Karayoluyla Yolcu Taşıma

Konu Başlıkları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz V
Giriş
GENEL OLARAK ULAŞIM VE TAŞIMA
I– ULAŞIM 1
1– Ulaşımın insan yaşamındaki yeri 1
2– Ulaşım ve taşımanın ekonomiye etkileri 2
3– Karayolu taşımalarının yararları ve zararları 4
4– Karayolu taşımalarının çevreye ve sağlığa verdiği zararlar 5
II– TÜRKİYE’DE ULAŞIM VE TAŞIMA 6
1– Genel olarak 6
2– Cumhuriyetin ilk yıllarından 1950 yılına kadar durum 7
3– 1950 yılından sonraki durum 8
4– Karayolu taşımacılığının ülkemize getirdiği ağır ekonomik yük 10
5– Ulaştırma türlerinin kullanım oranları ve ekonomiye yansımaları 11
6– Rakamlarla karayolu taşımalarına bakış 12
7– Tespitler ve görüşler 13
Birinci Bölüm
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
I– KAVRAMLAR VE TANIMLAR 19
1– Kara taşımaları 19
2– Kara taşıtları 20
3– Kara yolları 21
II– YASALARDAKİ VE YÖNETMELİKLERDEKİ TANIMLAR 23
1– Yer tanımları 23
2– Trafikle ilgili tanımlar 24
3– Taşıma ile ilgili tanımlar 24
4– Kişilerle ilgili tanımlar 26
5– Taşıtlarla ilgili tanımlar 26
6– Taşıt tanımları arasında farklılıklar 28
a) Otobüs tanımı 29
b) Minibüs tanımı 29
c) Otomobil tanımı 30
d) Tramvay tanımı 30
III– YOLCU TAŞIMA İLE İLGİLİ YASALAR 30
1– Türk Ticaret Kanunu 30
2– Karayolu Taşıma Kanunu 31
3– Karayolları Trafik Kanunu 33
4– Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri 34
5– Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un yolcu taşımaya uygulanması 35
a) Yolcu taşıma bir hizmet sunumudur 36
b) Yolcu taşımada “ayıplı hizmetler” neler olabilir 36
6– Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu 38
7– Sigortacılık Kanunu 39
8– Belediye Kanunu 40
9– Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümleri 40
10– Gelir Vergisi Kanunu’nun 25/1. maddesi 40
11– İcra ve İflas Kanunu 82/11. maddesi 41
IV– YÖNETMELİKLER 41
1– Karayolu Taşıma Yönetmeliği 41
2– Karayolları Trafik Yönetmeliği 42
3– Okul Servis Araçları Yönetmeliği 42
4– Seyahat Acentaları Yönetmeliği 43
5– Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği 43
6– Şehirlerarası yolcu taşıma hizmeti ile servis ve turizm taşımacılığı hizmetinin erişilebilir hale getirilmesine dair Yönetmelik 43
7– Karayolu Taşımacılık Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği 44
8– Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği 45
İkinci Bölüm
KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMA
I– YOLCU 47
1– Taşıta binen ve bir yerden bir yere giden kişi 47
2– Ücret ödeme koşulu 47
3– Ücret ödemeden taşıta binenler 48
4– Ücret indirimli yolcular 48
5– Hatır için taşınanlar 49
6– Personel taşıma araçlarıyla taşınanlar “yolcu” sayılmazlar 52
7– Özel otomobillerle ve traktörlerle yapılan taşımalar Yasa kapsamında değildir 52
II– TAŞIT 52
III– TAŞIMA İŞİ 53
1– Genel anlamda taşıma işi 53
2– Ticari anlamda taşımalar 54
IV– TAŞIMACI 54
1– Tanım 54
2– Tacir ve ticari iş 55
3– Taşımacılar 57
4– Taşıma işini geçici olarak üstlenenler 61
5– Yolcu taşımacılığı yapan kamu kurum ve kuruluşları 62
6– Oto kiralama şirketlerinin taşımacı olarak sorumlulukları 66
7– Taksi yazıhanesi işletenler “taşımacı” mıdır ? 67
8– Gezi düzenleyenlerin “taşımacı” olarak sorumlulukları 67
9– Kamyon, kamyonet ve traktör römorklarıyla yolcu taşıma 68
V– TAŞIMA SÖZLEŞMESİ 70
1– Sözleşmenin tanımı ve koşulları 70
2– Taşıma sözleşmesinin hukuksal niteliği 70
3– Taşıma sözleşmesi bir şekle bağlı değildir 72
4– Yönetmelikte taşıma sözleşmesinin biçimi ve içeriği 72
