlık İşlemleri 33
1) İdarenin İnsan Unsuru ve Kamu Görevlileri 33
2) İdari İşlemler ve İdarenin Görevi 36
3) İdarenin Özel Hukuka Tabi İşlemleri 37
4) İdarenin Hazırlık, Tamamlayıcı veya Zincir İşlemleri 38
B) İdarenin İşlemlerinde Yer Alan İmza, Paraf ve Elektronik İmzanın Nitelik ve Türleri 40
1) Asaleten İmza 40
2) Vekâleten İmza 40
3) Adına İmza 44
4) Yerine İmza 45
5) Onay İmza 45
6) Koordinasyon (Koordine) İmza 46
7) Çift İmza 46
8) Kurul İmzası 46
9) Paraf (Kısa İmza) 47
10) Tedviren Yürütülen Görev ve Tedviren Görev Yürütenin İmzası 50
11) Yazı Eklerine Atılan İmza ve Paraf 50
C) Yetki Devri ve İmza Yetkisinin Devrinde İmza, Paraf ve Elektronik İmza 51
1) Yetki ve Yetki Devri Kavramı 51
2) Yetki Devrinin Özellikleri 53
3) İmza Yetkisi ve İmza Yetkisinin Devri Kavramı 54
4) İmza Yetkisi Devrinin Özellikleri 56
5) Yetki ve İmza Yetkisi Devrine Dayanılarak Belgelerin Düzenlenmesi ve İmzalanması 58
İKİNCİ BÖLÜM
§1. İMZA, PARAF VE ELEKTRONİK İMZA SAHİPLERİNİN SORUMLULUKLARI 63
I) Sorumluluk Kavramı 63
II) Sorumlulukların Sınıflandırılması 65
A) Hukuki Sorumluluk 66
1) Disiplin Sorumluluğu 68
2) Cezai Sorumluluk 70
3) Mali Sorumluluk 77
B) İdari Sorumluluk 79
C) Siyasi Sorumluluk 82
III) İmza, Paraf ve Elektronik İmza Sahiplerinin Sorumluluğunun Belirlenmesi 83
A) Genel Olarak Belgelerdeki İmza ve Paraftan Doğan Sorumluluk 84
B) Kullanılan Yetki ve Belgelerdeki İmza veya Parafın Sorumluluk Üzerine Etkisi ve Özel Durumlarda Sorumluluğun Tespiti 91
1) Asaleten, Vekâleten ve Tedviren Görevli Olanların İmza ve Paraflarından Sorumlulukları 91
2) Yerine İmza veya Paraf Atanların Sorumlulukları 93
3) Adına İmza Atanların Sorumlulukları 93
4) Yetki Devrine Dayalı İşlemlerdeki İmza veya Paraftan Sorumluluk 94
a) Genel Olarak Sorumluluğun Belirlenmesi 94
b) Kanaatimiz ve Varılan Sonuç 101
5) İmza Yetkisi Devrine Konu İşlemlerdeki İmza veya Paraftan Doğan Sorumluluk 106
6) Yetki Devri İle İmza Yetkisinin Devrinde Devre İlişkin Şartlara Uyulmaması ve Sonuçları 108
a) Yazılılık Şartı 108
b) Yetki Devrinde Sınırlandırmalar 120
c) Devralınan Yetkilerin Yeniden Devri 122
ç) Yetki Devrinin Makama veya Kişilere Yapılması 122
d) Devirde Hiyerarşik Yapılanmaya Uyulması 123
e) Kamu Yönetimindeki Görevlendirmeler ve İş Bölümü 124
f) Yetki Devrinin Duyurulması 124
g) Devirde Usul ve Esasa Uyulmamasının Sonuçları 125
7) Tersine Yetki Devri ve Sorumluluk 126
C) Bakanların İmza veya Paraflarından Doğan Sorumluluğu 127
D) Üst Yöneticilerin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumluluğu 135
1) Genel Olarak Üst Yöneticilerin Sorumlulukları 135
2) Üst Yöneticilerin Değişen Sorumluluk Sebepleri 139
E) Harcama Yetkililerinin İmza veya Paraflarından Dolayı Sorumluluğu 141
1) Harcama Yetkililerinin Genel Sorumluluğu 142
2) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olan Kurum ve Kuruluşlarda Harcama Yetkililerinin İmza veya Paraflarından Sorumluluğu 143
3) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Harcama Yetkililerin İmza veya Paraflarından Sorumluluğu 147
