Çocukların Kişisel Verilerinin Korunması

LL.M. Av. Kardelen AYNACI

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR  3

ÖZ  5

ABSTRACT  7

ÖNSÖZ  9

İÇİNDEKİLER . 11

KISALTMALAR  17

GİRİŞ . 19

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUK VE ÇOCUK HAKLARI KAVRAMI VE

ÇOCUĞA İLİŞKİN TEMEL AÇIKLAMALAR İLE

ÇOCUĞUN KİŞİLİK HAKKI

1.1. Çocuk Kavramı . 23

1.1.1. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinde

Çocuk  24

1.1.2. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Çocuk . 24

1.1.3. 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanununda Çocuk . 25

1.1.4. 4857 Sayılı İş Kanununda Çocuk . 25

1.1.5. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda Çocuk . 26

1.2. Çocuk Hakları Kavramı  27

1.3. Çocuk Haklarına ilişkin Temel İlkeler  29

1.3.1. Ayrımcılık Yasağı İlkesi  30

1.3.2. Çocuğun Yüksek Yararı İlkesi . 31

1.3.3. Çocuğun Yaşama ve Gelişme İlkesi  32

1.3.4. Çocuk Görüşünün Alınması İlkesi (Katılım İlkesi) . 33

1.4. Çocukluğun Başlangıcı . 35

1.4.1. Tam Doğum . 35

1.4.2. Sağ Doğum. 35

İçindekiler

12

1.4.3. Cenin Durumu . 36

1.5. Çocukluğun Sona Ermesi  36

1.6. Çocuğun Ehliyeti. 38

1.6.1. Hak Ehliyeti . 39

1.6.2. Fiil Ehliyeti  40

1.7. Çocuğun Velayet İlişkisi . 44

1.8. Çocuğun Vesayet İlişkisi  46

1.9. Çocuğun Kişilik Hakkı . 47

1.9.1. Kişilik Hakkı Kavramı . 47

1.9.2. Kişilik Hakkının Niteliği . 49

1.9.3. Çocuğa Ait Kişilik Hakkının Kapsamı  51

1.9.3.1. Maddi Kişilik Hakları . 52

1.9.3.1.1. Yaşam . 52

1.9.3.1.2. Bedensel Bütünlük  53

1.9.3.1.3. Sağlık Hakkı 55

1.9.3.2. Manevi Kişilik Hakları . 56

1.9.3.2.1. Şeref ve Haysiyet  56

1.9.3.2.2. Resim ve Ses . 58

1.9.3.2.3. Özgürlük . 60

1.9.3.2.4. Ad  61

1.9.3.2.5. Özel Hayat  62

İKİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL VERİ KAVRAMI, NİTELİĞİ VE TÜRLERİ,

KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİNE İLİŞKİN

KAVRAMLAR VE İLKELER İLE KİŞİSEL

VERİLERİN İŞLENME ŞARTLARI

2.1. Kişisel Verilerin Korunması Hukukunun Gelişimi . 65

2.1.1. Uluslararası Düzenlemeler  66

2.1.1.1. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) . 67

2.1.1.2. Birleşmiş Milletler (BM)  68

Kardelen AYNACI

13

2.1.1.3. Avrupa Konseyi  69

2.1.1.4. Avrupa Birliği . 72

2.1.2. Ulusal Düzenlemeler  75

2.1.2.1. Anayasal Düzenleme  76

2.1.2.2. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu . 77

2.1.2.3. Türk Ceza Kanunu  78

2.1.2.4. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu . 78

2.2. Kişisel Veri Kavramı ve Unsurları  80

2.2.1. Kişisel Veri Tanımı  80

2.2.2. Kişisel Veri Unsurları  82

2.2.2.1. Bilgi  83

2.2.2.2. Kimliği Belirli veya Belirlenebilir Kişi  84

2.2.2.3. Bilginin Kişiyle İlişkili Olması  88

2.3. Kişisel Verinin Hukuki Niteliği  89

2.3.1. Mülkiyet Hakkı Görüşü . 90

2.3.2. Fikri Mülkiyet Hakkı Görüşü . 92

2.3.3. Kişilik Hakkı Görüşü . 94

2.4. Kişisel Veri Türleri  95

2.4.1. Özel Nitelikli Kişisel Veri . 96

2.4.2. Genel Nitelikli Kişisel Veri . 99

2.5. Kişisel Verilerin İşlenmesine İlişkin Temel Kavramlar  99

2.5.1. Veri İşleme . 99

2.5.2. İlgili Kişi  101

2.5.3. Veri Sorumlusu  102

2.5.4. Veri İşleyen  103

2.6. Kişisel Verilerin İşlenmesine İlişkin Genel İlkeler . 105

2.6.1. Hukuka ve Dürüstlük Kurallarına Uygunluk İlkesi . 105

2.6.2. Doğru ve Gerektiğinde Güncel Olma  107

2.6.3. Belirli, Açık ve Meşru Amaçlar İçin İşlenme  108

2.6.4. İşlendikleri Amaçla Bağlantılı, Sınırlı ve Ölçülü Olma . 109

İçindekiler

14

2.6.5. İlgili Mevzuatta Öngörülen veya İşlendikleri Amaç İçin

Gerekli Olan Süre Kadar Muhafaza Edilme  111

2.7. Kişisel Verilerin İşlenme Şartları  113

2.7.1. Açık Rıza . 113

2.7.1.1. Açık Rızanın Unsurları . 114

2.7.2. Açık Rızanın Aranmadığı Haller . 118

2.7.2.1. Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi . 119

2.7.2.2. Fiili İmkânsızlık . 120

2.7.2.3. Sözleşmenin Kurulması veya İfası İçin

Gerekli Olması . 121

2.7.2.4. Veri Sorumlusunun Hukuki Yükümlülüğünü

Yerine Getirebilmesi İçin Zorunlu Olması . 122

2.7.2.5. Kişisel Verilerin İlgili Kişi Tarafından

Alenileştirilmiş Olması  123

2.7.2.6. Kişisel Verilerin İşlenmesinin Bir Hakkın Tesisi,

Kullanılması veya Korunması İçin Zorunlu Olması  125

2.7.2.7. Veri İşlemenin Veri Sorumlusunun Meşru

Menfaatleri İçin Zorunlu Olması  125

2.8. Özel Nitelikli Kişisel Verilerim İşlenme Şartları  127

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÇOCUĞUN KİŞİSEL VERİLERİNİN İHLALİ VE

KORUMA YOLLARI

3.1. Bir Kişilik Hakkının Görünümü Olan Çocukların Kişisel

Verileri  131

3.1.1. Çocukların Açık Rıza Beyanı Ehliyeti  131

3.1.2. Kişisel Verileri İşlenen Çocukların Bilgilendirilmesi

(Aydınlatma Metni) . 135

3.1.3. Çocuğun Kişisel Verilerinin İhlali . 137

3.1.4. Çocuğun Kişisel Verilerinin Ebeveyn Tarafından

İhlali . 139

Kardelen AYNACI

15

3.1.5. Çocuğun Kişisel Verilerinin 3. Kişiler Tarafından

İhlali . 143

3.2. 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu

Açısından Koruma Yolları  147

3.2.1. Veri Sorumlusuna Başvuruda Bulunma . 148

3.2.2. Kişisel Verileri Koruma Kuruluna Şikâyette Bulunma . 150

3.3. Türk Ceza Kanunu Açıcından Koruma Yolları . 151

3.3.1. Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu. 151

3.3.2. Verileri Hukuka aykırı Olarak Verme veya

Ele Geçirme Suçu  155

3.3.3. Verileri Yok Etmeme Suçu  158

3.4. Medeni Kanun Kapsamında Koruma Yolları  160

3.4.1. Koruyucu Davalar  160

3.4.1.1. Önleme Davası . 161

3.4.1.2. Durdurma Davası  162

3.4.1.3. Tespit Davası  163

3.4.2. Tazminat Davaları  164

3.4.2.1. Maddi Tazminat Davası . 165

3.4.2.2. Manevi Tazminat Davası  168

3.4.3. Vekâletsiz İş Görme Davası. 169

3.5. Davacı ve Davalı Taraf . 171

3.5.1. Davacı  171

3.5.2. Davalı . 174

3.5.3. İhlalin Ebeveyn Tarafından Gerçekleşmesinde Taraf

Durumu  174

3.6. Yetkili ve Görevli Mahkeme . 175

SONUÇ  177

KAYNAKÇA  185