VI– YOLCU BİLETİ 73
1– Yolcu sayılmak için bilet koşul değildir. 73
2– Bilet koşul değil ise de, hak aramada önemli bir kanıttır. 73
3– Yasa ve Yönetmelikteki tanımlar 75
4– Yolcu biletinin düzenlenme biçimi ve içeriği 75
Üçüncü Bölüm
YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMELERİNDE TARAFLARIN HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I– GENEL OLARAK 77
II– TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 78
1– Taşımacının yolcuları sağ ve sağlıklı olarak ulaştırma yükümlülüğü 78
2– Güvenli ve rahat bir yolculuk yaptırma yükümlülüğü 80
3– Yolcuyu, zamanında ve gecikmeden gideceği yere ulaştırma yükümlülüğü 81
4– Bilette yazılı yeri, taşıtı ve hareket saatini değiştirmeme yükümlülüğü 81
5– Yolcu taşımaya elverişli, sağlam ve bakımlı taşıtları sefere koyma yükümlülüğü 81
6– Personel seçmede özen ve yeterli sayıda yardımcı bulundurma yükümlülüğü 82
7– Sağlıklı personel çalıştırma ve düzenli sağlık kontrolü yaptırma yükümlülüğü 85
8– Taşımacıların çalışma ve dinlenme sürelerini düzenleme, sürücülerin yorgun ve uykusuz yola çıkmalarını önleme yükümlülüğü 86
9– Taşımacıların, sürücülerin trafik kurallarına uymalarını sağlama yükümlülüğü 88
10– Taşımacının, yol koşullarını gözetme ve beklenmeyen durumlara karşı önlem alma yükümlülüğü 89
11– Mola ve duraklama yerlerinin seçiminde özen yükümlülüğü 90
12– Yolculuk sırasında araç içi yükümlülükler 90
13– Yolcu indirme bindirmede özen yükümlülüğü 91
14– Taşımacının, yolcuları ve eşyalarını denetleme yükümlülüğü 92
15– Taşımacının zorunlu sorumluluk sigortalarını yaptırma yükümlülüğü 92
16– Taşımacının yolcu bagajını taşıma ve koruma yükümlülüğü 94
17– Yolcunun sefer sırasında ölümü durumunda taşımacının önlem alma yükümlülüğü 95
18– Terminal ve bekleme yerleri kurma ve düzenleme yükümlülüğü 95
III– TAŞIMACININ HAKLARI 96
1– Ücret isteme hakkı 96
2– Bagaj üzerinde hapis hakkı 96
3– Yolcunun üzerini ve eşyasını arama hakkı 97
4– Yolcudan kurallara uymasını isteme hakkı 98
IV– YOLCUNUN BORÇLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 98
1– Ücret ödeme borcu 98
2– Yolcunun, taşıtın kalkış saatinde hazır bulunma yükümlülüğü 99
3– Yolcunun kurallara uyma yükümlülüğü 100
V– YOLCUNUN HAKLARI 101
Dördüncü Bölüm
TAŞIMACININ YOLCULARA KARŞI SORUMLULUĞU
I– SORUMLULUĞUN TÜRÜ 103
1– Taşımacı olarak 103
2– Motorlu araç işleteni olarak 105
II– SORUMLULUĞUN SINIRLARI VE KAPSAMI 108
1– Yer ve zaman bakımından sorumluluk sınırları 108
2– Sorumluluğun kapsamı 112
III– SORUMLULUK NEDENLERİ 115
1– İşletme kusurları nedeniyle sorumluluk 115
2– Sürücülerden ve yardımcı kişilerden sorumluluk 117
3– Yolcuların davranış ve eylemlerinden sorumluluk 118
4– Teknik arıza (araçtaki bozukluk) nedeniyle sorumluluk 119
a) Yasal düzenleme 119
b) Teknik arıza ve nedenleri 120
c) Teknik arıza nedeniyle tam sorumluluk 122
d) Teknik arıza, yasalarda, sorumluluktan kurtuluş nedenleri arasında yer almamıştır. 123
e) Teknik arıza nedeniyle tazminattan indirim yapılamaz 124
f) Teknik arıza nedeniyle indirim yapılamayacağının gerekçeleri 127
aa) Yasalardan kaynaklanan gerekçe 127
bb) Tehlike sorumluluğunun yapısından kaynaklanan gerekçe 128
cc) Aracın düzenli (periyodik) bakımının yapılmamasından (işletme kusurlarından) kaynaklanan gerekçe 129
g) Bakım ve onarımın eksik ve hatalı yapılması 133
h) Hor kullanma, aşırı yükleme, kullanım süresi dolmuş araç ve teknik arıza 133
ı) İmalât hataları 134
i) Teknik arıza nedeniyle tazminattan indirim yapılması hakkaniyet kurallarıyla da bağdaşmaz 134