4) Üst Yöneticiler, Harcama Yetkilileri ve Mali Sorumluluk 148
5) Danıştay ve Sayıştay’ın Kararları Doğrultusunda Harcama Yetkililerinin Sorumluluklarının Sınırı ve Değerlendirilmesi 150
6) Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu 161
F) İdarenin İşlemlerinde Hazırlık Mahiyetindeki veya Tamamlayıcı Nitelikteki (Zincir Şeklinde Yürütülen) İşlemlerde İmza ve Paraftan Sorumluluk 163
1) Genel Olarak 163
2) Gerçekleştirme Görevlileri ve Genel Olarak Sorumlulukları 166
a) 5018 Sayılı Kanun Anlamında Gerçekleştirme Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Dolayı Sorumlulukları 166
b) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Gerçekleştirme Görevlileri ve Hazırlık Mahiyetindeki İşlemleri Yürütenlerin İmza ve Paraflarından Dolayı Sorumlulukları 180
3) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Hazırlık İşlemlerine İlişkin Belgelerdeki İmza ve Paraftan Sorumluluk 183
4) Ödeme Emri Belgesinde İmza veya Parafı Olan Görevlilerin Sorumlulukları 184
a) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olan Kurum ve Kuruluşlarda Ödeme Emri veya Talimatı Hazırlayanların İmza veya Paraflarından Sorumlulukları 184
b) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Ödeme Emri veya Talimatı Hazırlayanların İmza veya Paraflarından Sorumlulukları 194
5) Yapım İşlerinde Düzenlenen Belgeler Üzerindeki İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 195
6) Mal ve Hizmet Teslimlerinde Teslime İlişkin Belgeler İle Geçici ve Kesin Kabule İlişkin Belgelerde İmzası ve Parafı Olanların Sorumluluğu 201
a) Genel Olarak Sorumluluğun Belirlenmesi 201
b) Mal ve Hizmet Teslim veya Kabullerinde Fatura İle Fatura Yerine Geçen Belgelerin Kontrolü 203
c) Mal ve Hizmet Teslim veya Kabullerinde Sözleşme ve/veya Şartnameye Göre İşlem Yapılması ve Kontrolü 204
7) Muhasebe Birimi Çalışanlarının ve Yetkililerinin Belgeler Üzerindeki İmza ve Paraflarından Dolayı Sorumluluğu 219
a) Genel Olarak Muhasebe Yetkilileri ile Görevlilerinin Sorumluluğu 219
b) 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa Tabi Kurum ve Kuruluşlarda Muhasebe Yetkililerinin ve Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumlulukları 220
c) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Muhasebe Yetkilileri İle Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumlulukları 224
ç) Muhasebe Yetkilisinin Gideri Hak Sahibine Ödeme Görevi ve Sorumluluğu 227
8) İdarenin Herhangi Bir İşleminde İmza veya Paraf Noksanlığının Olması Halinde Diğer İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 228
9) İdarenin İşlemlerinde Fazladan İmza ve Paraf Sahiplerinin veya Yetkisiz Kişilerin İmza ve Paraflarından Sorumluluğu 230
§2. GEÇERLİ OLMAYAN İŞLEMLER İLE GEÇERSİZ NİTELİKTEKİ HAZIRLIK İŞLEMLERİNDE İMZA VE PARAF SAHİPLERİNİN SORUMLULUĞU 231
I) Geçerli Olmayan İşlemlere Ait Belgelerdeki Paraf ve İmzadan Sorumluluk 231
A) Genel Olarak Geçerli Olmayan İşlemler 231
B) Yetkisiz Kamu Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumluluğu 233