IV– SORUMLULUĞU GEREKTİREN OLAYLAR 135
1– Yolcunun ölmesi veya yaralanması 135
2– Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle sorumluluk 136
3– Yolcunun gideceği yere gidememesinden veya geç ulaşmasından dolayı uğradığı zararlar 140
4– Rahat ve güvenli yolculuk yapılamamasından dolayı sorumluluk (Yolculuğun kötü geçmesi) 142
5– Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle sorumluluk 143
V– SORUMLULUĞUN ÖLÇÜSÜ 144
1– Tam sorumluluk 144
2– Yasa hükümleri 144
3– Taşımacının doğrudan kendisinin “tam” sorumlu olduğu durumlar 146
4– Taşımacının sürücü ve yardımcı kişilerden “tam” sorumluluğu 152
5– Araçtaki bozukluk (teknik arıza) nedeniyle “tam” sorumluluk 156
6– Üçüncü kişilerin kusura katılımı durumunda, yolcunun, taşımacıdan zararının tamamını isteyebilmesi 157
7– Taşımacının, üçüncü kişilerle ortaklaşa sorumluluğu ve yolcunun zararının tamamından sorumlu olması 157
8– Yolcunun kusura katılım yoksa, sorumluların ortaklaşa zararın tamamından sorumlu olacaklarına ilişkin Yargıtay kararlarından örnekler 159
Beşinci Bölüm
YOLCUNUN KUSURU NEDENİYLE TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPILMASI
I– YOLCUNUN KUSURU 163
1– Ağır kusur 164
2– Hafif kusur (Kusura katılım – Ortak kusur) 166
II– YOLCUNUN KUSURUNUN TAZMİNATA ETKİSİ 167
1– Yolcunun kusuru tazminattan “tek” indirim nedenidir 167
2– Taşımacının sorumluluğunu hafifleten tek nedenin “yolcunun kusura katılımı” olması, yasal bir düzenlemedir 168
Altıncı Bölüm
SORUMLULUĞUN KALDIRILMASI VE HAFİFLETİLMESİ YASAĞI
I– GENEL OLARAK 171
II– YASALARDAKİ HÜKÜMLER 173
1– Türk Ticaret Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri 173
2– Karayolları Trafik Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri 175
a) KTK. 111/1. maddesi 175
b) KTK. 95/1. maddesi 176
c) KTK. 100. maddesi 177
3– Karayolu Taşıma Kanunu’nda sözleşme yasağına ilişkin düzenlemeler 177
III– YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER 179
Yedinci Bölüm
ZARAR GERÇEKLEŞTİKTEN SONRA YAPILAN YETERSİZ VEYA
AŞIRI ANLAŞMALARIN İPTALİNİN İSTENMESİ
I– YASA HÜKMÜ 185
II– UYGULAMA 186
1– Yetersiz ve ölçüsüz anlaşmalar 186
2– Anlaşmanın iptali isteminde yöntem 187
3– Yetersizliğin ve ölçüsüzlüğün araştırılması ve kanıtlanması yöntemi 188
4– İki yıllık hak düşürücü süre ve sürenin başlangıcı 189
III– YETERSİZ ÖDEMELERİN TAZMİNATTAN İNDİRİMİ 189
1– İndirimin nasıl yapılacağı konusunda görüşler ve uygulanan yöntemler 189
a) Güncelleyerek indirim görüşü 190
b) Aynen indirim görüşü 190
c) İndirimin nasıl yapılması gerektiği konusunda görüşümüz 191
2– Güncelleme konusunda Hukuk Genel Kurulu’nda iki yöntemin tartışılması 192
IV– YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER 193
Sekizinci Bölüm
TAŞIMACININ SORUMLULUKTAN KURTULABİLMESİNİN
KOŞULLARI VE KANIT YÜKÜ
I– YASAL DÜZENLEMELER 203
1– Türk Ticaret Kanunu’nda 203
2– Karayolu Taşıma Kanunu’nda 203
3– Karayolları Trafik Kanunu’nda 204
II– SORUMLULUKTAN KURTULABİLMENİN KOŞULLARI 205
1– Nedensellik bağının kurulamaması (kesilmesi) koşulu 205
2– Taşımacının “kendisinin” kusuru bulunmadığını kanıtlaması koşulu 206
3– Taşımacının, eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmadığını kanıtlaması koşulu 207
4– Kazanın araçtaki bozukluktan kaynaklanmadığını kanıtlama koşulu 207
5– Yolcuyu zarara uğratanın, bir başka yolcu olmadığını kanıtlama koşulu 208
6– Taşımacının, yolcunun zarar görmesinden, üçüncü kişinin “tam kusurlu” olduğunu kanıtlaması koşulu 209
III– TAŞIMACIYI SORUMLULUKTAN KURTARAN NEDENLER 209
1– Yolcunun tam kusurlu olması 209
2– Üçüncü kişinin tam kusurlu olması 210
3– Mücbir sebep 214
a) İşletme dışında gerçekleşen bir olay 215
b) Dış etken öğesi 216
c) Öngörülmezlik 217
d) Kaçınılmazlık (Önleyememe) 217
IV– SORUMLULUĞU KALDIRAN NEDENLERE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 218
1– Üçüncü kişinin ağır kusuru 218
2– Mücbir sebeple ilgili Yargıtay kararları 220
V– KANIT YÜKÜ 223
1– Genel kural ve yasalardaki hükümler 223
2– Taşımacının kanıtlaması gereken hususlar 223
3– Kanıt yüküyle ilgili Yargıtay kararları 224
Dokuzuncu Bölüm
KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMACILIĞINDA UYGULAMA VE KOŞULLAR
I– KARAYOLU TAŞIMACILIĞINA GENEL BAKIŞ 227
1– Geçmişten bugüne karayolu taşımacılığı 227
2– Geçmişten bugüne şehirlerarası yolcu taşımacılığı 229
II– KARAYOLU KAZALARI VE NEDENLERİ 234
1– Sürücü kusurları kazaların en büyük nedenidir. 234
2– Yıllara göre ölümlü ve yaralanmalı kazalar 235
3– Araçlardaki artış 235
4– Kent içi taşımalarda kazaların artması ve görülen nedenleri 236
5– Otobüs ve minibüs kazalarından çarpıcı örnekler 237
III– YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPMANIN KOŞULLARI 241
1– Yasalar 241
2– Karayolu Taşıma Yönetmeliği 242
a) Yetki belgelerinde genel kurallar 242
b) Otomobille yolcu taşımacılığına ilişkin koşullar 243
c) Otobüsle yurtiçi ve uluslararası yolcu taşımacılığına ilişkin koşullar 244
ç) Otobüsle yurtiçi yolcu taşımacılığına ilişkin koşullar 244
d) İliçi ve 100 kilometreye kadar şehirlerarası taşımacılarının almaları gereken yetki belgesi ve koşulları 245
e) Kendi personelini taşıyacakların almaları gereken yetki belgeleri 245
f) Oto kiralama işletmelerinin yetki belgeleri hakkında 246
g) Acentalar 247
h) Terminaller 248
IV– OTOBÜS İŞLETMECİLERİ 249
1– Otobüs şirketleri 249
a) Tarifeli yolcu taşımaları 250
b) Tarifesiz yolcu taşımaları 255
2– Yolcu taşıma kooperatifleri 256
3– Otobüs sahipleri topluluğu 259
4– İliçi ve 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları 260
V– KENT İÇİ YOLCU TAŞIYAN TAKSİLER VE MİNİBÜSLER 262
1– Taksiler ve minibüsler 262
2– Taksi ve minibüs işletenlerin yasal nitelikleri 263
3– Kent içi yolcu taşımalarına ilişkin yasal düzenlemeler 264
4– Ticari taksi ve taksi dolmuş yönergeleri 266
VI– YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPAN KAMU KURULUŞLARI 269
1– Genel olarak 269
2– Belediye toplu taşıma araçları 271
3– Belediye Halk Otobüsleri 273
VII– PERSONEL SERVİS ARAÇLARI 274
1– Tanım 274
2– Kendi personelini taşıyacaklara verilecek yetki belgesi 275
3– Uygulamada personel servis araçları 275
4– İşverenlerin personel servis araçlarından sorumluluğu 275
5– Taşıma işini sözleşme ile üstlenen yüklenicinin sorumluluğu 276
6– Trafik–iş kazaları yönünden işverenin sorumluluğu 277
VIII– OKUL SERVİS ARAÇLARI 278
1– Öğrenci taşıma 278
2– Okul Servis Araçları Yönetmeliği 278
a) Yönetmeliğin amacı 278
b) Tanımlar 279
c) Okul servis araçlarında aranacak şartlar 280
d) Taşımacılarda aranan şartlar 281
e) Okul servis araçlarından taşımacıların yükümlülükleri 282
f) Okul yönetimlerinin yükümlülükleri 283
g) Milli Eğitim Müdürlüklerinin yükümlülükleri 283
h) Okul servis araçlarının çalıştırılması 283
ı) Okul servis aracı şoförlerinin yükümlülükleri 284
i) Okul servis aracı rehberlerinin yükümlülükleri 284
3– Okul servis aracı işletenlerin zorunlu sigorta yaptırma yükümlülüğü 285