C) İdarenin İşlemlerinde Şekil Kurallarının İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluklarına Etkisi 234
II) Geçerli Olmayan Hazırlık Mahiyetindeki İşlemler İle Diğer İşlemlerde Paraf ve İmza Sahiplerinin Sorumluluğu 236
A) Geçerli Olmayan Hazırlık İşlemlerinde İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 236
B) Rapor, Bilgi Özeti, Bilgi Notu ve Benzeri Belgeler Üzerinde Yer Alan İmza ve Paraflardan Sorumluluk 239
C) Danışma, İstişare Görüş (Mütalaa) İçeren Yazı ve Raporlardaki İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumlulukları 240
1) İsteğe Bağlı (İhtiyari) Görüş veya Danışma Kararlarına Ait Belgelerdeki İmza ve Paraftan Sorumluluk 241
2) Zorunlu İstişare Görüşe Dayanan Belgelerdeki İmza ve Paraflardan Sorumluluk 242
3) Uygun Görüş Alınması ve Uygun Görüşle Yazının Sunulmasında İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 243
D) Koordinasyon veya Koordine İmza ve Parafta Sorumluluk 244
E) Müfettiş, Muhakkik ve Soruşturmacıların Hazırladıkları Raporlardaki İmza veya Paraflardan Dolayı Sorumlulukları 244
F) 5018 Sayılı Kanuna Göre Ön Mali Kontrol ve Danışma/İstişare Görüşü İlişkisi 246
1) Genel Olarak Ön Mali Kontrol 246
2) Mali Hizmetler Biriminin Ön Mali Kontrolüne Tabi Mali Karar ve İşlemler 252
G) Yazı Eklerine Atılan İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumlulukları 253
H) Birden Çok Sayfalı Belge ve Evrakta, İmza ve Paraf Eksikliğinin Bulunması ve Var Olan Paraf ve İmzalardan Dolayı Sorumluluk 254
I) İdarenin İşlemlerinde Düzenlenen Tutanaklardaki İmza ve Paraflarda Sorumluluk 255
III. BÖLÜM
§1. KARAR VE İŞLEMLERE AİT BELGELER ÜZERİNDE İMZASI OLANLARIN SORUMLULUĞUNU GEREKTİREN FİİLLERİ VE SORUMLULUK ŞARTLARI 261
I. Genel Olarak Sorumluluğun Belirlenmesi 261
II. Sorumluluğun Genel Şartları 262
A) İdarenin Hukuka Aykırı Bir İşlemi Olmalı ya da Hukuka Uygun Olsa da O İşlem ve İşleme Konu Belgeler Fiili Duruma, Gerçekliğe Aykırı Olmalıdır 263
B) Sorumlu Tutulacak Kişilerin, İşlem Nedeniyle Düzenlenen Belgelerde İmza (Elektronik İmza Dahil) veya Paraflarının Olması Gereklidir 269
C) Belgede Yer Alan Paraf veya İmzanın Sebebinin, İlgili Belgede Yer Alan İşlem İçeriğine ve Konusuna Yönelik Olması Gereklidir 270
D) İmza veya Paraf Sahibinin Hatası, Hazırlayıp İlgili Belgeye Derç Ettiği Bilgi veya Düzenlediği Belgeye İlişkin Olmalıdır 271
E) İmza ve Paraf Sahipleri, İşlemin Konusu İtibariyle Yetkili ve Görevli Olmalıdır 273
F) İmza veya Paraf Sahibinin Sorumluluğu Yaptıkları veya Yapmak Durumunda Oldukları İş ve İşlemlerle Sınırlıdır 276
G) İdarenin Bu İşlemi Zarar ve Sorumluluk Doğuran Bir İşlem Olmalıdır 281
H) Paraf ve İmza Sahiplerinin, İlgili İşlemde/Yazıda Hedeflenen Sonucun Ortaya Çıkmasına Elverişli ve Katkı Sağlayacak Bir Fiilinin Bulunması Zorunludur 284
I) İmza veya Paraf Atmak Suretiyle Kullanılan Yetki ve Bu Yetkinin Kullanılması Sonucu Ortaya Çıkan Fiil İle Sonuç Arasında İlliyet Bağı Kurulmalıdır 288
Sonuç 291
Kaynakça 293
Kavramlar Dizini 297