4– Okul servis araçlarına ilişkin Karayolları Trafik Kanunu ve Trafik Yönetmeliği hükümleri 287
5– Öğrencilerin geçirdikleri kazalardan ve uğradıkları zararlardan sorumluluk 288
IX– ARAÇ KİRALAMA ŞİRKETLERİ 292
1– Tanım 292
2– Oto kiralama işletmelerinin yetki belgeleri hakkında 292
3– Oto kiralama şirketlerinin “işleten” olarak sorumlulukları 293
4– Oto kiralama şirketlerinin “taşımacı” olarak sorumlulukları 294
X– GEZİ DÜZENLEYİCİLER VE SEYAHAT ACENTALARI 295
1– Gezi düzenleme sözleşmeleri 295
2– Gezi düzenleme sözleşmeleriyle ilgili tanımlar 296
3– Seyahat acentalarının verdikleri hizmetler 298
4– Seyahat acentalarının yükümlülükleri 299
5– Seyahat acentası personelinin nitelikleri 300
6– Karayolu turist taşıma araçları ve yetki belgeleri 301
7– Turist taşıma araçlarının nitelikleri 302
8– Gezi düzenleyicilerin yaptırmaları zorunlu sigortalar 303
9– Turist taşıma araçlarında zorunlu sigortalar 304
10– Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre paket tur sözleşmeleri 305
11– Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği 307
12– Turist taşıma araçlarında meydana gelen kazaların değerlendirilmesi 311
XI– KAMYON, KAMYONET VE TRAKTÖR RÖMORKLARIYLA YOLCU TAŞIMACILIĞI 312
1– Ülke gerçekleri ve yasalar 312
2– Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne göre kamyon, kamyonet ve römorklarla yolcu taşınabilmesi esasları 312
XII– ARIZİ VE MEKİK SEFERLER YAPAN TAŞIMACILAR 313
Onuncu Bölüm
KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMADA SİGORTALAR GENEL OLARAK
I– ZORUNLU SİGORTALAR 315
1– Taşımacının yaptıracağı zorunlu sigortalar 315
a) Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 315
b) Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası 317
c) Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası 318
2– Karayolu turist taşıma araçları (paket tur) zorunlu sigortaları 318
3– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigortası 320
4– Güvence Hesabı 321
II– YOLCUNUN BAŞVURABİLECEĞİ BAŞKA SİGORTALAR 322
1– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası 322
2– Taşımacının manevi tazminat sigortası yaptırmış olması 322
Birinci Ayrım
KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU
KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI
I– TANIM 323
II– TOPLU TAŞIMADA CAN SİGORTALARININ ÖNEMİ 323
III– YASAL DÜZENLEMELER 325
1– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan önceki dönem 325
2– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan sonraki dönem 325
IV– ZORUNLU KOLTUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ 327
1– Sigorta türleri arasındaki yeri 327
2– Başlıca özellikleri 328
3– Öteki zorunlu sigortalarla karşılaştırma 329
V– KOLTUK SİGORTASINDA GÜVENCENİN KAPSAMI 331
1– Yer ve zaman yönünden 331
2– Zararı doğuran olaylar yönünden 332
3– Sigortalanan kişiler yönünden 335
a) Yolcular 335
b) Yolcu sayılanlar 335
aa) Kucakta taşınan çocuklar 336
bb) Hatır için taşınanlar 337
cc) Kaçak veya biletsiz yolcular 337
dd) Taşıma sırasında görevli olmayan personelden en fazla iki kişinin sigorta kapsamında olması 338
c) Sürücülerin Koltuk Sigortasından yararlanma koşulları 338
d) Yardımcı kişiler 339
VI– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLAN TAŞIMACILAR 340
1– Yasal düzenleme 340
2– Koltuk Sigortası yaptırmak zorunda olan yetki belgesi sahipleri 341
3– İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları konusunda belirsizlik 341
4– Seyahat Acentalarının Zorunlu Koltuk Sigortası ile birlikte üç tür sigorta yaptırma yükümlülükleri 343
5– Taşıtların Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uygun olmamasının, Koltuk Sigortası yönünden yaptırımı 344
VII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTA BEDELİ 344
A) ÖLÜMLERDE 344
B) BEDENSEL ZARARLARDA 349
C) TEDAVİ GİDERLERİNİN KOLTUK SİGORTASINDAN ÖDENMESİ 355
VIII– SİGORTACIYA KAZANIN BİLDİRİLMESİ 360
1– Bildirimi yapacak olanlar 360
2– Bildirim süresi 361
IX– BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER 361
A) ÖLÜMLERDE 361
B) YARALANMALARDA 363
X– TAZMİNATIN ÖDENMESİ 364
1– Ödeme süresi 364
2– Süresinde ödeme yapılmamasının sonuçları 365
3– Faizin türü 365
4– Teminat türlerinin birleşmesi durumunda ödeme tutarı 365
XI– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAYAN TAŞIMACININ SORUMLULUĞU 366
1– Yönetmelik hükmü 366
2– Koltuk Sigortası yaptırmayan taşımacının yolculara karşı sorumluluğu 366
XII– SİGORTACININ TAŞIMACIYA DÖNME (RÜCU) HAKKI 368
XIII– SİGORTACININ ARDILLIĞI 369
XIV– KOLTUK SİGORTASINDA KUSURUN TAZMİNATA ETKİSİ 371
XV– ZAMANAŞIMI 372
1– Zamanaşımı süresi 372
2– Dönme (rücu) davalarında süre 373
XVI– FAİZ 373
XVII– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 373
1– Görevli mahkeme 373
2– Yetkili mahkeme 374
İkinci Ayrım
ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI
I– ÖN AÇIKLAMA 375
1– Yasa değişikliğiyle kaldırılmış olmasının yanlışlığı 375
2– Taşıma Sigortasını kaldıranların hatalarını fark edip, taşımacılar için Trafik Sigortasını ikiye katlama biçiminde yaptıkları düzenleme yanlış ve yetersizdir 376
3– Taşımacının yaptıracağı iki kat Trafik Sigortası nasıl uygulanmalı 377
4– Sigortacının yolculara karşı sorumluluğunu açıklama gerekliliği 378
II– TAŞIMACININ YAPTIRMAK ZORUNDA OLDUĞU SİGORTALAR 378
III– YOLCULAR İÇİN SORUMLULUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ 378
IV– SİGORTANIN KAPSAMI 381
1– Yararlanacak kişiler (yolcular) 381
2– Yer ve zaman yönünden sigorta kapsamı 382
3– Zararı doğuran olaylar yönünden sigorta kapsamı 384
a) Taşıma kazaları 384
b) Araç dışında ve yolculuk sırasında yolcunun uğradığı zararlar 384
4– Taşıtlar yönünden sigorta kapsamı 384
V– GÜVENCE (TAZMİNAT) TÜRLERİ 385
1– Ölümlerde 385
2– Bedensel zararlarda 386
VI– SİGORTACIYA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER 387
VII– SİGORTACININ ARDILLIĞI VE RÜCU HAKKI 387
VIII– TAZMİNAT ÖDENMESİNDE ÖNCELİKLİ SİGORTA 387
IX– KARAYOLU TAŞIMA SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI 389
1– Yolcu taşıma ticari bir iş ve bir sözleşme türüdür 389
2– Yolcu taşımada zamanaşımı (10) yıldır. 389
X– FAİZ 390
XI– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 390
Onbirinci Bölüm
TAŞIMACIYA KARŞI DAVA AÇILMASI
I– GENEL OLARAK 391
1– Yolcuların taşımacıya karşı tazminat davaları 391
2– Yolcuların açacakları davaların konuları 391
II– GÖREVLİ MAHKEME 392
1– Yolcu taşımada görevli mahkeme ticaret mahkemeleridir 392
2– Taşıma işi geçici yapılsa dahi ticaret mahkemeleri görevlidir. 393
3– Özel hukuk hükümlerine göre taşıma işi yapan kamu kuruluşlarına karşı açılacak davalarda da ticaret mahkemeleri görevlidir 393
4– Personel servis araçlarıyla taşımalarda iş mahkemeleri görevlidir 394
5– Yolcu taşımada Tüketici Mahkemesinin görevli olduğu dava konuları 395
6– Gezi düzenleyenlere karşı açılacak davalara da Tüketici Mahkemelerinde bakılmak gerekecektir 396
II– YETKİLİ MAHKEME 396
1– Genel kural ve çeşitli olasılıklar 396
2– Genel yetkili mahkeme 398
3– Yolcunun seçimlik hakları 398
III– DAVACILAR VE DAVA KONULARI 399
1– Yolcunun ölümünde 399
a) Mirasçılar 399
b) Destekten yoksun kalanlar 400
2– Yolcunun yaralanması durumunda 403
a) Yolcu kaza sonucu sakat kalmışsa 403
b) Güç kaybı tazminatı isteyebilecek olanlar 404
c) Yolcu geçici işgöremezlik kaybına uğramışsa 406
3– Tedavi giderlerinin sorumlulardan istenmesi 407
4– Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle dava açılması 411
5– Yolculuğun gecikmesi veya gidilecek yere gidilememesi, bundan bir zarar doğması durumunda dava hakkı 415
6– Rahat ve güvenli bir yolculuk yapılamaması (yolculuğun kötü geçmesi) nedeniyle dava ve tazminat hakkı 418
7– Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle dava hakkı 420
IV– DAVALILAR 420
1– Yasalara ve Yargıtay kararlarına göre 420
2– Uygulamada davalılar 422
3– Davalının ad ve unvanı ile temsilcide yanılma nedeniyle yaşanan sorunlar 423
V– KUSUR ARAŞTIRMASI 427
1– Yolcu taşımada kusur 427
2– Yolcu taşımada kusur araştırmasının gerekli olduğu durumlar 430
VI– KAZANÇ ARAŞTIRMASI 437
1– Araştırma ilkeleri 437
2– Kazanç araştırma yöntemleri 440
3– Kazançlarla ilgili kanıtların toplanması 441
VII– ZAMANAŞIMI 444
1– Türk Ticaret Kanunu’na göre yolcu taşıma davalarında zamanaşımı 444
2– Karayolu Taşıma Kanunu’nda (yürürlükten kaldırılan) yanlış zamanaşımı hükmü 445
3– Zorunlu Koltuk Sigortası Genel Şartlarındaki yanlış zamanaşımı hükmü ve doğrusu 446
4– Zorunlu Taşıma Sigortası Genel Şartlarındaki yanlış zamanaşımı hükmü ve doğrusu 446
5– Yolcuların Güvence Hesabı’na başvurularında zamanaşımı 447
VII– YOLCU TAŞIMADA FAİZ 447
1– Yasa hükümleri 447
2– Sigorta genel şartlarındaki yanlış kavramlar 448
Onikinci Bölüm
YOLCU TAŞIMAYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI
I– TAŞIMACININ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN KARARLAR 449
II– ŞEHİRLERARASI OTOBÜSLERE İLİŞKİN KARARLAR 463
III– TAKSİ, DOLMUŞ, MİNİBÜS İŞLETENLERİN SORUMLULUĞU 474
IV– TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULARININ SORUMLULUĞU 479
V– YOLCU EŞYASINDAN SORUMLULUĞA İLİŞKİN KARARLAR 481
VI– SİGORTALARLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 490
VII– YETKİLİ MAHKEME KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI 493
VIII– YOLCU TAŞIMADA FAİZE İLİŞKİN KARARLAR 497
Onüçüncü Bölüm
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
I– GEÇMİŞTEN BUGÜNE DEMİRYOLLARI 501
1– Osmanlı İmparatorluğu dönemi 501
2– Cumhuriyet dönemi 502
3– Demiryolu işletme ve yapımında gerileme 505
4– Demiryollarında son durum 506
5– Rakamlarla demiryolu taşımacılığı 507
6– Yolcu taşımacılığının karşılaştırılması 509
II– YASAL DÜZENLEMELER 509
1– T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi ana statüsü 509
2– TCDD’nin ticari işletme niteliği 510
3– TCDD’nin faaliyet alanı ve görevleri 511
4– Yönetmelikler 512
a) Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik 512
b) Demiryolu İşletmeciliği Yetkilendirme Yönetmeliği 513
c) Demiryolu Yolcu Taşımacılığında Kamu Hizmeti Yükümlülüğü Yönetmeliği 514
d) Demiryolu Emniyet Yönetmeliği 514
e) Demiryolu Hemzemin Geçitleri Hakkında Yönetmelik 515
III– TREN YOLCUSU 516
1– Sözleşme ilişkisi 516
2– Yolcu bileti 517
3– Küçük çocukların tren yolculuğu 518
4– Turnike 519
5– Yolcu sayılanlar 519
IV– DEMİRYOLU İŞLETMESİNDE SORUMLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 519
1– Yasa hükümleri 519
2– Yönetmelik hükümleri 520
3– Demiryolu tren işletmecisinin, yolcuları gidecekleri yere, rahat ve güvenli bir yolculukla, sağ ve sağlıklı olarak ulaştırma yükümlülüğü 520
4– Yolcu bagajından sorumluluk 522
a) Bagajların ve eşyaların taşınması 523
b) El bagajlarının ve evcil hayvanların taşınması 524
c) Bagajlardan sorumluluk 524
d) Bagaj ve eşyaların kaybı halinde tazminat 525
e) Bagaj veya eşyanın hasarı durumunda tazminat 525
f) Bagaj veya eşya tesliminde gecikme halinde tazminat 525
5– Tren seferlerinin gecikmesi ve iptali halinde sorumluluk 526
a) Tren seferlerinin gecikmesi durumunda yolcunun hakları 526
b) Gecikmelerden dolayı tazminat ödenmesi 528
c) Sefer iptalleri ve iptaller sonucu yolcu hakları 529
d) Gecikme ve iptallerde yolculara sunulacak hizmetler 530
6– Demiryolu üzerinde güvenliği sağlama yükümlülüğü 531
a) Güvenlik için genel esaslar 532
b) Güvenlik yönetim sistemi kurulması 532
c) Tehlikelerden korunma önlemleri 533
d) Personel yeterliği ve eğitiminin sağlanması 534
7– Demiryolu kazalarının ve olaylarının incelenmesi 535
a) Demiryolu Emniyet Yönetmeliği’ne göre, demiryolu kazalarının incelenmesi 535
b) Demiryolu Kazalarını ve Olaylarını Araştırma ve İnceleme Yönetmeliği 536
8– Demiryolu tren işletmecisinin sigorta yaptırma yükümlülüğü 538
9– Yolcuların ölmeleri veya yaralanmaları halinde sorumluluk ve tazminat 539
a) Ölüm veya yaralanma halinde tazminat istemleri 539
b) Ortaklaşa sorumluluk 539
V– YOLCULARIN HAK, SORUMLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 539
1– Yolcuların sorumluluk ve yükümlülükleri 539
2– Bagaj ve taşınan eşya için hasar ihbarı 540
3– Bagaj ve eşyalarda kısmi kaybın veya hasarın tespiti 540
4– Yolcuların hakları 541
VI– DEMİRYOLLARINDA İŞLETME KUSURLARI 543
1– İşletme kusuru kavramı 543
2– İşletme kusurları 543
3– İşletme kusurlarına ilişkin Yargıtay kararları 545
VII– SORUMLULUĞUN TÜRÜ, SINIRLARI VE KAPSAMI 548
1– Sorumluluğun türü 548
2– Sorumluluğun sınırları ve kapsamı 550
a) Sınırlar ve süre 550
b) Sorumluluğun kapsamı 550
c) Sorumluluğun sınırları ve kapsamı konusunda Yargıtay kararları 551
VIII– SORUMLULUKTAN KURTULMA KOŞULLARI 554
1– Mücbir sebep 554
2– Üçüncü kişinin ağır ve tam kusurlu olması 555
3– Yolcunun ağır (tam) kusurlu olması 557
IX– KANIT YÜKÜ 558
X– YOLCULARIN DEMİRYOLLARINA KARŞI DAVALARI 560
1– Dava konuları 560
2– Görevli mahkeme 560
3– Demiryoluyla taşımada zamanaşımı 566
4– Demiryoluyla taşımada faiz 566
XI– DEMİRYOLU GEÇİTLERİ 567
1– Genel olarak 567
2– Hemzemin geçitler 568
3– Demiryolu üzerindeki yaya geçitleri 572
4– Hemzemin geçitlerdeki kazalardan sorumluluk 574
5– Hemzemin geçitlerdeki kazalarda görevli mahkeme 576
XII– HEMZEMİN GEÇİTLER KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI 577
1– Motorlu araç işleten olarak 2918 sayılı KTK’ya göre sorumluluk 577
2– Hemzemin geçitlerdeki kazalarda “adli yargı”nın görevli olması 579
3– Yayaların sürekli gelip geçtiği yerlerden sorumluluk 586
XIII– ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK 588
1– Üçüncü kişiler 588
2– Demiryolları işletmesinin üçüncü kişilere karşı sorumluluğu 588
3– Demiryolu işletmesinin çalıştırdığı personelden sorumluluğu 589
4– Demiryolu işletmesinin “işletme kusurları”ndan dolayı sorumluluğu 590
5– Hemzemin geçit gibi kullanılan yerlerdeki kazalardan sorumluluk 591
6– DDY’nin genel hükümlere göre sorumluluğu 592
7– DDY’nin üçüncü kişilere karşı sorumluluklarının incelenme yeri “adli yargı”dır 593
Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar 599
Kavramlar Dizini 603